Enerxía solar fotovoltaico

De Wikipedia
(Redirixío dende Enerxía solar fotovoltaica)
Célula solar monocristalina mientres la so fabricación.
Viviendes sostenibles alimentaes por aciu enerxía solar fotovoltaico nel barriu solar de Vauban (Friburgu, Alemaña).
Mapamundi de radiación solar. Los pequeños puntos nel mapa amuesen l'área total de fotovoltaica necesaria pa cubrir la demanda mundial d'enerxía usando paneles solares con una eficiencia del 8 %.

La enerxía solar fotovoltaico ye una fonte d'enerxía que produz lletricidá d'orixe anovable,[1] llograda direutamente a partir de la radiación solar por aciu un dispositivu semiconductor denomináu célula fotovoltaica,[2] o bien por aciu una deposición de metales sobre un sustratu denominada célula solar de película fina.[3]

Esti tipu d'enerxía úsase principalmente pa producir lletricidá a gran escala al traviés de redes de distribución, anque tamién dexa alimentar innumberables aplicaciones y aparatos autónomos, según abastecer refugio de monte o viviendes aisllaes de la rede llétrica. Por cuenta de la creciente demanda d'enerxíes anovables, la fabricación de célules solares ya instalaciones fotovoltaiques avanzó considerablemente nos últimos años.[4] [5] Empezaron a producise en masa a partir del añu 2000, cuando medioambientalistas alemanes y l'organización Eurosolar llogró financiamientu pa la creación de diez millones de teyaos solares.[6]

Programes d'incentivos económicos, primero, y darréu sistemes d'autoconsumo fotovoltaico y balance netu ensin subsidios,[7] sofitaron la instalación de la fotovoltaica nun gran númberu de países.[8] Gracies a ello la enerxía solar fotovoltaica convirtióse na tercer fonte d'enerxía anovable más importante en términos de capacidá instalada a nivel global, dempués de les enerxíes hidroeléctrica y eólica. A principios de 2017, envalórase qu'hai instalaos en tol mundu cerca de 300 GW de potencia fotovoltaica.[9][10]

La enerxía fotovoltaica nun emite nengún tipu de polución mientres el so funcionamientu, contribuyendo a evitar la emisión de gases d'efeutu ivernaderu.[1] La so principal desventaxa consiste en que la so producción depende de la radiación solar, polo que si la célula nun s'atopa alliniada perpendicularmente al Sol perder ente un 10-25 % de la enerxía incidente. Por cuenta de ello, nes plantes de conexón a rede popularizóse l'usu de siguidores solares para maximizar la producción d'enerxía.[11] La producción vese afeutada coles mesmes poles condiciones meteorolóxiques adverses, como la falta de sol, nubes o la suciedá que se deposita sobre los paneles.[12][13] Esto implica que pa garantizar el suministru llétricu ye necesariu complementar esta enerxía con otres fontes d'enerxía gestionables como les centrales basaes na quema de combustibles fósiles, la enerxía hidroeléctrica o la enerxía nuclear.

Gracies a les meyores teunolóxiques, la sofisticación y la economía d'escala, el costu de la enerxía solar fotovoltaica amenorgóse de forma constante desque se fabricaron les primeres célules solares comerciales,[14] aumentando de la mesma la eficiencia, y llogrando que'l so costu mediu de xeneración llétrica seya yá competitivu coles fontes d'enerxía convencionales[15] nun creciente númberu de rexones xeográfiques, algamando la paridá de rede.[16] [17] [18] Anguaño'l costu de la lletricidá producida n'instalaciones solares asitiar ente 0,05-0,10 $/kWh n'Europa, China, India, Sudáfrica y Estaos Xuníos.[19] En 2015, algamáronse nuevos récores en proyeutos d'Emiratos Árabes Xuníos (0,0584 $/kWh), Perú (0,048 $/kWh) y Méxicu (0,048 $/kWh). En mayu de 2016, una puya solar en Dubái algamó un preciu de 0,03 $/kWh.[19]

Historia[editar | editar la fonte]

El físicu francés Alexandre-Edmond Becquerel foi'l descubridor del efeutu fotovoltaico en 1839, fundamental pal desenvolvimientu de les célules fotoeléctriques.
Esquema del campu llétrico creáu nuna célula fotovoltaica por aciu la unión pn ente dos capes de semiconductores dopados.
Estructura básica d'una célula solar basada en siliciu, y el so principiu de funcionamientu.

El términu «fotovoltaico» empezar a usar en Reinu Xuníu nel añu 1849.[20] Provién del griegu φώς: phos, que significa «lluz», y de -voltaicu, que provién del ámbitu de la lletricidá, n'honor al físicu italianu Alejandro Volta.[nota 1]

L'efeutu fotovoltaico foi reconocíu per primer vegada unos diez años antes, en 1839, pol físicu francés Alexandre-Edmond Becquerel,[21][22] pero la primer célula solar nun se fabricó hasta 1883. El so creador foi Charles Fritts, quien anubrió una muestra de seleniu semiconductor con pan d'oru pa formar la unión. Esti primitivu dispositivu presentaba una eficiencia menor del 1 %, pero demostró de forma práctica que, efeutivamente, producir lletricidá con lluz yera posible.[23] Los estudios realizaos nel sieglu XIX por Michael Faraday, James Clerk Maxwell, Nikola Tesla y Heinrich Hertz sobre inducción electromagnética, fuercies llétriques y ondes electromagnétiques, y sobremanera los d'Albert Einstein en 1905, apurrieron la base teórica al efeutu fotoeléctricu,[24] que ye'l fundamentu de la conversión d'enerxía solar a lletricidá.

Principiu de funcionamientu[editar | editar la fonte]

Cuando un semiconductor dopado esponer a radiación electromagnético, esprender del mesmu un fotón, que cute a un electrón y arrincar, creando un buecu d'electrón buecu nel átomu. De normal, l'electrón atopa rápido otru buecu pa volver enllenalo, y la enerxía proporcionada pol fotón, por tanto, esténase en forma de calor. El principiu d'una célula fotovoltaica ye obligar a los electrones y a los buecos a avanzar escontra'l llau opuestu del material en llugar d'a cencielles recombinarse nél: asina, va producise una diferencia de potencial y polo tanto tensión ente les dos partes del material, como asocede nuna pila.

Pa ello, créase un campu llétrico permanente, al traviés d'una unión pn, ente dos capes dopadas respeutivamente, p y n. Nes célules de siliciu, que son mayoritariamente utilizaes, atopar por tanto:

  • La capa cimera de la celda, que se compón de siliciu dopado de tipu n.[nota 2] Nesta capa, hai un númberu d'electrones llibres mayor que nuna capa de siliciu puro, d'ende'l nome del dopaxe n, negativu. El material permanez llétricamente neutru, yá que tantu los átomos de siliciu como los del material dopante son neutros: pero la rede cristalina tien globalmente una mayor presencia d'electrones que nuna rede de siliciu puro.
  • La capa inferior de la celda, que se compón de siliciu dopado de tipu p.[nota 3]Esta capa tien polo tanto una cantidá media d'electrones llibres menor qu'una capa de siliciu puro. Los electrones tán amestaos a la rede cristalina que, arriendes d'ello, ye llétricamente neutra pero presenta buecos, positivos (p). La conducción llétrica ta asegurada por estos portadores de carga, que se mueven por tol material.

Nel momentu de la creación de la unión pn, los electrones llibres de la capa n entren instantáneamente na capa p y se recombinan colos buecos na rexón p. Va Esistir asina mientres tola vida de la unión, una carga positiva na rexón n a lo llargo de la unión (porque falten electrones) y una carga negativa na rexón en p a lo llargo de la unión (porque los buecos sumieron); el conxuntu forma la Zona de Carga d'Espaciu» (ZCE) y esiste un campu llétrico ente los dos, de n escontra p. Esti campu llétrico fai de la ZCE un diodu, que namái dexa'l fluxu de corriente nuna direición: los electrones pueden movese de la rexón p a la n, pero non na direición opuesta y pela cueta los buecos nun pasen más que de n escontra p.

En funcionamientu, cuando un fotón arrinca un electrón a la matriz, creando un electrón llibre y un buecu, sol efeutu d'esti campu llétrico cada unu va en direición opuesta: los electrones atropar na rexón n (pa convertise en polu negativu), ente que los buecos atropar na rexón dopada p (que se convierte nel polu positivu). Esti fenómenu ye más eficaz na ZCE, onde cuasi nun hai portadores de carga (electrones o buecos), yá que son anulaos, o na cercanía inmediata a la ZCE: cuando un fotón crea un par electrón-buecu, dixebráronse y ye improbable qu'atopen al so opuestu, pero si la creación tien llugar nun sitiu más alloñáu de la unión, l'electrón (convertíu en buecu) caltién una gran oportunidá pa recombinarse antes de llegar a la zona n. Pero la ZCE ye necesariamente bien delgada, asina que nun ye útil dar una gran espesura a la célula.[nota 4] Efeutivamente, la grosez de la capa n ye bien pequeñu, una y bones esta capa namái se precisa básicamente pa crear la ZCE que fai funcionar la célula. Sicasí, la grosez de la capa p ye mayor: depende d'un compromisu ente la necesidá d'embrivir les recombinaciones electrón-buecu, y pela cueta dexar la captación del mayor númberu de fotones posible, pa lo que se riquir cierta mínima espesura.

En resume, una célula fotovoltaica ye l'equivalente d'un xenerador d'enerxía a la que s'añedió un diodu. Pa llograr una célula solar práctica, amás ye precisu añedir contactos llétricos (que dexen estrayer la enerxía xenerada), una capa que protexa la célula pero dexe pasar la lluz, una capa antireflectante pa garantizar la correuta absorción de los fotones, y otros elementos qu'aumenten la eficiencia del mesma.

Primer célula solar moderna[editar | editar la fonte]

L'inxenieru estauxunidense Russell Ohl patentó la célula solar moderna nel añu 1946,[25] anque otros investigadores avanzaren nel so desenvueltu con anterioridá: el físicu suecu Sven Ason Berglund patentara en 1914 un métodu que trataba d'amontar la capacidá de les célules fotosensibles, ente qu'en 1931, l'inxenieru alemán Bruno Lange desenvolviera una fotocélula usando seleniuro de plata en llugar d'óxidu de cobre.[26]

La era moderna de la teunoloxía solar nun llegó hasta l'añu 1954, cuando'l investigadores estauxunidenses Gerald Pearson, Calvin S. Fuller y Daryl Chapin, de los Llaboratorios Bell,[27] afayaron de manera accidental que los semiconductores de siliciu dopado con ciertes impureces yeren bien sensibles a la lluz. Estes meyores contribuyeron a la fabricación de la primer célula solar comercial. Emplegaron una unión difusa de siliciu p–n, con una conversión de la enerxía solar d'aproximao 6 %, un llogru comparáu coles célules de seleniu que difícilmente algamaben el 0,5 %.[28][29]

Darréu l'estauxunidense les Hoffman, presidente de la compañía Hoffman Electronics, al traviés de la so división de semiconductores foi unu de los pioneros na fabricación y producción a gran escala de célules solares. Ente 1954 y 1960, Hoffman llogró ameyorar la eficiencia de les célules fotovoltaiques hasta'l 14 %, amenorgando los costos de fabricación pa consiguir un productu que pudiera ser comercializáu.[30]

La Estación Espacial Internacional, que llogra la so enerxía al traviés de paneles fotovoltaicos, fotografiada contra'l negror del espaciu y la delgada llinia de l'atmósfera de la Tierra.
Detalle de los paneles solares fotovoltaicos de la Estación Espacial Internacional.

Primeres aplicaciones: enerxía solar espacial[editar | editar la fonte]

De primeres, les célules fotovoltaiques emplegar de forma minoritaria p'alimentar llétricamente xuguetes y n'otros usos menores, yá que el costu de producción de lletricidá por aciu estes célules primitives yera demasiáu eleváu: en términos relativos, una célula que produxera un vatiu d'enerxía por aciu lluz solar podía costar 250 dólares, en comparanza colos dos o tres dólares que costaba un vatiu procedente d'una central termoeléctrica de carbón.

Les célules fotovoltaiques fueron rescataes del olvidu gracies a la carrera espacial y a la suxerencia d'utilizales n'unu de los primeros satélites puestos n'órbita alredor de la Tierra. La Xunión Soviética llanzó'l so primer satélite espacial nel añu 1957, y Estaos Xuníos siguiría-y un añu dempués. La primer nave espacial qu'usó paneles solares foi'l satélite norteamericanu Vanguard 1, llanzáu en marzu de 1958 (anguaño'l satélite más antiguu entá n'órbita). Nel diseñu d'ésti usaron célules solares creaes por Peter Iles nun esfuerciu encabezáu pola compañía Hoffman Electronics.[31] El sistema fotovoltaico dexó-y siguir tresmitiendo mientres siete años ente que les bateríes químiques escosar en namái 20 díes.[32]

En 1959, Estaos Xuníos llanzó'l Explorer 6. Esti satélite llevaba instalada una serie de módulos solares, soportaos nunes estructures esternes similares a unes ales, formaos por 9600 célules solares de la empresa Hoffman.[30] Esti tipu de dispositivos convirtióse darréu nuna carauterística común de munchos satélites. Había ciertu escepticismu inicial sobre'l funcionamientu del sistema, pero na práctica les célules solares demostraron ser un gran ésitu, y llueu s'incorporaron al diseñu de nuevos satélites.

Pocos años dempués, en 1962, el Telstar convertir nel primer satélite de comunicaciones forníu con célules solares, capaces d'apurrir una potencia de 14 W.[33] Esti finxu xeneró un gran interés na producción y llanzamientu de satélites geoestacionarios pal desenvolvimientu de les comunicaciones, nos que la enerxía provendría d'un dispositivu de captación de la lluz solar. Foi un desenvolvimientu crucial qu'aguiyó la investigación per parte de dellos gobiernos y qu'impulsó la meyora de los paneles fotovoltaicos.[34] Gradualmente, la industria espacial decantar pol usu de célules solares d'arseniuro de galio (GaAs), por cuenta de la so mayor eficiencia frente a les célules de siliciu. En 1970 la primer célula solar con heteroestructura de arseniuro de galio y altamente eficiente desenvolver na Xunión Soviética por Zhorés Alfiórov y el so equipu d'investigación.[35][36]

A partir de 1971, les estaciones espaciales soviétiques del programa Salyut fueron los primeros complexos orbitales tripulaos en llograr la so enerxía a partir de célules solares, acoplaes n'estructures a los llaterales del módulu orbital,[37] al igual que la estación norteamericana Skylab, pocos años dempués.[38]

Na década de 1970, tres la primera crisis del petroleu, el Departamentu d'Enerxía de los Estaos Xuníos y l'axencia espacial NASA empecipiaron l'estudiu del conceutu d'enerxía solar nel espaciu, que naguaba'l suministru enerxéticu terrestre por aciu satélites espaciales. En 1979 propunxeron una flota de satélites n'órbita geoestacionaria, cada unu de los cualos midiría 5 x 10 km y produciría ente 5 y 10 GW. La construcción implicaba la creación d'una gran factoría espacial onde trabayaríen de cutio cientos d'astronautes. Esti gigantismo yera típicu d'una dómina na que se proyeutaba la creación de grandes ciudaes espaciales. Dexando aparte les dificultaes téuniques, la propuesta foi refugada en 1981 por implicar un costu esbarriáu.[39]A mediaos de la década de 1980, col petroleu de nuevu en precios baxos, el programa foi canceláu.[40]

Sicasí, les aplicaciones fotovoltaiques nos satélites espaciales siguieron el so desenvolvimientu. La producción d'equipos de deposición química de metales por vapor orgánicos o MOCVD (Metal Organic Chemical Vapor Deposition)[41] nun se desenvolvió hasta la década de 1980, llindando la capacidá de les compañíes na manufactura de célules solares de arseniuro de galio. La primer compañía que manufacturó paneles solares en cantidaes industriales, a partir d'uniones simples de GaAs, con una eficiencia del 17 % en AM0 (Air Mass Zero), foi la norteamericana Applied Solar Energy Corporation (ASEC). Les célules de doble unión empezaron la so producción en cantidaes industriales por ASEC en 1989, de manera accidental, de resultes d'un cambéu del GaAs sobre los sustratos de GaAs, a GaAs sobre sustratos de xermaniu.

La teunoloxía fotovoltaica, magar nun ye la única que s'utiliza, sigui predominando a principios del sieglu XXI nos satélites d'órbita terrestre.[42] Por casu, les sondes Magallanes, Mars Global Surveyor y Mars Observer, de la NASA, usaron paneles fotovoltaicos,[43][44][45] según el Telescopiu espacial Hubble,[46] n'órbita alredor de la Tierra. La Estación Espacial Internacional, tamién n'órbita terrestre, ta dotada de grandes sistemes fotovoltaicos qu'alimenten tol complexu espacial,[47][48] al igual que nel so día la estación espacial Mir.[49] Otros vehículos espaciales qu'utilicen la enerxía fotovoltaica p'abastecese son la sonda Mars Reconnaissance Orbiter,[50] Spirit y Opportunity, los robots de la NASA en Marte.[51][52]

La nave Rosetta, llanzada en 2004 n'órbita escontra un cometa tan llonxanu del Sol como'l planeta Xúpiter (5,25 AU), dispón tamién de paneles solares;[53] enantes, l'usu más alloñáu de la enerxía solar espacial fuera'l de la sonda Stardust,[54] a 2 AU. La enerxía fotovoltaica emplegóse tamién con ésitu na misión europea non tripulada a la Lluna, SMART-1, apurriendo enerxía al so propulsor d'efeutu Hall.[55] La sonda espacial Juno va ser la primer misión a Xúpiter n'usar paneles fotovoltaicos en llugar d'un xenerador termoeléctricu de radioisótopos, tradicionalmente usaos nes misiones espaciales al esterior del Sistema Solar.[56] Anguaño tase estudiando'l potencial de la fotovoltaica pa fornir les naves espaciales qu'orbiten más allá de Xúpiter.[57]

Primeres aplicaciones terrestres[editar | editar la fonte]

Les aplicaciones aisllaes de la rede llétrica supunxeron unu de los primeros usos terrestres de la enerxía solar fotovoltaica, contribuyendo en gran midida al so desenvolvimientu. Na imaxe, faru de Noup Head en Reinu Xuníu.

Dende la so apaición na industria aeroespacial, onde se convirtió nel mediu más fiable pa suministrar enerxía llétrica nos vehículos espaciales,[58] la enerxía solar fotovoltaica desenvolvió un gran númberu d'aplicaciones terrestres. La primer instalación comercial d'esti tipu realizar en 1966, nel faru de la isla Ogami (Xapón), dexando sustituyir l'usu de gas d'antorcha por una fonte llétrica anovable y autosuficiente. Trátase del primer faru del mundu alimentáu por aciu enerxía solar fotovoltaica, y foi crucial pa demostrar la viabilidá y el potencial d'esta fonte d'enerxía.[59]

Les meyores producir de forma lenta mientres les siguientes dos décades, y l'únicu usu xeneralizáu producir nes aplicaciones espaciales, nes que la so rellación potencia a pesu yera mayor que la de cualesquier otra teunoloxía competidora. Sicasí, esti ésitu tamién foi la razón de la so lenta crecedera: el mercáu aeroespacial taba dispuestu a pagar cualquier preciu pa llograr les meyores célules posibles, polo que nun había nenguna razón pa invertir en soluciones de menor costo si esto amenorgaba la eficiencia. Nel so llugar, el preciu de les célules yera determináu en gran midida pola industria de los semiconductores; la so migración escontra la teunoloxía de circuitos integraos na década de 1960 dio llugar a la disponibilidad de lingotes más grandes a precios relativamente inferiores. Al cayer el so preciu, el preciu de les célules fotovoltaiques resultantes baxó n'igual midida. Sicasí, l'amenorgamientu de costos acomuñada a esta creciente popularización de la enerxía fotovoltaica foi llindada, y en 1970 el costu de les célules solares inda s'envaloraba en 100 dólares per vatiu ($/Wp).[60]

Amenorgamientu de precios[editar | editar la fonte]

A finales de la década de 1960, el químicu industrial estauxunidense Elliot Berman taba investigando un nuevu métodu pa la producción de la materia primo de siliciu a partir d'un procesu en cinta. Sicasí, atopó escasu interés nel so proyeutu y nun pudo llograr el financiamientu necesariu pal so desenvolvimientu. Más tarde, nun alcuentru casual, foi presentáu a un equipu de la compañía petrolera Exxon que taben buscando proyeutos estratéxicos a 30 años vista. El grupu llegara a la conclusión de que la enerxía llétrica sería muncho más costosa nel añu 2000, y consideraba qu'esti aumentu de preciu fadría más curioses a les nueves fontes d'enerxía alternatives, siendo la enerxía solar la más interesante ente estes. En 1969, Berman xunir al llaboratoriu de Exxon n'Atiesten, Nueva Jersey, denomináu Solar Power Corporation (SPC).[60]

El so esfuerciu foi dirixíu en primer llugar a analizar el mercáu potencial pa identificar los posibles usos qu'esistíen pa esti nuevu productu, y rápido afayó que si'l costu por vatiu amenorgar dende los 100 $/Wp a cerca de 20 $/Wp surdiría una importante demanda. Consciente de que'l conceutu del siliciu en cinta» podría tardar años en desenvolvese, l'equipu empezó a buscar maneres d'amenorgar el preciu a 20 $/Wp usando materiales esistentes. La constatación de que les célules esistentes basar nel procesu estándar de fabricación de semiconductores supunxo una primer meyora, inclusive anque nun se tratara d'un material ideal. El procesu empezaba cola formación d'un lingote de siliciu, que se cortaba transversalmente en discos llamaos oblees. Darréu realizábase l'apolazadura de les oblees y, de siguío, pal so usu como célules, dotar d'un recubrimientu con una capa anti reflectante. Berman diose cuenta de que les oblees de corte bastu yá teníen de por sí una superficie frontera anti reflectante perfectamente válida, y por aciu la impresión de los electrodos direutamente sobre esta superficie, esaniciáronse dos pasos importantes nel procesu de fabricación de célules.[60]

El so equipu tamién esploró otres formes d'ameyorar el montaxe de les célules en matrices, esaniciando los costosos materiales y el cableaxe manual utilizáu hasta entós n'aplicaciones espaciales. La so solución consistió n'utilizar circuitos impresos na parte posterior, plásticu acrílicu na parte frontera, y pegamento de silicona ente dambos, embutiendo les célules. Berman diose cuenta de que'l siliciu yá esistente nel mercáu yá yera «abondo bonu» pal so usu en célules solares. Les pequeñes imperfecciones que podíen arruinar un lingote de siliciu (o una oblea individual) pal so usu en electrónica, tendríen pocu efeutu n'aplicaciones solares. Les célules fotovoltaiques podíen fabricase a partir del material refugáu pol mercáu de la electrónica, lo que traería de resultes una gran meyora del so preciu.[60]

Poniendo en práctica toos estos cambeos, la empresa empezó a mercar a bien so costu siliciu refugáu a fabricantes yá esistentes. Por aciu l'usu de les oblees más grandes disponibles, lo qu'amenorgaba la cantidá de cableaxe pa una área de panel dau, y empaquetándolas en paneles colos sos nuevos métodos, en 1973 SPC taba produciendo paneles a 10 $/Wp y vendiéndolos a 20 $/Wp, menguando'l preciu de los módulos fotovoltaicos a una quinta parte en namái dos años.[60]

El mercáu de la navegación marítima[editar | editar la fonte]

Boya marítima operada pola Alministración Nacional Oceánica y Atmosférica (NOAA) d'Estaos Xuníos.

SPC empezó a contautar coles compañíes fabricantes de boyes de navegación ufiertándo-yos el productu, pero atopar con una situación interesada. La principal empresa del sector yera Automatic Power, un fabricante de bateríes desechables. Al dase cuenta de que les célules solares podíen comese parte del negociu y los beneficios que'l sector de bateríes producíalu, Automatic Power mercó un prototipu solar de Hoffman Electronics pa terminar arrequexándolo. Al ver que nun había interés per parte de Automatic Power, SPC volvióse entós a Tideland Signal, otra compañía suministradora de bateríes formada por ex-xerentes de Automatic Power.[60] Tideland presentó nel mercáu una boya alimentada por aciu enerxía fotovoltaica y llueu taba arruinando'l negociu de Automatic Power.

El momentu nun podía ser más fayadizu, el rápidu aumentu nel númberu de plataformes petrolíferes n'alta mar y demás instalaciones de carga produció un enorme mercáu ente les compañíes petroleres. Como Tideland tuviera ésitu, Automatic Power empezó entós a procurase'l so propiu suministru de paneles solares fotovoltaicos. Atoparon a Bill Yerkes, de Solar Power International (SPI) en California, que taba buscando un mercáu onde vender el so productu. SPI llueu foi adquirida por unu de los sos veceros más importantes, el xigante petroleru ARCU, formando ARCU Solar. La fábrica d'ARCU Solar en Camarillo (California) foi la primera dedicada a la construcción de paneles solares, y tuvo en funcionamientu continuu dende la so compra por ARCU en 1977 hasta 2011 cuando foi cerrada pola empresa SolarWorld.[60]

Esta situación combinar cola crisis del petroleu de 1973. Les compañíes petroleres disponíen agora de ingentes fondos por cuenta de los sos enormes ingresos mientres la crisis, pero tamién yeren bien conscientes de que'l so ésitu futuru dependería de dalguna otra fonte d'enerxía. Nos años siguientes, les grandes compañíes petroleres empezaron la creación d'una serie d'empreses d'enerxía solar, y fueron mientres décades los mayores productores de paneles solares. Les compañíes ARCU, Exxon, Shell, Amoco (más tarde adquirida por BP) y Mobil caltuvieron grandes divisiones solares mientres les décades de 1970 y 1980. Les empreses de teunoloxía tamién realizaron importantes inversiones, incluyendo General Electric, Motorola, IBM, Tyco y RCA.[61]

Perfeccionando la teunoloxía[editar | editar la fonte]

Vehículu llétricu propulsado por aciu enerxía fotovoltaica, vencedor del South African Solar Challenge.

Nes décades trescurríes dende les meyores de Berman, les meyores amenorgaron los costos de producción per debaxo de 1 $/Wp, con precios menores de 2 $/Wp pa tol sistema fotovoltaico. El preciu del restu d'elementos d'una instalación fotovoltaica supón agora un mayor costu que los mesmos paneles.[62]

A midida que la industria de los semiconductores desenvolver escontra lingotes cada vez más grandes, los equipos más antiguos quedaron disponibles a precios amenorgaos. Les célules crecieron en tamañu cuando estos equipos antiguos fixéronse disponibles nel mercáu excedentario. Los primeros paneles d'ARCU Solar fornir con célules de 2 a 4 pulgaes (51 a 100 mm) de diámetru. Los paneles na década de 1990 y principios de 2000 incorporaben xeneralmente célules de 5 pulgaes (125 mm), y dende l'añu 2008 cuasi tolos nuevos paneles utilicen célules de 6 pulgaes (150 mm).[63] Tamién la introducción xeneralizada de los televisores de pantalla plana a finales de la década de 1990 y principios de 2000 llevó a una amplia disponibilidad de grandes llámines de vidriu d'alta calidá, que s'utilicen na parte frontera de los paneles.[64]

En términos de les mesmes célules, solo hubo un cambéu importante. Mientres la década de 1990, les célules de polisilicio fixéronse cada vez más populares.[63] Estes célules ufierten menos eficiencia qu'aquelles de monosilicio, pero cultivar en grandes cubes qu'amenorguen en gran midida'l costu de producción.[63] A mediaos de la década de 2000, el polisilicio apoderaba nel mercáu de paneles de baxu costu.[63]

Aplicaciones de la enerxía solar fotovoltaica[editar | editar la fonte]

Parquímetro abastecíu por aciu enerxía solar fotovoltaica, n'Edimburgu, Reinu Xuníu.
Calculadora solar básica Sharp.
Abellugu de monte alimentáu por aciu enerxía fotovoltaica, nel Parque nacional de Aigüestortes y Llagu de San Mauricio (Pirineos, España).

La producción industrial a gran escala de paneles fotovoltaicos desapegó na década de 1980, y ente los sos múltiples usos pueden destacar:

Telecomunicaciones y señalización[editar | editar la fonte]

La enerxía solar fotovoltaica ye ideal p'aplicaciones de telecomunicaciones, ente les que s'atopen por casu les centrales locales de telefonía, antenes de radio y televisión, estaciones repetidores de microondes y otros tipos d'enllaces de comunicación electrónicos. Esto ye por cuenta de que, na mayoría de les aplicaciones de telecomunicaciones, utilícense bateríes d'almacenamientu y l'instalación llétrica realízase de normal en corriente continua (DC). En terrenes accidentaos y montascosos, les señales de radio y televisión pueden trate interferíes o reflexaes debíu al terrén onduláu. Nestos allugamientos, instálense tresmisores de baxa potencia (LPT) pa recibir y retresmitir la señal ente la población llocal.[65]

Les célules fotovoltaiques tamién s'utilicen p'alimentar sistemes de comunicaciones d'emerxencia, por casu nos postes de SOS (Teléfonos d'emerxencia) en carreteres, señalización ferroviaria, balizamiento pa proteición aeronáutica, estaciones meteorolóxiques o sistemes de vixilancia de datos ambientales y de calidá de l'agua.[60]

Dispositivos aisllaos[editar | editar la fonte]

L'amenorgamientu nel consumu enerxéticu de los circuitos integraos, fixo posible a finales de la década de 1970 l'usu de célules solares como fonte de lletricidá en calculadores, tales como la Royal Solar 1, Sharp EL-8026 o Teal Photon.[66]

Tamién otros dispositivos fixos qu'utilicen la enerxía fotovoltaica vieron aumentar el so usu nes últimes décades, en llugares onde'l costu de conexón a la rede llétrica o l'usu de piles desechables ye prohibitivamente caru. Estes aplicaciones inclúin por casu les llámpares solares, bombes d'agua, parquímetros,[67][68] teléfonos d'emerxencia, compactadores de basura,[69] señales de tráficu temporales o permanentes, estaciones de carga[70][71] o sistemes remotos de vixilancia.

Electrificación rural[editar | editar la fonte]

En redolaes aisllaes, onde se riquir poca potencia llétrica y l'accesu a la rede ye difícil, les plaques fotovoltaiques empléguense como alternativa económicamente vidable dende va décades. Pa entender la importancia d'esta posibilidá, convien tener en cuenta qu'aproximao una cuarta parte de la población mundial inda nun tien accesu a la enerxía llétrica.[72]

Nos países en desenvolvimientu, munchos pueblos atópense asitiaos n'árees remotes, a dellos quilómetros de la rede llétrica más próxima. Por cuenta de ello, ta incorporándose la enerxía fotovoltaica de forma creciente p'apurrir suministru llétricu a viviendes o instalaciones médiques n'árees rurales. Por casu, en llugares remotos d'India un programa de llume rural hai provistu llume por aciu llámpares LED alimentaes con enerxía solar pa sustituyir a les llámpares de querosenu. El preciu de les llámpares solares yera aproximao'l mesmu que'l costu del suministru de querosenu mientres unos pocos meses.[73] Cuba y otros países de Llatinoamérica tán trabayando p'apurrir enerxía fotovoltaica en zones alloñaes del suministru d'enerxía llétrica convencional.[74] Estes son árees nes que los beneficios social y económicu pa la población llocal ufierten una escelente razón pa instalar paneles fotovoltaicos, anque de normal esti tipu d'iniciatives viéronse apostraes a puntuales esfuercios humanitarios.[75]

Sistemes de bombéu[editar | editar la fonte]

Los sistemes de bombéu fotovoltaico pueden utilizase p'apurrir agua en sistemes de riego, agua potable en comunidaes aisllaes o bebederos pal ganáu.

Tamién s'emplega la fotovoltaica p'alimentar instalaciones de bombéu pa sistemes de riego, agua potable n'árees rurales y bebederos pal ganáu,[76][77] o pa sistemes de desalinización d'agua.[60]

Los sistemes de bombéu fotovoltaico (al igual que los alimentaos por aciu enerxía eólica) son bien útiles ellí onde nun ye posible aportar a la rede xeneral de lletricidá o bien supón un preciu prohibitivu.[78] El so costu ye xeneralmente más económicu por cuenta de los sos menores costos d'operación y caltenimientu, y presenten un menor impautu ambiental que los sistemes de bombéu alimentaos por aciu motores de combustión interna, que tienen amás una menor fiabilidá.[79][80]

Les bombes utilizaes pueden ser tantu de corriente alterna (AC) como corriente continua (DC). De normal empléguense motores de corriente continua pa pequeñes y medianes aplicaciones d'hasta 3 kW de potencia, ente que p'aplicaciones más grandes utilícense motores de corriente alterna acoplaos a un inversor que tresforma pal so usu la corriente continua procedente de los paneles fotovoltaicos. Esto dexa dimensionar sistemes dende 0,15 kW hasta más de 55 kW de potencia, que pueden ser emplegaos p'abastecer complexos sistemes de regación o almacenamientu d'agua.[81][82]

Sistemes híbridos solar-diésel[editar | editar la fonte]

Debíu al descensu de costos de la enerxía solar fotovoltaica, ta estendiéndose coles mesmes l'usu de sistemes híbridos solar-diésel, que combinen esta enerxía con xeneradores diésel pa producir lletricidá de forma continua y estable.[83] Esti tipu d'instalaciones tán forníes de normal con equipos auxiliares, tales como bateríes y sistemes especiales de control pa llograr en tou momentu la estabilidá del suministru llétricu del sistema.[84]

Por cuenta de la so viabilidá económica (el tresporte de diésel al puntu de consumu suel ser costosu) en munchos casos sustitúyense antiguos xeneradores por fotovoltaica, ente que les nueves instalaciones híbrides diseñar de tal manera que dexen utilizar el recursu solar siempres que ta disponible, embriviendo l'usu de los xeneradores, menguando asina l'impautu ambiental de la xeneración llétrica en comunidaes remotes y n'instalaciones que nun tán coneutaes a la rede llétrica. Un exemplu d'ello constituyir les empreses mineres,[83][85] que les sos esplotaciones atopar de normal en campu abierto, alloñaes de los grandes nucleos de población. Nestos casos, l'usu combináu de la fotovoltaica dexa menguar en gran midida la dependencia del combustible diésel, dexando aforros d'hasta'l 70 % nel costu de la enerxía.[86]

Esti tipu de sistemes tamién puede utilizase en combinación con otres fontes de xeneración d'enerxía anovable, tales como la enerxía eólica.[87]

Tresporte y navegación marítima[editar | editar la fonte]

Equipu del Nuna 3, vehículu solar competidor nel World Solar Challenge.

Anque la fotovoltaica inda nun s'utiliza de forma xeneralizada p'apurrir tracción nel tresporte, ta utilizándose cada vez en mayor midida p'apurrir enerxía auxiliar en barcos y automóviles. Dellos vehículos tán forníos con aire acondicionáu alimentáu por aciu paneles fotovoltaicos pa llindar la temperatura interior nos díes calorosos,[88] ente qu'otros prototipos híbridos utilizar pa recargar les sos bateríes ensin necesidá de conectase a la rede llétrica.[89][90] Demostróse sobradamente la posibilidá práctica de diseñar y fabricar vehículos propulsados por aciu enerxía solar, según barcos[91][92] y aviones,[93] siendo consideráu'l tresporte rodáu'l más vidable pa la fotovoltaica.[94]

El Solar Impulse ye un proyeutu dedicáu al desenvolvimientu d'un avión propulsado namái por aciu enerxía solar fotovoltaica. El prototipu puede volar mientres el día propulsado poles célules solares que cubren les sos ales, al empar que carga les bateríes que-y dexen caltener se nel aire mientres la nueche.[95][96]

La enerxía solar tamién s'utiliza de forma habitual en faros, boyes y balices de navegación marítima, vehículos de recréu, sistemes de carga pa los acumuladores llétricos de los barcos, y sistemes de proteición catódica.[60] Recargar de vehículos llétricos ta cobrando cada vez mayor importancia.[94]

Fotovoltaica integrada n'edificios[editar | editar la fonte]

Marquesina solar asitiada nel aparcamientu de la Universidá Autónoma de Madrid (Madrid, España).

Munches instalaciones fotovoltaiques atópense de cutiu asitiaes nos edificios: de normal asítiense sobre un teyáu yá esistente, o bien s'integren n'elementos de la mesma estructura del edificiu, como tragaluces, claraboyas o fachaes.[97]

Alternativamente, un sistema fotovoltaico tamién puede ser emplazado físicamente separáu del edificiu, pero conectáu a la instalación llétrica del mesmu pa suministrar enerxía. En 2010, más del 80 % de los 9000 MW de fotovoltaica qu'Alemaña tenía en funcionamientu daquella, instalárense sobre teyaos.[98]

La fotovoltaica integrada n'edificios (BIPV, nes sos sigles n'inglés) ta incorporándose de forma cada vez más creciente como fonte d'enerxía llétrica principal o secundaria nos nuevos edificios domésticos ya industriales,[99] ya inclusive n'otros elementos arquiteutónicos, como por casu pontes.[100] Texer con célules fotovoltaiques integraes son tamién abondo comunes nesti tipu d'integración.

Según un estudiu publicáu en 2011, l'usu d'imáxenes térmiques demostró que los paneles solares, siempres qu'esista una fienda abierta pola que l'aire pueda circular ente los paneles y el techu, apurren un efeutu de refrigeración pasiva nos edificios mientres el día y amás ayuden a caltener el calor acumulao mientres la nueche.[101]

=== Fotovoltaica de conexón a rede Una de les principales aplicaciones de la enerxía solar fotovoltaica más desenvuelta nos últimos años, consiste nes centrales coneutaes a rede pa suministru llétricu,[102] según los sistemes d'autoconsumo fotovoltaico, de potencia xeneralmente menor, pero igualmente coneutaos a la rede llétrica.

Componentes d'una planta solar fotovoltaica[editar | editar la fonte]

Una planta solar fotovoltaica cuenta con distintos elementos que dexen el so funcionamientu, como son los paneles fotovoltaicos pa la captación de la radiación solar, y los inversores pal tresformamientu de la corriente continua en corriente alterna.[103] Esisten otros, los más importantes méntense de siguío:

Paneles solares fotovoltaicos[editar | editar la fonte]

Célula fotovoltaica

Xeneralmente, un módulu o panel fotovoltaico consiste nuna asociación de célules, encapsulada en dos capes d'EVA (etilenu-vinilu-acetato), ente una llámina frontera de vidriu y una capa posterior d'un polímeru termoplásticu (frecuentemente emplégase'l tedlar) o otra llámina de cristal cuando se desea llograr módulos con dalgún grau de tresparencia.[104] Bien frecuentemente esti conxuntu ye enmarcáu nuna estructura d'aluminiu anodizado coles mires d'aumentar la resistencia mecánica del conxuntu y facilitar el anclaje del módulu a les estructures de soporte.[104]

Les célules más comúnmente emplegaes nos paneles fotovoltaicos son de siliciu, y puede estremase en trés subcategorías:

Inversores[editar | editar la fonte]

Un inversor solar instaláu nuna planta de conexón a rede en Speyer, Alemaña.

La corriente llétrica continua qu'apurren los módulos fotovoltaicos puede tresformase en corriente alterna por aciu un aparatu electrónicu llamáu inversor[103] ya inyectar na rede llétrica (pa venta d'enerxía) o bien na rede interior (para autoconsumo).

El procesu, simplificáu, sería los siguiente:

  • Xenérase la enerxía a baxes tensiones (380-800 V) y en corriente continua.
  • Tresformar con un inversor en corriente alterna.
  • En plantes de potencia inferior a 100 kW inyéctase la enerxía direutamente a la rede de distribución en baxa tensión (400 V en trifásicu o 230 V en monofásicu).
  • Y pa potencies cimeres a los 100 kW utilízase un tresformador p'alzar la enerxía a media tensión (hasta 36 kV) ya inyéctase nes redes de tresporte pal so posterior suministru.

Nes etapes iniciales del desenvolvimientu de los inversores fotovoltaicos, los requisitos de los operadores de les redes llétriques a la que se conectaben solicitaben namái l'apurra d'enerxía activa y la desconexón del inversor de la rede si ésta entepasaba d'unes ciertes llendes de voltaxe y frecuencia. Col progresivu desenvolvimientu d'estos equipos y la cada vez mayor importancia de les redes llétriques intelixentes, los inversores son yá capaces d'aprovir enerxía reactiva ya inclusive apurrir estabilidá a la rede llétrica.[107][108]

Siguidores solares[editar | editar la fonte]

Planta solar asitiada na Base de la Fuercia Aérea Nellis (Nevada, Estaos Xuníos). Estos paneles siguen el percorríu del Sol sobre una exa.

L'usu de siguidores a unu o dos exes dexa aumentar considerablemente la producción solar, en redol al 30 % pa los primeres y un 6 % adicional pa los segundos, en llugares d'elevada radiación direuto.[109][110]

Los siguidores solares son abondo comunes n'aplicaciones fotovoltaiques.[111] Esisten de dellos tipos:

  • En dos exes: la superficie caltiénse siempres perpendicular al Sol.
  • Nuna exa polar: la superficie xira sobre una exa empobinada al sur ya inclináu un ángulu igual a la llatitú. El xiru afaise por que la normal a la superficie coincida en tou momentu col meridianu terrestre que contién al Sol.
  • Nuna exa azimutal: la superficie xira sobre una exa vertical, l'ángulu de la superficie ye constante ya igual a la llatitú. El xiru afaise por que la normal a la superficie coincida en tou momentu col meridianu local que contién al Sol.
  • Nuna exa horizontal: la superficie xira nuna exa horizontal y empobinao en direición norte-sur. El xiru afaise por que la normal a la superficie coincida en tou momentu col meridianu terrestre que contién al Sol.

Cableaxe[editar | editar la fonte]

Conectores d'un panel solar, utilizaos pa tresportar la corriente continua xenerada pol mesmu hasta l'inversor, onde se tresforma xeneralmente en corriente alterna pal so posterior usu.

Ye l'elementu que tresporta la enerxía llétrica dende la so xeneración, pa la so posterior distribución y tresporte. El so dimensionamiento vien determináu pol criteriu más restrictivu ente la máxima cayida de tensión almitible y la intensidá máxima almitible. Aumentar les seiciones de conductor que se llogren como resultáu de los cálculos teóricos apurre ventayes añedíes como:

  • Llinies más descargaes, lo qu'enllarga la vida útil de los cables.
  • Posibilidá d'aumentu de potencia de la planta ensin camudar el conductor.
  • Meyor respuesta a posibles cortucircuitos.
  • Meyora de la performance ratio (PR) de la instalación.

Plantes de concentración fotovoltaica[editar | editar la fonte]

Siguidora solar dotada con paneles de concentración fotovoltaica, capaz de producir 53 kW. A los so llau atopa'l vehículu llétricu Tesla Roadster, dexando apreciar la so escala.

Otru tipu de teunoloxía nes plantes fotovoltaiques son les qu'utilicen una teunoloxía de concentración llamada CPV poles sos sigles n'inglés (Concentrated Photovoltaics)[112] pa maximizar la enerxía solar recibida pola instalación, al igual que nuna central térmica solar. Les instalaciones de concentración fotovoltaica asitiar n'allugamientos d'alta irradiación solar direuta, como son los países a dambes riberes del Mediterraneu, Australia, Estaos Xuníos, China, Sudáfrica, Méxicu, etc. Hasta l'añu 2006 estes teunoloxíes formaben parte del ámbitu d'investigación, pero nos últimos años punxéronse en marcha instalaciones de mayor tamañu como la de ISFOC (Institutu de Sistemes Solares Fotovoltaicos de Concentración) en Puertollano (Castiella La Mancha) con 3 MW suministrando lletricidá a la rede llétrica.[113][114][115]

La idea básica de la concentración fotovoltaica ye la sustitución de material semiconductor por material reflectante o refractante (más baratu). El grau de concentración puede algamar un factor de 1000,[112] talmente que, dada la pequeña superficie de célula solar emplegada, puede utilizase la teunoloxía más eficiente (triple unión, por casu). Per otru llau, el sistema ópticu introduz un factor de perdes que fai recuperar menos radiación que la fotovoltaica plana. Esto, xuníu a la elevada precisión de los sistemes de siguimientu, constitúi la principal barrera a resolver pola teunoloxía de concentración.

Apocayá anuncióse el desenvolvimientu de plantes de grandes dimensiones (percima de 1 MW).[116] Les plantes de concentración fotovoltaica utilicen un siguidor de doble exa pa faer posible un máximu aprovechamientu del recursu solar mientres tol día.

El desenvolvimientu de la enerxía solar fotovoltaica nel mundu[editar | editar la fonte]

Ente los años 2001 y 2016 producióse una crecedera esponencial de la producción fotovoltaica, doblándose aproximao cada dos años.[117] La potencia total fotovoltaica instalada nel mundu (coneutada a rede) xubía a 16 gigavatios (GW) en 2008, 40 GW en 2010, 100 GW en 2012, 180 GW en 2014 y 300 GW en 2016.[118][119][120][121][122][9]

100
200
300
400
2007
2009
2011
2013
2015
Potencia fotovoltaica mundial instalada hasta 2016, en gigavatios (GW), espresada por rexón.[123][124]

     Europa      Asia-Pacíficu      América del norte y sur      China      África y Oriente Mediu

     Restu del mundu

Históricamente, Estaos Xuníos lideró la instalación d'enerxía fotovoltaica dende los sos entamos hasta 1996, cuando la so capacidá instalada algamaba los 77 MW, más que cualesquier otru país hasta la fecha. Nos años posteriores, fueron superaos por Xapón, que caltuvo'l lideralgu hasta que de la mesma Alemaña devasar en 2005, calteniendo'l lideralgu dende entós. A empiezos de 2016, Alemaña averar a los 40 GW instalaos.[125] Sicasí, por eses feches China, unu de los países onde la fotovoltaica ta esperimentando una crecedera más vertixinosa superó a Alemaña, convirtiéndose dende entós nel mayor productor d'enerxía fotovoltaica del mundu.[125] Espérase que multiplique la so potencia instalada actual hasta los 150 GW en 2020.[123][126][127]

Producción mundial[editar | editar la fonte]

La capacidá total instalada supón yá una fracción significativa del mix llétricu na Xunión Europea, cubriendo de media'l 3,5 % de la demanda de lletricidá y algamando el 7 % nos periodos de mayor producción.[122] En dellos países, como Alemaña,[128][129] Italia,[130][131][132][nota 5] Reinu Xuníu[133] o España,[134] algama máximos superiores al 10 %, al igual qu'en Xapón[135] o en dellos estaos soleyeros d'Estaos Xuníos, como California.[136] La producción añal d'enerxía llétrica xenerada por aciu esta fonte d'enerxía a nivel mundial equivalía en 2015 a cerca de 184 TWh, suficiente p'abastecer les necesidaes enerxétiques de millones de llares y cubriendo aproximao un 1 % de la demanda mundial de lletricidá.[122]

China[editar | editar la fonte]

Capacidá fotovoltaica total instalada en China ente 2000 y 2016.
Cuota de mercáu de los principales países productores de célules fotovoltaiques ente 1995 y 2013.

La enerxía fotovoltaica convirtióse nuna de les mayores industries de la República Popular China. El país asiáticu ye líder mundial por capacidá fotovoltaica, con una potencia instalada a principios de 2016 superior a los 43 GW.[125] Cuenta amás con unes 400 empreses fotovoltaiques, ente les que destaquen Trina Solar y Yingli, xigantes mundiales na fabricación de paneles solares. En 2014 producía aproximao la metá de los productos fotovoltaicos que se fabriquen nel mundu (China y Taiwán xuntos suman más del 60 % de cuota). La producción de paneles y célules fotovoltaiques en China amontóse notablemente mientres la última década: en 2001 caltenía una cuota inferior al 1 % del mercáu mundial, ente que poles mesmes feches, Xapón y Estaos Xuníos sumaben más del 70 % de la producción mundial. Sicasí, l'enclín invirtióse y na actualidá China supera llargamente al restu de productores.

La capacidá de producción de paneles solares chinos práuticamente cuadruplicóse ente los años 2009 y 2011, superando inclusive la demanda mundial. Como resultancia, la Xunión Europea acusó a la industria chino de tar realizando dumping, ye dicir vendiendo los sos paneles a precios per debaxo de costu, imponiendo aranceles a la importación d'esti material.[137][138]

La instalación d'enerxía fotovoltaica desenvolvióse espectacularmente nel país asiáticu n'años recién, superando inclusive les previsiones iniciales. Por cuenta de tan rápida crecedera, les autoridaes chines viéronse obligaes a revaluar en delles ocasiones el so oxetivu de potencia fotovoltaica.

La potencia total instalada en China creció hasta los 77 GW a finales de 2016, en coneutando 36 GW nel últimu añu, d'alcuerdu a les estadístiques oficiales del país.[139] En 2017, China superaría l'oxetivu marcáu pol gobiernu pa 2020, una potencia fotovoltaica de 100 GW.[140]

Esta crecedera reflexa'l abrupto descensu de costos de la enerxía fotovoltaica, qu'anguaño empieza a ser una opción más barata qu'otres fontes d'enerxía, tanto a precios minoristes como comerciales. Fuentes del gobiernu chinu afirmaron que la fotovoltaica va presentar precios más competitivos que'l carbón y el gas (apurriendo amás una mayor independencia enerxética) a finales d'esta década.[141]

Xapón[editar | editar la fonte]

La enerxía fotovoltaica en Xapón, espandióse rápido dende la década de 1990. El país ye unu de los líderes na fabricación de módulos fotovoltaicos y atópase ente los primeros puestos en términos de potencia instalada, con más de 23 GW a finales de 2014, la mayor parte coneutada a rede.[142][143][144] La irradiación en Xapón ye óptima, asitiándose ente 4,3 y 4,8 kWh·m²·día, convirtiéndolo nun país aparente pal desenvolvimientu d'esti tipu d'enerxía.

La venta de módulos fotovoltaicos pa proyeutos comerciales creció rápido tres la introducción per parte del Gobiernu xaponés en xunetu de 2012 d'una tarifa pal incentivu de la fotovoltaica tres el accidente nuclear de Fukushima y la paralización de la mayoría de les centrales nucleares que tien el país.

La mayoría de módulos vien de fabricantes locales, ente los que destaquen Kyocera, Sharp Corporation, Mitsubishi o Sanyo, ente que una pequeña parte son importaos, según esprender de los datos de l'Asociación Xaponesa d'Enerxía Fotovoltaica (Japan Photovoltaic Energy Association, JPA).[145] Tradicionalmente, el mercáu fotovoltaico tuvo bien movíu al segmentu residencial, acopando hasta'l 97 % de la capacidá instalada en tol país hasta 2012.[146] Anque esti enclín ta invirtiéndose, inda más del 75 % de les célules y módulos vendíos en Xapón a principios de 2012 tuvieron como destino proyeutos residenciales, ente que cerca del 9 % emplegar n'instalaciones fotovoltaiques comerciales.[147]

En 2014, la potencia total fotovoltaica instalada nel país asitiábase en redol a los 23 GW, que contribuyíen aproximao nun 2,5 % a la demanda llétrica del país.[122] Mientres el branu de 2015, informóse que la producción fotovoltaica en Xapón cubriera en determinaos momentos el 10 % de la demanda total nacional.[135] Dos años dempués, en 2016, asítiase en redol a 42 GW,[148] y la previsión apunta a que'l mercáu fotovoltaico xaponés va crecer entá más nos próximos años.[149]

Estaos Xuníos[editar | editar la fonte]

Barack Obama mientres una visita a una instalación fotovoltaica nel teyáu del Muséu de Naturaleza y Ciencia de Denver, en febreru de 2009.

Estaos Xuníos ye dende 2010 unu de los países con mayor actividá nel mercáu fotovoltaico, cuenta con grandes empreses del sector, como First Solar o SolarCity, según numberoses plantes de conexón a rede. A principios de 2017, Estaos Xuníos superaba los 40 GW de potencia fotovoltaica instalada,[148] suficiente p'apurrir lletricidá a más de 8 millones de llares, en doblando la so capacidá solar en menos de dos años.[150]

Anque Estaos Xuníos nun caltién una política enerxética nacional uniforme en tol país no referente a fotovoltaica, munchos estaos afitaron individualmente oxetivos en materia d'enerxíes anovables, incluyendo nesta planificación a la enerxía solar en distintes proporciones. Nesti sentíu, el gobernador de California Jerry Brown robló una llexislación riquiendo que'l 33 % de la lletricidá del estáu xenerar por aciu enerxíes anovables a finales de 2020.[151] Estes midíes viéronse sofitaes dende'l gobiernu federal cola adopción del Investment Tax Credit (ITC), una exención fiscal establecida en 2006 pa promover el desenvolvimientu de proyeutos fotovoltaicos, y que foi estendida apocayá hasta 2023.[152]

Un informe priváu[153] recueye que la enerxía solar fotovoltaica espandióse rápido mientres los postreros 8 años, creciendo a una media del 40 % cada añu. Gracies a esti enclín, el costu del kWh producíu por aciu enerxía fotovoltaica viose descomanadamente amenorgáu, ente que'l costu de la lletricidá xenerada por aciu combustibles fósiles nun dexó d'amontar. Como resultancia, l'informe conclúi que la fotovoltaica va algamar la paridá de rede frente a les fontes d'enerxía convencionales en munches rexones d'Estaos Xuníos en 2015. Pero p'algamar una cuota nel mercáu enerxéticu del 10 %, prosigue l'informe, les compañíes fotovoltaiques van precisar estilizar entá más les instalaciones, de forma que la enerxía solar convertir nuna teunoloxía direutamente enchufable («plug-and-play»). Esto ye, que seya senciellu adquirir los componentes de cada sistema y el so interconexón seya simple, al igual que la so conexón a la rede.[153]

Anguaño la mayoría de les instalaciones son coneutaes a rede y utilicen sistemes de balance netu que dexen el consumu de lletricidá nocherniegu d'enerxía xenerada mientres el día. Nueva Jersey lidera los Estaos cola llei de balance netu menos restrictiva,[154] mientres California lidera'l númberu total de llares con enerxía solar. Munchos d'ellos fueron instalaos mientres la iniciativa million solar roof (un millón de teyaos solares).[155]

L'enclín y el ritmu de crecedera actuales indiquen que nos próximos años van construyise un gran númberu de plantes fotovoltaiques nel sur y suroeste del país, onde'l terrén disponible ye abondosu, nos soleyeros desiertos de California, Nevada y Arizona. Les empreses tán adquiriendo cada vez en mayor midida grandes superficies nestes zones, col enfotu de construyir mayores plantes a gran escala.[156]

Alemaña[editar | editar la fonte]

Alemaña dispón a principios de 2016 d'una potencia instalada cercana a los 40 GW.[125] Namái en 2011, Alemaña instaló cerca de 7,5 GW,[157] y la fotovoltaica produció 18 TW·h de lletricidá, el 3 % del total consumíu nel país.[158][129]

Paneles solares sobre'l teyáu de dellos edificios, nel barriu solar de Vauban, en Friburgu (Alemaña).

El mercáu fotovoltaico n'Alemaña creció considerablemente dende principios del sieglu XXI gracies a la creación d'una tarifa regulada pa la producción d'enerxía anovable, que foi introducida pola «German Renewable Energy Act», llei publicada l'añu 2000. De magar, el costu de les instalaciones fotovoltaiques baxó más del 50 % en cinco años, dende 2006.[159] Alemaña marcóse l'oxetivu de producir el 35 % de la lletricidá por aciu enerxíes anovables en 2020 y algamar el 100 % en 2050.[160]

En 2012, les tarifes introducíes costaben a Alemaña unos 14 000 millones d'euros per añu, tantu pa les instalaciones eóliques como solares. Esti costu ye partíu ente tolos contribuyentes por aciu un sobrecostu de 3,6 céntimos de € por kWh[161] (aproximao'l 15 % del costu total de la lletricidá pal consumidor domésticu).[162]

La considerable potencia instalada n'Alemaña protagonizó dellos récores mientres los últimos años. Mientres dos díes consecutivos de mayu de 2012, por casu, les plantes solares fotovoltaiques instalaes nel país producieron 22 000 MWh na hora del mediudía, lo qu'equival a la potencia de xeneración de venti centrales nucleares trabayando a plena capacidá.[163][nota 6] Alemaña pulverizó esti récor el 21 de xunetu de 2013, con una potencia instantánea de 24 GW a mediudía.[164][165] Debíu al calter altamente distribuyíu de la fotovoltaica alemana, aproximao 1,3-1,4 millones de pequeños sistemes fotovoltaicos contribuyeron a esta nueva marca. Aproximao'l 90 % de los paneles solares instalaos n'Alemaña atópense asitiaos sobre teyáu.[166]

En xunu de 2014, la fotovoltaica alemana volvió bater récores mientres dellos díes, al producir hasta'l 50,6 % de tola demanda llétrica mientres un namái día, y superar l'anterior récor de potencia instantánea hasta los 24,24 GW.[167][168][169]

A empiezos de branu de 2011, el Gobiernu alemán anunció que l'esquema actual de tarifes regulaes concluyiría cuando la potencia instalada algamara los 52 GW. Cuando esto asoceda, Alemaña va aplicar un nuevu esquema de tarifes d'inyección que los sos detalles non conocer inda.[170]

Sicasí, consciente de que l'almacenamientu d'enerxía por aciu bateríes ye indispensable pal esplegue masivu d'anovables como la enerxía eólica o la fotovoltaica, dada la so intermitencia, el 1 de mayu de 2013 Alemaña punxo en marcha un nuevu programa d'ayudes pa incentivar sistemes fotovoltaicos con bateríes d'almacenamientu.[171] D'esta manera, financiar a les instalaciones fotovoltaiques menores de 30 kW qu'instalen bateríes y atropen lletricidá, con 660 euros por cada kW d'almacenamientu de batería. El programa ta dotáu con 25 millones d'euros añales partíos en 2013 y 2014, y de esta forma llógrase disponer de la enerxía cuando'l recursu nun tea disponible —nun haya vientu esto ye de nueche—,[171] amás de facilitar la estabilidá del sistema llétricu.[172]

India[editar | editar la fonte]

Capacidá fotovoltaica total instalada n'India hasta 2016.

India ta densamente poblada y tien tamién una gran irradiación solar, lo que fai del país unu de los meyores candidatos pal desenvolvimientu de la fotovoltaica. En 2009, India anunció un programa p'acelerar l'usu d'instalaciones solares nos edificios gubernamentales, al igual qu'en hospitales y hoteles.[173]

La cayida nel preciu de los paneles fotovoltaicos coincidió con una medría del preciu de la lletricidá na India. El sofitu del gobiernu y la bayura del recursu solar ayudaron a impulsar l'adopción d'esta teunoloxía.[174]

El parque solar Charanka, de 345 MW (unu de los mayores del mundu) foi puestu en serviciu n'abril de 2012 y ampliáu en 2015, xunto a un total de 605 MW na rexón de Gujarat.[175] La construcción d'otros grandes parques solares foi anunciada nel estáu de Rajasthan.[176] Tamién el parque solar de Dhirubhai Ambani, de 40 MW, foi inauguráu en 2012.[177]

En xineru de 2015, el gobiernu indiu amontó de forma significativa'l so planes de desenvolvimientu solar, estableciendo un oxetivu d'inversiones per valor de 100 000 millones de dólares y 100 GW de capacidá solar pa 2022.[178][179]

A empiezos de 2017, la potencia total instalada n'India asitiábase percima de los 10 GW.[180] India espera algamar rápido los 20 GW instalaos,[181] cumpliendo'l so oxetivu de crear 1 millón de puestos de trabayu[182] y algamar 100 GW en 2022.[183][184]

Italia[editar | editar la fonte]

Italia atopar ente los primeros países productores de lletricidá procedente d'enerxía fotovoltaica, gracies al programa d'incentivos llamáu Conto Energia.[185] La crecedera foi esponencial nos últimos años: la potencia instalada triplicar en 2010 y cuadruplicóse en 2011, llegando a producir en 2012 el 5,6 % de la enerxía total consumida nel país.[130]

Esti programa cuntaba con un presupuestu total de 6700 millones de €, alcanzáu dichu llende'l Gobiernu dexó d'incentivar les nueves instalaciones, al algamase la paridá de rede. Un informe publicáu en 2013 pol Deutsche Bank concluyía que efeutivamente la paridá de rede algamárase n'Italia y otros países del mundu.[186] El sector llegó a apurrir trabayu a unes 100 000 persones, especialmente nel sector del diseñu ya instalación de diches plantes solares.[187]

Dende mediaos de 2012 ta vixente una nueva llexislación qu'obliga a rexistrar toles plantes cimeres a 12 kW; les de potencia menor (fotovoltaica de teyáu en residencies) tán exentes de rexistru.[188] A finales de 2016, la potencia total instalada asitiábase percima de 19 GW,[148] suponiendo una producción enerxética tan importante que delles centrales de gas operaben a metá del so potencial mientres el día.

Reinu Uníu[editar | editar la fonte]

La enerxía solar en Reinu Xuníu, anque relativamente desconocida hasta apocayá,[189] desapegó bien rápido n'años recién, por cuenta de la drástica cayida del preciu de los paneles fotovoltaicos y l'introducción de tarifes regulaes a partir d'abril de 2010.[190] En 2014, había censaes yá unes 650 000 instalaciones solares nes islles britániques, con una capacidá total cercana a los 5 GW.[191] La planta solar más grande del país atopar en Southwick Ta, cerca de Fareham, y cuenta con una potencia de 48 MW. Foi inaugurada en marzu de 2015.[192]

En 2012, el gobiernu británicu de David Cameron comprometer a abastecer cuatro millones de llares por aciu enerxía solar en menos d'ocho años,[193] lo qu'equival a instalar unos 22 GW de capacidá fotovoltaica antes de 2020.[190] A principios de 2016, Reinu Uníu instalara más de 10 GW d'enerxía solar fotovoltaica.[194]

Ente los meses d'abril y setiembre de 2016, la enerxía solar produció en Reinu Uníu más lletricidá (6964 GWh) que la producida por aciu carbón (6342 GWh), dambes asítiense en redol a un 5 % de la demanda.[133]

Francia[editar | editar la fonte]

El mercáu francés ye'l cuartu más importante dientro de la Xunión Europea, tres los mercaos d'Alemaña, Italia y Reinu Uníu. A finales de 2014 cuntaba con más de 5 GW instalaos, y caltién anguaño una crecedera sostenida, envalorándose qu'en 2015 va coneutar a la rede llétrica 1 GW adicional a la capacidá actual.[195] Apocayá, el país galu amontó'l cupu de les sos puyes pa enerxía fotovoltaica de 400 a 800 MW, de resultes de la reconocencia gubernamental a la cada vez mayor competitividá de la enerxía solar.[195]

La planta fotovoltaica más grande d'Europa, un proyeutu de 300 MW llamáu Cestes,[196] atopar en territoriu francés. La so entrada en funcionamientu tuvo llugar a finales de 2015, apurriendo al sector fotovoltaico un exemplu a siguir pol restu de la industria europeo.[196]

Otros mercaos[editar | editar la fonte]

Fachada fotovoltaica nel edificiu MNACTEC (Terrassa, España).

España[editar | editar la fonte]

España ye unu de los países d'Europa con mayor irradiación añal.[42] Esto fai que la enerxía solar seya nesti país más rentable que n'otros. Rexones como'l norte d'España, que xeneralmente se consideren pocu afeches pa la enerxía fotovoltaica, reciben más irradiación añal que la media n'Alemaña, país que caltién dende va años el lideralgu na promoción de la enerxía solar fotovoltaica.[42]

Dende principios de la década de 2000, en concordanza coles midíes de sofitu a les enerxíes anovables que se taben llevando a cabu nel restu d'Europa, habíase veníu aprobando la regulación qu'establez les condiciones téunicu y alministrativu, y que supunxo l'entamu d'un lentu despegue de la fotovoltaica n'España. En 2004, el gobiernu español esanició les barreres económiques pa la conexón de les enerxíes anovables a la rede llétrica. El Real Decreto 436/2004 igualó les condiciones pa la so producción a gran escala, y garantizó la so venta por aciu primes a la xeneración.[197]

Gracies a esta regulación, y el posterior RD 661/2007,[198] España foi nel añu 2008 unu de los países con más potencia fotovoltaica instalada del mundu, con 2708 MW instalaos nun namái añu. Sicasí, posteriores cambeos na llexislación del sector[199] ralentizaron la construcción de nueves plantes fotovoltaiques, de tala forma qu'en 2009 instaláronse tan solo 19 MW, en 2010, 420 MW, y en 2011 instaláronse 354 MW, correspondiendo al 2 % del total de la Xunión Europea.[128]

En términos de producción enerxética, en 2010 la enerxía fotovoltaica cubrió n'España aproximao'l 2 % de la xeneración de lletricidá, ente qu'en 2011 y 2012 representó'l 2,9 %, y en 2013 el 3,1 % de la xeneración llétrica según datos del operador, Rede Llétrica.[200][201][202].

A principios de 2012, el Gobiernu español aprobó un Real Decreto Llei pol que se paralizó la instalación de nueves centrales fotovoltaiques y demás enerxíes anovables.[203] A finales de 2015 la potencia fotovoltaica instalada n'España xubía a 4667 MW.[204] En 2017, España cayó per primer vegada de la llista de los diez países con mayor capacidá fotovoltaica instalada, al ser superáu por Australia y Corea del Sur.[205] Sicasí, en xunetu de 2017, el Gobiernu entamó una puya qu'axudicó más de 3500 MW de nueves plantes d'enerxía fotovoltaico,[206] que van dexar a España algamar los oxetivos de xeneración d'enerxía anovable establecíos pola Xunión Europea pa 2020. Como novedá, nin la construcción de les plantes axudicaes nin la so operación va suponer dalgún costu pal sistema, sacante nel casu de que'l preciu de mercáu baxe d'un suelu establecíu na puya. La gran baxada de costos de la enerxía fotovoltaico dexó que grandes empreses hayan licitado a preciu de mercáu.[207].

Llatinoamérica[editar | editar la fonte]

En Llatinoamérica, la fotovoltaica empezó a desapegar nos últimos años. Propúnxose la construcción d'un bon númberu de plantes solares en diversos países, a lo llargo de tola rexón, con proyeutos inclusive percima de 100 MW en Chile.[208]

Chile de fechu yá lidera la producción solar n'Iberoamérica. Esti país inauguró en xunu de 2014 una central fotovoltaica de 100 MW, que se convirtió na mayor realizada hasta la fecha n'Iberoamérica.[209] L'eleváu preciu de la lletricidá y los altos niveles de radiación qu'esisten nel norte de Chile, han promovíu l'apertura d'un importante mercáu llibre de subsidios.[210] A xunetu de 2017, el país andín cuntaba con 1.873 MW fotovoltaicos n'operación.[211]

Otros países suramericanos empezaron a instalar plantes fotovoltaiques a gran escala, ente ellos Perú.[212] Brasil sicasí ta esperimentando una crecedera más lenta del sector, en parte por cuenta de la elevada xeneración por aciu enerxía hidráulica nel país,[213] anque l'estáu de Minas Gerais lidera l'esfuerciu, tres l'aprobación per parte del gobiernu brasilanu d'una fábrica de célules y paneles fotovoltaicos en dicha rexón.[214][213]

Méxicu tamién tien un enorme potencial no que fai a enerxía solar.[215][216] Un 70 % del so territoriu presenta una irradiación cimera a 4,5 kWh/m²/día, lo que lo convierte nun país bien soleyeru, ya implica qu'utilizando la teunoloxía fotovoltaica actual, una planta solar de 25 km² en cualquier llugar del estáu de Chihuahua o'l desiertu de Sonora (qu'ocuparía los 0,01 % de la superficie de Méxicu) podría apurrir tola lletricidá demandada pel país.[217] Méxicu cunta yá con más de 200 MW instalaos. El proyeutu Aura Solar, asitiáu en La Paz (Baxa California Sur), inauguráu a principios de 2014, tenía previstu xenerar 82 GWh al añu, suficiente p'abastecer el consumu de 164 000 habitantes (65 % de la población de La Paz), pero foi afaráu pol furacán Odile en setiembre del mesmu añu y la planta nun opera dende entós.[218] La instalación cubría una superficie de 100 hectárees con 131 800 módulos policristalinos sobre siguidores d'una exa.[217][219]

Otra planta fotovoltaica de 47 MW atopar en fase de planificación en Puerto Libertad (Sonora).[220]La planta, orixinalmente diseñada p'allugar 39 MW, ampliar pa dexar la xeneración de 107 GWh/añu.[221]

Espérase que Méxicu esperimente una mayor crecedera nos próximos años, col fin d'algamar l'oxetivu de cubrir el 35 % de la so demanda enerxética a partir d'enerxíes anovables en 2024, según una llei aprobada pol gobiernu mexicanu en 2012.[222][223] A empiezos de 2014, Méxicu tenía previstos proyeutos fotovoltaicos por una potencia de 300 MW, de los cualos aproximao 100 MW empezaron a desenvolvese mientres l'últimu trimestre de 2013.[224]

Evolución temporal[editar | editar la fonte]

Na siguiente tabla amuésase'l detalle de la potencia mundial instalada, desglosada per cada país, dende l'añu 2002 hasta 2016:

Potencia total instalada (MWp) per país[128][225][226] [227] [228] [229] [230] [231]
País Total
2002
Total
2003
Total
2004
Total
2005
Total
2006
Total
2007
Total
2008
Total
2009
Total
2010
Total
2011[232]
Total
2012[233]
Total
2013
Total
2014
Total
2015
Total
2016
Total
2017
Total mundial 2220 2798 3911 5340 6915 9443 15 772 23 210 39 778 69 684 102 024[234] 138 900[235] 177 000[122] 230 000 ~306 500 ~401 500 (est.)
Bandera de la República Popular China China - - - - - - - - 893 3093 8043 19 800[235] 28 100[122] 43 000[125] 77 000[124] 127 000[236]
Bandera de Xunión Europea Xunión Europea 389 590 1297 2299 3285 5257 10 554 16 357 29 328 51 360 68 640 78 970[237] 86 674[238] 95 200[125] ~101 500[124] ~109 000[236]
Bandera de Xapón Xapón 636,8 859,6 1132 1421,9 1708,5 1918,9 2144 2627 3617 4914 6704 13 600[235] 23 300[122] 33 300[125] 42 410[148] ~50 000[236]
Bandera de Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos 212,2 275,2 376 479 624 830,5 1168,5 1255,7 2519 4383 7665 12 100[239] 18 600[240] 28 400[125] 40 610[148] ~50 000[236]
Bandera d'Alemaña Alemaña 278 431 1034 1926 2759 3835,5 5340 9959 17 320 24 875 32 411 35 600[241] 38 128[242] 39 550[243] 40 600[244] 42 900[245]
Bandera de India India - - - - - - - - 189 461 1839 2180[246] 3382 5130[247] 10 000[248] ~20 000[236]
Bandera d'Italia Italia 22 26 30,7 37,5 50 120,2 458,3 1157 3502 12 764 16 987 18 400[235] 18 500[122] 18 800[249] 19 160[148]
Bandera del Reinu Xuníu Reinu Xuníu 4,1 5,9 8,2 10,9 14,3 18,1 22,5 29,6 72 1014 1831 2706[250] 5000[251] 8437[252] 11 460[253] 12 790[254]
Bandera de Francia Francia 17,2 21,1 26 33 43,9 75,2 179,7 335,2 1025 2831 3843 4598[255] 5700[122] 6800[256] 7170 8044[257]
Bandera de Australia Australia 39,1 45,6 52,3 60,6 70,3 82,5 104,5 183,6 504 1298 2291 3100[258] 4100[259] 4728[260] 5440[260]
Bandera de Corea del Sur Corea del Sur 5,4 6 8,5 13,5 35,8 81,2 357,5 441,9 662 754 1006 1448[235] 2384 3200[261] 5000[262]
España 7 12 23 48 145 693 3354 3438 3892 4214 4537 4651 4656[263] 4667[204]
Bandera de Bélxica Bélxica - - - - - - - 574 803 2018 2650 2865[235] 3100[122] 3200[261] 3423[264] 3816[265]
Bandera de Turquía Turquía 0,9 1,3 1,8 2,3 2,8 3,3 4 5 6 7 9 15 58 249[261] 820[266] 2647[267]
Bandera de Grecia Grecia - - - - - - - 55 206 631 1536 2523[268] 2595 2600[261]
Bandera de Chequia República Checa - - - - - - - 463,3 1953 1960 2022 2132 2134 2134
Bandera de Canadá Canadá 10 11,8 13,9 16,7 20,5 25,8 32,7 94,6 200 563 831 1275[235] 1775[122] 2240[261]
Bandera de Países Baxos Países Baxos 26,3 45,7 49,2 50,7 52,2 52,8 57,2 67,5 97 118 321 665,4[269] 1000[270] 1320[271] 2040[272]
Bandera de Tailandia Tailandia - - - - - - - - 28 149 359 676[235] 1300[273] 1600[261]
Bandera de Chile Chile - - - - - - - - - - 2[274] 6,7[275] 362[276] 848[277] 1594[278]
Bandera de Sudáfrica Sudáfrica - - - - - - - - 40 41 41 s.d. 800[122] 1361[261]
Suiza 19,5 21 23,1 27,1 29,7 36,2 47,9 73,6 111 216 416 716 1036[122] 1350[279]
Bandera de Rumanía Rumanía - - - - - - - - - - 49,5 1150[280] 1293 1301[261]
Bandera de Brasil Brasil - - - - - - - - 27 32 s.d. s.d. s.d. s.d. s.d. 1100[281]
Bandera de Bulgaria Bulgaria - - - - - - - 5,7 18 133 933 1019 1022 1040[261]
Bandera de Filipines Filipines - - - - - - - - - - - - - 132[282] 1047[283]
Bandera de Austria Austria 10,3 16,8 21,1 24 25,6 27,7 32,4 52,6 103 176 418 690 830[122] 900[261]
Bandera de Taiwán Taiwán - - - - - - - - 32 102 206 376 776[122] 800[261]
Bandera de Israel Israel - - 0,9 1 1,3 1,8 3 24,5 66 196 250 433 683[122] 766[261]
Bandera de Dinamarca Dinamarca 1,6 1,9 2,3 2,7 2,9 3,1 3,3 4,6 7,1 17 394 594[235] 636[122] 685[284]
Eslovaquia - - - - - - - 0,2 145 488 523 537 590
Bandera de Portugal Portugal 1,7 2,1 2,7 3 3,4 17,9 68 102,2 131 144 244 278[285] 346 454[261]
Bandera de Hondures Hondures - - - - - - - - - - - - - 388 433
Bandera de Ucraína Ucraína - - - - - - - - 3 190 326 s.d. s.d. 432[261]
Bandera de Rusia Rusia - - - - - - - - s.d. s.d. s.d. s.d. s.d. 407[261]
Bandera de Méxicu Méxicu 16,2 17,1 18,2 18,7 19,7 20,8 21,8 25 31 37 52 70[286] 200 300
Bandera d'Arxelia Arxelia - - - - - - - - - - - - - 274[261]
Bandera d'Eslovenia Eslovenia - - - - - - - 9 36 90 198 255 256
Bandera de Malasia Malasia - - - - 5,5 7 9 11 15 15 36 78 170[287] 220[288]
Bandera de Paquistán Paquistán - - - - - - - - - - - - - 210[261]
Bandera de Guatemala Guatemala - - - - - - - - - - - - 136 194[289]
Bandera de Bangladex Bangladesh - - - - - - - - - - - - - 167[261]
Bandera de Luxemburgu Luxemburgu - - - - - - - 27 27 30 76 100 110 120[261]
Bandera del Perú Perú - - - - - - - - - - 40 s.d. 114
Bandera de Suecia Suecia 3,3 3,6 3,9 4,2 4,8 6,2 7,9 9 11 16 24 43 79[122]
Bandera de Xordania Xordania - - - - - - - - - - - - 23,4 75
Bandera de Lituania Lituania - - - - - - - - - - 6 68 68
Bandera de Xipre Xipre - - - - - - - 3,3 6,2 10 17 35 65
Bandera de Cuba Cuba - - - - - - - s.d. s.d. s.d. s.d. s.d. s.d. s.d. s.d. 65[290]
Bandera de Malta Malta - - - - - - - 2 2 11,5 18 25 54
Bandera d'Hungría Hungría - - - - - - - - - - 4 15 38
Bandera de Polonia Polonia - - - - - - - - - - 7 s.d. 34
Bandera de Croacia Croacia - - - 0,5 1,2 3,2 5,6 12,1 16,4 16,4 21,7 24,7 33
Bandera d'Ecuador Ecuador - - - - - - - s.d. s.d. s.d. s.d. s.d. 26
Bandera de Noruega Noruega 6,4 6,6 6,9 7,3 7,7 8 8,3 9 9 10 10 s.d. 13
Bandera de Finlandia Finlandia - - - - - - - 5 7 8 8 s.d. 10
Bandera d'Arxentina Arxentina - - - - - - - - 1,2 6,2 s.d. s.d. s.d.

Previsión al llargu plazu[editar | editar la fonte]

100
200
300
400
500
600
2009
2011
2013
2015
2017
2019
Potencia fotovoltaica instalada nel mundu (en GW). Datos históricos hasta 2014 y previsión hasta 2019.

     Datos históricos      Estimación pa 2015 (+55 GW, 233 GW)      Previsión moderada 396 GW en 2019      

Fonte: SPE, Global Market Outlook 2015,[291]:14 xunto coles previsiones de la industria pa 2015.[nota 7]

Envalórase que la potencia fotovoltaica instalada creció unos 75 GW en 2016,[124] y China tomó'l lideralgu frente a Alemaña siendo yá'l mayor productor d'enerxía fotovoltaico. Pa 2019, envalórase que la potencia total va algamar en tol mundu 396 GW (escenariu moderáu) o inclusive 540 GW (escenariu optimista).

La consultora Frost & Sullivan envalora que la potencia fotovoltaica va amontar hasta los 446 GW pa 2020, siendo China, India y Estaos Xuníos los países con una mayor crecedera, mientres Europa va ver doblada la so capacidá al respective de los niveles actuales.[292] La firma Grand View Research, consultora y analista de mercaos aniciada en San Francisco, publicó les sos estimaciones pal sector en marzu de 2015. El potencial fotovoltaico de países como Brasil, Chile y Arabia Saudita inda nun se desenvolvió conforme a lo esperao, y espérase que seya desenvueltu mientres los próximos años. Amás d'ello, l'aumentu de la capacidá de manufactura en China prevese que siga ayudando a menguar entá más los precios en descensu. La consultora envalora que la capacidá fotovoltaica mundial algame los 490 GW en 2020.[293]

La organización PV Market Alliance (PVMA), un consorciu formáu por delles entidaes d'investigación, calcula que la capacidá global va tar ente los 444-630 GW en 2020. Nel escenariu más pesimista, preve que'l ritmu d'instalación añal asitiar ente los 40 y 50 gigavatios al rematar la década, ente que nel escenariu más optimista estima que s'instalen ente 60 y 90 GW añales mientres los próximos cinco años. L'escenariu entemediu estima que s'asitien ente 50 y 70 GW, p'algamar 536 GW en 2020.[294][295] Les cifres de PVMA concuerden coles publicaes enantes por Solar Power Europe. En xunu de 2015, Greentech Media (GTM) publicó'l so informe Global PV Demand Outlook pa 2020, qu'envalora que les instalaciones añales van amontar de 40 a 135 GW, algamando una capacidá total global de cuasi 700 GW en 2020. La estimación de GTM ye la más optimista de toles publicaes hasta la fecha, envalorando que se van instalar 518 GW ente 2015 y 2020, lo que supón más del doble qu'otres estimaciones.[296]

Pela so parte, EPIA tamién calcula que la enerxía fotovoltaico va cubrir ente un 10 y un 15 % de la demanda d'Europa en 2030. Un informe conxuntu d'esta organización y Greenpeace publicáu en 2010 amuesa que pal añu 2030, un total de 1845 GW fotovoltaicos podríen xenerar aproximao 2646 TWh/añu de lletricidá en tol mundu. Combináu con midíes d'eficiencia enerxética, esta cifra representaría cubrir el consumu de cuasi un 10 % de la población mundial. Pal añu 2050, envalórase que más del 20 % de la lletricidá mundial podría ser cubiertu pola enerxía fotovoltaico.[297]

Plantes fotovoltaiques de conexón a rede[editar | editar la fonte]

N'Europa y nel restu del mundu construyéronse un gran númberu de centrales fotovoltaiques a gran escala.[102] A finales de 2018, les plantes fotovoltaiques más grandes del mundu yeren, d'alcuerdu a la so capacidá de producción:[102]

Solar park
Parque solar Lauingen Energy Park, de 25,7 MW en Suabia (Baviera, Alemaña)
Parque solar en Waldpolenz, Alemaña
Proyeutu País
Llocalización
Potencia
Añu
Tengger Desert Solar Park Bandera de la República Popular China China 37°33′00″N 105°03′14″E / 37.55000°N 105.05389°E / 37.55000; 105.05389 (Tengger Desert Solar Park) 1547 MW 2016
Datong Solar Power Top Runner Base Bandera de la República Popular China China 40°04′25″N 113°08′12″E / 40.07361°N 113.13667°E / 40.07361; 113.13667 (Datong Solar Power Top Runner Project) 1000 MW 2016
Kurnool Solar Bandera de India India 15°40′53″N 78°17′01″E / 15.681522°N 78.283749°E / 15.681522; 78.283749 (Kurnool Solar Park) 1000 MW 2017
Yanchi Solar PV Station Bandera de la República Popular China China 38°09′48″N 106°45′40″E / 38.1633714°N 106.7611986°E / 38.1633714; 106.7611986 1000 MW 2016
Longyangxia Hydro-solar PV Station Bandera de la República Popular China China 36°10′54″N 100°34′41″E / 36.18167°N 100.57806°E / 36.18167; 100.57806 (Longyangxia Dam Solar Park) 850 MW 2013-2017
Parque Villanueva Solar Bandera de Méxicu Méxicu 29°22′21″N 101°2′38″W / 29.37250°N 101.04389°O / 29.37250; -101.04389 (Villanueva Solar) 828 MW 2018
Rewa Ultra Mega Solar Bandera de India India 24°32′N 81°17′E / 24.53°N 81.29°E / 24.53; 81.29 (Rewa Ultra Mega Solar) 750 MW 2018
Bhadla Solar Park Bandera de India India 27°32′22.81″N 71°54′54.91″E / 27.5396694°N 71.9152528°E / 27.5396694; 71.9152528 (Bhadla Solar Park) 746 MW 2017
Kamuthi Solar Power Project Bandera de India India 9°21′16″N 78°23′4″E / 9.35444°N 78.38444°E / 9.35444; 78.38444 (Kamuthi Solar Power Project) 648 MW 2016
Pavagada Solar Park Bandera de India India 14°05′49″N 77°16′13″E / 14.09694°N 77.27028°E / 14.09694; 77.27028 (Pavagada Solar Park) 600 MW 2017
Solar Star Bandera de Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos 34°49′50″N 118°23′53″W / 34.83056°N 118.39806°O / 34.83056; -118.39806 (Solar Star) 579 MW 2015
Desert Sunlight Solar Farm Bandera de Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos 33°49′33″N 115°24′08″W / 33.82583°N 115.40222°O / 33.82583; -115.40222 (Desert Sunlight Solar Farm) 550 MW 2015
Topaz Solar Farm Bandera de Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos 35°23′N 120°4′W / 35.383°N 120.067°O / 35.383; -120.067 (Topaz Solar Farm) 550 MW 2014
Copper Mountain III Solar Facility Bandera de Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos 35°47′N 114°59′W / 35.783°N 114.983°O / 35.783; -114.983 (Copper Mountain Solar Facility) 350 MW 2015
Charanka Solar Park Bandera de India India 23°54′N 71°12′E / 23.900°N 71.200°E / 23.900; 71.200 (Charanka Solar Park) 345 MW 2012-2015
Cestes Solar Power Plant Bandera de Francia Francia 44°43′32″N 0°49′1″W / 44.72556°N 0.81694°O / 44.72556; -0.81694 (Cestes Solar Farm) 300 MW 2015
Nova Olinda Solar Bandera de Brasil Brasil 292 MW 2017
Agua Caliente Solar Project Bandera de Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos 32°57.2′N 113°29.4′W / 32.9533°N 113.4900°O / 32.9533; -113.4900 (Agua Caliente) 290 MW 2012
Garland Solar Bandera de Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos 272 MW 2016
Tranquility Solar Bandera de Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos 36°37′2″N 120°23′16″W / 36.61722°N 120.38778°O / 36.61722; -120.38778 (RE Tranquillity) 258 MW 2016
Ituverava Solar Bandera de Brasil Brasil 254 MW 2017

A mediaos de 2017, les mayores plantes solares del mundu atópense asitiaes en China ya India. Kurnool Solar, nel estáu indiu d'Andhra Pradesh alluga 1 GW de capacidá, equivalente en potencia a una central nuclear. La planta Yanchi Solar, na provincia de Qinghai (China) cunta coles mesmes con dicha capacidá. Ente los primeros puestos atópase tamién Longyangxia Hydro-Solar PV Station, asitiada xunto a la presa de Longyangxia en China. Consiste nun macrocomplejo hidroeléctricu de 1280 MW, al que darréu se -y añedir una central fotovoltaica de 320 MW, completada en 2013. A finales de 2015 inauguróse una segunda fase de 530 MW, lo qu'alzó la potencia total de la planta solar hasta los 850 MW.[298][299][300]

Otros proyeutos de gran escala atópense asitiaos n'Estos Xuníos. Solar Star, tien una potencia de 579 MW y atópase en California.[301][302] Les plantes Topaz Solar Farm y Desert Sunlight Solar Farm en Riverside County, tamién en California, tien coles mesmes una potencia de 550 MW.[303][304] El proyeutu Blythe Solar Power consiste nuna planta fotovoltaica de 500 MW, asitiada igualmente en Riverside County, que la so construcción ta prevista llueu.[305] N'Europa, el proyeutu de mayor valumbu llámase Cestes Solar Power Plant, allugáu na llocalidá de Cestes (Francia), que cunta con una capacidá de 300 MW y entró n'operación a finales de 2015.[306][307]

Hai otres munches plantes de gran escala en construcción. El McCoy Solar Energy Project,[308][309] n'Estaos Xuníos, va tener una potencia de 750 MW una vegada completáu.[310] Nos últimos años, propúnxose la construcción de delles plantes de potencies cimeres a los 1000 MW en distintos llugares del mundu. La planta Quaid-y-Azam Solar Park, asitiada en Paquistán y que la so primer fase yá s'atopa operativa con 100 MW,[311][312][313] tien previstu ampliar la so capacidá hasta los 1500 MW.[314] Los Emiratos Árabes Xuníos entamen tamién la construcción d'una planta de 1000 MW.[315][316][317] El Ordos Solar Project,[318] asitiáu en China, va algamar los 2000 MW.[319] El proyeutu Westlands Solar Park tien una capacidá prevista de 2700 MW,[320] a ser completáu en delles fases.

No que fai a instalaciones fotovoltaiques sobre teyáu, la mayor instalación atopar nes instalaciones de Renault Samsung Motors en Busan (Corea del Sur), y cuenta con 20 MW distribuyíos sobre les distintes cubiertes, parkings ya infraestructures del complexu. Inaugurada en 2013, apurre enerxía a la fábrica y miles de llares cercanos.[321]

Almacenamientu d'enerxía fotovoltaico por aciu bateríes[editar | editar la fonte]

L'almacenamientu d'enerxía preséntase como un retu importante pa dexar cuntar con un suministru continuu d'enerxía, yá que la enerxía solar nun puede xenerase pela nueche. Les bateríes recargables usáronse tradicionalmente p'almacenar l'escesu de lletricidá en sistemes aisllaos. Cola apaición de los sistemes coneutaos a rede, l'escesu de lletricidá puede tresportase por aciu la rede llétrica a los puntos de consumu. Cuando la producción d'enerxía anovable supón una pequeña fracción de la demanda, otres fontes d'enerxía pueden afaer la so producción de forma apropiada pa emprestar un respaldu a la variabilidá de les fontes anovables, pero cola crecedera d'estes postreres, faise necesariu un control más fayadizu pal equilibriu de la rede.

Col cayente de los precios, les centrales fotovoltaiques empiecen a disponer de bateríes pa controlar la potencia de salida o almacenar l'escesu d'enerxía por que pueda ser emplegáu mientres les hores en que les centrales anovables nun pueden xenerar direutamente. Esti tipu de bateríes dexa estabilizar la rede llétrica al anidiar los picos de demanda mientres minutos o hores. Prevese que nel futuru estes bateríes van xugar un papel importante na rede llétrica, yá que pueden ser cargaes mientres los periodos cuando la xeneración entepasa la demanda y vertir dicha enerxía na rede cuando la demanda ye mayor que la xeneración.

Por casu, en Puertu Ricu un sistema con una capacidá de 20 megavatios mientres 15 minutos (5 megavatio hora) emplegar pa estabilizar la frecuencia de la rede na isla. Otru sistema de 27 megavatios mientres 15 minutos (6,75 megavatio hora) con bateríes de níquel-cadmiu foi instaláu en Fairbanks (Alaska) en 2003 pa estabilizar el voltaxe de les llinies de tresmisión.[322]

La mayoría d'estos bancos de bateríes atópense alcontraos xunto a les mesmes plantes fotovoltaiques. Los mayores sistemes n'Estaos Xuníos inclúin la batería de 31,5 MW na planta Grand Ridge Power en Illinois, y la batería de 31,5 MW en Beech Ridge, Virginia.[323] Ente los proyeutos más destacaos asítiense'l sistema de 400 MWh (100 MW mientres cuatro hores) del proyeutu Southern California Edison y un proyeutu de 52 MWh en Kauai (Ḥawai), que dexa mover por completu la producción d'una planta de 13MW pal so usu tres la puesta del sol.[324] Otros proyeutos asítiase en Fairbanks (40 MW pa 7 minutos por aciu bateríes de níquel-cadmiu)[325] y en Notrees (Texas) (36 MW pa 40 minutos usando bateríes de plomu acedu).[326]

En 2015, instalóse un total de 221 MW con almacenamientu de bateríes n'Estaos Xuníos, y envalórase que la potencia total d'esti tipu de sistemes creza hasta los 1,7 GW en 2020. La mayoría instalada poles mesmes compañíes mayoristas del mercáu estauxunidense.[327]

Autoconsumo y balance netu[editar | editar la fonte]

Instalación fotovoltaica sobre teyáu nuna residencia de Boston (Massachusetts, Estaos Xuníos).
Exemplu d'integración de la enerxía solar fotovoltaico sobre'l teyáu d'una vivienda.

El autoconsumo fotovoltaico consiste na producción individual a pequeña escala de lletricidá pal mesmu consumu, al traviés de paneles fotovoltaicos. Ello puédese complementar col balance netu. Esti esquema de producción, que dexa compensar el consumu llétricu por aciu xenerar por una instalación fotovoltaica en momentos de menor consumu, yá foi enllantáu con ésitu en munchos países. Foi propuestu n'España pola Asociación de la Industria Fotovoltaica (ASIF) pa promover la lletricidá anovable ensin necesidá de sofitu económicu adicional,[328] y tuvo en fase de proyeutu pol IDAE.[329] Darréu recoyóse nel Plan d'Enerxíes Anovables 2011-2020,[330] pero inda nun foi reguláu.

Sicasí, nos últimos años, debíu a la creciente puxanza de pequeñes instalaciones d'enerxía anovable, el autoconsumo con balance netu empezó a ser reguláu en diversos países del mundu, siendo una realidá en países como Alemaña, Italia, Dinamarca, Xapón, Australia, Estaos Xuníos, Canadá y Méxicu, ente otros.

Ente les ventayes del autoconsumo respectu al consumu de la rede atopen les siguientes:

  • Col abaratamientu de los sistemes de autoconsumo y l'encarecimientu de les tarifes llétriques, cada vez ye más rentable qu'unu mesmu produza la so propia lletricidá.[17]
  • Amenórgase la dependencia de les compañíes llétriques.
  • Los sistemes de autoconsumo fotovoltaicos utilicen la enerxía solar, una fonte gratuita, perenal, llimpia y respetuosa col medioambiente.
  • Xenérase un sistema distribuyíu de xeneración llétrica qu'amenorga la necesidá d'invertir en nueves redes y amenorga les perdes d'enerxía pol tresporte de la lletricidá al traviés de la rede.[331]
  • Amenórgase la dependencia enerxética del país col esterior.
  • Evítense problemes p'abastecer tola demanda n'hora punta, conocíos polos cortes de lletricidá y xubíes de tensión.
  • Embrívese l'impautu de les instalaciones llétriques na so redolada.

Nel casu del autoconsumo fotovoltaico, el tiempu de torna de la inversión calcula sobre la base de cuánta lletricidá dexar de consumir de la rede, debíu al emplegu de paneles fotovoltaicos.

Por casu, n'Alemaña, con precios de la lletricidá en 0,25 €/kWh y un solazu de 900 kWh/kWp, una instalación de 1 kWp aforra unos 225 € al añu, lo que con unos costos d'instalación de 1700 €/kWp significa que'l sistema se amortizará en menos de 7 años.[332] Esta cifra ye entá menor en países como España, con una irradiación cimera a la esistente nel norte del continente européu.[42]

Eficiencia y costos[editar | editar la fonte]

Cronoloxía de les eficiencies de conversión llograes en célules solares fotovoltaiques (fonte: National Renewable Energy Laboratory d'Estaos Xuníos)
Evolución del preciu de les célules fotovoltaiques de siliciu cristalino (en $/Wp) ente 1977 y 2015 (fonte: Bloomberg New Energy Finance)[333]

Les eficiencies de les célules solares varien ente'l 6 % d'aquelles basaes en siliciu amorfo hasta'l 46 % de les célules multiunión.[334][335] Les eficiencies de conversión de les célules solares que s'utilicen nos módulos fotovoltaicos comerciales (de siliciu monocristalino o policristalino) atópense en redol al 16-22 %.[336][337]

El costu de les célules solares de siliciu cristalino baxó dende 76,67 $/Wp en 1977 hasta aproximao 0,36 $/Wp en 2014.[338][333] Esti enclín sigue la llamada llei de Swanson, una predicción similar a la conocida Llei de Moore, qu'establez que los precios de los módulos solares baxen un 20 % cada vez que se dobla la capacidá de la industria fotovoltaica.[339]

En 2014, el preciu de los módulos solares amenorgárase nun 80 % dende'l branu de 2008,[340][341] asitiando a la enerxía solar per primer vegada nuna posición ventaxosa respectu al preciu de la lletricidá pagáu pol consumidor nun bon númberu de rexones soleyeres.[342] Nesti sentíu, el costu mediu de xeneración llétrica de la enerxía solar fotovoltaico ye yá competitivu col de les fontes convencionales d'enerxía nuna creciente llista de países,[343] particularmente cuando se considera la hora de xeneración de dicha enerxía, una y bones la lletricidá ye usualmente más cara mientres el día.[344] Producióse una dura competencia na cadena de producción, y coles mesmes espérense mayores cayíes del costu de la enerxía fotovoltaico nos próximos años, lo que supón una creciente amenaza al dominiu de les fontes de xeneración basaes nes enerxíes fósiles.[345] Conforme pasa'l tiempu, les teunoloxíes de xeneración anovable son xeneralmente más barates,[346][347] ente que les enerxíes fósiles vuélvense más cares:

Cuanto más baxa'l costu de la enerxía solar fotovoltaico, más favorablemente compite coles fontes d'enerxía convencionales, y más curiosa ye pa los usuarios de lletricidá en tol mundu. La fotovoltaica a pequeña escala puede utilizase en California a precios de 100 $/MWh (0,10 $/kWh) per debaxo de la mayoría d'otros tipos de xeneración, inclusive aquellos que funcionen por aciu gas natural de baxu costu. Menores costos nos módulos fotovoltaicos tamién suponen un estímulu na demanda de consumidores particulares, pa los que'l costu de la fotovoltaica compárase yá favorablemente al de los precios finales de la enerxía llétrica convencional.[348]

En 2011, el costu de la fotovoltaica cayera abondo per debaxo del de la enerxía nuclear,[349] y espérase que siga cayendo:[350]

Pa instalaciones a gran escala, yá s'algamaron precios per debaxo de 1 $/vatiu. Por casu, n'abril de 2012 publicóse un preciu de módulos fotovoltaicos a 0,60 Euro/Vatio (0,78 $/Vatiu) nun alcuerdu marco de 5 años.[351] En delles rexones, la enerxía fotovoltaico algamó la paridá de rede, que se define cuando los costos de producción fotovoltaica atópense al mesmu nivel, o per debaxo, de los precios de lletricidá que paga'l consumidor final (anque na mayor parte de les ocasiones inda percima de los costos de xeneración nes centrales de carbón o gas, ensin cuntar cola distribución y otros costos inducíos). La enerxía fotovoltaico xenérase per un periodu del día bien cercanu al picu de demanda (preceder) en sistemes llétricos que faen gran usu del aire acondicionáu. Más xeneralmente, rescampla que, con un preciu de carbón de 50 $/tonelada, qu'alza'l preciu de les plantes de carbón a 5 cent./kWh, la enerxía fotovoltaico va ser competitiva na mayor parte de los países. El preciu a la baxa de los módulos fotovoltaicos reflexóse rápido nun creciente númberu d'instalaciones, atropando en tou 2011 unos 23 GW instalaos esi añu. Anque s'espera ciertu afitamientu en 2012, por cuenta de retayos nel sofitu económicu nos importantes mercaos d'Alemaña ya Italia, la fuerte crecedera bien probablemente va siguir mientres el restu de la década. Ello ye que yá nun estudiu mentábase que la inversión total n'enerxíes anovables en 2011 superara les inversiones na xeneración llétrica basada nel carbón.[350]

L'enclín ye que los precios mengüen entá más col tiempu una vegada que los componentes fotovoltaicos entraron nuna clara y direuta fase industrial.[352][353] A finales de 2012, el preciu mediu de los módulos fotovoltaicos cayera a 0,50 $/Wp, y les previsiones apunten que'l so preciu va siguir amenorgándose hasta los 0,36 $/Wp en 2017.[354]

En 2015, l'Institutu alemán Fraunhofer especializáu n'enerxía solar (ISE) realizó un estudiu que concluyía que la mayoría de los escenarios previstos pal desenvolvimientu de la enerxía solar infravaloran la importancia de la fotovoltaica.[355] L'estudiu realizáu pol institutu Fraunhofer envaloraba que'l costu levelizado (LCOE) de la enerxía solar fotovoltaico pa plantes de conexón a rede va asitiase al llargu plazu ente 0,02 y 0,04 €/kWh, niveles inferiores a los de les fontes d'enerxía convencionales.[356]

Estractu de les conclusiones del estudiu de Fraunhofer ISE: Current and Future Cost of Photovoltaics. Long-term Scenarios for Market Development, System Prices and LCOE of Utility-Scale PV Systems (Costu actual y futuru de la enerxía fotovoltaico. Escenarios al llargu plazu pal desenvolvimientu del mercáu, sistemes de precios y LCOE de sistemes fotovoltaicos de conexón a rede)— Febreru de 2015:[356]
  1. La enerxía solar fotovoltaico yá ye anguaño una teunoloxía de xeneración anovable de baxu costu. El costu de les plantes fotovoltaiques a gran escala coneutaes a rede cayó n'Alemaña dende valores cimeros a 0,40 €/kWh en 2005 hasta los 0,09 €/kWh en 2014. Publicáronse costos inclusive menores n'otres rexones más soleyeres del restu del mundu, yá que una bona parte de los componentes de les plantes fotovoltaiques comercializar nos mercaos globales.
  2. La enerxía solar llueu se va convertir na fonte d'enerxía más barata en munches rexones del mundu. Inclusive suponiendo proyecciones conservadores y considerando que nun se producirán meyores teunolóxiques importantes, nun s'espera un parón nel amenorgamientu de costos que se ta produciendo anguaño. Dependiendo de la irradiación añal del allugamientu escoyíu, el costu de la fotovoltaica va asitiar ente los 0,04-0,06 €/kWh pa 2025, algamando 0,02-0,04 €/kWh antes de 2050 (estimación conservadora).
  3. L'ambiente financiero y regulatorio van ser la clave pa los futuros amenorgamientos de costu d'esta teunoloxía. El costu de los componentes nos mercaos globales va baxar independientemente de les condiciones locales de cada país. Pero una regulación desaparente pueden suponer una medría de costu d'hasta'l 50 % debíu al mayor costu de financiamientu. Esto puede inclusive llegar a compensar negativamente el fechu de cuntar con un mayor recursu solar en delles zones.
  4. La mayoría de los escenarios previstos pal desenvolvimientu de la enerxía solar infravaloran la importancia de la fotovoltaica. Basaos n'estimaciones de costos desactualizadas, la mayor parte de les proyecciones pal futuru de los sistemes enerxéticos domésticos, rexonales y globales preven tan solo una pequeña producción d'enerxía solar. Los resultaos del nuesu analís indiquen que se fai necesaria una revisión fundamental d'esti aspeutu pa llograr una optimización de los costos.

Enerxía fotovoltaico de capa fina o Thin film[editar | editar la fonte]

Laminados fotovoltaicos de capa fina siendo instalaos sobre un teyáu.
Cuota de mercáu de les distintes teunoloxíes fotovoltaiques: Reparar la predominancia de les célules de siliciu. En 2010, la cuota de la teunoloxía de capa delgada cayó un 30 % debíu a la crecedera de les más eficientes teunoloxíes de siliciu mono y policristalinas qu'apoderen el mercáu (tán representaes n'azul claro ya intensu).[357]

Otra alternativa de baxu costu a les célules de siliciu cristalino ye la enerxía fotovoltaico de capa o película fina que ta basada nes célules solares de tercer xeneración.[358] Consisten nuna célula solar que se fabrica por aciu el depósitu d'una o más capes delgaes (película delgada) de material fotovoltaico nun sustratu.

Les célules solares de película delgada suelen clasificase según el material fotovoltaico utilizáu:

La Conferencia Internacional Enerxía Solar de Baxu Costo de Sevilla, realizada en febreru de 2009, foi'l primer escaparate n'España de les mesmes.[364] Esta teunoloxía causó grandes mires nos sos entamos. Sicasí, la fuerte cayida nel preciu de les célules y los módulos de siliciu policristalino dende finales de 2011 provocó que dellos fabricantes de capa fina háyanse vistu obligaos a abandonar el mercáu, ente qu'otros vieron bien amenorgaos los sos beneficios.[365]

El Presidente d'Estaos Xuníos Barack Obama pronuncia un discursu mientres la inauguración d'una planta solar fotovoltaica, en mayu de 2009.

Beneficiu medioambiental[editar | editar la fonte]

La cantidá d'enerxía solar qu'algama a la superficie terrestre ye enorme, cerca de 122 petavatios (PW), y equival a cuasi 10 000 vegaes más que los 13 TW consumíos pola humanidá en 2005.[366] Esta bayura suxure que nun va pasar enforma tiempu primero que la enerxía solar convertir na principal fonte d'enerxía de la humanidá.[367] Adicionalmente, la xeneración llétrica por aciu fotovoltaica presenta la mayor densidá enerxética (una media global de 170 W/m²) de toles enerxíes anovables.[366]

A diferencia de les teunoloxíes de xeneración d'enerxía basaes en combustibles fósiles, la enerxía solar fotovoltaico nun produz nengún tipu d'emisiones nocives mientres el so funcionamientu,[1] anque la producción de los paneles fotovoltaicos presenta tamién un ciertu impautu ambiental. Los residuos finales xeneraos mientres la fase de producción de los componentes, según les emisiones de les factoríes, pueden xestionase por aciu controles de contaminación yá esistentes. Mientres los últimos años tamién se desenvolvieron teunoloxíes de reciclaje pa xestionar los distintos elementos fotovoltaicos al rematar la so vida útil,[368] y tánse llevando a cabu programes p'amontar el reciclaje ente los productores fotovoltaicos.[369]

La tasa de torna enerxética d'esta teunoloxía, pela so parte, ye cada vez mayor. Cola teunoloxía actual, los paneles fotovoltaicos recuperen la enerxía necesaria pa la so fabricación nun periodu entendíu ente 6 meses y 1 añu y mediu; teniendo en cuenta que la so vida útil media ye cimera a 30 años, producen lletricidá llimpia mientres más del 95 % del so ciclu de vida. [370]

Emisiones de gases d'efeutu ivernaderu[editar | editar la fonte]

Les emisiones de gases d'efeutu ivernaderu a lo llargo del ciclu de vida pa la fotovoltaica son cercanes a los 46 g/kWh, pudiendo amenorgase inclusive hasta 15 g/kWh nun futuru próximu.[371] En comparanza, una planta de gas de ciclu combináu emite ente 400-599 g/kWh,[372] una planta de gasoil 893 g/kWh,[372] una planta de carbón 915-994 g/kWh[373] o con teunoloxía de captura de carbonu unu 200 g/kWh (escluyendo les emisiones mientres la estracción y el tresporte de carbón), y una planta d'enerxía xeotérmica d'alta temperatura, ente 91-122 g/kWh.[372] La intensidá de les emisiones pal ciclu de vida de la enerxía hidráulica, eólica y la enerxía nuclear ye menor que la de la enerxía fotovoltaico, según los datos publicaos pol IPCC en 2011.[372]

Al igual que toles fontes d'enerxía que les sos emisiones dependen principalmente de les fases de construcción y tresporte, la transición escontra una economía de baxu carbonu podría amenorgar entá más les emisiones de dióxidu de carbonu mientres la fabricación de los dispositivos solares.

Un sistema fotovoltaico de 1 kW de potencia aforra la combustión d'aproximao 77 kg (170 llibres) de carbón, evita la emisión a l'atmósfera d'unos 136 kg (300 llibres) de dióxidu de carbonu, y aforra mensualmente l'usu d'unos 400 llitros (105 galones) d'agua.[374]

Reciclaxe de módulos fotovoltaicos[editar | editar la fonte]

Una instalación fotovoltaica puede operar mientres 30 años o más[375] con escasu caltenimientu o intervención tres la so puesta en marcha, polo que tres el costu d'inversión inicial necesariu pa construyir una instalación fotovoltaica, los sos costos d'operación son bien baxos en comparanza col restu de fontes enerxétiques esistentes. Al rematar la so vida útil, la mayor parte de los paneles fotovoltaicos pue ser tratada. Gracies a les innovaciones teunolóxiques que se desenvolvieron nos últimos años, puede recuperase hasta'l 95 % de ciertos materiales semiconductores y el vidriu, según grandes cantidaes de metales ferrosos y non ferrosos utilizaos nos módulos.[376] Delles empreses privaes[377] y organizaciones ensin fines d'arriquecimientu, como por casu PV CYCLE na Xunión Europea, tán trabayando nes operaciones de recoyida y reciclaje de paneles a la fin de la so vida útil.[378]

Dos de les soluciones de reciclaje más comunes son:

  • Paneles de siliciu: Los marcos d'aluminiu y les caxes de conexón son esmantelaos manualmente al empiezu del procesu. El panel esmagáyase y les distintes fracciones dixébrense: vidriu, plásticos y metales.[379] Ye posible recuperar más de 80 % del peso entrante[380] y, por casu, el cristal mistu estrayíu ye fácilmente aceptáu poles industries de la espluma de vidriu y del aislamientu. Esti procesu puede ser realizáu polos recicladores de vidriu planu una y bones la morfoloxía y composición d'un panel fotovoltaico ye similar al cristal planu utilizáu na industria de la construcción y del automóvil.
  • Paneles d'otros materiales: Anguaño cúntase con teunoloxíes específiques pal reciclaje de paneles fotovoltaicos que nun contienen siliciu, delles téuniques utilicen baños químicos pa dixebrar los distintos materiales semiconductores.[381] Pa los paneles de teluro de cadmiu, el procesu de reciclaje empezar per entartallar el módulu y, darréu, dixebrar les distintes partes. Esti procesu de reciclaje ta diseñáu pa recuperar hasta un 90 % del vidriu y 95 % de los materiales semiconductores.[382] Nos últimos años, delles empreses privaes punxeron en marcha instalaciones de reciclaje a escala comercial.[383]

Dende 2010 celébrase una conferencia añal n'Europa qu'axunta a productores, recicladores ya investigadores p'aldericar el futuru del reciclaje de módulos fotovoltaicos. En 2012 tuvo llugar en Madrid.[384][385]

Ver tamién[editar | editar la fonte]

Notes[editar | editar la fonte]

  1. El físicu Alejandro Volta tamién apurre'l términu voltiu a la unidá de midida de la diferencia de potencial nel Sistema Internacional de midíes.
  2. Una pequeña proporción d'átomos de siliciu sustituyir por un elementu de valencia cimera na tabla periódica, esto ye, que tien más electrones nel so capa de valencia que'l siliciu. El siliciu tien 4 electrones na so capa de valencia: pueden utilizase elementos del columna 15, por casu, fósforu.
  3. Por un elementu de valencia menor que'l siliciu. Puede ser boru (B) o otru elementu de la columna 13.
  4. Sicasí, puede dáse-y una forma ondulada, p'aumentar la superficie activa.
  5. La fotovoltaica abasteció'l 8,4 % de la demanda llétrica n'Italia n'agostu de 2012. L'operador de rede italianu Terna SpA informó de que, nel mes d'agostu de 2012, el 8,4 % de la demanda llétrica del país abastecer con lletricidá producida por sistemes fotovoltaicos. Los informes mensuales de Terna sobre'l sistema llétricu del país refundiaron que la potencia xenerada por fontes fotovoltaiques aumentó dende los 1 501 gigavatios hora xeneraos n'agostu de 2011 hasta los 2 240 gigavatios hora algamaos n'agostu de 2012, lo que supón un aumentu del 49,2 %. Fonte: Terna SpA
  6. Y estes cifres siguen creciendo: debíu a la medría de la potencia fotovoltaica instalada nel país, de xineru a setiembre de 2012 el 6,1 % de la demanda de lletricidá alemana foi cubierta con enerxía producida por sistemes fotovoltaicos, según l'Asociación alemana de les industries enerxétiques y hídriques (BDEW).
  7. La estimación pa 2015 ye una media de les estimaciones de diversos organismos: IEA, EPIA, IHS, MC, Deutsche Bank y BNEF.

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. 1,0 1,1 1,2 Pearce, Joshua (2002). «Photovoltaics – A Path to Sustainable Futures». Futures 34 (7):  páxs. 663-674. doi:10.1016/S0016-3287(02)00008-3. http://mtu.academia.edu/JoshuaPearce/Papers/1540219/Photovoltaics_-_a_path_to_sustainable_futures. 
  2. Solar Cells – Chemistry Encyclopedia – structure, metal, equation, The pn Junction. Chemistryexplained.com. Consultáu'l 22 de xineru de 2017.
  3. «How Thin-filme Solar Cells Work» (inglés). How stuff works.com. Consultáu'l 20 de febreru de 2013.
  4. «Rexonal PV Markets: Europe » (inglés). Solarbuzz.com. Consultáu'l 5 de xineru de 2014.
  5. Bullis, Kevin (23 de xunu de 2006). «Large-Scale, Cheap Solar Electricity» (inglés). Technologyreview.com. Consultáu'l 5 de xineru de 2014.
  6. Palz, Wolfgang (2013). Solar Power for the World: What You Wanted to Know about Photovoltaics. CRC Press, páx. 131-. ISBN 978-981-4411-87-5.
  7. «Self-consumption and net metering are increasingly significant PV market drivers» (inglés). PV Magacín (26 d'ochobre de 2015). Consultáu'l 27 d'ochobre de 2015.
  8. Renewable Energy Policy Network for the 21st century (REN21), Renewables 2010 Global Status Report, Paris, 2010, páxs. 1-80.
  9. 9,0 9,1 «GlobalData Says Global Solar PV Capacity Will Approach 295 GW In 2016, Led By China» (inglés). Blue & Green Tomorrow (30 de payares de 2016). Consultáu'l 28 d'avientu de 2016.
  10. «Snapshot of Global Photovoltaic Markets 2017». Axencia Internacional de la Enerxía (IEA) (19 d'abril de 2017). Consultáu'l 11 de xunetu de 2017.
  11. «Advantages and disadvantages of a solar tracker system». Consultáu'l 20 d'agostu de 2016.
  12. «Grid connect solar power FAQ - Energy Matters».
  13. http://scool.larc.nasa.gov/lesson_plans/CloudCoverSolarRadiation.pdf
  14. «Photovoltaics Power Up». Science 324 (5929):  páxs. 891-2. 2009. doi:10.1126/science.1169616. PMID 19443773. http://phys.iit.edu/~segre/phys100/science_2009_324_891.pdf. 
  15. «se xacia-en-costos-con-la-nuclear/ La fotovoltaica yá se xacia en costos cola nuclear». El periódicu de la enerxía (1 de setiembre de 2014). Consultáu'l 1 de setiembre de 2014.
  16. «paridá-de-rede-fotovoltaica-yá-empieza-a-ser-una realidá/ L'estudiu PV Grid Parity Monitor pon de manifiestu que la paridá de rede fotovoltaica yá empieza a ser una realidá». Enerxía solar y desenvolvimientu sostenible (9 de payares de 2012). Consultáu'l 4 d'ochobre de 2013.
  17. 17,0 17,1 Álvarez, Clemente (15 d'avientu de 2011). «plaques-fotovoltaiques-son-mas-barates-que-la rede-electrica.html Cuando les plaques fotovoltaiques son más barates que la rede llétrica». Consultáu'l 4 d'ochobre de 2013.
  18. «gasolineres-de-pontevedra-tambien-apuesten-por-20130307-el-20130307 "La enerxía solar ye agora competitiva en toa España ensin la necesidá de subvenciones"». Enerxíes anovables.com (7 de marzu de 2013). Consultáu'l 10 de marzu de 2013.
  19. 19,0 19,1 «Letting in the Light: How solar photovoltaics will revolutionise the electricity system». International Renewable Energy Agency (IRENA) (Xunu de 2016).
  20. Alfred Smee (1849). Elements of electro-biology,: or the voltaic mechanism of man; of electro-pathology, especially of the nervous system; and of electro-therapeutics (n'inglés). London: Longman, Brown, Green, and Longmans, páx. 15.
  21. «Photovoltaic Effect» (inglés). Mrsolar.com. Archiváu dende l'orixinal, el 17 de xunetu de 2012. Consultáu'l 1 de payares de 2013.
  22. «The photovoltaic effect» (inglés). Encyclobeamia.solarbotics.net. Archiváu dende l'orixinal, el 12 d'ochobre de 2010. Consultáu'l 1 de payares de 2013.
  23. «Charles Edgar Fritts – Solar Power Pioneer» (inglés). Consultáu'l 10 de febreru de 2013.
  24. «The Nobel Prize in Physics 1921: Albert Einstein» (inglés). Páxina oficial de los premios Nobel. Consultáu'l 1 de payares de 2013.
  25. "Light sensitive device" Patente USPTO nº 2402662 Fecha de publicación: Xunu de 1946
  26. «Magic Plates, Tap Sun For Power» (n'inglés). Popular Science. Xunu de 1931. https://books.google.com/books?id=9CcDAAAAMBAJ&pg=PA41. Consultáu'l 28 d'avientu de 2013. 
  27. Chapin, D. M., C. S. Fuller y G. L. Pearson (Mayu 1954). «A New Silicon p-n Junction Photocell for Converting Solar Radiation into Electrical Power». Journal of Applied Physics 25 (5):  páxs. 676-677. doi:10.1063/1.1721711. 
  28. Tsokos, K. A. "Physics for the IB Diploma", Fifth edition, Cambridge University Press, Cambridge, 2008, ISBN 0-521-70820-6
  29. Perlin, John. «The Silicon Solar Cell Turns 50» (inglés). National Renewable Energy Laboratory. Consultáu'l 5 d'ochobre de 2010.
  30. 30,0 30,1 «The History of Solar» (inglés). Departamentu d'Enerxía d'Estaos Xuníos. Consultáu'l 2 de payares de 2013.
  31. «Sounds from the First Satellites» (inglés). AMSAT (15 d'avientu de 2006). Consultáu'l 8 de setiembre de 2008.
  32. "From Space to Earth: The Story of Solar Electricity". Perlin, John. Harvard University Press (1999) p. 45
  33. «Significant Achievements in Space Communications and Navigation, 1958-1964» (inglés). NASA-SP-93 páxs. 30-32. NASA. Consultáu'l 31 d'ochobre de 2009.
  34. «Solar manufacturers hail 50th anniversary of Telstar satellite launch, one of many milestones in ongoing U.S. annals of solar pioneering» (inglés). Consultáu'l 1 de payares de 2013.
  35. Alferov, Zh. I., V. M. Andreev, M. B. Kagan, I. I. Protasov, and V. G. Trofim, 1970, Solar-energy converters based on p-n AlxGa12xAs-GaAs heterojunctions, Fiz. Tekh. Poluprovodn. 4, 2378 (Sov. Phys. Semicond. 4, 2047 (1971))
  36. Nobel Lecture by Zhores Alferov, pdf, p.6
  37. Baker, Philip (2007). The Story of Manned Space Stations: an introduction. Berlin: Springer, páx. 25. ISBN 0-387-30775-3.
  38. Benson, Charles Dunlap and William David Compton. Living and Working in Space: A History of Skylab. NASA publication SP-4208.
  39. Mankins, John C. (1997) (n'inglés). A Fresh Look at Space Solar Power. http://www.nss.org/settlement/ssp/library/1997-Mankins-FreshLookAtSpaceSolarPower.pdf. 
  40. (2001) Laying the Foundation for Space Solar Power: An Assessment of NASA's Space Solar Power Investment Strategy. Committee for the Assessment of NASA's Space Solar Power Investment Strategy, Aeronautics and Space Engineering Board, National Research Council. ISBN 0-309-07597-1.
  41. MOCVD Epitaxy Archiváu el 3 de payares de 2013 na Wayback Machine. Johnson Matthey GPT
  42. 42,0 42,1 42,2 42,3 "Fundamentos, dimensionado y aplicaciones de la enerxía solar fotovoltaica", Ed. CIEMAT (Centru d'Investigaciones Enerxétiques, Medioambientales y Teunolóxiques). Madrid (2000). ISBN 84-7834-371-7
  43. Guide, C. Young (1990). Magellan Venus Explorer's Guide (n'inglés). NASA / JPL. Consultáu'l 22 de febreru de 2011.
  44. Albee, A., Arvidson, R., Palluconi, F., Thorpe, T. (2001). «Overview of the Mars Global Surveyor mission». Journal of geophysical research 106 (Y10):  páxs. 23 291-23 316. doi:10.1029/2000JE001306. Bibcode2001JGR...10623291A. http://trs-new.jpl.nasa.gov/dspace/bitstream/2014/16090/1/00-1989.pdf. 
  45. NASA. «Mars Observer» (inglés). NASA. Consultáu'l 23 d'avientu de 2010.
  46. «Hubble's Solar Panels» (inglés). Axencia Espacial Europea (ESA). Consultáu'l 1 de payares de 2013.
  47. «Spread Your Wings, It's Time to Fly» (inglés). NASA (26 de xunetu de 2006).
  48. «International Space Station - Solar Power» (inglés). Boeing. Consultáu'l 5 de xineru de 2014.
  49. David Harland (30 de payares de 2004). The Story of Space Station Mir. New York: Springer-Verlag New York Inc. ISBN 978-0-387-23011-5.
  50. «Spacecraft Parts: Electrical Power» (inglés). NASA's MRO website. Consultáu'l 5 de xineru de 2014.
  51. «Photovoltaics for Mars» (inglés). NASA. Consultáu'l 10 de febreru de 2013.
  52. «Mars Rover enjoys its day in the sun» (inglés). PV magacín. Consultáu'l 10 de febreru de 2013.
  53. «Rosetta's Frequently Asked Questions» (inglés). Axencia Espacial Europea (ESA). Consultáu'l 18 de febreru de 2013.
  54. «Stardust Flight System Description» (inglés). NASA. Consultáu'l 14 de febreru de 2011.
  55. By Sun power to the Moon Axencia Espacial Europea (ESA). Consultáu'l 18 de febreru de 2013.
  56. «Páxina oficial de la misión "Juno New Frontiers"» (inglés). NASA. Archiváu dende l'orixinal, el 11 de xineru de 2014. Consultáu'l 5 de xineru de 2014.
  57. Scott W. Benson - Solar Power for Outer Planets Study (2007) - NASA Glenn Research Center
  58. John Perlin (1 de xunetu de 2002). «Making Electricity Direutly from Sunlight» (inglés). Consultáu'l 5 de xineru de 2014.
  59. IEEE Global History Network. «Milestones:Commercialization and Industrialization of Photovoltaic Cells, 1959» (inglés). Consultáu'l 28 d'avientu de 2013.
  60. 60,00 60,01 60,02 60,03 60,04 60,05 60,06 60,07 60,08 60,09 Perlin, John (1999). From Space to Earth: The Story of Solar Electricity (n'inglés). Harvard University Press, páx. 224. ISBN 978-0-937948-14-9.
  61. The multinational connections-who does what where, New Scientist, 18 d'ochobre de 1979, pg. 177
  62. «$1/W Photovoltaic Systems - White Paper to Explore A Grand Challenge for Electricity from Solar» (inglés). Departamentu d'Enerxía d'Estaos Xuníos. Consultáu'l 2 de payares de 2013.
  63. 63,0 63,1 63,2 63,3 63,4 «Advances in crystalline silicon solar cell technology for industrial mass production» (n'inglés). NPG Asia Materials 2:  páxs. 96-102. 2010. doi:10.1038/asiamat.2010.82.  Open access
  64. . PV magacín (ochobre de 2011). Consultáu'l 2 de payares de 2013.
  65. B.H Khan, 'Non-Conventional Energy Resources', TMH Publications 01-01-2006
  66. Dubey, N.B. (2009). Office Management: Developing Skills for Smooth Functioning (n'inglés). Global India Publications Pvt Ltd, páx. 312. ISBN 978-9380228167.
  67. Solar-Powered Parking Meters Installed. 10news.com (18 de febreru de 2009). Consultáu'l 5 de xineru de 2014.
  68. «Solar-powered parking meters make downtown debú» (inglés). ICLEI Local Covernments for Sustainability USA. Consultáu'l 10 de febreru de 2013. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
  69. Philadelphia's Solar-Powered Trash Compactors. MSNBC (24 de xunetu de 2009). Consultáu'l 5 de xineru de 2014.
  70. AT&T installing solar-powered charging stations around New York Consultáu'l 28 de xunu de 2013
  71. Chevrolet Dealers Install Green Zone Stations Consultáu'l 28 de xunu de 2013
  72. Resume executivu del World Energy Outlook publicáu pola Axencia Internacional de la Enerxía (IEA) Archiváu el 13 de payares de 2013 na Wayback Machine. (setiembre de 2002)
  73. Solar loans light up rural India. BBC News (29 d'abril de 2007). Consultáu'l 3 de xunu de 2012.
  74. Barclay, Eliza (31 de xunetu de 2003). Rural Cuba Basks in the Sun. islamonline.net.
  75. Erickson, Jon D.; Chapman, Duane (1995). «Photovoltaic Technology: Markets, Economics, and Development». World Development 23 (7):  páxs. 1129-1141. 
  76. McDermott, James Y. Horne; Maura (2001). The next green revolution: essential steps to a healthy, sustainable agriculture. New York [o.a.]: Food Products Press, páx. 226. ISBN 1560228865.
  77. «Solar water pumping» (inglés). builditsolar.com. Consultáu'l 16 de xunu de 2010.
  78. El Tipógrafu (ed.): «Enerxía solar ayuda a regantes a amenorgar cuentes de lluz» (14 de marzu de 2014). Consultáu'l 15 de marzu de 2014.
  79. Energía Anovables (ed.): «sistema-de-bombéu-de-agua-20130426 Paraguay: Instalen un sistema de bombéu d'agua fotovoltaico» (26 d'abril de 2013). Consultáu'l 15 de marzu de 2014.
  80. Red Agrícola (ed.): «Bombio fotovoltaico llabrador:Enerxía alternativa non convencional para riego». Archiváu dende l'orixinal, el 15 de marzu de 2014. Consultáu'l 15 de marzu de 2014.
  81. Simalenga, Mark Hankins (1995). Solar electric systems for Africa: a guide for planning and installing solar electric systems in rural Africa, Rev. ed., London: Commonwealth Science Council, páx. 117. ISBN 0850924537.
  82. Enerxíes Anovables (ed.): «sistema-de-bombéu-20140314 Atacama: Fotovoltaica pa un sistema de bombéu d'agua» (13 de marzu de 2014). Consultáu'l 15 de marzu de 2014.
  83. 83,0 83,1 «Solar hybrid power plant offers huge lifetime savings for mining sites» (inglés). Mineweb (31 de xineru de 2014). Consultáu'l 15 de marzu de 2014.
  84. «Bolivia constrúi la instalación híbrida FV-diésel con almacenamientu en bateríes más grande del mundu». Enerxíes Anovables (19 d'agostu de 2014). Consultáu'l 19 d'agostu de 2014.
  85. «consumu-de-mina-de-fierro-de-cap_100015732/ Amanecer Solar va cubrir el 90% del consumu de mina de fierro de CAP». PV Magazine Llatinoamérica (18 de xunu de 2014). Consultáu'l 29 de xunu de 2014.
  86. «At mining sites, renewable energy systems are up to 70% less expensive than diesel power» (inglés). PV Magacín (21 d'ochobre de 2014). Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  87. Wales, Alaska High-Penetration Wind-Diesel Hybrid Power System National Renewable Energy Laboratory.
  88. «Next-xen Prius now official, uses solar panels to keep car cool» (inglés). Engadget.com (2010). Consultáu'l 31 d'avientu de 2013.
  89. «primer-20140105 Ford C-Max Energi Solar, el primer híbridu con paneles solares». Enerxíes Anovables (4 de xineru de 2014). Consultáu'l 27 de xineru de 2014.
  90. «autobuses-de-la ciudá polaca-de-20140121 Los autobuses de la ciudá polaca de Lublin aforren combustible gracies a les célules solares que lleven nel techu». Enerxíes Anovables (21 de xineru de 2014). Consultáu'l 27 de xineru de 2014.
  91. «World's largest solar-powered boat completes its trip around the world» (inglés). Gizmag (4 de mayu de 2012). Consultáu'l 10 de febreru de 2014.
  92. «Ensin gota de gasoil en 20 milles». Nauta360-Espansión (9 de febreru de 2014). Consultáu'l 10 de febreru de 2014.
  93. «Solar-powered plane lands outside Washington D.C.» (inglés). Daily News (17 de xunu de 2013). Consultáu'l 10 de febreru de 2014.
  94. 94,0 94,1 «SolidWorks Plays Key Role in Cambridge Ecu Race Effort» (inglés). Cambridge Network (4 de febreru de 2009). Consultáu'l 10 de febreru de 2014.
  95. «[http://www.solarimpulse.com/ye Solar Impulse: páxina web oficial]» (inglés). Consultáu'l 12 d'abril de 2014.
  96. «Solar Impulse, l'avión que vuela con enerxía solar, fai escala en Madrid nel so viaxe de Suiza a África». Energíadiario.com (24 de mayu de 2012). Consultáu'l 12 d'abril de 2014.
  97. Strong, Steven (27 d'avientu de 2011). «Building Integrated Photovoltaics (BIPV)» (inglés). Whole Building Design Guide. Consultáu'l 5 de xineru de 2014.
  98. Gipe, Paul (2 de xunu de 2010) Germany To Raise Solar Target for 2010 & Adjust Tariffs | Renewable Energy News. Renewableenergyworld.com. Consultáu'l 12 d'avientu de 2010.
  99. «Building Integrated Photovoltaics» (inglés). Wisconsin Public Service Corporation. Archiváu dende l'orixinal, el 5 de mayu de 2009. Consultáu'l 28 de febreru de 2014.
  100. «World's largest solar-powered bridge opens in London» (inglés). The Guardian (22 de xineru de 2014). Consultáu'l 28 de febreru de 2014.
  101. «Solar panels keep buildings cool». University of California, San Diego. Consultáu'l 19 de xunetu de 2011.
  102. 102,0 102,1 102,2 «Large-scale photovoltaic power plants ranking 1 – 50» (inglés). PV Resources (9 de xineru de 2016). Consultáu'l 10 de xineru de 2016.
  103. 103,0 103,1 «How DC/AC Power Inverters Work» (inglés). How stuff works.com. Consultáu'l 10 de febreru de 2013.
  104. 104,0 104,1 Enerxía solar fotovoltaica. "Diseñu de Sistemes Fotovoltaicos". Perpiñán Lamigueiro, O. (2012). Ed Progensa. 160 páxs. (ISBN 978-84-95693-72-3)
  105. Czochralski Crystal Growth Method. Bbc.co.uk. 31 d'agostu de 2008. Consultáu'l 5 de xineru de 2014.
  106. «Solar on cheap» (inglés). physics.ucsc.edu. Consultáu'l 30 de xunu de 2011.
  107. «How inverters can help solar grow and keep grids stable» (inglés). Solar Power World (5 de xunu de 2015). Consultáu'l 30 de payares de 2015.
  108. «Three Ways that Renewable Integration is Changing the Grid» (inglés). Grid Talk (16 de setiembre de 2013). Consultáu'l 30 de payares de 2015.
  109. Gay, CF and Wilson, JH and Yerkes, JW (1982). «Performance advantages of two-axis tracking for large flat-plate photovoltaic energy systems». Conf. Rec. IEEE Photovoltaic Spec. Conf 16:  p. 1368. Bibcode1982pvsp.conf.1368G. 
  110. King, D.L. and Boyson, W.E. and Kratochvil, J.A. (mayu de 2002). «Analysis of factors influencing the annual energy production of photovoltaic systems». Photovoltaic Specialists Conference, 2002. Conference Record of the Twenty-Ninth IEEE:  páxs. 1356-1361. doi:10.1109/PVSC.2002.1190861. http://ieeexplore.ieee.org/xpl/login.jsp?tp=&arnumber=1190861&url=http%3A%2F%2Fieeexplore.ieee.org%2Fxpls%2Fabs_all.jsp%3Farnumber%3D1190861. 
  111. Semeyes de la conexón fotovoltaica a la rede (IV) - Siguidores y güertes solares Lorenzo, Y. Institutu d'Enerxía Solar. Universidá Politéunica de Madrid
  112. 112,0 112,1 S. Kurtz. «Opportunities and Challenges for Development of a Mature Concentrating Photovoltaic Power Industry» páxs. 5 (PDF: p. 8). www.nrel.gov. Consultáu'l 8 de febreru de 2012.
  113. Morales, Daniel (14 d'ochobre de 2008). «SolFocus completes CPV installation at 3MW ISFOC solar power plant» (inglés). PV insider. Archiváu dende l'orixinal, el 4 d'ochobre de 2013. Consultáu'l 31 d'avientu de 2013.
  114. «SolFocus installs first solar array for 3MW Spanish CPV project» (inglés). Semiconductor Today (5 de febreru de 2008). Consultáu'l 31 d'avientu de 2013.
  115. «primer-concentrador-solar-de-3-mw SolFocus instala'l primera concentrador solar de 3 MW». News Soliclima (15 de xineru de 2008). Consultáu'l 31 d'avientu de 2013.
  116. «[http://www.isfoc.net/index.php?option=com_content&view=article&id=74&Itemid=83&lang=es Proyeuto del ISFOC sobre suelo]». ISFOC. Consultáu'l 30 de xunetu de 2014.
  117. Roper, L. David (24 d'agostu de 2011). «World Photovoltaic Energy» (inglés). Consultáu'l 23 de febreru de 2013.
  118. REN21 (2009). Renewables Global Status Report: 2009 Update p. 9.
  119. Martinot, Eric and Sawin, Janet (9 de setiembre de 2009). Renewables Global Status Report 2009 Update, Renewable Energy World.
  120. «mundu-supera-20130212 La fotovoltaica instalada nel mundu supera los 100 GW». Enerxíes anovables.com (12 de febreru de 2013). Consultáu'l 23 de febreru de 2013.
  121. «Global Solar Forecast – A Brighter Outlook for Global PV Installations» (inglés). Consultáu'l 30 d'avientu de 2013.
  122. 122,00 122,01 122,02 122,03 122,04 122,05 122,06 122,07 122,08 122,09 122,10 122,11 122,12 122,13 122,14 122,15 122,16 122,17 «Snapshot of Global PV 1992-2014». International Energy Agency — Photovoltaic Power Systems Programme (30 de marzu de 2015). Archiváu dende l'orixinal, el 30 de marzu de 2015.
  123. 123,0 123,1 «EPIA Global Market Outlook for Photovoltaics 2014-2018» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 14 de xunetu de 2014. Consultáu'l 31 de mayu de 2016.
  124. 124,0 124,1 124,2 124,3 «PVMA figures show 75 GW of solar PV was installed in 2016» (inglés). PV Magacín (19 de xineru de 2017). Consultáu'l 22 de xineru de 2017.
  125. 125,0 125,1 125,2 125,3 125,4 125,5 125,6 125,7 «españar-la so-20160118 La solar fotovoltaica vuelve españar el so techu». Enerxíes Anovables (18 de xineru de 2016). Consultáu'l 19 de xineru de 2016.
  126. China Targets 70 Gigawatts of Solar Power to Cut Coal Reliance. Bloomberg News. 16 de mayu de 2014. http://www.bloomberg.com/news/2014-05-16/china-targets-70-gigawatts-of-solar-power-to-cut-coal-reliance.html. Consultáu'l 3 de mayu de 2015. 
  127. «China's National Energy Administration: 17.8 GW Of New Solar PV In 2015 (~20% Increase)». CleanTechnica (19 de marzu de 2015).
  128. 128,0 128,1 128,2 «Global Market Outlook for PV until 2016» (inglés). EPIA (mayu de 2012). Consultáu'l 4 d'ochobre de 2013.
  129. 129,0 129,1 «La producción fotovoltaica n'Alemaña cubrió un 6% de la demanda de lletricidá nos primeres 9 meses de 2012». Bdew.d'idioma alemán (5 de payares de 2012). Archiváu dende l'orixinal, el 4 d'ochobre de 2013. Consultáu'l 4 d'ochobre de 2013.
  130. 130,0 130,1 «Italian grid operator announces a 2012 boom in photovoltaic production» (inglés). PV magacín (10 de xineru de 2013). Consultáu'l 4 d'ochobre de 2013.
  131. «Rapporto mensile sul sistema elettrico consuntivo» (italianu). Terna (agostu de 2012). Consultáu'l 4 d'ochobre de 2013.
  132. «Stazionari i consumi di energia elettrica in Italia ad Agostu» (italianu). Terna (7 de setiembre de 2012). Consultáu'l 4 d'ochobre de 2013.
  133. 133,0 133,1 «Analysis: UK solar beats coal over half a year». Carbon Brief. Consultáu'l 6 d'ochobre de 2016.
  134. «La enerxía solar faise visible na Web de Rede Llétrica Española.». Suelu Solar (Julio de 2013). Consultáu'l 14 de marzu de 2014.
  135. 135,0 135,1 «Solar power supplies 10 percent of Japan peak summer power» (inglés). Reuters (2 de setiembre de 2015). Consultáu'l 8 de setiembre de 2015.
  136. «California's utility-scale solar generation hits new peak of 4.8 GW» (inglés). PV Magacín (19 d'agostu de 2014). Archiváu dende l'orixinal, el 20 d'agostu de 2014. Consultáu'l 19 d'agostu de 2014.
  137. «EU Nations Approve Pact With China on Solar-Panel Imports» (inglés). Bloomberg (2 d'avientu de 2013). Consultáu'l 1 de marzu de 2014.
  138. «EU imposes maximum 42.1% anti-dumping tariff on Chinese solar glass exporters» (inglés). PV Magacín (27 de payares de 2013). Archiváu dende l'orixinal, el 5 de marzu de 2014. Consultáu'l 1 de marzu de 2014.
  139. «China grid-connects 34.2GW of solar in 2016, says NEA » (inglés). Recharge News (18 de xineru de 2017). Consultáu'l 21 de xineru de 2017.
  140. «China Has Already More Than Doubled Its 2020 Solar Power Target» (inglés). EcoWatch (25 d'agostude 2017). Consultáu'l 17 de payares de 2017.
  141. «China to Double 2015 Solar PV Target to 40 GW» (inglés). CleanTechnica (18 de setiembre de 2012). Consultáu'l 26 de xineru de 2014.
  142. National survey report of PV Power applications in Japan 2006 Consultáu'l 16 d'ochobre de 2008
  143. Global Market Outlook for photovoltaics until 2013 Consultáu'l 22 de mayu de 2009
  144. National Survey Report Japan 2010
  145. Shipment of PV cells and modules in Japan
  146. «Recharged Japan Solar PV Industry Hits 10 GW of Installed Capacity» (inglés). Renewable Energy World. Consultáu'l 1 de payares de 2013.
  147. Japan Photovoltaic Energy Association
  148. 148,0 148,1 148,2 148,3 148,4 148,5 «China leads the world in solar power installations» (inglés). Computer World (6 d'avientu de 2016). Consultáu'l 28 d'avientu de 2016.
  149. Global Solar Installations to Grow by 30% to Reach 57 GW in 2015 Archiváu el 2 d'abril de 2015 na Wayback Machine., 31 de marzu de 2015
  150. «US solar capacity hits 20 GW» (inglés). Optics. The business of Photonics (11 de marzu de 2015). Consultáu'l 6 d'abril de 2015.
  151. David R. Baker (12 d'abril de 2011). «Brown signs law requiring 33% renewable energy» (inglés). San Francisco Chronicle. Consultáu'l 5 de xineru de 2014.
  152. «Solar Investment Tax Credit (ITC)» (inglés). Solar Energy Industries Association (SEIA). Consultáu'l 22 de xineru de 2017.
  153. 153,0 153,1 Study: Solar Power Could Provide 10% of U.S. Electricity by 2025 25 de xunu de 2008. Consultáu'l 25 de xunu de 2009
  154. «Database of State Incentives for Renewables and Efficiency» (inglés). Dsireusa.org. Consultáu'l 27 de xineru de 2014.
  155. Million Solar Roofs Initiative Archiváu el 2 d'abril de 2012 na Wayback Machine.
  156. Renewables Insight (2013). PV Power Plants 2013: Industry Guide
  157. Eckert, Vera (29 d'avientu de 2011). «German solar power output up 60 pct in 2011» (inglés). Reuters. Consultáu'l 5 de xineru de 2014.
  158. «German solar power output up 60 pct in 2011» (inglés). Reuters (29 d'avientu de 2011). Consultáu'l 2 de xineru de 2012.
  159. «Statistische Zahlen der deutschen Solarstrombranche (Photovoltaik)» (alemán). BSW-Solar (ochobre de 2011). Consultáu'l 4 de xineru de 2014.
  160. «Germany's Grid and the Market: 100 Percent Renewable by 2050?» (inglés). Renewable Energy World (21 de payares de 2012). Archiváu dende l'orixinal, el 6 de payares de 2013. Consultáu'l 4 de xineru de 2014.
  161. Lang, Matthias (14 d'ochobre de 2011). «2012 EEG Surcharge Increases Slightly to 3.592 ct/kWh» (inglés). German Energy Blogue. Consultáu'l 9 de xineru de 2012.
  162. «Europe's Energy Portal» (inglés). Consultáu'l 4 de xineru de 2014.
  163. Alfonso, José A. (29 de mayu de 2012). «Récor mundial de producción fotovoltaica». Enerxíes Anovables. Consultáu'l 4 de xineru de 2014.
  164. «Tatsächliche Produktion Solar» (alemán). Eex.com. Archiváu dende l'orixinal, el 27 de febreru de 2014. Consultáu'l 4 de xineru de 2014.
  165. Burger, Bruno (30 d'avientu de 2013). «Stromerzeugung aus Solar- und Windenergie im Jahr 2013» (alemán). Fraunhofer-Institut für Solare Energiesysteme ISE. Consultáu'l 5 de xineru de 2014.
  166. «Germany sets record for peak energy use – 50 percent comes from solar» (inglés). Phys.org (20 de xunu de 2014). Consultáu'l 29 de xunu de 2014.
  167. «Alemaña bate récor de xeneración d'enerxía solar». Cienciaybiología.com (23 de xunu de 2014). Consultáu'l 29 de xunu de 2014.
  168. «Energía anovables: Enerxía solar fotovoltaica produció n'Alemaña la metá de la lletricidá'l 9 de xunu». REVE (22 de xunu de 2014). Consultáu'l 29 de xunu de 2014.
  169. «German solar breaks three records in two weeks» (inglés). PV Magacín (19 de xunu de 2014). Consultáu'l 29 de xunu de 2014.
  170. «Germany finally compromises on PV subsidies» (inglés). PV magacín (28 de xunu de 2012). Consultáu'l 10 de febreru de 2013.
  171. 171,0 171,1 «Alemaña sigue sofitando la enerxía solar fotovoltaica con financiamientu.». Suelu Solar (13 de febreru de 2013). Consultáu'l 15 d'avientu de 2013.
  172. «¡Vade retro, batería!». Enerxíes Anovables (9 de mayu de 2013). Consultáu'l 15 d'avientu de 2013.
  173. «India's national solar plan under alderique». Pv-tech.org. Consultáu'l 27 de payares de 2010.
  174. Steve Leone (9 d'avientu de 2011). «Report Projects Massive Solar Growth in India». Renewable Energy World.
  175. Gujarat's Charanka Solar Park
  176. The Indian market offers large scale PV projects; rapid ramp up of solar power has put India on the global solar stage
  177. First Solar Powers 40 MW (AC) Solar Power Plant, One of India's Largest Archiváu el 18 d'abril de 2012 na Wayback Machine.
  178. «State-wise break-up of solar power target by the year 2022». Consultáu'l 15 de febreru de 2016.
  179. Krishna N. Das (2 de xineru de 2015). «India's Modi raises solar investment target to $100 bln by 2022». Reuters. Consultáu'l 15 de febreru de 2016.
  180. «India leads Spain, UK in wind energy generation; affordable solar panels could cause a clean energy boom» (inglés). Tech2 (27 d'avientu de 2016). Consultáu'l 28 d'avientu de 2016.
  181. «India could surpass 20 GW of solar by next March, says government report» (inglés). PV Magacín (15 de febreru de 2016). Consultáu'l 15 de febreru de 2016.
  182. «Report: India's solar ambitions to create more than 1 million jobs» (inglés). PV Magacín (12 de febreru de 2016). Consultáu'l 15 de febreru de 2016.
  183. Government looking at 100,000 MW solar power by 2022
  184. Progress under Jawaharlal Nehru National Solar Mission
  185. «Italy reaches 15.9 GW cumulative PV capacity» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 26 de febreru de 2013. Consultáu'l 26 de xineru de 2013.
  186. Michael Graham Richard (8 d'abril de 2013) (n'inglés). Solar power has reached grid parity in India and Italy. http://www.treehugger.com/renewable-energy/solar-power-has-reached-grid-parity-india-and-italy.html. Consultáu'l 10 de xunu de 2013. 
  187. Il fotovoltaico in Italia hai una potenza di 17 GW y dà lavoro a 100mila. Quale futuru senza incentivi?
  188. Installed PV capacity in Italy hits 15.9GW
  189. «H2-ecu - Solar PV».
  190. 190,0 190,1 Yeganeh Torbati (9 de febreru de 2012). «UK wants sustained cuts to solar panel tariffs». Reuters.
  191. «Statistics – Solar photovoltaics deployment». DECC – Department of Energy & Climate Change (2015). Consultáu'l 26 de febreru de 2015.
  192. Hampshire solar farm is UK's largest, Paul Spackman, 17 de marzu de 2015
  193. Fiona Harvey (9 de febreru de 2012). «Greg Barker: 4m homes will be solar-powered by 2020».
  194. Joshua S. Hill (17 de febreru de 2016). Clean Technica (ed.): «UK Solar Industry Reaches 10 GW Solar PV Capacity». Consultáu'l 2 de mayu de 2016.
  195. 195,0 195,1 «France to exceed 1 GW of 2015 PV installations in major rebound» (inglés). PV Magacín (3 de setiembre de 2015). Consultáu'l 8 de setiembre de 2015.
  196. 196,0 196,1 «Neoen breaks ground on 300 MW French solar plant» (inglés). PV Magacín (7 de payares de 2014). Consultáu'l 8 de setiembre de 2015.
  197. REAL DECRETU 436/2004, de 12 de marzu, pol que s'establez la metodoloxía pa l'actualización y sistematización del réxime xurídico y económico de l'actividá de producción d'enerxía llétrica en réxime especial.
  198. Real Decretu 661/2007, de 25 de mayu, pol que se regula l'actividá de producción d'enerxía llétrica en réxime especial.
  199. Real Decretu 1578/2008, de 26 de setiembre, de retribución de l'actividá de producción d'enerxía llétrica por aciu teunoloxía solar fotovoltaica pa instalaciones posteriores a la fecha llende de caltenimientu de la retribución del Real Decreto 661/2007, de 25 de mayu, pa dicha teunoloxía.
  200. «La fotovoltaica n'España representa'l 2,9% en 2011». Quenergia.com (3 de xineru de 2012). Archiváu dende l'orixinal, el 4 d'ochobre de 2013. Consultáu'l 4 d'ochobre de 2013.
  201. «Informe del Sistema Llétricu español (2012)». Rede Llétrica d'España (12 de xunu de 2013). Consultáu'l 6 d'abril de 2015.
  202. «lletricidá-termosolar-18-fotovoltaica-31-y-eolica-212/ Energía anovables n'España en 2013: termosolar xeneró'l 1,8%, fotovoltaica el 3,1% y eólica el 21,2%». REVE. Revista Eólica y del Vehículu Llétricu (7 de xineru de 2014). Consultáu'l 6 d'abril de 2015.
  203. Real Decreto-llei 1/2012 pol que se dar# en la suspensión de los procedimientos de preasignación de retribución nes nueves instalaciones de producción d'enerxía llétrica en réxime especial
  204. 204,0 204,1 «Spain's PV capacity reaches 4,667 MW» (inglés) (19 de xineru de 2016). Archiváu dende l'orixinal, el 27 de xineru de 2016. Consultáu'l 22 d'avientu de 2015.
  205. «del-top-ten-mundial-de-la-fotovoltaica.html España cayer del 'top ten' mundial de la fotovoltaica». El Boletín (5 d'abril de 2017). Consultáu'l 6 d'abril de 2017.
  206. «Spain's auction allocates 3.5 GW of PV capacity» (inglés). PV Magacín (26 de xunetu de 2017). Consultáu'l 13 d'agostu de 2017.
  207. «puya anovable-axudica-ms-de-3900-mw-a-la-fotovoltaica La puya anovable axudica más de 3.900 MW a la fotovoltaica». Enerxética (27 de xunetu de 2017). Consultáu'l 13 d'agostu de 2017.
  208. «Mexico set to invest in 30MW solar plant» (inglés). PVTech (12 de setiembre de 2013). Consultáu'l 14 de xineru de 2014.
  209. «central-amanecer-solar-cap-de-100-mw-_100015581/ Bachelet inaugura la central Amanecer Solar CAP de 100 MW». PV Magazine Llatinoamérica (6 de xunu de 2014). Consultáu'l 29 de xunu de 2014.
  210. «[http://www.evwind.com/2014/08/31/chile-llogro-abrir-un mercáu-de-energia-solar-fotovoltaica-y-termosolar-ensin-subsidios/ mercáu-de-energia-solar-fotovoltaica-y-termosolar-ensin-subsidio Chile impulsa la enerxía solar fotovoltaica y termosolar nun mercáu llibre ensin primes]». REVE (Revista Eólica y del Vehículu Llétricu) (31 d'agostu de 2014). Consultáu'l 1 de setiembre de 2014.
  211. «Capacidá Instalada de Xeneración». Consultáu'l Agostu de 2017.
  212. «Latin America's Largest Solar Power Plant Receiving 40 MW of Solar PV Modules from Yingli Solar» (inglés). Clean Technica (15 d'ochobre de 2012). Consultáu'l 14 de xineru de 2014.
  213. 213,0 213,1 «Brazil's Minas Gerais in line for PV manufacturing plant» (inglés). PVTech (8 de payares de 2012). Consultáu'l 14 de xineru de 2014.
  214. «Non successful solar bids in Brazil's latest energy auction» (inglés). PVTech (19 de payares de 2013). Consultáu'l 14 de xineru de 2014.
  215. «Photovoltaic in Mexico - Recent Developments and Future» (inglés). Butecsa (23 de mayu de 2013). Consultáu'l 14 de xineru de 2014.
  216. «Mexico offers tantalising prospect of a dawning major market» (inglés). PVTech (21 de mayu de 2013). Consultáu'l 14 de xineru de 2014.
  217. 217,0 217,1 «[http://cleantechnica.com/2013/05/29/latin-americas-largest-pv-solar-plant-in-the-works-in-mexico/ Largest Solar PV Power Plant In Latin America In The Works In Mexico]» (inglés). Clean Technica. Consultáu'l 14 de xineru de 2014.
  218. «Aura Solar, 20 meses col switch apagáu». L'Economista. Consultáu'l 17 de setiembre de 2016.
  219. «Aura Solar». Corporativu Aura Solar. Consultáu'l 16 de xineru de 2016.
  220. «Mexico photovoltaic project to sell electricity to CFE» (inglés). Electric Light & Power (27 de xunetu de 2012). Consultáu'l 14 de xineru de 2014.
  221. «[https://web.archive.org/web/20120122054112/http://www.sonoraenergygroup.com/press-releases/ Sonora Energy to Build 39  MW Solar Project in Mexico]» (inglés). Sonora Energy Group. Archiváu dende l'orixinal, el 22 de xineru de 2012. Consultáu'l 14 de xineru de 2014.
  222. «Mexico Emulates Neighbor California With 35% Clean Climate Law» (inglés). Clean Technica (15 d'abril de 2012). Consultáu'l 14 de xineru de 2014.
  223. «Mexican Renewable Energy Market Set to Soar in 2013» (inglés). Renewable Energy World (15 de febreru de 2013). Consultáu'l 14 de xineru de 2014.
  224. «Avanza la generación de energía fotovoltaica». El Vigía (24 de marzu de 2014). Consultáu'l 24 de marzu de 2014.
  225. «BP Statistical World Energy Review 2011» (inglés). Consultáu'l 8 d'agostu de 2011.
  226. EurObserv'ER 202: Photovoltaic Barometer
  227. (n'inglés) Trend Report 2008, http://www.iea-pvps.org/index.php?id=92&eID=dam_frontend_push&docID=145, consultáu'l 7 de mayu de 2012 
  228. (n'inglés) Trend Report 2009, http://www.iea-pvps.org/index.php?id=92&eID=dam_frontend_push&docID=432, consultáu'l 28 de marzu de 2011 
  229. (n'inglés) Preliminary Trend Report 2010, http://www.iea-pvps.org/index.php?id=92&eID=dam_frontend_push&docID=823, consultáu'l 16 de setiembre de 2011 
  230. Photovoltaic barometer
  231. 'International Energy Agency Photovoltaic Power System Programme
  232. «EPIA Market Report 2011» (inglés). Consultáu'l 4 d'ochobre de 2013.
  233. «BP Statistical World Energy Review 2012» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 5 de xineru de 2014. Consultáu'l 5 de xineru de 2014.
  234. «Photovoltaic Industry to Enjoy Robust Installation Growth in 2013, but Revenue Dip Poses Challenges» (inglés). iSuppli (25 de xineru de 2013). Consultáu'l 5 de febreru de 2013.
  235. 235,0 235,1 235,2 235,3 235,4 235,5 235,6 235,7 235,8 «2013: Record-year for solar photovoltaics» (inglés). EVWind (4 de xunu de 2014). Consultáu'l 4 de xunu de 2014.
  236. 236,0 236,1 236,2 236,3 236,4 «Global Solar Market Demand Expected To Reach 100 Gigawatts In 2017, Says SolarPower Europe» (inglés). CleanTechnica (27 d'ochobre de 2017). Consultáu'l 17 de payares de 2017.
  237. «potencia mundial-de-energia-solar-fotovoltaica-algama-los-137-gw/ Enerxíes anovables: Instalaos 37.000 MW d'enerxía solar fotovoltaica en 2013». Enerxíes Anovables (25 de marzu de 2014). Consultáu'l 25 de marzu de 2014.
  238. «Photovoltaic barometer 2015» (inglés). EurObserv'ER. Consultáu'l 25 de mayu de 2015.
  239. «Solar Market Insight Report 2013 Year in Review» (inglés). SEIA (Solar Energy Industries Association). Consultáu'l 13 de marzu de 2014.
  240. «U.S. Solar Market Insight, 5 September 2014» (inglés). SEIA (Solar Energy Industries Association) (5 de setiembre de 2014). Consultáu'l 31 d'avientu de 2014.
  241. «Germany added 3.3 GW of new PV systems in 2013» (inglés). Photon (3 de febreru de 2014). Archiváu dende l'orixinal, el 20 de febreru de 2014. Consultáu'l 3 de febreru de 2014.
  242. «Photovoltaikanlagen: Datenmeldungen sowie EEG-Vergütungssätze» (alemán). Bundesnetzagentur (31 d'avientu de 2014). Consultáu'l 31 d'avientu de 2014.
  243. «Germany registers 69.7 MW of new PV systems in November» (inglés). Photon (4 de xineru de 2016). Archiváu dende l'orixinal, el 27 de xineru de 2016. Consultáu'l 19 de xineru de 2016.
  244. «Germany adds 109 MW new solar in October, but annual target slips» (inglés). S&P Global (30 de payares de 2016). Consultáu'l 28 d'avientu de 2016.
  245. «Germany installed 1.75 GW of PV in 2017» (inglés). PV Magacín (31 de xineru de 2018). Consultáu'l 28 de febreru de 2018.
  246. «India Nearly Doubled Its Solar Power Capacity In 2013» (inglés). CleanTechnica (24 de xineru de 2014). Consultáu'l 3 de febreru de 2014.
  247. «India close to reach its solar target for fiscal year 2015-16, hits 5 GW milestone» (inglés). Photon (18 de xineru de 2015). Consultáu'l 19 de xineru de 2015. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
  248. «Solar Power Capacity In India Tops 10 Gigawatts» (inglés). Clean Technica (28 de payares de 2016). Consultáu'l 22 de xineru de 2017.
  249. «PV covered 7.82% of Italy's electricity demand in 2015» (inglés). Photon (22 de xineru de 2016). Archiváu dende l'orixinal, el 29 de xineru de 2016. Consultáu'l 22 de xineru de 2016.
  250. «UK tops 2.7 GW of installed PV capacity» (inglés). Photon (24 de febreru de 2014). Archiváu dende l'orixinal, el 30 d'abril de 2015. Consultáu'l 26 de febreru de 2014.
  251. «UK surpasses 5 GW of installed PV power» (inglés). Photon (15 d'agostu de 2014). Archiváu dende l'orixinal, el 30 d'abril de 2015. Consultáu'l 16 de setiembre de 2014.
  252. «UK reaches 8.43 GW of PV capacity» (inglés). Photon (4 de xineru de 2016). Consultáu'l 10 de xineru de 2016.
  253. «UK solar hits 11.5GW, up 19% in 2016» (inglés). The Energyst (27 de xineru de 2017). Consultáu'l 28 de febreru de 2017.
  254. «UK added 9 MW of new PV systems in January» (inglés). Photon (26 de febreru de 2018). Consultáu'l 28 de febreru de 2018.
  255. «France added 540 MW of PV capacity in 2013» (inglés). Photon (3 de febreru de 2014). Archiváu dende l'orixinal, el 20 de febreru de 2014. Consultáu'l 3 de febreru de 2014.
  256. «Solaire PV : autour de 1,1 GW raccordés en France en 2015» (francés). GreenUnivers (4 de xineru de 2016). Consultáu'l 19 de xineru de 2016.
  257. «France's PV hits 8 GW milestone» (inglés). PV Magacín (28 de febreru de 2018). Consultáu'l 28 de febreru de 2018.
  258. «Australian Rooftop Solar Reaches 3 GW» (inglés). Clean Technica (6 d'avientu de 2013). Consultáu'l 30 d'avientu de 2013.
  259. «Australia reaches 4GW of rooftop solar PV» (inglés). RE New Economy (6 d'avientu de 2014). Consultáu'l 31 d'avientu de 2014.
  260. 260,0 260,1 «Australian PV market since April 2001» (inglés). Australian PV Institute. Consultáu'l 28 de febreru de 2017.
  261. 261,00 261,01 261,02 261,03 261,04 261,05 261,06 261,07 261,08 261,09 261,10 261,11 261,12 261,13 261,14 261,15 261,16 261,17 261,18 «Power Capacity Country Rankings» (inglés). International Renewable Energy Agency (IRENA) (2016). Consultáu'l 19 de xunu de 2016.
  262. «Renewable Capacity Statistics 2017» (inglés). IRENA (2017). Consultáu'l 6 d'abril de 2017.
  263. «Spain added just 7 MW of PV capacity in 2014» (inglés) (22 de xineru de 2015). Archiváu dende l'orixinal, el 22 de xineru de 2015. Consultáu'l 22 de xineru de 2015.
  264. «Belgium installed 170 MW PV capacity in 2016» (inglés). Photon (12 de marzu de 2017). Consultáu'l 13 de marzu de 2017. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
  265. «Belgian solar market grew by 50% in 2017» (inglés). PV Magacín (6 de febreru de 2018). Consultáu'l 28 de febreru de 2018.
  266. «Turkey adds 571 MW of solar PV in 2016» (inglés). PV Magacín (27 de febreru de 2017). Consultáu'l 25 de marzu de 2017.
  267. «mundu-turquia-y-belgica/ La fotovoltaica nel mundu: Turquía y Bélxica» (castellanu). PV Magacín (11 de xineru de 2018). Consultáu'l 13 de xineru de 2018.
  268. Hellenic Association of Photovoltaic Companies (HELAPCO) (18 d'ochobre de 2013). «Total installed capacity January-September 2013» (griegu). Consultáu'l 21 de febreru de 2014.
  269. «Vermogen PV-installaties in PIR (netbeheerders) [kWpiek 2013(neerlandés). Ministeriu d'infraestructures de los Países Baxos. Consultáu'l 21 de febreru de 2014.
  270. «Dutch solar sector registered strong growth in 2014, Solar Solutions» (inglés). Photon (2 de febreru de 2015). Archiváu dende l'orixinal, el 30 d'abril de 2015. Consultáu'l 2 de febreru de 2015.
  271. «The Netherlands tops 1.32 GW of PV capacity» (inglés). GPC Europe (13 de xineru de 2016). Consultáu'l 19 de xineru de 2016.
  272. «Solar in the Netherlands crosses 2 GW mark» (inglés). PV Magacín (12 de mayu de 2017). Consultáu'l 24 de xunu de 2017.
  273. «Thailand tops 1.3 GW of PV capacity» (inglés). Photon (23 d'avientu de 2014). Archiváu dende l'orixinal, el 15 de xineru de 2015. Consultáu'l 8 de xineru de 2015.
  274. "Reporte CER: Estáu de proyeutos ERNC en Chile". CORFO, Ministeriu d'Economía de Chile. Avientu de 2012
  275. "Reporte CER: Estáu de proyeutos ERNC en Chile". CORFO, Ministeriu d'Economía de Chile. Avientu de 2013
  276. «Chile aumenta xeneración con enerxíes anovables, enerxía solar y eólica». REVE, Revista Eólica y del Vehículu Llétricu (5 de xineru de 2015). Consultáu'l 5 de xineru de 2015.
  277. «Chile added 448 MW of PV capacity in 2015» (inglés). Photon (18 de xineru de 2016). Archiváu dende l'orixinal, el 27 de xineru de 2016. Consultáu'l 19 de xineru de 2016.
  278. «Capacidad total instalada». Consultáu'l 21 de febreru de 2017.
  279. «Switzerland reaches 1.35 GW of PV power» (inglés). Photon (13 de xineru de 2016). Archiváu dende l'orixinal, el 27 de xineru de 2016. Consultáu'l 19 de xineru de 2016.
  280. «Romania tops 1.15 GW of PV capacity» (inglés). Photon (26 de marzu de 2014). Archiváu dende l'orixinal, el 7 de xunu de 2014. Consultáu'l 5 de xunu de 2014.
  281. «Brasil crucia l'estragal de 1 GW» (castellanu). PV Magacín (9 de xineru de 2018). Consultáu'l 9 de xineru de 2018.
  282. «Philippines registers 120 MW of new PV capacity in 2015» (inglés). Photon (16 de febreru de 2016). Consultáu'l 31 de marzu de 2017.
  283. «Philippines installed 903 MW PV power capacity in 2016» (inglés). Photon (28 de marzu de 2017). Consultáu'l 31 de marzu de 2017.
  284. «Denmark reaches 685.2 MW of installed PV capacity» (inglés). GPC Europe (18 de xineru de 2016). Consultáu'l 19 de xineru de 2016.
  285. «Portugal registers 7.5 MW of new PV power in November» (inglés). Photon (5 de febreru de 2014). Archiváu dende l'orixinal, el 25 de febreru de 2014. Consultáu'l 21 de febreru de 2014.
  286. «cantu-de-un-boom-en-energia-solar-1089 Méxicu, en cantu d'un 'boom' n'enerxía solar». Twenergy d'Endesa. Consultáu'l 10 d'abril de 2014.
  287. «Malaysia's operational PV capacity tops 169.8 MW» (inglés). Photon (21 de xineru de 2015). Archiváu dende l'orixinal, el 22 de xineru de 2015. Consultáu'l 22 de xineru de 2015.
  288. «Malaysia registered 59 MW of new PV systems in 2015» (inglés). Photon (5 de xineru de 2016). Archiváu dende l'orixinal, el 27 de xineru de 2016. Consultáu'l 19 de xineru de 2016.
  289. «Grupu Ortiz convertir nun importante player de plantes fotovoltaiques en Centroamérica.». Grupu Ortiz (15 de marzu de 2015). Consultáu'l 22 de febreru de 2017.
  290. «potencia-fotovoltaica-algama-los-65-mw/ Cuba: la potencia fotovoltaica algama los 65 MW» (castellanu). PV Magacín (5 de xineru de 2018). Consultáu'l 9 de xineru de 2018.
  291. «Global Market Outlook for Solar Power 2015-2019». Solar Power Europe (SPE), formerly known as EPIA – European Photovoltaic Industry Association. Archiváu dende l'orixinal, el 9 de xunu de 2015. Consultáu'l 9 de xunu de 2015.
  292. «Lower Oil Price Will Not Stop the Dazzling Rise of Solar Photovoltaic». prnewswire.com (12 de febreru de 2015).
  293. «Solar PV Market Installed Capacity Will Reach 489.8 GW By 2020: New Report By Grand View Research, Inc.». Marketwatch (7 de marzu de 2015). Consultáu'l 7 de marzu de 2015.
  294. «Global PV Market Report 2015-2020, Brochure» páx. 4. PV Market Alliance (Xunu de 2015).
  295. «PV Market Alliance forecasts a growing global PV market close to 50 GW in 2015». SolarServer (15 de xunu de 2015). Archiváu dende l'orixinal, el 18 de xunu de 2015.
  296. Adam James (17 de xunu de 2015). «Global PV Demand Outlook 2015-2020: Exploring Risk in Downstream Solar Markets». GreentechMedia.
  297. Solar Photovoltaic Electricity Empowering the World Archiváu el 22 d'agostu de 2012 na Wayback Machine.. Epia.org (22 de setiembre de 2012).
  298. «World's largest solar-hydro power station getting connected to the grid». China Daily.
  299. Author. «KW50 - CPI completes massive hybrid solar PV/hydro plant in Western China - SolarServer».
  300. «Global hydropower market shows promise for future». ESI-Africa.com (10 de marzu de 2016). Consultáu'l 22 de marzu de 2016.
  301. «Solar Star I & II» (inglés). Consultáu'l 1 de xunetu de 2015.
  302. «Solar Star, Largest PV Power Plant in the World, Now Operational» (inglés) (25 de xunu de 2015). Consultáu'l 1 de xunetu de 2015.
  303. «mundu-yá-ye-dafechu-funcional/ Topaz, la mayor planta d'enerxía solar del mundu yá ye dafechu funcional». Anovables Verdes (27 de payares de 2014). Archiváu dende l'mundu-yá-ye-dafechu-funcional/ orixinal, el 4 d'avientu de 2014. Consultáu'l 27 de payares de 2014.
  304. «First Solar Completes 550-MW Solar Project in Southern California » (inglés). Energy Online (21 de xineru de 2015). Consultáu'l 6 de febreru de 2015.
  305. California Energy Commission Blythe Solar Power Project - Status
  306. «Europe's largest solar park connected to the grid» (inglés). PV Tech (29 de setiembre de 2015). Consultáu'l 21 d'ochobre de 2015.
  307. . PV Tech (29 de setiembre de 2015). Consultáu'l 21 d'ochobre de 2015.
  308. McCoy Solar Energy Project Archiváu el 1 d'abril de 2013 na Wayback Machine.
  309. Secretary Salazar Announces Milestone on McCoy Solar Energy Project
  310. http://www.renewableenergyworld.com/rea/news/article/2014/03/nexteras-massive-mccoy-solar-project-clears-another-hurdle
  311. Project-Website: Current Status
  312. http://tribune.com.pk/story/698070/pakistan-plans-huge-desert-solar-park-to-fight-energy-crisis/
  313. http://www.dawn.com/news/1105237/pm-launches-solar-power-plant-in-bahawalpur
  314. Solar project to start production by December: Shahbaz - thenews.com.pk. 12 de mayu de 2014. http://www.thenews.com.pk/Todays-News-2-249637-Solar-project-to-start-production-by-December:-Shahbaz. Consultáu'l 10 de xunetu de 2014. 
  315. Forget Oil, Dubai Plans Huge Solar Farm
  316. Dubai unveils Dh12b solar energy park
  317. DSCE Vice Chairman visits Mohammed bin Rashid Al Maktoum Solar Park
  318. Will China and the US be partners or rivals in the new energy economy?
  319. The Fate of First Solar's Two-Gigawatt PV Project in China
  320. Westland Solar Park
  321. Vince Courtenay (12 de xunetu de 2012). «Renault Samsung Plugs in to Large-Scale Solar Power'». wardsauto.com. Ward's. Archiváu dende l'orixinal, el 18 d'ochobre de 2013. Consultáu'l 10 de xineru de 2016.
  322. Gyuk, I., Kulkarni, P., Sayer, J. H., et al. (2005). «The United States of storage». IEEE Power and Energy Magacín 3 (2):  páxs. 31-9. doi:10.1109/MPAE.2005.1405868. 
  323. Invenergy's Grand Ridge energy storage facility wins 2015 Best Renewable Project Award Archiváu el 10 de xineru de 2016 na Wayback Machine., Solar Server, 12 d'avientu de 2015
  324. 5 battery energy storage projects to watch in 2016, Utility Dive, Krysti Shallenberger, 30 de payares de 2015.
  325. Conway, Y. (2 de setiembre de 2008) "World's biggest battery switched on in Alaska" Telegraph.co.uk
  326. "Duke Energy Notrees Wind Storage Demonstration Project" Departamentu d'Enerxía de los Estaos Xuníos
  327. «US energy storage market grew 243% in 2015, largest year on record.»
  328. «Interview with Javier Alce, President of ASIF, Association of the photovoltaic industry.» (14/01/2010).
  329. Estudio sobre l'analís de viabilidá d'un modelu de balance netu pa instalaciones FV en viviendes n'España.
  330. Plan d'Enerxíes Anovables 2011-2020 (IDAE) Archiváu el 13 de mayu de 2016 na Wayback Machine. pg.44
  331. U.S. Climate Change Technology Program – Transmission and Distribution Technologies Archiváu el 27 de setiembre de 2007 na Wayback Machine.. (PDF). Consultáu'l 15 de febreru de 2013.
  332. «Money saved by producing electricity from PV and Years for payback» (inglés) (Julio de 2012). Consultáu'l 30 de xunetu de 2014.
  333. 333,0 333,1 «Sunny Uplands: Alternative energy will non longer be alternative» (inglés). The Economist. Consultáu'l 28 d'avientu de 2012.
  334. «New world record for solar cell efficiency at 46% French-German cooperation confirms competitive advantage of European photovoltaic industry» (inglés). Fraunhofer Institute (1 d'avientu de 2014). Consultáu'l 7 de marzu de 2015.
  335. «Soitec-Fraunhofer ISE multi-junction CPV cell hits world record 46% conversion efficiency» (inglés). PV Tech (2 d'avientu de 2014). Consultáu'l 7 de marzu de 2015.
  336. «Silicon Solar Cells with Screen-Printed Front Side Metallization Exceeding 19% Efficiency» (inglés). Fraunhofer Institute (29 de setiembre de 2012). Consultáu'l 30 de xunetu de 2014.
  337. «Sunpower Panels Awarded Guinness World Record» (inglés). Reuters (20 de xunu de 2011). Consultáu'l 30 de xunetu de 2014.
  338. «Price Quotes». Archiváu dende l'orixinal, el 26 de xunu de 2014. Consultáu'l 26 de xunu de 2014.
  339. «Pricing Sunshine» (inglés). The Economist. Consultáu'l 28 d'avientu de 2012.
  340. «IRENA: PV prices have declined 80% since 2008» (inglés). PV Magacín (11 de setiembre de 2014). Consultáu'l 15 de setiembre de 2014.
  341. «Costu de la enerxía solar fotovoltaica amenórgase un 80% y eólica en 58%». REVE (Revista Eólica y del Vehículu Llétricu) (22 de setiembre de 2014). Consultáu'l 23 de setiembre de 2014.
  342. Ken Wells (25 d'ochobre de 2012) (n'inglés), Solar Energy Is Ready. The U.S. Isn't, businessweek.com, http://www.businessweek.com/articles/2012-10-25/solar-energy-is-ready-dot-the-o-dot-s-dot-isnt, consultáu'l 1 de payares de 2012 
  343. «A Review of Solar Photovoltaic Levelized Cost of Electricity» (n'inglés). Renewable and Sustainable Energy Reviews 15 (9):  p. 4470. 2011. doi:10.1016/j.rser.2011.07.104.  Open access
  344. «Utilities' Honest Assessment of Solar in the Electricity Supply» (inglés). Greentech Media (7 de mayu de 2012). Consultáu'l 30 de xunetu de 2014.
  345. «Renewables Investment Breaks Records» (inglés). Renewable Energy World (29 d'agostu de 2011).
  346. Renewable energy costs drop in '09 Reuters, 23 de payares de 2009.
  347. Solar Power 50% Cheaper By Year End – Analysis Reuters, 24 de payares de 2009.
  348. Arno Harris (31 d'agostu de 2011). «A Silver Lining in Declining Solar Prices» (inglés). Renewable Energy World.
  349. «Renewable Energy is Much More Cost Effective than Nuclear in the Fight Against Climate Change» (inglés). Agora Energiewende (abril de 2014). Consultáu'l 18 d'abril de 2014.
  350. 350,0 350,1 John Quiggin (3 de xineru de 2012). «The End of the Nuclear Renaissance» (inglés). National Interest.
  351. Chinese PV producer Phono Solar to supply German system integrator Sybac Solar with 500 MW of PV modules Solarserver.com, 30 d'abril de 2012
  352. «preciu-de-los paneles solares.html El preciu de los paneles fotovoltaicos mengua un 50% nun solu añu (y como va afectar esto a los coches llétricos)». (r)Evolución Enerxética (25 d'agostu de 2009). Consultáu'l 30 de xunetu de 2014.
  353. «Solar energy prices to drop by up to 12% in 2014» (inglés). PV Magacín (21 d'ochobre de 2014). Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  354. «Solar PV Module Costs to Fall to 36 Cents per Watt by 2017» (inglés). Greentech Media (18 de xunu de 2013). Consultáu'l 2 de payares de 2013.
  355. Giles Parkinson (24 de febreru de 2015). «Solar at 2c/kWh – the cheapest source of electricity». REneweconomy.
  356. 356,0 356,1 Fraunhofer ISE (Febreru de 2015). «Current and Future Cost of Photovoltaics—Long-term Scenarios for Market Development, System Prices and LCOE of Utility-Scale PV Systems». Agora Energiewende. Consultáu'l 23 de xunetu de 2015.
  357. «Solar Panels Cost Guide» (inglés). Consultáu'l 27 de febreru de 2014.
  358. «capa fina-siliciu-amorfo Módulo Fotovoltaicos de Capa Fina, siliciu amorfo» (inglés) (2009). Consultáu'l 5 de xineru de 2014.
  359. «Towards very low-cost mass production of thin-filme silicon photovoltaic (PV) solar modules on glass» (inglés). Elsevier B.V. (2 de setiembre de 2005).
  360. Chalcogenide Photovoltaics: Physics, Technologies, and Thin Film Devices by Scheer and Schock, page 6. Link (subscription required). "Nowadays, CdTe modules are produced on the GWp/year level and currently are the cost leader in the photovoltaic industry."
  361. «DOE Solar Energy Technologies Program Peer Review» (inglés). U.S. department of energy 2009. Consultáu'l 10 de febreru de 2011.
  362. "Dye-Sensitized vs. Thin Film Solar Cells", European Institute for Energy Research, 30 de xunu de 2006
  363. Holmes, Russel; Richa Pandey (Payares/Avientu 2010). «Organic Photovoltaic Cells Based on Continuously Graded Donor–Acceptor Heterojunctions» (n'inglés). IEEE JOURNAL OF SELECTED TOPICS IN QUANTUM ELECTRONICS 16 (6):  p. 7. http://ieeexplore.ieee.org/xpl/login.jsp?tp=&arnumber=5491035&url=http%3A%2F%2Fieeexplore.ieee.org%2Fstamp%2Fstamp.jsp%3Ftp%3D%26arnumber%3D5491035. Consultáu'l 5 de xineru de 2014. 
  364. «CIGS, polímeros orgánicos y plásticos, futuru teunolóxicu de la enerxía solar». Consultáu'l 2009.
  365. Cheyney, Tom (29 Julio de 2011). «Exit strategy: Veeco's departure from CIGS thin-filme PV equipment space raises questions, concerns» (inglés). PV-Tech. Archiváu dende l'orixinal, el 18 d'agostu de 2011. Consultáu'l 10 de marzu de 2012.
  366. 366,0 366,1 Smil, Vaclav (2006) Energy at the Crossroads. oecd.org. Consultáu'l 3 de xunu de 2012.
  367. Gordon Aubrecht (18 d'ochobre de 2012). «Renewable Energy: Is the Future in Nuclear?» (inglés). Ohio State University. Archiváu dende l'orixinal, el 16 de xineru de 2014. Consultáu'l 14 de xineru de 2014.
  368. Nieuwlaar, Evert y Alsema, Erik. Environmental Aspects of PV Power Systems. IEA PVPS Task 1 Workshop, 25–27 de xunu de 1997, Utrecht, Países Baxos
  369. «Producer Responsibility and Recycling Solar Photovoltaic Modules». Energy Policy 38 (11):  p. 7041. 2010. doi:10.1016/j.enpol.2010.07.023. 
  370. «Sustainability of Photovoltaics Systems - The Energy Pay Back Time» (inglés). EPIA. Archiváu dende l'orixinal, el 1 de xunetu de 2013. Consultáu'l 4 d'ochobre de 2013.
  371. Alsema, Y. A.; Wild-Scholten, M. J. de; Fthenakis, V. M. Environmental impacts of PV electricity generation - a critical comparison of energy supply options ECN, September 2006; 7p. Presented at the 21st European Photovoltaic Solar Energy Conference and Exhibition, Dresden, Germany, 4–8 September 2006.
  372. 372,0 372,1 372,2 372,3 The possible role and contribution of geothermal energy to the mitigation of climate change. 11 de febreru de 2008.  páxs. 59-80. http://www.geothermal-energy.org/pdf/IGAstandard/WGC/2010/0225.pdf. Consultáu'l 27 de xineru de 2014. 
  373. Lund, John W. (Xunu de 2007). «Characteristics, Development and utilization of geothermal resources». Geo-Heat Centre Quarterly Bulletin (Klamath Falls, Oregon: Oregon Institute of Technology) 28 (2):  páxs. 1-9. ISSN 0276-1084. http://geoheat.oit.edu/bulletin/bull28-2/art1.pdf. Consultáu'l 16 d'abril de 2009. 
  374. (n'inglés) to-8ixHqn8O&hl=es&sa=X&ei=gjPZU6mJOcWc0AXr9YHICA&ved=0CC8Q6AEwAg#v=onepage&q=%22105%20gallons%20of%20water%22%20photovoltaics&f=false Crises of the 21st Century: Start Drilling-the Year 2020 is Coming Fast. 23 de xunu de 2009.  p. 193. https://books.google.es/books?id=XpGToXVcyi8C&pg=PA193&lpg=PA193&dq=%22105+gallons+of+water%22+photovoltaics&source=bl&ots=pnwGmmPzQc&sig=CJPkVFJ7fXc3ywl4el to-8ixHqn8O&hl=es&sa=X&ei=gjPZU6mJOcWc0AXr9YHICA&ved=0CC8Q6AEwAg#v=onepage&q=%22105%20gallons%20of%20water%22%20photovoltaics&f=false. Consultáu'l 30 de xunetu de 2014. 
  375. «Advantages and disadvantages of solar energy» (inglés). Hi Energy People (16 d'avientu de 2013). Archiváu dende l'orixinal, el 26 d'avientu de 2013. Consultáu'l 14 de xineru de 2014.
  376. Lisa Krueger. 1999. «Overview of First Solar's Module Collection and Recycling Program» (inglés). Brookhaven National Laboratory p. 23. Consultáu'l agostu de 2012.
  377. Karsten Wambach. 1999. «A Voluntary Take Back Scheme and Industrial Recycling of Photovoltaic Modules» (inglés). Brookhaven National Laboratory p. 37. Consultáu'l agostu de 2012.
  378. «End-of-life PV: then what? - Recycling solar PV panels» (inglés). Renewable Energy Focus (3 d'agostu de 2009). Consultáu'l 26 de xineru de 2014.
  379. Krueger. 1999. p. 12-14
  380. Wambach. 1999. p. 15
  381. Wambach. 1999. p. 17
  382. Krueger. 1999. p. 23
  383. Wambach. 1999. p. 23
  384. «First Breakthrough In Solar Photovoltaic Module Recycling, Experts Say» (inglés). Renewable Energy Focus. Consultáu'l 18 d'ochobre de 2013.
  385. «Growth potential for PV recycling» (inglés). PV magacín. Consultáu'l 14 de xineru de 2014.

Bibliografía[editar | editar la fonte]

  • Balfour, John R., Shaw, M. y Jarosek, S. (2011). Introduction to Photovoltaics (n'inglés). Ed. Jones & Bartlett, páx. 218. ISBN 978-1-4496-2473-6.
  • Boxwell, M. (2013). Solar Electricity Handbook: A Simple Practical Guide to Solar Energy (n'inglés). Greenstream Publishing, páx. 200. ISBN 978-1-907670-28-2.
  • Castañer, L. y Markvart, T. (2003). Practical handbook of photovoltaic: fundamentals and applications (n'inglés). Ed. Elsevier. ISBN 1-85617-390-9.
  • Fernández Saláu, José M. (2008). Guía completa de la energía solar fotovoltaica. A. Madrid Vicente, páx. 296. ISBN 978-84-96709-12-6.
  • Hegedus, S. y Luque, A. (2011). Handbook of Photovoltaic Science and Engineering, 2ª (n'inglés), John Wiley and Sons, páx. 1132. ISBN 978-0-470-72169-8.
  • Kennedy, Danny (2012). Rooftop Revolution: How Solar Power Can Save Our Economy-and Our Planet-from Dirty Energy (n'inglés). Berrett-Koehler Publishers, páx. 192. ISBN 978-1609946647.
  • Komp, Richard J. (2002). Practical Photovoltaics: Electricity from Solar Cells (n'inglés). Ed. Aatec, páx. 218. ISBN 978-0-937948-11-8.
  • Lorenzo, Eduardo (2006). Radiación solar y dispositivos fotovoltaicos. Progensa. ISBN 84-95693-31-3.
  • Lynn, Paul A. (2010). Electricity from Sunlight: An Introduction to Photovoltaics (n'inglés). John Wiley and Sons Ltd, páx. 238. ISBN 978-0-470-74560-1.
  • Perpiñán Lamigueiro, O. (2013). Energía solar fotovoltaica.
  • Perlin, John (1999). From Space to Earth: The Story of Solar Electricity (n'inglés). Harvard University Press, páx. 224. ISBN 978-0-937948-14-9.
  • Rapp, D. (1981). Solar Energy (n'inglés). Englewood Cliffs, N.Y., EEXX.: Prentice Hall, Inc., páx. 198. ISBN 0-13-822213-4.
  • Solanki, C. S. (2009). Solar Photovoltaics: Fundamentals Technologies And Applications (n'inglés). Ed. Phi Learning Pvt. Ltd., páx. 478. ISBN 978-81-203-4386-3.
  • VVAA (2000). Fundamento, dimensionado y aplicaciones de la energía solar fotovoltaica. Madrid: Ed. CIEMAT (Centru d'Investigaciones Enerxétiques, Medioambientales y Teunolóxiques. ISBN 84-7834-371-7.
  • VVAA (2004). Photovoltaics Design And Installation Manual: Renewable Energy Education for a Sustainable Future (n'inglés). Solar Energy International - New Society Publishers, páx. 317. ISBN 978-0-86571-520-2.
  • Wenham, Stuart R. (2007). Applied Photovoltaics (n'inglés). Ed. Earthscan, páx. 323. ISBN 978-1-84407-401-3.

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]