Olvera
 Olvera | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Andalucía | ||||
| Provincia | provincia de Cádiz | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
| Alcalde d'Olvera | José Luis Río Cabrera | ||||
| Nome oficial | Olvera (es)[1] | ||||
| Códigu postal |
11690 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 36°56′05″N 5°15′36″W / 36.9346°N 5.2599°O | ||||
  Olvera Olvera (España) .png) | |||||
| Superficie | 194 km² | ||||
| Altitú | 643 m | ||||
| Llenda con | |||||
| Demografía | |||||
| Población |
7887 hab. (2023) - 3971 homes (2019) - 4142 muyeres (2019) | ||||
| Porcentaxe | 0.63% de provincia de Cádiz | ||||
| Densidá | 40,65 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
| olvera.es | |||||
 | |||||
Olvera ye un conceyu y llocalidá española de la provincia de Cádiz, na comunidá autónoma d'Andalucía. Ta incluyíu na comarca de la Sierra de Cádiz, y dientro del partíu xudicial d'Arcos de la Frontera.[2] Llogra'l títulu de ciudá nel añu 1877 concedíu por Alfonsu XII. Puerta de la “Ruta de los Pueblos Blancos”,[3] Olvera ta asitiada al nordeste de la serranía gaditana, siendo fronteriza coles provincies de Sevilla y Málaga. Según l'INE, nel añu 2016 cuntaba con 8.233 habitantes. La so estensión superficial ye de 194 km² y una densidá de población de 44,1 hab/km². Atopar a una altitú de 643 msnm, y a 130 km de la capital de la provincia, Cádiz.
La mayoría de les sos tierres consisten n'árees d'agricultura dedicaes principalmente al cultivu de la olivar, atopándose integrada na Asociación Española de Conceyos del Olivu,[4] organización fundada en Olvera nel añu 1996.[5] La so escelente producción d'aceite d'oliva dexó que la so industria aceitero fuera incluyida na denominación d'orixe Sierra de Cádiz,[6] xunto a otros pueblos de la contorna y de la provincia de Sevilla. Otra importante actividá económica ye la industria, teniendo na so haber dende l'añu 1990 el Premiu Arcu Iris del Cooperativismu concedíu pola Xunta d'Andalucía.[7]
Pol términu municipal d'Olvera trascurre la Vía Verde de la Sierra, la única ruta declarada d'interés turísticu d'Andalucía.[8] [9] Tamién foi considerada la meyor vía verde d'Europa nos años 2005 y 2009. [10] [11] Coles mesmes dientro del territoriu olvereño atópase la reserva natural del Peñón de Zaframagón que destacar por ser la mayor anidación d'utres leonados d'Andalucía y una de les mayores d'Europa.[12][13].
Pueblu de raigaños árabes, foi conquistada por Alfonsu XI en 1327 incorporándola al reinu de Castiella. La repoblación per parte cristiana foi llevada a cabu al traviés d'una Carta puebla. Mientres la guerra de la independencia, Olvera va ser sede d'un destacamentu francés.
La llocalidá atópase declarada conxuntu históricu-artísticu dende l'añu 1983,[14] cuntando con dellos monumentos civiles y relixosos de gran valor artísticu y arquiteutónicos. Tamién cunta con delles fiestes declaraes d'Interés Turísticu como la Selmana Santa[15][16] o'l Llunes de Quasimodo,[17][16] siendo esta la romería más antigua de la provincia de Cádiz.
Toponimia
Esisten delles teoríes sobre l'orixe del nome d'Olvera, posiblemente proceda del árabe, anque hai desalcuerdu a la so etimoloxía. Para Adolfo de Castro suxure que deriva d'Al- Berr (el campu). Sicasí otros autores como Antonio Poley o Luis de Igartiburu afirmen que ye un sincope de "Olivera", por cuenta de la gran cantidá d'olivares na zona, col tiempu la “i” perdióse fonéticamente dando llugar al actual nome.[18][19] Estudios más recién suxuren l'orixe de Wubira o Uriwila,[20] opinión que comparten Arjona Castro y Ramos Santana.
Símbolos
- Escudu
Olvera cuntó históricamente con tres escudos. El primeru tuvo a valir dende tiempos remotos hasta 1877, el siguiente dende esi mesmu añu hasta 1969, añu en que s'adopta l'actual, entrando en vixencia'l 19 d'avientu de 1969 ya inscritu nel Rexistru de Símbolos d'Entidaes Llocales d'Andalucía a fecha 30 de payares de 2005. Tien la siguiente descripción:
L'escudo de la provincia de Cádiz foi adoptáu por alcuerdu de la Diputación Provincial el 2 de xineru de 1786. Ta compuestu por dolce cuarteles que recueyen los blasones municipales de les principales poblaciones gaditanas, el cuartel númberu cuatro correspuende al blasón d'Olvera.[22]
- Bandera
La bandera local, creada nel añu 1999, foi inscrita nel catálogu andaluz de símbolos d'entidaes llocales en 2004 cola siguiente descripción:
Bandera rectangular, apaisada, en proporción 11 x 18, compuesta de tres franxes verticales, d'igual anchor caúna d'elles, paraleles al estil, que va ser de madera pintada de color blancu. La primer franxa de color celeste; la segunda o central de color blancu y la tercera de color verde. Centráu y sobrepuestu a la franxa de color blancu va dir l'escudu municipal.
Xeografía
Llocalización
Atópase sobre los 36ᵘ56' de latitud norte y los 0ᵘ16' del llargor oeste, a un altor de 643 msnm.[24]La estensión superficial averada ye de 194 km²,[24]siendo unu de los de mayor dimensión de la Sierra de Cádiz. La distancia esistente ente la capital y la llocalidá ye de 130 km,[25] siendo unu de los nucleos más alloñaos de la “Tacita de Plata”.
- Poblaciones estremeres
El términu municipal d'Olvera llinda al noroeste col términu de Coripe, al norte con Morón de la Frontera y Pruna y al nordeste con Algámitas, toos son términos de conceyos de la provincia de Sevilla ; cola provincia de Málaga, al este, términu de Cañete la Real; al suroeste con Algodonales; con El Gastor y Ronda al sur y al sureste con Torre Alhaquime y Alcala del Valle, tocando en dos de los sos puntos al de Setenil. Al oeste de nuevu con Coripe y Algodonales.[26]
| Noroeste: Coripe | Norte: Morón de la Frontera, Pruna | Nordeste: Algámitas |
| Oeste: Coripe , Algodonales | 
|
Este: Cañete la Real |
| Suroeste Algodonales | Sur: El Gastor | Sureste: Alcala del Valle y Torre Alhaquime |
Orografía
Olvera asítiase na Sierra de Cádiz, ello implica que'l so relieve ye bien accidentada, predominando les elevaciones montuosas típiques de la cordal Subbetica y arraleciendo les llanures.
El puntu más baxu del términu municipal asitiar a 290 m. y el más alto asítiase xunto al términu d'Alcalá del Valle llegando a los 850 m.[27] Otros importantes altores son la Sierra de les Farines con 800 metros, la Sierra de Lijar y el Peñón de Zaframagón de 687 metros.
La mesma zona urbana ta asitiada nel llombu d'una llomba a una altitú de 623 msnm.
| Témino municipal | Puntu xeodésicu | Altitú | Númberu | Fueya MTN | Coordenaes |
|---|---|---|---|---|---|
| Olvera | Blancuca[29] | 852,867 | 103727 | 1037 | 36°57′38″N 5°6′32″W / 36.96056°N 5.10889°O |
| Olvera | Carasta[30] | 513,081 | 103664 | 1036 | 36°54′28″N 5°18′46″W / 36.90778°N 5.31278°O |
| Olvera | Farines[31] | 797,483 | 103678 | 1036 | 36°58′13″N 5°15′40″W / 36.97028°N 5.26111°O |
| Olvera | Zaframagón[32] | 581,923 | 103648 | 1036 | 36°58′44″N 5°22′14″W / 36.97889°N 5.37056°O |
Climatoloxía
El clima nel términu municipal d'Olvera carauterizar por ser de tipu mediterraneu, con branos curtios y calorosos ya iviernos fríos y llongures, llegando a algamar temperatures estremes pel hibiernu y superando los 40 °C na dómina braniza.
La pluviometría de la zona tien una media de 600 mm por m² nel añu agrícola,[33] con branos d'escases agües y normales el restu del añu. Nel añu 2010 devasáronse los 900 llitros por m², siendo unu de los más lluviosos de los últimos años.[33]
 Parámetros climáticos permediu d'Olvera 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mes | Xin | Feb | Mar | Abr | May | Xun | Xnt | Ago | Set | Och | Pay | Avi | añal |
| Temperatura máxima media (°C) | 15 | 16 | 18 | 20 | 22 | 25 | 27 | 28 | 27 | 23 | 19 | 16 | 21 |
| Temperatura mínima media (°C) | 9 | 10 | 12 | 13 | 15 | 18 | 20 | 21 | 20 | 17 | 13 | 10 | 14 |
| [ensin referencies] | |||||||||||||
Hidrografía
La rede hidrográfica ta formada per ríos y regueros d'escasu llargor y escasu caudal. Los dos ríos principales son el Guadalporcún y el Guadamanil, dambos afluentes del Guadalete.[34]
Los regatos Alfonso, Bermejo y La Muela desagüen nel Guadalporcún, ente que'l ríu Saláu facer nel Guadamanil.
Na parte noroeste del términu, esisten dellos regueros que desagüen nel ríu Corbones, afluente del Guadalquivir, destacando'l regueru del Encantáu.
Ecoloxía
- Fauna Hai que destacar,
que dientro del territoriu municipal, atopamos la mayor anidación d'utres leonados d'Andalucía y una de les más importantes d'Europa,[12][13] na reserva natural del Peñón de Zaframagón, una peña asitiada al noroeste del nucleu urbanu, a una distancia de 14 km. aproximao. Amás hai que resaltar que'l Peñón de Zaframagón ta catalogáu como Zona d'Especial Proteición pa les Aves dende l'añu 2002.[35].
Otres aves de presa que podemos atopar tantu nel Peñón de Zaframagón cómo nel restu del términu son l'alimoche, les águiles calzada o culebrera, azores, gavilanes, peñerines o ferres.[12] Ensin escaecer aves menores como la perdiz colorada, les palombu torcaz y bravida, o los malvises, unos incansables visitantes ivernizos. En tol términu municipal se encontran clasificaes más de 100 especies d'aves.
Ente los mamíferos predominen el foín, la gineta, el melandru, el meloncillo o'l xabalín, asina cómo la caza menor destacando'l coneyu o la llebre. Amás esiste una gran variedá de reptiles.[36]
- Flora Ente les
especies vexetales más significatives atopamos a la olivar pa cultivu y la encina, unu de los árboles más carauterísticos del clima mediterraneu. Amás son bien típicos nos paisaxes mediterráneos l'algarrobo, bien conocíu y apreciáu polos árabes quien utilizaben les granes de l'algarroba pa midir, el Quilate. Otros árboles carauterísticu son el caxigal, acebuches, llameres, sauces, álamos, etc. Hasta llegar a un total de 90 especies.
Los montes olvereños carauterizar por una cantidá de flores monteses como amapoles o jaramagos. Los arbustos qu'atopamos son los típicos del clima mediterraneu como'l llentiscu, la jara grasuda, el romeru, la retama, l'adelfa, la chumbera o la pita. Ente la vexetación de rivera habría que destacar la importancia de los tarays. Les tagarninas y los esparragos trigeros son tamién carauterísticos de les sierres olvereñas.[36]
Historia
Edá Antigua
Por desgracia, la falta de datos concretos y d'estudios na zona sobre'l verdaderu orixe del pueblu fai que se fale de camientos d'historiadores. Unos piensen que nes proximidaes de l'actual ciudá atopábase un asentamientu denomináu Caricus, en tiempu de los celtes.[37][38] Tamién se suxurió la esistencia d'una ciudá llamada Gran Cenosia, que taría asitiada nes proximidaes del actual nucleu, pola dómina de los Visigodos, na zona de Valle Formosu.[37]
Diversos autores intentó siguir el rastru de la primitiva Olvera mientres la dómina romana. Suxurióse'l nome de Ilippa o Ilipula Minor,[38] asentamientu que s'afai xeográficamente nun mapa de la España Romana, editáu en 1879, ente Morón y Ronda. Pero lo cierto ye que nomes como Hippa o Hippo Nova tamién suenen como posibles nomes del asentamientu, apellativos mentaos por Plinio nel so "Hestoria".[39] Nel términu d'Olvera, concretamente na Sierra de Lijar, atopáronse numberosos restos romanos nel branu de 1986.[40] L'arqueólogu Lorenzo Perdigones redacto un informe onde se manifestaba la esistencia d'un asentamientu romanu nel llugar, datáu, posiblemente, nos finales del sieglu III d.c.
Edá Media
A principios del sieglu VIII, los musulmanes aprovechar de les lluches internes de los visigodos pa invadir la península. Nuna fase temprana de la ocupación, los bereberes estender pola sierra gaditana, ocupando los antiguos nucleos de la zona. Ye posible que la llocalidá convertir na Calcena que describe Al-Himyari, una importante ciudá, cabecera de la Cora de Saduna.
- Renconquista
Olvera asitiar na frontera ente'l reinu de Castiella y el reinu de Granada, por eso yera frecuente que los cristianos intentaren conquistala. Unu de los intentos más importantes ye'l lleváu a cabu por Don Juan Manuel, suegru d'Alfonsu XI nel branu de 1326, pero al ver lo estratéxicamente asitiáu que taba y les muralles, arrenuncia del so intentu.
La conquista cristiana planiar en Sevilla, llugar faía onde se tresllada'l rei Alfonsu XI en marzu de 1327. La conquista d'Olvera nun yera un fechu aislláu militar, formaba parte de la estratexa de conquistar l'estrechu de Xibraltar, zona de vital importancia tantu pal reinu de Castiella, como pal de Granada.[41]
El rei celebra Cabildru p'asesorase del llugar por onde tendría d'empezar la so llucha y de lo qu'ellí asocedió danos cuenta la crónica:
Et desque el rey llegó a Sevilla, vinieron a él todos los ricos homes et caballeros de la frontera… Ovo un Consejo a quel parte ir a tierra de los moros do podiese facer algún servicio a Dios el ensalzamiento de la corona de los reynos… et los reynado de Sevilla decían que era bien en comenzar la conquista por aquella comarca do el rey estaba. Et fincó el Consejo… et acordaron luego fuesen cercar a Olvera, una villa muy fuerte que teníam los moros. Et salió el rey de Sevilla, con todos su hueste...[19]
L'exércitu real parte de Sevilla'l 15 de xunetu de 1327, xunto al monarca diben numberosos nobles. L'asediu dura dellos díes pero non tola tropa participa. Otra parte dedicar a escalar los pueblos cercanos.
La guarnición d'Olvera nun puede aguantar el definitivu asediu cristianu que se sofita en «máquines ya inxenios bélicos» qu'apavorien a los moros nazaríes, decidiendo rindir la ciudá a finales del mes de xunetu. Tres les negociaciones que siguen a la rindición, Ibrahim ibn Utmán consigue que se respete la integridá de la guarnición mora d'Olvera y que cada unu de los sos habitantes caltenga les sos viviendes y bienes.
- Dómina Cristiana Ocupada la villa,
la mayoría de musulmanes abandonar. L'aldega repuéblase al traviés d'una “Carta puebla” emitida'l 1 d'agostu de 1327, cola cual quitar les penes a toos aquellos criminales y presos por permanecer un añu y un día na villa. D'ende'l refrán: «Matu al home y vete a Olvera». Ta manera de repoblamientu ye aplicada per primer vegada en Olvera y estiéndese darréu por tola frontera.[41]
A esta nueva adquisición del reinu de Castiella denominar Olivera, nome dau pel mar d'olivares qu'arrodien la so redolada. El primer alcaide cristianu de Olivera ye Rui González de Mazaneru.[42]
Trés cases señoriales tuvieron el dominiu d'Olvera. Tres los continuos ataques musulmanes, la villa pasa a formar parte de los Pérez de Guzmám siendo primer señor d'Olvera Álvar Pérez de Guzmán en 1330. En 1395 Alvar Pérez de Guzmán III, cuartu señor d'Olvera concierta el matrimoniu de la so fía Isabel col fíu de los Stúñiga, Pedro González de Stúñiga, prometiendo como dote la villa d'Olvera pasando nel añu 1407 a formar parte de les posesiones de los Stúñiga. En 1460 ye vendida por 1 700 000 maravedinos a los Téllez Girón.[41]
Nos años 1481 y 1482, los musulmanes intenten recuperar Olvera en delles ocasiones. En 1485 tres la conquista de Ronda, los Reis Católicos adelantren la frontera y suspenden el pagu que realizaben a los mantenedores de les ciudaes fronterices, perdiendo Olvera importancia estratéxica.
Edá Moderna
Nos entamos del Sieglu XVI llevantar a 2 km d'Olvera, nel llugar llamáu "los pinos", una pequeña ermita en que'l so altar asitiar de la imaxe de la Virxe de los Remedios.
En 1562, Pedro Téllez Girón convertir en Duque de Osuna, que van ser los señores de la villa hasta'l 1843, añu nel que quebra la familia, y nel que'l títulu de señor d'Olvera queda vacante hasta que nel 8 d'agostu de 1974, el Xefe del Estáu en funciones), l'entós Príncipe d'España, Xuan Carlos de Borbón, rehabilitar al xeneral Vicente Fernández Bascarán nel citáu títulu en demostrándose el so parentesto col postreru Señor d'Olvera. Nel añu 1976, l'entós Xefe del Estáu, Xuan Carlos I, convalida una serie de títulos nobiliarios daos mientres el franquismu, ente ellos atopa'l Señoríu d'Olvera, al cual otorgar Grandor d'España.
Naquella dómina llega a Olvera los ecos de la rebelión de los moriscos nes Alpujarras. Los musulmanes convertíos a encomalo al cristianismu y sometíos a crecientes presiones, españen nuna revuelta que llueu s'estiende pola Sierra gaditana. El problema acaba cola espulsión de los moriscos d'España en 1609.
Edá Contemporánea
Sieglu XIX
- Guerra de la Independencia El
sieglu XIX empieza cola invasión francesa d'España, la zona d'Olvera queda dientro del territoriu asignáu al 4 exércitu francés. Los franceses establecen una importante guarnición en Ronda, dende onde se mueven destacamentos hasta Morón, Zahara y Olvera.[41]
En dos causes invaden los franceses Olvera. La primera asocede'l 20 de marzu de 1810 siendo puramente de camín, una y bones el destacamentu francés dirixir escontra Ronda dende Sevilla, pasando aquella la nueche en Olvera. Jean Michel Rocca, soldáu suizu al serviciu de Napoleón, dexó escrites unes memories de l'amenorgada estancia en Olvera.[43]
La segunda invasión tien llugar el 5 d'abril de 1810 durando más de dos años. Mientres esi periodu'l franceses cometen numberoses tropelías nel conceyu, ente les que destaquen asaltos a les ilesies, deterioros nes muralles y el castiellu, daños na casa consistorial y quema del archivu municipal, etc. Amás d'innumberables perdes humanes per parte de dambos bandos.
Na Sierra gaditana y malagueña, lo serrapatoso del terrén favorez l'apaición de partíes de guerrilleros que van traer a mal vivir a los franceses. Munchos guerrillos participen nes guerrilles, como'l franciscanu capuchín Antonio Porres (Fray Miguel d'Olvera) fusiláu en 1811 o'l destacáu guerrilleru Tomás de Anoria. Abondo mal paráu, l'exércitu francés retirar de la serranía en 1812.
En 1833, cola reforma alministrativa, entamando'l país en provincies, Olvera ye segregada de Sevilla y dende 1834 Olvera queda encuadrada na provincia de Cádiz.[44]
- Revolución de 1868
En 1868 empieza en Cádiz la revolución conocida como La Gloriosa, la llocalidá recibir con alegranza.[41] Les corporaciones municipales convertir en Xuntes Revolucionaries, pero estes xuntes taben formaes poles mesmes persones que gobernaben los pueblos. Nel casu d'Olvera, l'alcalde Francisco Villalba pasó a ser Presidente de la Xunta Revolucionaria. Francisco Villalba oponer a que'l pueblu sía'l qu'escueya a la so máxima autoridá, pero los ciudadanos revélense y pola votación de 1310 vecinos, pasa a ser nuevu presidente de la xunta, José Bocanegra Sabina. Namái una selmana duró, una y bones el ministru de la gobernación destitúi al nuevu conceyu y repon de los sos cargos a los anteriores.[45] Tres un curtiu pasu pola república, en 1877 el rei Alfonsu XII concede a la villa “Títulu de Ciudá”, n'agradecimientu a ciertos caballos que-y empresta'l pueblu d'Olvera pa una de les guerres carlistes.[41]
La comunicación col esterior de la ciudá ye'l principal factor de cambéu. El 20 d'agostu de 1892 empieza a funcionar la primera estación telegráfica.
Sieglu XX
Na primer metá del sieglu XX construyirán les primeres carreteres que lleguen a Olvera. En 1904 la carretera que conectaba a Olvera con Pruna, Morón de la Frontera y Sevilla. En 1905 la carretera escontra Algodonales y en 1908 la que conectaba la llocalidá con Ronda.
En 1904, el conceyu recibe per primer vegada "fluyíu llétricu pal allumáu públicu" al traviés de la Fábrica de lluz. L'agua potable llega en 1914 y primeramente namái abastecía a les fontes públiques.[19]
- Dictadura de Primo de Rivera
Los años de la Dictadura de Primo de Rivera suponen un respiru económicu pa los olvereños que se beneficien de diversos trabayos,[46] destacando la construcción de la vía del ferrocarril que xunía Xerez con Almargen percorriendo d'Este a Oeste'l términu municipal d'Olvera. El proyeutu nun llega a terminase. Güei día convirtióse'l trazáu na Vía Verde de la Sierra.[47] Otra importante construcción foi'l Monumentu al Sagráu Corazón.
- Segunda República Cola República cobra puxanza'l
movimientu obreru. A diferencia de munchos puntos d'Andalucía la CNT namái cuntaba en Olvera con 80 militantes. Sicasí, la UXT yera mayoritaria en Olvera, con organizaciones como la "Sociedá d'Obreros Agrícoles "El Trunfu"" con 1150 afiliaos y el "Sindicatu Agrícola "Los Previsores". Olvera yera la llocalidá con más arrendatarios uxetistas de la provincia[48] y Izquierda Republicana'l partíu más votáu ;Guerra civil (1936-1939) y dictadura franquista(1939-1976) Cola rebelión militar producida en Xunetu de 1936 la corporación nun duldar en proclamar cual ye'l so sitiu:
"En vista de les actuales circunstancies pergraves que traviesa la República Española, esti conceyu fiel siempres al réxime republicanu, constituyir nesti actu en sesión estraordinaria, dispuestu en tou momentu a defendela."[49]
El conceyu ordena prindar toles radios del conceyu por que non pudiera escuchase la propaganda de los rebeldes. Sicasí, la llocalidá ye ocupada por una tropa de regulares y falanxistes procedente de Xerez de la Frontera'l 28 de xunetu de 1936.
Mientres los años de la posguerra la ciudá vive una fonda crisis que provoca la emigración de munchos olvereños al norte d'España y a países como Holanda, Francia, Suiza y Alemaña.
- Democracia La instauración
de la democracia y la promulgación de la Constitución española de 1978 convertir nel puntu de partida d'una nueva etapa en tola nación. Les eleiciones celebraes con posterioridá son ganaes en Olvera pol PSOE con 9 conceyales, siguíu d'UCD con 6 y de PCE con 2. L'alcalde socialista, Antonio Sánchez Trujillo convertir nel primer alcalde de la democracia. De la so mano, el consistoriu empieza un importantre procesu de modernización y adautación de les infraestructures a los nuevos tiempos.
La hestoria más recién del Olvera llévanos a la declaración de Conxuntu Históricu-Artísticu en 1983.[14]
Población y ordenación urbana
Nucleos de población
La mayoría de la población vive na llocalidá, anque esisten anguaño poblamientos tremaos y d'escasos residentes, son: Guadamanil, Líjar, La Sierra, Valle Formosu Alto, Valle Formosu Baxu, Zaframagón y Cabanes.[50] Los sos habitantes dedíquense mayoritariamente a l'agricultura y a la ganadería.
Demografía
El númberu d'habitantes, según l'INE del 2011 ye de 8.549 de los cualos 4.218 son homes y 4.331 son muyeres, anque'l númberu de olvereñas/vos ye enforma mayor, yá que nos últimos años hubo una gran puxanza de la inmigración a la mariña (concretamente a la Costa del Sol) en busca de trabayu y col so afitamientu decidieron camudar la so casa social a esi llugar por mayor comodidá.
| Pirámide de población 2010[51] | ||||
| % | Homes | Edá | Muyeres | % |
| 0,67 | 85+ | 1,25 | ||
| 1,25 | 80-84 | 1,51 | ||
| 2,17 | 75-79 | 2,73 | ||
| 2,42 | 70-74 | 2,72 | ||
| 2,36 | 65-69 | 2,81 | ||
| 2,39 | 60-64 | 2,67 | ||
| 2,30 | 55-59 | 2,14 | ||
| 3,19 | 50-54 | 2,99 | ||
| 4,20 | 45-49 | 3,97 | ||
| 4,62 | 40-44 | 4,11 | ||
| 4,01 | 35-39 | 3,71 | ||
| 3,02 | 30-34 | 3,24 | ||
| 3,21 | 25-29 | 2,92 | ||
| 3,07 | 20-24 | 3,02 | ||
| 3,06 | 15-19 | 3,01 | ||
| 2,84 | 10-14 | 2,77 | ||
| 2,49 | 5-9 | 2,70 | ||
| 2,25 | 0-4 | 2,25 | ||
| Gráfica d'evolución demográfica d'Olvera ente 1900 y 2010 |
 |
| Fonte Institutu Nacional d'Estadística d'España - Ellaboración gráfica por Wikipedia |
- Pirámide de población
Del analís de la pirámide de población de 2010 sobre Olvera dedúcense los siguientes datos:
- La población menor de 20 años correspuende al 21,35%
- La población entendida ente 20-40 años ye'l 26,21%
- La población entendida ente 40-60 años ye'l 27,50%
- La población mayor de 60 años ye'l 24,94%
- Población estranxera Nos
últimos años producióse una importante medría na población estranxera, tando censaos 202 estranxeros nel añu 2011, sobremanera del Reinu Xuníu con 128 censos.[52] Nel añu 2002 solamente había censaos 32 estranxeros na llocalidá.[53] Con una diferencia de 170 estranxeros en tan solo 9 años.
Urbanismu
Que Olvera perteneciera mientres años a la frontera afecta de manera importante a la estructura urbana del conceyu. Siendo una fortaleza defensiva, les sos primeres cais constrúyense xunto al castiellu (asitiáu nuna roca nel llombu d'una llomba) y a l'antigua mezquita, dientro del recintu cercáu, ye l'actual barriu de La Villa, un llaberintu caóticu de cais enxareyaes y estreches, alredor de les muralles.
Tres reconquistar, la población va creciendo y l'espansión inicial produzse fora del recintu cercáu mientres los sieglos XV y XVI, siendo'l primer barriu de extramuros el conocíu como El Socorru.[54] El nucleu urbanu tien que dir afaciéndote a la fisonomía del terrén, grandes pendientes o importantes nucleos predresos. Les cais trácense buscando les rimaes más nidies anque dacuando nun se consiguen llegando delles cais a superar más del 25 % de pendiente, como les cais Salada, Guarino o El Gastor.[55] En munches cais constrúyense albarradilles pa evitar eses pronunciaes pendientes.
A partir del sieglu XX, produzse l'enanche escontra la parte Este afaciéndose a terrenes más llanos. Empiézase la construcción de grandes aveníes.[56]
Política y alministración
_y_Castillo_%C3%A1rabe._Olvera.JPG)
Alministración pública
L'alministración política del conceyu realízase al traviés d'un Conceyu de xestión democrática que los sos componentes escoyer cada cuatro años por sufraxu universal. El censu eleutoral ta compuestu por tolos residentes empadronaos en Olvera mayores de 18 años y nacionales d'España y de los restantes estaos miembros de la Xunión Europea. Según lo dispuesto na Llei del Réxime Eleutoral Xeneral,[57] qu'establez el númberu de conceyal ye elegibles en función de la población del conceyu, la Corporación Municipal d'Olvera ta formada por 13 conceyales.
- Conceyu Dende les
primeres eleiciones municipales democrátiques nel añu 1979 hasta l'añu 2007 en Olvera gobernara'l PSOE. Nes eleiciones municipales del añu 2007, los 2 conceyales del PP sofiten colos sos votos la inestidura del candidatu d'Izquierda Xunida , evitando asina un nuevu gobiernu del PSOE. Nes postreres eleiciones municipales celebraes nel añu 2011, IX gana les eleiciones y llogra 6 conceyales, el PSOE llogra 5 conceyales y el PP 2 conceyales, siendo proclamáu alcalde Fernando Fernández.
| Partíos/añu | 1987 | 1991 | 1995 | 1999 | 2003 | 2007 | 2011 | 2015 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| IX | 1 | 1 | 1 | 1 | 2 | 4 | 6 | 5 |
| PSOE | 9 | 7 | 5 | 7 | 7 | 6 | 5 | 5 |
| PP | 2¹ | 2 | 4 | 4 | 2 | 3 | 2 | 3 |
| PA | - | 3 | - | 1 | - | - | - | - |
| Otros | 1² | - | 3³ | - | 2⁴ | - | - | - |
|
1 Nel añu 1987 presentóse como Alianza Popular. ² Nel añu 1987 presentóse CDS ³ Nel añu 1995, presentóse CIP.[59] 4 Nel añu 2003, presentóse XIRU.[60] | ||||||||
- Alcaldes[42]
| Llexislatura | Nome | Partíu |
|---|---|---|
| 1979-1983 | Antonio Sánchez Trujillo |  PSOE
|
| 1983-1987 | Federico Hernández Pérez Francisco Menacho Villalba |
PSOE
|
| 1987-1991 | Francisco Menacho Villalba Cristóbal Reina Rendón |
PSOE
|
| 1991-1995 | José Medina Cabeza | PSOE
|
| 1995-1999 | Francisco Párraga Rodríguez | PSOE
|
| 1999-2003 | Francisco Párraga Rodríguez | PSOE
|
| 2003-2007 | Francisco Párraga Rodríguez | PSOE
|
| 2007-2011 | Fernando Fernández Rodríguez | IX |
| 2011-2015 | Fernando Fernández Rodríguez José Luis Del Rio Cabrera |
IX |
| 2015-2019 | Francisco Párraga Rodríguez | PSOE
|
| 2019-2023 | n/d | n/d |
| 2023- | n/d | n/d |
- Organización municipal
Son los niveles esenciales de la organización alministrativa municipal, y entienden caúna d'elles unu o dellos sectores funcionalmente homoxéneos de materies de competencia de l'Alministración del conceyu. Les Árees de Serviciu del organigrama municipal son les siguientes: Emplegu, Personal, Servicios Sociales y Aición Social, Tráficu Y Seguridá Ciudadana, Servicios Municipales y Caltenimientu Urbanu, Desenvolvimientu Rural y Caminos Rurales, Mediu Ambiente, Deportes, Consumu y Comerciu, Educación, Muyer, Turismu, Festexos, Cultura, Mocedá y Participación Ciudadana.[61]
- Plenu municipal
El plenu municipal constitúi l'órganu de máxima representación política de la ciudadanía nel gobiernu municipal y tien ente otres competencies l'aprobación de les ordenances municipales, los presupuestos municipales, los planes d'ordenación urbanística y el control y fiscalización de los órganos de gobiernu. El plenu ye convocáu y presidíu pol alcalde y ta integráu polos conceyales del conceyu.[62]
- Presupuestu municipal
El presupuestu municipal liquidáu de gastos, correspondiente al exerciciu de 2008, foi de 6.456.658 €, correspondiendo a un gastu de 748 € por habitante.[24]
Alministración xudicial
Olvera pertenez al partíu xudicial númberu 2 de Cádiz con sede en Arcos de la Frontera, amás d'Olvera toma los siguientes conceyos: Alcalá del Valle, Algar, Algodonales, Bornos, Espera, El Gastor, Puerto Serrano, Setenil de las Bodegas, Torre Alháquime y Villamartín.[2]
Per otra parte la llocalidá dispón d'una Notaría y una oficina del Rexistru de la propiedá.[63]
Infraestructures y equipamiento
Bienestar Social
Educación
La ufierta educativa de calter públicu qu'esiste na llocalidá consiste nos siguientes centros:
| Tipu de centru | Enseñanza | Direición |
|---|---|---|
| Escuela infantil "L'Ulivo" | Infantil | Avda. Julián Besteiro, 4 |
| Colexu Públicu Gloria Fuertes | Infantil | C/. Juan Acevedos, e/n |
| Colexu Públicu d'Educación Primaria "San José de Calasanz" | Primaria | Avda. Julian Besteiro, e/n |
| Colexu Públicu d'Educación Primaria "Miguel de Cervantes" | Infantil y Primaria | C/.Cañosanto, 2 |
| Institutu d'Educación Secundaria “I.E.S. Sierra de Lijar” | Secundaria | Avda. Manuel de Falla, e/n |
| Institutu d'Educación Secundaria “I.E.S. Zaframagón” | Secundaria y Bachilleratu | Avda. Manuel de Falla, e/n |
| Centro d'Educación Persones Adultes | Educación d'adultos | Plaza de la concordia, e/n |
La llocalidá tamién cunta cola Residencia escolar Ntra.Sra.de los Remedios allugada na cai Ramón y Cajal, 1.
.jpg)
- UNED
El conceyu ye tamién sede de la Universidá Nacional d'Educación a Distancia,[65] allugada na cai Llana, nᵘ60. Impartiendo cursos a distancia mientres tol añu.
Igualmente, tien un archivu municipal nel so conceyu[66]
Sanidá
La prestación sanitaria pública del conceyu realizar el Serviciu Andaluz de Salú (SAS), tando encuadráu nel Distritu Sanitariu "Sierra de Cádiz" con sede en Villamartín[67] y conformando la llocalidá una Zona Básica de Salú.[68] L'atención primaria emprestar nel centru de salú allugáu na Avenida Julian Besteiro e/n.[69] Los hospitales de referencia son el hospital comarcal de la Serranía de Ronda y l'hospital Virxe de los Montes de Villamartín. Amás el conceyu cunta con trés farmancias.[70]
Servicios sociales
Dende la Oficina de Bienestar Social del Conceyu, Centru de Servicios Sociales, xestiónense servicios, programes y actuaciones que traten de dar respuesta a les necesidaes y demandes de los ciudadanos.[71]
Ente los programes que destaquen: Serviciu d'Información, Valoración y Orientación, respuende a la necesidá y al deber de los ciudadanos de tar informaos sobre los recursos sociales qu'esisten na so comunidá; Serviciu d'Ayuda a Casa, el so oxetivu ye faer posible la permanencia de les persones na so redolada habitual; Serviciu de Convivencia y Reinserción Social, sofita la convivencia y la reinserción actuando sobre les situaciones de riesgu d'esclusión social; Serviciu de Cooperación Social, pretendiendo promocionar la participación social del ciudadanu nos asuntos de la so comunidá.
Olvera cunta con una residencia de vieyos que dispón de 26 places públiques, asítiase en Callar Sienda de Pinu.[72]
Seguridá ciudadana
La dotación de Policía Llocal y la de Guardia Civil, soluciona tolos problemes de pequeña delincuencia que pueda haber y de caltener l'orde nes aglomeraciones de persones que se producen nes festividaes más señalaes. La Policía llocal tien la so comisaría situdada na cai Pico. El Cuartel de la Guardia Civil atópase na avenida Julian Besterio.
Olvera tamién dispón d'una agrupación llocal de voluntarios de proteición civil,[73] realizando un llabor ensin ánimu d'arriquecimientu. L'Agrupación Local cuenta con un total de 36 voluntarios y 12 collaboradores y la so sede atópase na avenida de la Diputación. Amás Olvera cuenta con un cuerpu de bomberos que'l so parque asitiar na cai Carlos Cano.
Servicios públicos y suministru
- Lletricidá De la enerxía llétrica na llocalidá ocupa la empresa CHC
enerxía distribuyida al traviés de la llétrica local La nuesa Señora de los Remedios.[74]
- Agua potable Consorciu d'Agües
de la Sierra de Cádiz ye la empresa concesionaria pa la xestión integral de l'agua en Olvera. Esti organismu encargar de xestionar toles infraestructures de suministru y saneamientu na contorna.[75] L'agua provién de dos puntos, el primeru asitiáu na Sierra de Líjar llevando l'agua hasta un depósitu soterrañu asitiáu na plaza de la ilesia, el segundu puntu de captación atopar nel términu municipal d'Alcalá del Valle llevando l'agua hasta otru depósitu que s'atopa nel Cuetu Coneyu. Esiste otru pequeñu déposito qu'abastez namái al bariu de la Villa.[76]
- Agües residuales
En Olvera esisten dos estaciones d'agües residuales conocíes como depuradora norte y depuradora sur.[77]
- Combustible pa suministrar
combustible a los vehículos de la zona, esiste na llocalidá una estación de serviciu de calter públicu, allugada na Avenida Julian Besteiro. Esta gasolinera pertenez al grupu Petronor. Esiste otra gasolinera privada, pa suministru esclusivu de los socios de la Cooperativa Nuesa Señora de los Remedios.
El gas butanu ye distribuyíu poles empreses CEPSA y Repsol Butanu que la so diferencia esencial ye'l tamañu y pesu que tien cada bombona de gas.
- Suministru Pal
suministru d'alimentos perecederos tales como frutes, verdures, carne y pexe esisten na llocalidá dellos supermercaos, destaca la Sdad. Coop. Albeyco que cunta na llocalidá con 5 supermercaos.[78]Amás esisten dellos comercios pertenecientes a cadenes nacionales tales como Mercadona[79] o Dia, amás d'un bon númberu de pequeños establecimientos tradicionales d'alimentación y dos plaza de abastos municipales, onde hai instalaos dellos puestos de venta d'alimentos especializaos por productos ( frutería, pescadería, carnicería, etc.).
Comunicaciones y tresporte
- Regulación del tráficu urbanu
L'artículu 7 de la Llei sobre Tráficu, Circulación y Seguridá Vial (aprobada por RDL 339/1990) atribúi a los conceyos unes competencies abondes pa dexar, ente otres, la inmovilización de los vehículos, la ordenación y el control del tráficu y la regulación de los sos usos.[80]
- Parque de vehículos de motor
El conceyu tien un parque automovilísticu de 384 automóviles por cada 1.000 habitantes. Per otra parte, esiste un parque de 1.268 vehículos ente camiones y furgonetes.
| Tipu de vehículu | Cantidá |
| Automóviles | 3.293 |
| Camiones y furgonetes | 1.268 |
| Otros vehículos | 1236 |
| Total | 5.797 |
- Accesu per carretera Les
principales carreteres que pasen pol términu municipal d'Olvera son les carreteres autonómiques A-384 y A-363. L'A-384 comunica Arcos de la Frontera con Antequera bordiando'l cascu urbanu d'Olvera pel sur. L'A-363 xune les llocalidaes de Morón de la Frontera y d'Olvera.
Amás de les citaes, parten d'Olvera delles carreteres provinciales, destacando la CA-9109, esta carretera sigue l'antigua trazáu de la carretera nacional N-342 comunicando Olvera coles vecines llocalidaes d'El Gastor y Algodonales. La CA-9102 escurre dende Olvera hasta Torre Alhaquime.
| Rede | Carretera | Orixe - destino | Llargor (km) |
|---|---|---|---|
| Rede Intercomarcal | A-384 | Arcos de la Frontera - Antequera | 131,1 |
| A-363 | Moron de la Frontera - Olvera | 21,8 | |
| Rede Provincial | CA-9101 | Olvera - Coripe | 15,05 |
| CA-9102 | A-384 - Olvera | 2,35 | |
| CA-9106 | A-384 - Torre-Alháquime | 3,73 | |
| CA-9109 | Algodonales - Olvera |
15,8 |
- Alloñes
Distancies per carretera coles principales ciudaes andaluces y españoles.[25]
| Ciudaes | Distancia (km) | Ciudaes | Distancia (km) | Ciudaes | Distancia (km) | Ciudaes | Distancia (km) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Sevilla | 118 | Málaga | 116 | Xerez de la Frontera | 98 | Cádiz | 130 |
| Huelva | 204 | Granada | 167 | Córdoba | 148 | Ronda | 30 |
| Almería | 319 | Xaén | 244 | Madrid | 572 | Barcelona | 1033 |
| Valencia | 661 | Bilbao | 964 | Zaragoza | 881 | Valladolid | 694 |
- Autobuses urbanos
La llocalidá cunta con un microbús urbanu totalmente gratuitu, funcionando de llunes a vienres y facilitando l'accesu a los destinos urbanos que cunten con una asidua arribación de públicu como'l Centru de Salú, los colexos ya institutos, el Pabellón Polideportivu Municipal o'l Centru de Día. El bus ta financiáu gracies al patrociniu de 24 empreses locales.[83]
- Autobuses interurbanos
El serviciu d'autobuses interurbanos realízase al traviés de les siguientes empreses: Transtrés S.A. realizando trayeutu escontra Sevilla; Automóviles Casado S. A escontra Málaga; Los Mariellos realizando'l percorríu Xerez de la Frontera- Málaga pasando por Olvera y Tresportes Comes que realiza ruta escontra Cádiz.[84]
Economía
Actividá empresarial
Nel añu 2009, esistíen nel conceyu, un total de 488 empreses, de les que 442, teníen una plantía de menos de 5 trabayadores, 34 empreses teníen una plantía ente 6 y 19 trabayadores y con una plantía cimera a 20 trabayadores había 12 empreses.[85]
- Emplegu
Mientres los años 1996-2007, la tasa de paru rexistrada na llocalidá foi bien baxa, rondando un permediu del 4%, que podía considerase como plenu emplegu. Los años con menor tasa de paru fueron los años 1999 y 2001 con un 3,2%.[81] A partir del añu 2008, cola crisis económica sufierta en tol país, la tasa de paru incremanta asitiándose nel añu 2009 nel 7,1%.
- Renta disponible
Nel añu 2008 realizáronse un total de 3.514 declaraciones d'IRPF, con una renta neta media declarada de 11.936,6 euros.[24]
Agricultura y ganadería
Históricamente, Olvera foi un pueblu agrícola, sobremanera basáu na olivar, La so contorna cunten con montes llenos d'olivares, de los cualos estrayer unu de los meyores aceites d'oliva d'Andalucía. Ello ye que nos últimos años consolidóse la Denominación d'Orixe de la Sierra de Cádiz”,[6] proyeutu nel que participen otros pueblos cercanos como Setenil, Algodonales, Alcalá del Valle, Torre Alháquime, etc. y que'l so conseyu regulador atopar nel polígonu industrial d'Olvera. Amás el conceyu se encontra integráu na Asociación Española de Conceyos del Olivu.[4] Anguaño la recoyida d'aceituna apurren trabayu a más del 85% de la población activa del sector primariu mientres los meses de recueya. Les variedaes esistentes na zona son: Lechín, Manzanilla, Verdial, Hojiblanca, Picual, Alameña y Arbequina.
Al respective de la ganadería, el censu ganaderu que s'inclúi nesti artículu ye'l referíu al añu 1999, destaca les esplotaciones de gochu ibéricu pa la producción de chacinas. Esta situación da llugar a la esistencia de delles empreses dedicaes a la producción d'alimentos procedentes del gochu ibrico como gatafos, salchichones, chicharrones, morcielles de fégadu, etc.[86][87]
IndustriaAnque la olivar tenga muncha importancia, la mayor fonte económica d'esti llugar, ye'l cooperativismu, teniendo nel so haber el premiu “Arcu Iris” dende 1990,[7] gracies a que ye unu de los pueblos con mayor númberu de cooperatives per nivel d'habitantes. Anguaño'l conceyu cunta col polígonu industrial "La nuesa Señora de los Remedios".
ComerciuLes principales exes comerciales del pueblu son dos. El más antiguu correspuende coles cais Llana, Victoria y Mercáu. Los más modernos son les aveníes Manuel de Falla y Julian Besteiro onde s'atopen gran cantidá de chigres, restoranes y pubs. Los sábados celebra'l tradicional mercadín. Coles mesmes el comerciu ta estructurado acordies cola tabla axunta:
Patrimoniu culturalMonumentos relixosos   
Allugar na Plaza de la Ilesia. Trátase d'una construcción neoclásica mandada alzar a finales del sieglu XVIII polos duques de Osuna y rematada en 1843, tres el posterior valtamientu en 1822 de l'antigua Ilesia Mayor, cola mesma advocación. D'esa antigua Ilesia solamente caltiénse la so ábside. Sábese que l'antiguu templu, so los cimientos del actual, foi mandáu construyir por Juan Téllez Girón II y que'l so estilu arquiteutónicu foi'l góticu mudéxar con una sola torre y campanariu. Ta declaráu Bien d'Interés Cultural.[90] La fachada principal destaca polos sos dos torres ximielgues. L'interior del templu presenta tres naves, la central de mayor altor y amplitú, baxu bóvedes de cañón, cruceru con cúpula y llinterna y gran riqueza de materiales, ente ellos los que destaca'l mármol italiano. Nes naves llaterales dispónense los altares.
Asitiar na cai Victoria, frente a la plaza d'Andalucía. L'actual templu de la Ilesia de Victoria ye una moderna edificación, de trazu funcional, tanto'l so interior como esterior. La Ilesia foi construyida mientres los años: 1963, 1964 y 1965. L'aspeutu esterior, nun esperimentó cambeos, con rellación a l'anterior edificación namái se caltién la campana. Nel interior del templu actual presenta una única con un únicu altar. Ye l'altar mayor que tien na paré un Cristu crucificáu acompañáu de dos imáxenes una de María Auxiliadora, otra de San José y otra imaxe más innovadora asitiada n'unu de los llaterales del templu llamáu Cristu de la Divina Misericordia.
Alcontrar a dos quilómetros de la llocalidá, foi construyíu nel sieglu XVII sobre'l sosuelu d'una ermita del sieglu XVI. Nel so interior atopa la Virxe de los Remedios, patrona d'Olvera, siendo una de les escasísimas Vírxenes gaditanas coronaes canónicamente y que la so devoción estender por tola contorna. Na so contorna celebra la Romería del Llunes de Quasimodo.
Ta asitiada na Plaza del Socorru. Ye un templu d'estilu góticu-mudéxar teniendo una sola torre y construyíu a finales del sieglu XVII. Nel añu 1945 cai-y un rayu que lu dexa práuticamente en ruines hasta 1970, añu en que ye reconstruyida.[54] Nel so interior atopa una imaxe de Jesús Cautivo y otra de la Virxe del Socorru, pertenecientes a la Hermandá del Cautivu.
Asitiar nel términu municipal d'Olvera, nuna redolada de gran valor paisaxísticu y ye propiedá del conceyu Alcala del Valle. El Conventu de Caño Santos tien el so orixe nel sieglu XVI, cuando'l Conde de Ureña y señor de Morón facilita tierres pa la construcción d'una ermita a La nuesa Señora de Caño Santos. Al aumentar la devoción de la feligresía decidió llabrase el Conventu y Casa en 1542. La edificación correspuende tipológicamente a una construcción conventual, onde ilesia y claustru son les pieces fundamentales en redol a les que s'entamen les restantes dependencies. El templu, de planta rectangular, consta d'una sola nave, con cubierta abovedada, güei perda. La fachada, que ye l'elementu meyor calteníu, estremar en dos cuerpos, cada unu de los cualos entámase en trés calles separaes per medios de pilastres. Ta declaráu Bien d'Interés Cultural[91] Monumentos civiles 
Construyíu a finales del sieglu XII, formó parte del sistema defensivu del Reinu de Granada. Asiéntese sobre'l peñón más altu de la llocalidá a 623 msnm. El Castiellu presenta una planta irregular a la manera d'un triángulu allargáu afaciéndose a la forma mesma de la peña. La torre del homenaxe, que s'alza na parte sur de la cortil y que dispón de dos plantes cubiertes por bóveda de mediu cañón, ye de planta rectangular y arestes arrondaos constituyendo l'elementu principal del Castillo. La factura presenta, sicasí, evidentes traces cristianes na so construcción, productu de socesives remodelaciones qu'hubo de sufrir el Castiellu dende'l so toma poles tropes castellanes. El castiellu d'Olvera ta declaráu Bien d'Interés Cultural[90] dende 1985 como arquiteutura defensiva, alcontrar de la delimitación de Conxuntu Históricu-Artísticu.
Caltiénense los 7 contrafuertes que lu sosteníen, borrando'l llenzu de la mesma, destacando los restos del edificiu de “El Celleru”, ente los que s'atopen el torrexón o Mirador del Duque, la única torre bueca que queda. Nel so interior atopa una esposición de restos arqueolóxicos de la zona. Tolos restos de la muralla qu'entá permanecen fueron declaraos Bien d'interés cultural.[90]
Ye'l barriu más antiguu del conceyu. Atópase na parte más alta del pueblu. Somorguiase poles sos cais ye viaxar 700 años tras, allá onde había una Olvera mora, ye la forma más evidente de ver los sos oríxenes: cais estreches y curves, rincones estratéxicos. Estendiéndose alredor del Castillo, el barriu tuvo arrodiáu poles muralla árabes. Xunto cola mezquita, asitiada onde güei s'alcuentra la parroquia y el castiellu, formaben la almedina árabe. Les buelgues más evidentes del pasáu árabe pueden guardase na Torre del Pan, antigua construcción musulmana que funcionó como masera.[92]
Llámase asina por sirvir de celleru o tenada, en tiempos de los duques de Osuna, propietarios del inmueble. Tamién sabemos que foi usáu nun tiempu como cárcel de muyeres. A empiezos del sieglu XX aportó a utilizáu como bodega. Anguaño atópase nel so interior el muséu permanente «La frontera y los castiellos».
Nel términu d'Olvera alcuéntrase otra fortificación árabe, anguaño namái nos ufierta los restos de la construcción defensiva. Allugáu nun afloramientu predresu a 640 metros, cuenta con enllaces visuales colos castiellos d'Olvera y Pruna. Probablemente, el castiellu desempeñaba una función de vixilancia dependiente del castiellu principal d'Olvera. Parques, xardinos y peñones 
Ye una zona recreativa y foi testigu de variaos acontecimientos históricos. Nesa plaza conocida como “Alamea atopa'l Peñón del Sagráu Corazón.
Tamién llamáu como Peñón de la Coroneta, esti monumentu atópase na Plaza d'Andalucía. Nel añu 1925 el Conceyu encarga'l proyeutu a Benignu González, arquiteutu madrilanu. Cuenta con abondosa vexetación, flora y diversa fauna y l'accesu realizar por aciu escaleres dispuesta en pequeñes terraces. El monumentu que corona la peña ye la Estatua del Sagráu Corazón de Jesús colos brazos estendíos, realizada pol escultor granadín José Navas Parejo, en 1929.[93]
Atópase na Avenida Julián Besteiro, con una estensión d'aproximao 10.000 m² ta destináu pal esfrute de tolos ciudadanos, yá que cunta con parque infantil, equipamientos deportivos o restorán. Mientres tol añu realícense distintu eventos como conciertos, animaciones pa neños, etc.[94]
Con zones axardinaes y de paséu, amás cunta con parque infantil; asitiáu en callar Mercáu.[94]
Na Avenida de La nuesa Señora de los Remedios xunto a la residencia de vieyos, formáu per amplies zones verdes y árboles autóctonos de la zona.[94]
Consiste nuna peña acondicionada pal so paséu y esfrute, la so entrada atópase na cai Victoria. Dispón de dellos miradores.[95] Rutes turístiques
Olvera podemos atopar la Vía Verde. Ye una antigua infraestructura ferroviaria que pretendía xunir Xerez de la Frontera con Almargen, empezada a construyir nel añu 1927 y paralizada nel añu 1936 pol empiezu de la Guerra Civil. Anguaño atópase acondicionada pa usu turísticu (senderismo, cicloturismo y paséu a caballu) percorriendo los 38 km. acondicionaos ente les llocalidaes de Puerto Serrano y Olvera.[47] Forma parte de les Víes Verdes d'España. Ye la única reconocida como Ruta d'Interés Turísticu d'Andalucía.[8] El trayeutu d'esta vía carauterizar pol monte mediterraneu y la vexetación de ribera, la corriente del Guadalete y el so confluencia con otros calces, les utres leonados que sobrevuelen el Peñón de Zaframagón o los paisaxes agrícola y serranu. Mientres el percorríu atopen unos 30 túneles, 4 viaductos y 5 estaciones, dalgunes d'elles acondicionaes como hoteles y restoranes.
La Ruta de los pueblos blancos ye una ruta turística qu'entiende gran parte de los pueblos de la contorna de la Sierra de la provincia de Cádiz. El so nome vien del blancu de les fachaes de les casa de los pueblos, pintaes con cal para repeler el calor.[96]
Atópase dientro de la fundación El Legáu Andalusí, tratar d'una ruta que tien como oxetivu la puesta en valor y espardimientu del patrimoniu cultural del periodu hispanu-musulmán.[97] Cultura Museos
El muséu concíbese como un centru d'interpretación formando por dos sales, na primera d'elles traten los siguientes temes: la frontera ente los reinos cristianos y Al-Andalus, Olvera na frontera, los castiellos y les ciudaes y Olvera nel señoríu. Na segunda sala estrémase dos apartaos: la frontera como espaciu de guerra y la vida cotidiana na frontera.[99] Fiestes
Empieza'l fin de selmana anterior al Miércoles de Ceniza col pregón y l'eleición de les Dioses y Ninfes del Antroxu. Mientres tola selmana realícense distintes pasacalles, actuación de chirigotas, etc. Acaba'l "Domingo de Piñata" con una gran cabalgata y un concursu d'amarutes.[100]  
La Selmana Santa n'Olvera ye unu de los más importantes acontecimientos que se produz cada añu na ciudá, dende'l puntu de vista relixosu, celebrándose na selmana del primer plenilluniu de la primavera. Declarada d'Interés Turísticu Nacional d'Andalucía.[15] Les distintes procesiones y hermandaes que realicen estación de penitencia mientres tola selmana son:
Celebrándose'l segundu Llunes dempués del Domingo de Resurección na redoma de la ermita de La nuesa Señora de los Remedios. Trátase de la Romería más antigua de la provincia de Cádiz, celebrándose dende 1715, pa dar gracies poles agües que punxeron fin a una enllargada y tarrecible seca en 1715. Ta declarada d'Interés Turísticu Nacional d'Andalucía.[17]
Celébrase los díes 17, 18 y 19 de Mayu. Naz en 1930 anque por cuenta de la Guerra Civil la primer feria nun se celebra hasta l'añu 1935. A diferencia de la Fería de San Agustín, ye'l conceyu quien autoriza la celebración d'esta feria. Nos sos primeros años amás de la feria de ganáu tuvo acompañada de diversos festexos. A partir de los años 60 llindar namái al aspeutu ganaderu, sobremanera a mercar-venta de ganáu equín.[100] 
L'actual fiesta del Corpus Christi data del S.XIII anque en Olvera empieza a celebrase a principios del S.XVI. Nos últimos años tomó importancia'l exorno de les cais per onde pasa la procesión cubriendo con palmes, adelfas y flores les parés, balcones y cierros de les cases y espardiendo juncia pel suelu.[100]
El 15 d'agostu celebra la festividá de la Patrona d'Olvera, Ntra. Sra. de los Remedios, coincidiendo cola festividá de l'Asunción de la Virxe. El 15 d'agostu de 1966 aprovechar pa realizar la coronación canónica de la Virxe de los Remedios.[100]
Celebrar del 27 al 31 d'agostu. En 1710, siendo correxidor Don Juan Francisco de Carvajal y Delgado, alcuerda'l cabildru solicitar a Felipe V la concesión d'una feria pal día de San Agustín, porque'l rei prometiera mercés y privilexos a les villes qu'ayudaren a les sos tropes, y Olvera apurriera ocho caballos. El rei da la mercé pidida, y en 1715 la nueva feria se extenderería a los díes 28, 29 y 30 d'agostu.[101] A lo llargo de la so historia la feria tuvo distintos allugamientos realizando dende l'añu 2009 nun recintu ferial asitiáu xunto al I.E.S. Zaframagón,[102] nuna superficie averada de más de 25.000 m². GastronomíaLa gastronomía olvereña[103] carauterizar pola variedá. L'aceite d'oliva ye unu de los productos estrella de la gastronomía en Olvera, gracies a les olivares qu'arrodien el conceyu. Tamién son reconocíes les chacinas de la llocalidá destacando los chorizos, salchichones, chicharrones, etc.[86] Los platos típicos son les sopes "pégas", a base de esparragos trigueros, pan, ayu y aceite;[104] el sollombu relleno,[105] les pataques zapateres, sangre encebollada, los revueltos o la pajarilla a planchar.
Quiciabes el dulce más conocíu d'Olvera sía la Torta del llunes de Quasimodo, dulce típicu que d'antiguo se consumía mientres la romería del Llunes de Quasimodo y güei día puede atopase mientres tol añu. Tamién esi día ye típicu'l Hornazo d'Olvera, compuestu por una base de Torta del llunes de Quasimodo, con un güevu duru, y decorada d'una gran diversidá de formes, con tou tipos de llambiotaes y dando formes diverses con dellos tipos de galletes. Los distintos componentes del hornazo van pegaos con tostadilla. Mientres el restu del añu peracábense otru tipu de dulce dependiendo de la dómina del añu, por casu mientres el Antroxu suelse consumir tortillitas d'ajonjolí. Otros típicos dulces son la carne de marmiellu, bizcuechos d'aceite, güevos "nevar", farrapes... Escultura Por tol conceyu atopen delles escultures ente les que destaquen:
Lliteratura
El primer llibru publicáu por un olvereño foi una obra escrita por Juan Guerrero de Espinar dedicada a Felipe III d'España y publicada nel añu 1620.[109] A lo llargo de la historia dellos autores citaron a Olvera en llibros o artículos. L'escritor Blanco White fala d'Olvera y les sos xentes hacia 1800 na Carta Quinta de la so obra Cartes d'España. Nel diariu ABC fecháu'l 3 de marzu de 1959, el periodista y escritor Joaquín Romero Murube describe un viaxe a Olvera y el so fallíu intentu de xubir al castiellu. Nél dexó una de les frases más celebres d'Olvera.[108] Otros autores como Ramón Solís que define a Olvera como «un pueblu ente les peñes»[110] o Jesús de las Cuevas tamién escribieron artículos sobre Olvera. Amás por Olvera pasaron grandes autores cómo Luis Cernuda coles Misiones Pedagóxiques realizaes mientres la Segunda República, roblando na llocalidá dos poemes.[48] Nel conceyu realícense distintos actos y concursos ente los que destaquen el Certame de Rellatu curtiu, Poesía y Cómic La Luciérnaga.[111] Música Na llocalidá esiste una banda de música formada por más de 60 miembros y creada nel añu 1999. Dende payares del 2003 ta dirixida por Juan de Dios Fernández González.[112] Dende l'añu 2010 el conceyu cunta tamién cola Banda de Cornetes y Tambores "Santa Ana" formada por más de 50 miembros y dirixida Don José María Sánchez Martín. Olvera dispón de dellos grupos de música independiente, ente los que destaquen los grupos de heavy metal; Símil XQ o Agnus Dei, los grupos de rock-pop; Cecilia Roth, Piperno y Trilobites o'l grupu de fusión; Chiveca.[113] Dende l'añu 2001 realizar en Olvera, la xornada multicultural onde a parte de teatros, curtiumetraxes, poesíes o esposiciones, realícense conciertos con diversos grupos locales, provinciales y d'Andalucía.[114] Otru importante eventu ye'l festival flamencu, "Quasimodo Flamencu" que se realiza'l sábadu con anterioridá al Llunes de Quasimodo na peña flamenca "Enrique Orozco". Cine y teatruOlvera cuenta col grupu de teatru "El Transpunte", gallardoniáu en 2016 col Premiu Candil d'Oru de les Artes Escéniques. El Traspunte Teatru en collaboración col Conceyu d'Olvera amás entama'l Certame Nacional de Teatru Aficionáu Villa d'Olvera, coles mires de fomentar el teatru y sofitar a los grupos de Teatru Aficionáu d'Andalucía y toa España. El Certame Nacional de Teatru Aficionáu Villa d'Olvera foi estremáu col Sellu calidable Escenamateur en 2016.[115] Nos meses d'ochobre y payares, desenvolver na llocalidá'l Seronda Cultural onde se proyeuten películes y tamién se representen obres de teatru[116] y en primavera realízase la Primavera Cultural.[117] Medios de comunicaciónEn Olvera distribúyense los principales periódicos de tirada nacional, según distintes publicaciones de calter provincial como'l Diario de Cádiz o La Voz de Cádiz. Amás de les cadenes nacionales y autonomícas, hai una radio de calter comarcal, Radio Guadalete,[118] emitiendo pa tola Sierra de Cádiz. Amás esiste una cadena de televisión llocal de calter municipal, Teleolvera. Per otra parte Olvera, xunto con Algodonales, Alcalá del Valle, Setenil de las Bodegas, El Gastor, Zahara de la Sierra y Torre Alháquime conformen la demarcación de televisión dixital terrestre TL05CA denomada Olvera y qu'ocupa la canal 27 de la señal.[119] De la llicencia encarga la empresa privada Green Publicidá y Medios SA.[120] Dende l'añu 1963, el Conceyu distribúi tolos años sobre mediaos del mes d'agostu, la Revista de Feria.[121] Nesta publicación fai un resume de too soceder na llocalidá mientres l'añu, según entrevistes a personaxes destacaos, artículos sobre la hestoria local, poesíes, datos d'interés, etc. Deportes Instalaciones deportivesPa la práutica deportiva la llocalidá cunta con delles instalaciones deportives ente les que destaquen el pabellón polideportivu cubiertu que tamién cunta nes sos instalaciones con una pista de tenis y un ximnasiu. El conceyu cunta tamién col campu de fútbol "La nuesa Señora de los Remedios" de verde artificial, una piscina municipal, una pista de pádel y una pista de 40 x 20 metros de verde artificial.[122] Clubes deportivosEnte les asociaciones deportives destaquen:
Eventos deportivosDestaca la "Marcha BTT d'Olvera" entamada pol Club Ciclista Navalagrulla,[125] con una participación de más de 500 ciclistes. Na Vía Verde de la Sierra realizar mientres tol añu distintos actividaes como'l mediu maratón[126] o la marcha senderista. Tamién nel conceyu realicen los Cross de Navidá y de Quasimodo, según la carrera popular Olvera-Pruna. Nel añu 2006 foi empiezu d'una etapa na Vuelta Ciclista a Andalucía. Amás la Vuelta Ciclista a España pasó pola llocalidá nos años 1989 y 2010. Otros eventos importantes son el troféu "Ciudá d'Olvera" de fútbol y de baloncestu, la lliga de fútbol sala, torneos de pádel, tenis o voleibol o los campeonatos de natación.[127] Persones destacaes
Notes y referencies
Bibliografía
Enllaces esternos
|
