Falco tinnunculus

Falco tinnunculus;
Estáu de caltenimientu
	; Esmolición menor (IUCN 3.1)
Clasificación científica
Reinu:	Animalia
Filu:	Chordata
Clas:	Aves
Orde:	Falconiformes
Familia:	Falconidae
Xéneru:	Falco
Especie:	F. tinnunculus; Linnaeus, 1758
Distribución
	; Distribución occidental; Mariellu = Cría, Verde = Tol añu
Subespecies
	Unes 11
Consultes
	[editar datos en Wikidata]

Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como ^NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu. La Falco tinnunculus, conocida por peñerina^[2], ye una especie d'ave falconiforme de la familia Falconidae estendida per Europa, Asia y África, y de manera accidental n'América, Caribe ya Indonesia^[1]. Tien los nomes tamién d'aviquina^[3], peñereru^[4], peñerexa^[5], peñerín^[6] y peñeriquina^[7].

Carauterístiques

La peñerina ye relativamente pequeña comparada con otres aves de presa, pero más grande que la mayoría de les aves. Tien ales llargues de color bermeyo con manches negres, según una llarga cola bien distintiva, gris pela parte cimera y de cantu arrondáu y negru. La pluma de los machos na cabeza ye azul-buxo. Miden de 34 a 38 cm de cabeza a cola, y de 70 a 80 centímetros de valumbu d'ales. El machu adultu mediu pesa cerca de 155 g, y la fema cerca de 190 g.

Estrémase del peñerina pequeña por ser ésta postrera d'envés pardu acoloratáu y ensin manches negres, con un color gris na cabeza más uniforme y por tener na punta de la cola unes plumes centrales que sobresalen. Amás, la peñerina tien les uñes negres y la peñerina pequeña, blanques.

Hábitat y costumes

La peñerina ye una ave de presa diurna y bono de ver. Prefier un hábitat de campu abierto y carba. Les peñerines nidifiquen en resquiebros de roques o edificios, en buecos d'árbol, ocupen niales de córvidos y otres aves, pero tamién direutamente sobre'l suelu.

Cuando caza, la peñerina permanez en vuelu estacionariu, cuasi inmóvil, ente 10 y 20 m d'altor sobre'l terrén, esperando columbrar dalguna presa (a esto llámase-y cernir) y cuando apaez, bastiar en picáu escontra ella. Les sos preses suelen ser pequeños mamíferos, fundamentalmente royedores, pequeños páxaros, reptiles, grandes inseutos, viérbenes y xaronques.

Reproducción

Les puestes suelen tener ente tres y seis güevos, con una incubación de 26 a 31 díes, fundamentalmente realizada pola fema mientres el machu alimentala.

La peñerina empieza la cría en primavera (o al empiezu de la estación seca nel trópicu), esto ye, abril-mayu na Eurasia templada y en dalgún momentu ente agostu y avientu nos trópicos y nel sur d'África. Pal nial prefier los furacos nos cantiles, árboles o edificios. Les peñerines de cutiu reutilicen los vieyos niales de los córvidos, si tán disponibles. La subespecie dacotiae, el sarnicolo de les Islles Canaries orientales ye peculiar pa la anidación porque utiliza les fueyes seques de la parte cimera de les palmeres, onde coesiste de manera pacífica con otres aves.

La incubación dura alredor d'un mes, y namái les femes guaren los güevos. El machu ye responsable del so suministru con alimentos, y por dalgún tiempu dempués de la eclosión esti sigui faciendo lo mesmo. Más tarde, dambos padres comparten les funciones de caza hasta que los mozos abandonen el nial, dempués de 4-5 selmanes. La familia caltiénse bien xunida mientres unes selmanes, hasta un mes más o menos, mientres los que los mozos aprienden a valise por sigo mesmos y buscar les preses. Los mozos maurecen sexualmente na siguiente temporada de cría.

Güevu.
Pitucu cubiertu pol plumón blancu.
Los pitucos nun cuévanu como nial.
Exemplar neñón dempués d'emplumar.

Cría en cautividá

Ye una ave que se suel utilizar como iniciación nel mundu de la cetrería, ye l'ave usada por primerizu y novatos pa introducise nesti arte de caza.

Subespecies

Reconócense 11 subespecies de peñerina común:^[8]

Falco tinnunculus tinnunculus - del norte d'África, Europa y Oriente Mediu hasta Siberia.
Falco tinnunculus interstinctus - del Tíbet a China y Xapón; invernante n'India, Malasia, Filipines.
Falco tinnunculus objurgatus - sur d'India (Ghats occidentales y Ghats orientales) y Sri Lanka.
Falco tinnunculus canariensis - Madeira y les Islles Canaries. Occidentales (La Palma, Tenerife, La Gomera y El Hierro)
Falco tinnunculus dacotiae - les Islles Canaries orientales (Gran Canaria, Fuerteventura, Lanzarote).
Falco tinnunculus neglectus - norte del archipiélagu de Cabu Verde.
Falco tinnunculus alexandri - sureste del archipiélagu de Cabu Verde.
Falco tinnunculus rupicolaeformis - nordés d'África y Arabia.
Falco tinnunculus archerii - Somalia, mariña de Kenia y Socotra.
Falco tinnunculus rufescens - d'África occidental a Etiopía, Tanzania y norte d'Angola.
Falco tinnunculus rupicolus - del norte d'Angola al sur de la República Democrática d'El Congu, sur de Tanzania y Sudáfrica.

Referencies

↑ ^1,0 ^1,1 «Falco tinnunculus» (inglés). Llista Roxa d'especies amenazaes de la UICN 2013.2 (2013). Consultáu'l 1 de xunu de 2014.
↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: peñerina
↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: aviquina
↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: peñereru
↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: peñerexa
↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: peñerín
↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: peñeriquina
↑ Clements, J. F. 2007. The Clements Checklist of Birds of the World, 6th Edition. Cornell University Press. Downloadable from Cornell Lab of Ornithology

Enllaces esternos

Identificación de sexos y edaes nel Atles d'Identificación de les Aves d'Aragón

[iucn-1] 1,0 ^1,1 «Falco tinnunculus» (inglés). Llista Roxa d'especies amenazaes de la UICN 2013.2 (2013). Consultáu'l 1 de xunu de 2014.

[2] Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: peñerina

[3] Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: aviquina

[4] Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: peñereru

[5] Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: peñerexa

[6] Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: peñerín

[7] Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: peñeriquina

[cle-8] Clements, J. F. 2007. The Clements Checklist of Birds of the World, 6th Edition. Cornell University Press. Downloadable from Cornell Lab of Ornithology

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]