Agricultura ecolóxica

Los alimentos ecolóxicos de cutiu amuesen imperfecciones estétiques.

La agricultura ecolóxica, orgánica o biolóxica ye un sistema de cultivu d'una esplotación agrícola autónoma basada nel usu óptima de los recursos naturales, ensin emplegar productos químicos sintéticos, o organismos xenéticamente modificaos (OGMs) —nin p'abonu nin pa combatir les plagues—nin pa cultivos, llogrando d'esta forma llograr alimentos orgánicos al empar que se caltién la fertilidá de la tierra y respétase el mediu ambiente. Tou ello de manera sostenible, equilibrada y mantenible.

Los principales oxetivos de l'agricultura orgánica son el llogru d'alimentos saludables, de mayor calidá nutritiva, ensin la presencia de sustancies de síntesis química y llograos por aciu procedimientos sostenibles. Esti tipu d'agricultura ye un sistema global de xestión de la producción, qu'amonta y realza la salú de los agrosistemas, inclusive la diversidá biolóxica, los ciclos biolóxicos y l'actividá biolóxica del suelu. Esto consíguese aplicando, siempres que seya posible, métodos agronómicos, biolóxicos y mecánicos, en contraposición al usu de materiales sintéticos pa desempeñar cualquier función específica del sistema. Esta forma de producción, amás de contemplar l'aspeutu ecolóxicu, inclúi na so filosofía'l meyoramientu de les condiciones de vida de los sos prauticantes, de tala forma que'l so oxetivu apegar a llograr la sostenibilidá integral del sistema de producción agrícola; esto ye, constituyise como un agrosistema social, ecolóxicu y económicamente sostenible.

L'agricultura natural, l'agricultura indíxena, l'agricultura familiar, l'agricultura llabradora, son tipos d'agricultura natural que busquen l'equilibriu col ecosistema, son sistemes agrícoles sostenibles, que se caltuvieron a lo llargo del tiempu en distintes rexones del mundu buscando satisfaer la demanda d'alimentu natural y nutritivu a les persones y los animales, de manera que el agroecosistema caltenga l'equilibriu. L'agricultura biodinámica, y la permacultura, comparten dalgunos de los sos principios y métodos, pero son más recién.

== Tipos de cultivos Unu de los cultivos más usáu, por ser bien práuticu, ye l'empléu de bancales. Esti sistema ye básicu de l'agricultura biodinámica, establecida por Rudolf Steiner en 1924. Nesti manera faen divisiones nel terrén d'aproximao 1 m d'anchu y la llongura que se deseye. Al nun dexar más de 1 m d'anchu tien la ventaya de que puede trabayase el bancal ensin tener que trialo, y asina nun s'amacigar la tierra de cultivu. Ye conveniente por tanto dexar ente bancal y bancal un pasu fayadizu.

Han de tar en función de l'adaptación al mediu, la so resistencia/tolerancia a les plagues y enfermedaes y de la so rentabilidá económica. Na midida de lo posible haber de caltener una diversidá biolóxica, alternando o entemeciendo variedaes distintes. La biodiversidá vien dada pola integración de componentes a distintos niveles: edáfico (merucos, bacteries beneficioses, fungos, nódulos de rhizobium); especies monteses (un 30% de plantes adventicias); rotación de cultivos. Esta biodiversidá dientro del ecosistema agrariu apurre estabilidá, resistencia y sostenibilidá frente a seques, plagues, etc.

Los llabradores pueden utilizar granes que'l so orixe pueden ser de cultivu convencional, por cuenta de la dificultá p'atopar granes producíes con criterios ecolóxicos. Les redes de granes, cada vez más estenses, ocupar de recuperar variedaes de granes locales, bien afeches a la redolada y ensin cambeos xenéticos.

Ver tamién: Permacultura y agroecoloxía

Control de plagues y enfermedaes

Artículu principal: Control biolóxicu

El cultivu ecolóxicu ten de tar basáu en métodos preventivos, potenciando'l bon desarrollu de les plantes y por tanto'l so resistencia natural a plagues y enfermedaes. Tien De potenciase al máximu la prevención por aciu unes fayadices práutiques de cultivu qu'aseguren el bon desarrollu de les plantes y, por tanto, qu'estes sían más resistentes. Les especies autóctones y un abonao fayadizu faen les plantes más resistentes.

Evitando'l cultivu d'una única especie, al diversificar les especies plantaes enzáncase l'apaición de plagues, utilizando pa ello una fayadiza rotación y asociación nos campos.

Ye aconseyable promover el desarrollu de la fauna auxiliar autóctona, por aciu l'usu de sebes y la suelta d'inseutos útiles (parásitos o depredadores), como los parasitoides del pulgón, Toxoptera aurantii.

N'última instancia podrán utilizase distintos productos d'orixe natural, como les piretrines que se llogren de les flores seques del crisantemu o'l Bacillus thuringiensis que son unes bacteries aerobies que producen una toxina insecticida.

Feromones, atrayentes y empustes

L'estractu d'ayu ye biodegradable y sirve pa repeler la mosca blanca, los páxaros y distintos tipos de zucadores. Basar nun enmascarador del golor del alimentu, de les feromones (evita la reproducción de les plagues) y nos páxaros asorar porque l'ayu ye irritante pa los páxaros. Nun evita qu'en periodos de muncha fame esti métodu pueda ser ineficaz pa los páxaros, pueden usase otros métodos como'l de los ultrasoníos o'l de les esplosiones de gas con detectores de movimientu.

L'estractu d'ayu puede amazcarar el golor de les trampes de feromones de delles plagues y puede faeles más ineficaces.

Ver tamién: Manexu integráu de plagues

Fertilización

Artículu principal: Abono orgánicu

La fertilización del terrén dedicáu a l'agricultura ecolóxica ye unu de les pilastres d'esta forma de cultivu. Ye bien práuticu que'l fertilizante seya de producción propia, unu de los más utilizaos ye la producción de compost.

La materia orgánico ye la base de la fertilización, anque tamién pueden utilizase como fertilizantes l'abonáu en verde que consiste en cultivar y soterrar una planta, por qu'al descomponese convertir n'abonu, especialmente utilizando lleguminoses, estes arriquecen el suelu especialmente en nitróxenu gracies a bacteries que viven nos sos raigaños y qu'afiten el nitróxenu atmosféricu, y que la planta al ser soterrada vence al suelu en forma d'abonu.

Los abonos minerales que pueden utilizase son los procedentes de fontes naturales que fueren estrayíos por procesos físicos.

Ver tamién: Compost

Caltenimientu del suelu

Biolóxicu

Nel suelu hai de forma natural una infinidá d'organismos vivos qu'efectúen un «laboreo» siguíu: los raigaños al esplorar en busca d'agua y nutrientes; los merucos, inseutos y royedores, coles sos galeríes; otros organismos colos sos exudaciones y residuos qu'ayuden a xunir les partícules de magre y humus.

Tampoco hai que despreciar la gran cantidá de materia orgánico qu'apurren estos organismos según la conversión de la materia orgánico en material asimilable poles plantes.

Diverses esperiencies realizaes demostraron que'l trabayu biolóxicu tien ventayes sobre'l mecánicu. Como son:

• Nun amacigar el suelu al pasar pel suelu, lo que comúnmente asocede al trabayar la tierra con maquinaria y qu'obliga a realizar cada ciertu tiempu un trabayu más fondu.
• Al cortar la yerba y dexala como acolcháu prodúcense delles meyores, per un sitiu el sol nun ensuga'l terrén calteniendo'l mugor y per otru llau sirve de proteición a los microorganismos y demás organismos.
• Per otru llau, les plantes adventicias, o tamién «meruxes», nun son sistemáticamente combatíes. Atribúyese-yos la proteición del suelu ensin cultivar y d'organismos como inseutos depredadores que pueden ayudar a combatir plagues. Tamién pueden ayudar a ameyorar la estructura del suelu, cuando vuelve a él una vegada seques o cortaes. Pa evitar que'l campu enllenar de adventicias, realícense rotaciones de cultivu con falses llantaderes y programes d'abonáu equilibráu.

Mecánicu

La principal condición que tien de cumplir un preséu, ye nun voltiar el suelu en fondura pa nun alteriar l'orde natural del suelu, trabayando con tempero y nun abusando de los mesmos, evitando en parte d'esa forma los efeutos indeseables del laboreo mecánicu como la mineralización del suelu y la compactación del mesmu pol pesu de la maquinaria.

Atendiendo a razones práutiques ya históriques, les razones pa utilizar el laboreo mecánicu son:

• Realizar más rápidu los trabayos nel campu, tanto de llantadera, recoyida como los tratamientos.
• Esaniciar la competencia que provoquen les adventicias.
• El tresporte de les producciones dende'l mesmu campu al so destín.

Rotación de cultivos

Artículu principal: Rotación de cultivos

Imaxe de campos de cultivu circulares en Kansas, fin de xunu de 2001. En verde los cultivos en crecedera. Maíz en prefloración. Sorgu, bien paecíu al maíz, crez más adulces (más pequeñu, posiblemente más pálidu). Trigu oru brilloso al collechase, boreal, en xunu. En castañal, llotes apocayá collechaos y araos, en barbechu pel añu.

Consiste n'alternar plantes de distintes families y con necesidaes nutritives distintes nun mesmu llugar mientres distintos ciclos, evitando que'l suelu escósese y que les enfermedaes qu'afecten a un tipu de plantes perpetuar nel tiempu.

D'esta forma aprovéchase meyor l'abonáu (al utilizar plantes con necesidaes nutritives distintes y con sistemes radiculares distintos), contrólense meyor les mala hierba y mengüen los problemes coles plagues y les enfermedaes, (al nun atopar un güéspede tienen más dificultá pa sobrevivir).

Tamién se debe introducir regularmente na rotación una lleguminosa y alternar plantes que riquen una fuerte cantidá de materia orgánico, y soportar parcialmente o inclusive ensin lleldar (papa, calabaza, espárragos, etc.), con otres menos esixentes o que riquen materia orgánico bien descompuesta (acelga, cebolla, arbeyos, etc.).

Nesta práutica tien d'evitase que s'asocedan plantes de tipu vexetativu distintu pero que pertenezan a la mesma familia botánica, por casu: espinaca y remolacha = quenopodiáceas, apiu y cenahoria = umbelíferes, papa y tomate = solanacees.

Exemplu de rotación de cultivos

Marcáronse en color según la resultancia:      malu      aceptable      bonu      bien bonu

Indicar en lliteral l'efeutu ensin deseyar:

• Inseutos: Tipulidae, Elateridae, Lepidoptera
• Enfermedaes: básicamente fungos
• Estructura: significa descomposición estructural
• Calidá: perda calidable
• Tarde: retrasu
• Otros indíquense direutamente nel recuadru

align="center" style="background:lightblue;"

Planta	Cultivu previu
Pataca	Remolacha	Amapola	Arbeyu !Prau	Pastura	Alcaravea	Trébole Alfalfa	Colza	Xudía	Cebolla	Llinu	Cebada d'iviernu	Centenu d'iviernu	Trigu d'iviernu	Avena	Cebada de branu	Trigu de branu
Pataca	nematodos enfermedaes	estructura | style="background:yellow;"|enfermedaes		inseutos calidá | style="background:yellow;"|
Remolacha				trips	inseutos			inseutos	nematodos			trips					trips	trips
Amapola		estructura | style="background:red;"|	trips	inseutos			inseutos	maleza		maleza	trips					trips	trips
Arbeyu		estructura | style="background:yellow;"|		calidá | style="background:lightgreen;"|		calidá | style="background:yellow;"|maleza			trips					trips	trips
Pastura en rotación	tarde | style="background:red;"|tarde | style="background:yellow;"|tarde | style="background:lightgreen;"|						tarde | style="background:orange;"|tarde | style="background:lightgreen;"|			tarde | style="background:yellow;"|tarde | style="background:yellow;"|	tarde
Alcaravea	tarde | style="background:red;"|tarde | style="background:orange;"|tarde | style="background:lightgreen;"|			enfermedaes			tarde | style="background:red;"|tarde | style="background:orange;"|
Trébole Alfalfa	tarde | style="background:red;"|tarde | style="background:orange;"|tarde | style="background:orange;"|			inseutos		inseutos	tarde | style="background:red;"|tarde | style="background:lightgreen;"|			tarde | style="background:yellow;"|tarde | style="background:yellow;"|	tarde
Colza	tarde | style="background:red;"|enfermedaes tarde | style="background:orange;"|tarde | style="background:lightgreen;"|			inseutos			tarde | style="background:red;"|tarde | style="background:yellow;"|	tarde | style="background:orange;"|tarde | style="background:red;"|tarde | style="background:red;"|tarde | style="background:red;"|tarde | style="background:red;"|tarde
Xudía					calidá | style="background:yellow;"|calidá | style="background:lightgreen;"|	calidá | style="background:yellow;"|
Cebolla		estructura | style="background:lightgreen;"|		calidá | style="background:orange;"|calidá | style="background:lightgreen;"|	calidá | style="background:yellow;"|maleza	maleza		trips		nematodos		nematodos
Llinu	calidá | style="background:orange;"|calidá estructura | style="background:lightgreen;"|	trips	calidá | style="background:orange;"|calidá | style="background:lightgreen;"|	calidá | style="background:orange;"|	maleza	nematodes	trips		non común			trips	trips
Cebada d'iviernu	tarde | style="background:red;"|tarde | style="background:lightgreen;"|		inseutos calidá | style="background:orange;"|		inseutos calidá | style="background:lightgreen;"|	tarde | style="background:yellow;"|tarde | style="background:lightgreen;"|				nematodos tarde | style="background:red;"|enfermedaes	enfermedaes trips
Centenu d'iviernu	tarde | style="background:orange;"|tarde | style="background:lightgreen;"|		inseutos calidá | style="background:yellow;"|		inseutos calidá | style="background:lightgreen;"|	tarde | style="background:orange;"|nematodos	non común			tarde | style="background:yellow;"|nematodos tarde | style="background:orange;"|	tarde
Trigu d'iviernu	tarde | style="background:yellow;"|tarde | style="background:lightgreen;"|		inseutos calidá | style="background:yellow;"|inseutos		inseutos calidá | style="background:lightgreen;"|	tarde | style="background:yellow;"|tarde | style="background:lightgreen;"|	trips					trips tarde
Avena					inseutos calidá | style="background:yellow;"|		inseutos calidá | style="background:lightgreen;"|		nematodos			nematodos
Cebada de branu					inseutos calidá | style="background:orange;"|calidá | style="background:lightgreen;"|	inseutos calidá | style="background:lightgreen;"|			trips			trips	nematodos		trips
Cebada															trips	nematodos		trips
Trigu de branu					inseutos calidá | style="background:yellow;"|		inseutos calidá | style="background:lightgreen;"|			trips	trips		trips		trips

Asociación de cultivos

Artículu principal: Asociación de cultivos

L'asociación de cultivos consiste en cultivar na mesma esquiñona delles especies distintes, de forma que se llogre una sinergia ente elles.

Esta práutica bien estendida nel cultivu ecolóxicu, puede llograr diversos tipos de meyores. Per un sitiu podemos poner dos especies que se complementen nel so sistema radicular (unu ye fondu (el melón) y l'otru superficial (la llechuga), o una planta defende a la otra col so arume (como exemplu tenemos la cebolla ente cenahories evita la mosca de la cenahoria). Esti tipu de plantes recibe'l nome de planta insectaria qu'atrai y beneficia a inseutos predadores o parásitos de los inseutos plaga.

Historia

Esisten munchos modelos d'agricultura ecolóxica, qu'ufierten alternatives teunolóxiques pa los productores al exercer una práutica harmoniosa cola dinámica de los ecosistemes; estos modelos provienen de la fusión y apropiación d'idees de delles escueles o corrientes que comparten los mesmos oxetivos xenerales; presentamos de siguío les corrientes principales que se referenciaron a lo llargo del sieglu pasáu, dómina onde s'escribió ya investigó con mayor propiedá sobre estes temes. Ye importante notar que l'agricultura ecolóxica empezó a partir de les reformes agraries que se producieron n'Alemaña a finales del sieglu XIX y, amás, pol advenimiento y efeutu de lo que la llamada Revolución Industrial xeneró nel sector agropecuariu.

Agricultura biolóxicu-dinámica

Esta corriente de l'agricultura, creada en 1924 por Rudolf Steiner y denomada agricultura biodinámica basar nos fundamentos y propuestes d'estudiu venceyaos a l'aguada filosófica antroposofía, que'l so autor ye'l mesmu Steiner.

A principios del sieglu XX, un grupu de llabradores que notaben la dexeneración de la fertilidá de la tierra y de la calidá nutritiva de los alimentos, preguntaron a Rudolf Steiner qué podíen faer pa remediar esta situación; de resultes, él entamó unes conferencies de trabayu en Koberwitz, al este de Wrocław, n'Alemaña, «abriendo'l camín pa una conocencia de lo viviente, de lo anímico y de lo espiritual na naturaleza, y con ello la posibilidá de conducir el trabayu cola tierra y les sos criatures escontra un 'nuevu ordenamientu' onde lo natural tópase sobreelevado ya integráu no humano».

Llevando esti conceutu a términos más terrenales, lo qu'estrema a la corriente Biodinámica ye l'usu de los preparaos dinamizados, a manera d'una homeopatía agrícola; amás d'esto, desenvolver nesta escuela la idea de que les unidaes rurales son unos organismos agrícoles que se topen sometíos a la influyencia de factores cósmicos complementarios, distintos a la influyencia de la lluz, les estaciones y el clima polo xeneral. «Dende'l puntu de vista conceptual, l'Agricultura Biodinámica promueve una agricultura que reconoz y utiliza les fuercies enerxétiques de tolos seres vivos y nun s'acuta a la visión materialista predominante de lo que nesa dómina conocióse como “la nueva agricultura científica”».

Agricultura biolóxica-ecolóxica

Otra corriente d'esti tipu d'agricultura ye'l métodu bioorgánico o biolóxicu-ecolóxicu, más científicu, creáu polos suizos Hans Müller, la so esposa María y pol médicu alemán Hans-Peter Rusch, desenvueltos a partir de 1951.

Agricultura orgánica

Esta corriente empecipiar n'Inglaterra, na década de 1930, polos agrónomos Lady Eve Balfour y Sir Albert Howard; Howard, determinó dempués de la so llegada a la India, que les llimitaciones locales nun dexen adoptar el sistema granible basáu nes esperiencies occidentales, polo que concluyó que yera esencial reparar los procesos granibles de la naturaleza y aprender d'ella les lleiciones necesaries pa favorecer la producción d'alimentos.

El so llibru Un Testamentu Agrícola arrexunta les sos observaciones estableciendo conceutos fundamentales pa l'agricultura orgánica, tales como la proteición del suelu, l'usu de cobertories permanentes, la producción de compost utilizando'l sistema «Indore» (métodos pioneros de compostaxe controláu), la idea de remanar meyor la salú de la planta en suelos saludables, la importancia de la investigación en finques, y l'usu racional de recursos locales ente otres.

En 1943, Lady Eve Balfour publicó'l so llibru The Living Soil, onde promueve la idea de que la salú del suelu y la salú del home son indixebrables. El so trabayu llevó a formar en 1946, la Soil Association como un ente d'investigación ya información sobre práutiques orgániques de manexu de finques y suelos. Dende entós esta asociación convirtióse en líder mundial nel establecimientu de normes y capacitación n'agricultura orgánica.

Los sistemes de producción orgánica, llamada «biolóxica» polos franceses y italianos y «ecolóxica» polos alemanes, empecipiáronse como movimientu alternativu con mayor fuercia nos años 1960 n'Europa y Estaos Xuníos. Tanto les idees de Howard como les de Balfour fueron promulgaes n'Estaos Xuníos por Jerome Irving Rodale, quien en 1942 publica la so revista Organic Farming and Gardening, con un ésitu atayante llegando a vender más de dos millones de copies en 1980.

Gracies a la popularidá d'esta revista, fúndase l'Institutu Rodale que güei ye reconocíu internacionalmente pola so investigación y capacitación n'agricultura orgánica. Esta denominación d'agricultura orgánica» foi la más espublizada a nivel mundial y por ella llegáronse a conformar los Principios Básicos de la mesma, estableciendo en 1972, la Federación Mundial de Movimientos Orgánicos (IFOAM poles sos sigles n'inglés, International Federation of Organic Agricultural Movements).

Soil Association, creada en 1946, ye una organización dedicada a los cultivos ecolóxicos, que, a mediaos de la década de 1980 vio crecer el so númberu d'emplegaos, sobremanera a partir de 1995 col Plan d'Ayuda Orgánica del gobiernu pa los llabradores al traviés del difícil procesu de conversión de 2 a 5 años, gracies a qu'una serie de supermercaos empezaron a ufiertar alimentos orgánicos y esto traxo una nueva credibilidá al movimientu. Sicasí, el númberu de llabradores orgánicos sigue siendo pequeñu. El númberu d'emplegaos de la Soil Association entós creció rápido; la tierra orgánica nel Reinu Xuníu representa na primer década de l sieglu XXI casi'l 4% de les tierres agrícoles. Los llabradores orgánicos reciben agora'l sofitu en cursu na reconocencia de los beneficios ambientales qu'empresten y esto ta animando a más llabradores pa tratar les sos tierres de forma orgánica.

Agricultura natural de non intervención

Propuesta pol biólogu y monxu Zen budista xaponés Masanobu Fukuoka, dende la década de 1950. Esti tipu d'agricultura nun precisa maquinaria nin productos químicos, trabaya con bien poca deshierba y tampoco precisa llabrar el suelu nin abonalo. La filosofía de Fukuoka basar en «prauticar l'agricultura cooperando cola naturaleza, en llugar de tratar d'ameyorala, conquistándola».

Nel so llibru La Revolución d'una brizna de paya y la sienda natural del cultivu, cunta cómo opera la so téunica pa xenerar condiciones favorables pa los cultivos, depués de lo cual, interfierse tan pocu como seya posible sobre les comunidaes animal y vexetal de los sos campos. Per otru llau, Fukuoka xunió la so téunica agrícola con una filosofía que la so esencia espón el fechu de que sanar la tierra y purificar l'espíritu humanu son un mesmu procesu. Propón pa ello un tipu de vida y agricultura que dexe esti procesu.

Esta filosofía conozse tamién como filosofía del nun faer. Parte del supuestu d'una entruga: ¿Por qué preguntar qué pasaría si fixéramos esto en cuenta de preguntar qué pasaría si nun se fixera?. Fukuoka llegó asina a conclusiones que xeneren los cuatros principios de l'agricultura natural: non laboreo, nun llabrar nin voltiar el suelu; nun utilizar abonos químicos, nin compost preparáu; non desherbar por aciu cultivu o yerbicides; y, nun utilizar productos químicos. Con base nesta corriente, Jean Marie Roger en 1958 espunxo a la comunidá agrícola'l so modelu d'agricultura natural, que difier del modelu de Fukuoka en que promulga más la biodiversidá que la non intervención.

Agricultura biolóxica o agrobioloxía

Ye'l nome usáu en Francia y Portugal dende la década de 1960 pa denominar el métodu espublizáu polos agrónomos Francis Chaboussou, Raul Lemaire y Claude Aubert. Destacar pola importancia que se-y da al control biolóxicu, el manexu integráu de plagues y enfermedaes y pola teoría de la trofobiosis.

La idea del manexu integráu de plagues ye, primero, buscar en cada inseutu plaga'l so puntu débil y atacalo ellí, buscar los enemigos de los inseutos plagues y utilizalos, llevándolos al llote; amás d'esto, puede usase más d'un métodu pal control de les plagues, lo qu'aprove'l meyor control y d'esta manera, si un métodu de control por dalguna razón falla, los otros métodos van siguir protexendo al cultivu, convirtiéndolo realmente nun métodu integráu. Per otra parte, la teoría de la trofobiosis presentada por Francis Chaboussou sostién que la vulnerabilidá de les plantes a les plagues ye cuestión d'equilibriu nutricional o deintoxicación por venenu. «Un cultivu bien nutríu ye más resistente al ataque de plagues y enfermedaes lo que va favorecer a faer menos aplicaciones de plaguicidas y eso de la mesma caltener meyor l'ecosistema del suelu».

Cuando se xunen estos trés conceutos, xenérase la idea d'una agricultura sostenible yá que nun puede concebise la nutrición como un componente aislláu, sinón como un manexu integráu de cultivu yá que los factores nutricionales (como conteníu de materia orgánico, fórmules y formes de fertilización y manexu de suelu, por citar dellos) y non nutricionales (ente los que tán el control de plagues y enfermedaes, la xenética varietal, les condiciones ambientales, el manexu de cultivu) tán interrellacionaos y interactúan.

L'agricultura biolóxica o agrobioloxía, asegura que na midida que se remanen bien los factores non nutricionales facilítase'l llogru calidable, productividá, menguar la contaminación y báxense costos. Un exemplu citáu por Chaboussou yera que cuando esiste una aplicación bien concentrada de fertilizantes químicos, esaníciase un porcentaxe de microorganismos benéficos, como delles especies de Bacillus o Trichoderma; de resultes, pueden desenvolvese enfermedaes del suelu. Esti fenómenu simple, puede traer consigo aplicaciones extra de agroquímicos pa controlar pudriciones radiculares; esto va afectar a fungos de micorrices y otros microorganismos qu'afecten el procesu de mineralización de ciertos elementos afectando en forma negativa la nutrición de les plantes.

Agricultura mesiánica

En 1983, Mokichi Okada, filósofu xaponés, realizó estudios ya investigaciones y desenvolvió, en Xapón, una corriente similar a l'agricultura natural, que denominó agricultura mesiánica, que s'empecipió sollertando a les persones del peligru de consumir alimentos contaminaos, pol usu abusivu de agrotóxicos.

Okada taba seguru de que llegaría un día nel qu'habría alimentos por demás, los que nun podríen ser consumíos debíu al altu índiz de productos químicos conteníos nellos. Según él, los alimentos naturales, amás d'apurrir al ser humanu una vida más saludable, tornar más granible y capacitáu pa contribuyir de manera más significativa al siguimientu de les lleis de la naturaleza, produciendo alimentos, qu'amás de caltener el so verdaderu sabor, nun afrellen nin destruyan el mediu ambiente.

El métodu de l'agricultura mesiánica correspuende a los principios de la mesma naturaleza tomándola como modelu y obedeciendo les sos lleis. Proyeutando la preservación del mediu ambiente y la calidá de vida del home, l'agricultura promulgada por Mokiti Okada, tien como oxetivos, el producir alimentos qu'amonten cada vez más la salú del home; ser económica y espiritualmente ventaxosa, tantu pal productor como pal consumidor; ser practicada por cualesquier persona fácilmente y, amás d'esto, tener calter permanente; respetar la naturaleza y caltenela; y a lo último, garantizar l'alimentación pa tola humanidá, independientemente de la so crecedera demográfica.

Esisten otres corrientes que son importantes por tomar conceutos d'estes escueles y entemecelos siguiendo los mesmos principios orgánicos o biolóxicos, pero atopar dende'l puntu de vista téunicu, nes corrientes descrites enantes, con denominaciones como ecolóxica, rexenerativa o sostenible, terminoloxía de calter más ampliu, que busca establecer una ponte ente'l diálogu científicu y la transición teunolóxica, conceutos que xuníos tendrán de ser aplicaos a l'agricultura.

Ver tamién: Revolución verde, Agricultura biodinámica, Movimientu ecoloxista, Masanobu Fukuoka, y Cronoloxía de les teunoloxíes de l'agricultura y alimentación

Política

Logo Bio n'Alemaña.

Mostiu producíu dende uva ecolóxica (nótese como al nun tener autorización nel procesu, nun se viende como productu ecolóxicu).

En dellos países l'agricultura ecolóxica ta tamién definida pol Derechu. Asina na Xunión Europea (XE), l'agricultura ecolóxica ta regulada a partir del 1 de xineru de 2009 pol Reglamentu (CE) 834/2007 del Conseyu de 28 de xunu de 2007 sobre producción y etiquetáu de los productos ecolóxicos, que deroga l'antiguu Reglamentu (CEE) 2092/91. Nél especifícase claramente les téuniques autorizaes nesti tipu de cultivu. Los productos ecolóxicos tienen de llevar obligatoriamente el sellu oficial de l'agricultura ecolóxica de la Xunión Europea, dexándose añader, amás, los logotipos del país o rexón d'orixe.

La demanda d'alimentos ecolóxicos aumenta cada añu. Alredor de trés cuartes partes de los alimentos qu'anguaño se vienden nos supermercaos son d'esti tipu.^{[ensin referencies]} Sicasí nos últimos años la cantidá d'alimentos orgánicos que se vienden al traviés de los mercaos de llabradores y tiendes independientes tuvo creciendo rápido a midida que más persones esmolécense alrodiu de la frescura de los alimentos.^{[ensin referencies]}

Dacuando un productu producíu con elementos ecolóxicos nun puede etiquetase como tal si'l procesu de producción nun tien «certificación ecolóxica». Nesos casos solo faise notar l'orixe ecolóxicu de los ingredientes.

Ver tamién: Política Agrícola Común de la Xunión Europea

Beneficios, perxuicios y discutinios

Los estudios hasta empiezos de la segunda década del sieglu XXI entá nun demostraren que'l consumu de productos biolóxicos repercutiera nun mayor beneficio sobre la salú. Una importante revisión d'estudios científicos certificada pola Food Standard Agency y publicada nel American Journal of Clinical Nutrition llegó a la conclusión de que nun esisten diferencies nutricionales significatives pa la salú ente alimentos «bio» y alimentos clásicos más allá del so conteníu en pesticidas. Sicasí, nun esisten abondos estudios calidable pa poder concluyir los efeutos al llargu plazu sobre la salú de los consumidores. Otros espertos sicasí punxeron n'entredichu la citada revisión d'estudios, como ye'l casu de María Dolores Raigón, profesora ya investigadora de la Escuela Téunica Cimera d'Inxeniería Agronómica y del Mediu Natural de la O.P. de Valencia. En dellos artículos publicaos apocayá en distintos medios d'espardimientu espón los sos argumentos contra los resultaos refundiaes pola revisión de la Food Standard Agency, como por casu nesti Artículu de María Dolores Raigón Archiváu 2021-05-15 en Wayback Machine

Son de cutiu mentaos beneficios de tipu ambiental ante'l menor usu de ciertos productos químicos, de favorecer los pequeños productores locales (típicamente principales productores de l'agricultura biolóxica) y d'evitar la manipulación de productos químicos peligrosos per parte de los llabradores.

Discutinios

¿Lo natural ye saludable, seguro, beneficiosu o inocuo?

Falando de la publicidá de los alimentos, con frecuencia dizse que “lo natural ye saludable, seguro, beneficiosu o inocuo”. Según dellos autores, a cencielles nun ye ciertu. L'axetivu natural” acompaña güei, con llixereza, a demasiaos productos destinaos a l'alimentación y la cosmética. El casu ye que yá dende hai unos cuantos años, la llexislación española prohibe l'usu del términu natural” na publicidá; facer lliteralmente d'esta forma:

• Artículu 4. Prohibiciones y llimitaciones de la publicidá con pretendida finalidá sanitaria... Puntu 13: Qu'utilicen el términu natural» como carauterística venceyada a pretendíos efeutos preventivos o terapéuticos.

En resume, ta xustificáu resabiar de too productu que na so promoción o publicidá use la pallabra natural”. La llectura detallada d'esti artículu 4 del BOE 1907/1996 da idea de qué cantidá de vegaes fráyase la llegalidá na publicidá de productos como complementos alimenticios, de cosmética y una infinidá d'otros productos destinaos a “ameyorar” la salú o siquier la nuesa autopercepción de la mesma.

“L'agricultura nunca ye ecolóxica”

Trátase d'una enmienda a la totalidá”. Según l'autor (J. M. Mulet) el mensaxe ecoloxista caló na opinión pública y ta siendo usáu pa vender más, a cencielles. Según él, l'agricultura ecolóxica ye “moda y postureo”, que siempres -dende va sieglos- usóse la manipulación y seleición xenética na agricultura y que'l futuru de la humanidá nun va ser posible ensin los alimentos trexénicos.

Ver tamién

• Agricultura sensitiva
• Agroecoloxía
• Bioconstrucción
• Economía ecolóxica
• Horticultura orgánica
• Buelga ecolóxica
• Impautu ambiental
• Manexu integráu de plagues
• Masanobu Fukuoka
• Mercáu de productores
• Mercáu rural
• Permacultura

• Redes d'intercambiu de granes
• Recursu anovable
• Sostenibilidá
• Producción integrada

Bibliografía

• Altieri, M.A. 1987. Agroecology: the scientific basis of alternative agriculture (n'inglés). Boulder: Westview Press.
• Altieri, M.A. 1992. Agroecological foundations of alternative agriculture in California (n'inglés). Agriculture, Ecosystems and Environment 39: 23-53.
• Alviar, Camilo (2004). Manual agricultura alternativa: principios (Google Books). ISBN 958-8233-13-5. Consultáu'l 9 de xunu de 2010.
• Sustainable Agroecosystem Management: Integrating Ecology, Economics and Society (Advances in Agroecology) (n'inglés) editáu por Patrick J. Bohlen y Gar House 2009. ISBN 978-1-4200-5214-5 (CRC Press)
• Agroforestry in Sustainable Agricultural Systems (Advances in Agroecology) (n'inglés). Louise Y. Buck, James P. Lassoie, and Erick C.M. Fernandes (pasta duro - 1 d'ochobre de 1998)
• Buttel, F.H. and M.Y. Gertler 1982. Agricultural structure, agricultural policy and environmental quality (n'inglés). Agriculture and Environment 7: 101-119.
• Cursu d'asesores en producción ecolóxica del CAAE. 2009
• Carrol, C. R., J.H. Vandermeer and P.M. Rosset. 1990. Agroecology (n'inglés). McGraw Hill Publishing Company, Nueva York.
• Guía de l'agricultura ecolóxica na Comunidá valenciana. CERAI 1999
• Biodiversity in Agroecosystems (Advances in Agroecology) (n'inglés) editáu por Wanda W. Collins, Calvin O. Qualset 1998. ISBN 978-1-56670-290-4 (CRC Press)
• Interactions Between Agroecosystems and Rural Communities (Advances in Agroecology) (n'inglés). Cornelia Flora (Pasta duro - 5 de febreru de 2001)
• Flórez Serrano, Javier (2009). Agricultura ecolóxica (Google Books). Consultáu'l 9 de xunu de 2010.
• Multi-Scale Integrated Analysis of Agroecosystems (Advances in Agroecology) (n'inglés). Mario Giampietro 2003. ISBN 978-0-8493-1067-6 (CRC Press)
• Integrated Assessment of Health and Sustainability of Agroecosystems (Advances in Agroecology) (n'inglés). Thomas Gitau, Margaret W. Gitau, David Waltner-ToewsClive A. Edwards. Xunu de 2008. ISBN 978-1-4200-7277-8 (CRC Press)
• Agroecosystem Sustainability: Developing Practical Strategies (Advances in Agroecology) (n'inglés). Stephen R. Gliessman (pasta duro - 25 de setiembre de 2000)
• Soil Organic Matter in Sustainable Agriculture (Advances in Agroecology) (n'inglés). Fred Magdoff y Ray R. Weil (pasta duro - 27 de mayu de 2004)
• Howard, Albert (1947). Un Testamentu Agrícola. Imprenta Universitaria.
• Márquez Díaz, Raúl (2003). Clasificación y certificaciones del vinu n'España (Google Books). Consultáu'l 9 de xunu de 2010.
• Paoletti, M.G., B.R. Stinner, and G.G. Lorenzoni, ed. Agricultural Ecology and Environment (n'inglés). Nueva York: Elsevier Science Publisher B.V., 1989.
• Robertson, Philip, and Scott M Swinton. Reconciling agricultural productivity and environmental integrity: a grand challenge for agriculture (n'inglés). Frontiers in Ecology and the Environment 3.1 (2005): 38-46.
• Landscape Ecology in Agroecosystems Management (Advances in Agroecology) (n'inglés). Lech Rysza kowski (pasta duro - 27 d'avientu de 2001)
• Savory, Allan; Jody Butterfield (1 d'avientu de 1998). Holistic Management: A New Framework for Decision Making, 2ª (n'inglés), Washington, D.C.: Island Press. ISBN 1-55963-487-1.
• Structure and Function in Agroecosystem Design and Management (Advances in Agroecology) (n'inglés) editáu por Masae Shiyomi, Hiroshi Koizumi 2001. ISBN 978-0-8493-0904-5 (CRC Press)
• Steiner, Rudolf (1988). Curso sobre agricultura biolóxicu-dinámica (Google Books), 2ª, Rudolf Steiner. ISBN 978-84-85370-47-4. Consultáu'l 9 de xunu de 2010.
•  The Power of Community:How Cuba Survived Peak Oil. The Community Solution.
• Soil Tillage in Agroecosystems (Advances in Agroecology) (n'inglés) editáu por Adel El Titi 2002. ISBN 978-0-8493-1228-1 (CRC Press)
• Vandermeer, J. 1995. The ecological basis of alternative agriculture (n'inglés). Ann. Rev. Ecol. Syst. 26: 201-224
• Tropical Agroecosystems (Advances in Agroecology) (n'inglés) editáu por John H. Vandermeer 2002. ISBN 978-0-8493-1581-7 (CRC Press)
• Wojtkowski, P.A. 2002. Agroecological perspeutives in agronomy, forestry and agroforestry (n'inglés). Science Publishers Inc., Enfield, NH.
• Modelu ecolóxicu colombianu: Agricultura sensitiva
• "Cultivu Biointensivo d'Alimentos*, *más alimentos en menos espaciu (Ten Speed Press) escritu por John Jeavons, 6ª edición, 2004, 261 páxines

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Agricultura ecolóxica.
• Páxina oficial de la Xunión Europea sobre agricultura ecolóxica.
• Sitiu web de la Sociedá Española d'Agricultura Ecolóxica (SEAE).

• Datos: Q165647
• Multimedia: Organic farming