Tallín
Tallín | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Alministración | |||||
País | Estonia | ||||
Condado (es) | Condáu de Harju | ||||
Municipio urbano (es) | Tallinn | ||||
Tipu d'entidá | ciudad de la Liga Hanseática (es) | ||||
Alcalde de Tallín | Mihhail Kõlvart | ||||
Nome oficial |
Tallinn (et) Таллин (ru) | ||||
Nome llocal | Tallinn (et) | ||||
Códigu postal |
10111 | ||||
Xeografía | |||||
Coordenaes | 59°26′14″N 24°44′42″E / 59.4372°N 24.745°E | ||||
Superficie | 159.37 km² | ||||
Altitú | 143 m | ||||
Demografía | |||||
Población | 457 572 hab. (1r xineru 2024) | ||||
Porcentaxe | 100% de Tallinn | ||||
Densidá | 2871,13 hab/km² | ||||
Más información | |||||
Fundación | valor desconocíu | ||||
Prefixu telefónicu |
64 | ||||
Estaya horaria | UTC+02:00 | ||||
Llocalidaes hermaniaes | |||||
tallinn.ee | |||||
Tallín[1] (estoniu: Tallinn [ˈtɑlʲˑinˑ]) ye la capital de la República d'Estonia y del condáu de Harju. Ocupa una superficie de 159,2 km² nos qu'habiten 430 106 habitantes, lo que la convierte na ciudá más poblada d'Estonia y el so principal puertu. Ta asitiada na mariña norte del país, a veres del golfu de Finlandia, a 80 km al sur de Ḥélsinki.
Tallín ye'l centru políticu y económicu del Estáu. La ciudá alluga la sede del Riigikogu (Parllamentu d'Estonia), el palaciu presidencial y los ministerios. Amás, nella atópense aniciaes la bolsa y les principales empreses del país.
La ciudá surdió como un puertu comercial na ruta marítima que xunía Europa Occidental con Rusia y conoció el so máximu apoxéu como ciudá hanseática en plena Edá Media. Tres la independencia d'Estonia en 1991 Tallín volvió resurdir, esta vegada per mediu del turismu y l'apueste firme poles nueves teunoloxíes.
Etimoloxía
[editar | editar la fonte]Históricamente conocida pol so antiguu nome xermánicu Reval o Revel, (vease el nome en distintos idiomes), Tallinna reemplazó al anterior nome de Reval (rusu: Ревель) en 1918, cuando Estonia llogró la independencia. A principios de la década de 1920 esta denominación foi modificada, pasando a ser Tallinn, casu escepcional nel idioma estoniu, onde los topónimos de les poblaciones siempres terminen en vocal. Entá esiste tracamundiu en dellos falantes estranxeros sobre esti términu, tracamundiu sosteníu pol fechu de que n'estoniu el caso xenitivu d'esta pallabra termina col sufixu –a, asina tenemos que l'Aeropuertu de Tallín llámase, Tallinna Lennujaam.
La terminación –linna, como en xermánicu -burg y n'eslavu -grad o -gorod significaba orixinalmente "fortaleza", anque darréu utilizóse como sufixu na formación de los nomes de ciudá. Ello ye que n'estoniu linn significa ciudá.
Alderícase l'orixe del nome Tallinn, pero sábese que ye d'orixe estoniu. Según la teoría más aceptada deriva de Taani-linn, que significa "ciudá danesa" términu que se xustifica na primer construcción d'una fortaleza na llomba de Toompea polos daneses;[2] otres teoríes afirmen que vien de Talu linn, que significa "ciudá de l'agricultura", o de tali-linna que vien significar "ciudá d'iviernu".
La ciudá tien dellos nomes históricos, Koluvan, Lindanisse, según variaciones del nome xermánicu Reval: Revalia, Revel y Reveln. El nome de Reval ye utilizáu polos alemanes y los suecos pa designar a Tallín, y foi una de les denominaciones oficiales de la ciudá hasta principios del sieglu XX. Esti nome aniciar nel sieglu XIII y procede del nome del antiguu condáu de Rävala qu'ocupaba'l norte de l'actual Estonia. Esisten otros nomes antiguos pa designar a Tallín, especialmente significativos son Lindanisse y les sos variantes, Lyndanisse en danés, Lindanäs en suecu y Ledenets en antiguu eslavu eclesiásticu. Kesoniemi y Rääveli en finés y Kolyvan (Колывань) en antiguu eslavu del este son tamién vieyos nomes de Tallín.[3]
Historia
[editar | editar la fonte]Créese que la mariña sur del golfu de Finlandia taba habitada por tribus ugrofineses dende'l segundu mileniu e. C.
La primer mención de Tallín apaez nuna obra del cartógrafu almorávide Muhammad al-Idrisi. Nesti mapa, que data del añu 1154, la población apaez sol nome de Kaluria,[4] y ye descrita como una pequeña ciudá o fortaleza.[5]
Tallín adquirió importancia como puertu estratéxicamente asitiáu ente Escandinavia y Rusia, ello convirtió a la ciudá n'oxetivu de les órdenes relixosu-militares xermániques y del Reinu de Dinamarca mientres el periodu de les Cruzaes Báltiques, a principios del sieglu XIII.
Periodu danés
[editar | editar la fonte]Tallín y el norte d'Estonia cayeron en poder danés nel añu 1219, tres la batalla de Lyndanisse.[6] Según les cróniques, los estonios aguantaron fiero l'asediu que'l rei Valdemar II de Dinamarca impunxo sobre la ciudá, anque finalmente'l rei danés consiguió la captura de la plaza. Los daneses construyeron una fortaleza na llomba de Toompea.
Sicasí, el poder danés non pudo caltenese mientres enforma tiempu por cuenta de la oposición local, que asedió Toompea en 1220 y 1223, y a la espansión de los alemanes al traviés de los Hermanos Livonios de la Espada, quien en 1227 conquistaron Tallín, construyendo en Toompea la primer fortaleza de piedra. Posiblemente coles mires de consolidar el poder alemano frente a los vasallos llocales, en 1230 llegaron a la ciudá provenientes de Visby, ciudá de la isla de Gotland, un grupu de comerciantes alemanes que fundaron so la fortaleza una colonia d'unos 200 miembros.[7] L'acta fundacional d'esta nun llegó hasta los nuesos díes pero probablemente este sía'l momentu nel que s'empezó a llevantar la ciudá baxa, que col nome de Reval constituyó una entidá separada de la ciudá alta o Toompea.
En 1236 los Hermanos Livonios sufrieron una estrueldosa gana ante los lituanos y sengalos na batalla de Saule, lo que bastia la so unión al añu siguiente cola Orde Teutónica. Debíu al tratáu de Stensby los Hermanos Livonios devolvieron Tallín xunto al restu de Harju y Vironia a Dinamarca en 1238. Mientres esti periodu los daneses construyeron un castiellu en Domberg (Toompea). Igualmente establecióse un obispáu dependiente del Arzobispáu de Lund.
En 1248, los vasallos y ciudadanos de Tallín yá teníen un órganu llexislativu local, el Ritterschaft. En 1285 la ciudá convertir nel miembru más septentrional de la Lliga Hanseática, organización controlada polos alemanes, a la que pertenecería hasta 1865. Tallín esperimentó una rápida crecedera económica al convertise nun puertu clave de la Lliga Hanseática ente Nóvgorod y Occidente. Tresportábense pieles, miel, cueru y grasa de foca escontra l'oeste y sal, sardines, teles y vinu escontra l'este. Amás, la llingua alemana empezó a adquirir una preponderancia que nun perdería hasta 1889 cuando dexó de ser oficial en Tallín.
Periodu alemán
[editar | editar la fonte]En 1343 los llabradores estonios llevantar contra la dominación estranxera nes revueltes conocíes como'l Llevantamientu de la nueche de San Jorge, nes que Tallín foi asediada polos estonios. Estes revueltes, finalmente encaloraes polos Caballeros Teutónicos, supunxeron el cayente final del poder danés. Tres años más tarde vendieron el so territoriu n'Estonia a la Orde Teutónica por 1.000 marcos; con esto los xermanos sumaben el dominiu políticu al económicu que yá teníen, gracies a la Lliga Hanseática. A Dinamarca namái quedó-y el poder eclesiástico empobináu dende Lund.
Col advenimiento del nuevu poder teutón, l'enfrentamientu ente l'obispu y los caballeros apinóse, y los 8.000 habitantes de la ciudá baxa, mayoritariamente artesanos y mercaderes alemanes, viéronse obligaos a construyir una muralla defensiva que tenía 66 torres.
Cola Reforma Luterana la influencia xermánica fíxose más fuerte y la ciudá convertir al luteranismu en 1525. D'esta dómina, 1530, data la veleta que dende lo alto de l'aguya del Conceyu de Tallín convirtióse en símbolu de la ciudá; la veleta representa la figura d'un antiguu guerreru llamáu Vana Toomas (Viejo Tomás).[8]
Periodu suecu
[editar | editar la fonte]De resultes del desmoronamiento de la Orde Teutónica tres la ofensiva de Rusia, Tallín poner so vasallaxe de Suecia, qu'actuó en calidá de proteutor del norte de l'actual Estonia contra'l zar Iván el Tarrecible, que asedió la ciudá mientres 29 selmanes ente los años 1570 y 1571.[9]
A fines del sieglu XV construyóse una nueva torre gótica de 159 metros pa la Ilesia de San Olaf (Oleviste). Naquella dómina yera una de les torres más altes d'Europa, y posiblemente la construcción más alta del mundu. Dempués d'una reconstrucción por cuenta de una quema asocedida en 1629, la torre quedó col actual altor de 123 metros.
Periodu rusu y primer independencia
[editar | editar la fonte]La ciudá permanecería en poder suecu hasta la Gran Guerra del Norte de 1710, cuando les tropes sueques acantonaes en Tallín y abrasaes pola peste capitularon ante'l Imperiu rusu. Sicasí les instituciones llocales caltuvieron la so independencia económico y cultural dientro de Rusia per mediu del Ducáu d'Estonia, llegando inclusive a caltenese'l alemán como l'idioma oficial pal comerciu.[2] Namái en 1889, col entamu de les polítiques de rusificación llevaes a cabu pol Imperiu rusu, foi abolida la maxistratura de Reval.
Mientres el reináu de Pedro'l Grande, foi construyíu'l Palaciu Kadriorg, más allá de les muralles de la ciudá. El Zar Pedru I tenía enforma interés nesti puertu llegando a visitalo en 11 ocasiones, y hasta celebró una Navidá nél.[2]
En 1870 inauguróse la llinia de ferrocarril que xune Tallín con San Petersburgu, convirtiendo la ciudá nun importante puertu del Imperiu rusu. Dende la lliberación de los llabradores de la servidume empecipió un fluxu de llabradores estonios faía la ciudá na que se modificar drásticamente el porcentaxe de nacionales pasando d'un 52% en 1867 a un 89% venti años dempués.
Mientres la Primer Guerra Mundial, el Gobiernu Provisional Rusu venció más poder a los estonios, y Tallín foi nomada capital de l'acabante crear Gobernatura Autónoma d'Estonia, n'abril de 1917. El 25 de febreru de 1918, un día dempués de qu'Estonia proclamara la so independencia, l'Exércitu Imperial Alemán ocupó la ciudá. Los alemanes abandonar en payares, al rematar la guerra.
De magar, los estonios llucharon nuna guerra contra los bolxeviques, que s'averaron a dellos quilómetros de Tallín, anque nun llegaron a entrar nella. Esti puertu foi fundamental pa la causa estonia, yá que al traviés d'este, los estonios recibieron ayuda militar del Reinu Xuníu.[2]
De resultes de la firma del Pactu Molotov-Ribbentrop, los soviéticos entraron n'Estonia n'agostu de 1940. Tallín convertir na capital de la RSS d'Estonia y na principal base naval de la Xunión Soviética, por cuenta del so puertu llibre de xelu. Políticos, intelectuales y ciudadanos sospechosos d'anticomunismu fueron arrestaos y deportaos.[10]
Mientres la invasión de la Xunión Soviética, 20.000 soldaos soviéticos fueron apostaos pa la defensa de Tallín, pero'l 26 d'agostu de 1941, l'Armada Soviética tuvo que sacupar los barcos de guerra, al faese insostenible la defensa de la base. La cayida d'esta ciudá estenó'l camín escontra Leningráu a los alemanes, que la sitiaron (vease Sitiu de Leningráu). Mientres la invasión alemana la persecución foi sufierta por supuestos comunistes y xudíos que la so población foi práuticamente esterminada.[11]
El 9 de marzu de 1944 el 11% de la ciudá foi destruyida polos bombardeos soviéticos que provocaron 600 muertos. El 18 de setiembre d'anguaño'l gobiernu independiente d'Estonia foi restituyíu y tres la salida de los soldaos alemanes, mientres el 20 y el 22 del mesmu mes la bandera nacional estonia ondeó sobre la torre de Pikk Hermann, antes de la entrada del Exércitu Coloráu. Esti fechu, anque curtiu nel tiempu, ye determinante como prueba de la illegalidá de la ocupación soviética d'Estonia yá que esti gobiernu coló al exiliu y dio continuidá a la República d'Estonia hasta la so nueva independencia en 1991.[12]
Mientres la dómina soviética Tallín esperimentó una gran crecedera económica y demográficu. Convertir nel principal puertu de tresporte de ceberes de la XRSS y na so contorna instaláronse industries pesaes y alimentarias. En 1980 les pruebes de regatas de los Xuegos Olímpicos de Moscú celebrar en Tallín, más concretamente nes instalaciones de Pirita.[13]
A finales de la década de 1980 empecipiar en Tallín el movimientu d'independencia estoniu, l'actu catalizador del independentismu foi'l festival del cantar estoniu, eventu tradicional que se celebra nel país como símbolu de la identidá nacional. Nél interpreten cantares típiques n'idioma estoniu. Estos festivales adquirieron mientres estos años un gran significáu políticu. Nel de 1988 llegaron a concentrar a 300.000 persones y en de 1990 en redol a 500.000. Estos actos dieron llugar a la llamada revolución cantada que concluyó cola independencia de les repúbliques báltiques.[14]
Segunda independencia
[editar | editar la fonte]Cuando cayó'l Muriu de Berlín, Estonia independizar de la Xunión Soviética y el 20 d'agostu de 1991 Tallín convertir de nuevu, dempués de 51 años, na capital de la proclamada República d'Estonia. Tres la independencia, Tallín esperimentó una gran crecedera económica: el centru rehabilitóse y al so llau creció'l distritu financieru con modernos edificios como'l del Bancu d'Estonia, surdieron nueves zones residenciales como Peetri, barriu de viviendes unifamiliares llevantáu nun antiguu banzáu desecado asitiáu al sur del aeropuertu. La ciudá antigua de Tallín foi declarada Patrimoniu de la Humanidá pola Unesco en 1997.
Tallín foi a finales d'abril de 2007 escenariu de los disturbios más graves asocedíos dende la independencia. La causa d'éstos foi'l treslláu del monumentu del soldáu de bronce, alzáu polos soviéticos al rematar la Segunda Guerra Mundial como conmemoración de la victoria sobre los nazis, escontra'l campusantu de les Fuercies de Defensa Estonies.[15] Les revueltes y saqueos asoceder mientres cinco díes, y enfrentaron a radicales rusos cola policía, morriendo un ciudadanu rusu.[16]
Históricamente, Tallín consistió de trés partes:
- la "Llomba de la Catedral" (Toompea), onde s'asitiaba l'autoridá central, primero de los obispos, depués de la Orde, y de la nobleza Báltica; güei ye sede del gobiernu estoniu y de delles embaxaes y residencies.
- la Ciudá Vieya, que ye l'antigua ciudá hanseática, la "ciudá de los ciudadanos". Esta parte de la ciudá nun tuvo alministrativamente xunida a Toompea hasta finales del sieglu XIX. Foi centru del comerciu medieval de la sal, gracies al cual espolletó y creció económicamente.
- la ciudá estender al sur de la ciudá antigua, onde los estonios estableciéronse. Estos nun formaron la mayoría de la población de Tallín hasta mediaos o fines del sieglu XIX.
Demografía
[editar | editar la fonte]La población de Tallín foi siempres multiétnica. Bastante ye que los sos fundadores fueron xermanos y dende entós hasta la Segunda Guerra Mundial, los ciudadanos d'esti orixe tuvieron una presencia importante na ciudá.
Mientres la Edá Media la población taba partida ente alemanes y estonios. Los primeres yeren comerciantes y artesanos que se concentraben na ciudá antigua, los segundos yeren trabayadores y siervos que xeneralmente habitaben extramuros por razones económiques. La población de 1.000 habitantes foi creciendo al par que la economía hasta llegar nel sieglu XV a unos 4.000 habitantes. La espansión de la ciudá nesta dómina llegó a ocupar lo que güei ye Vanalinn, la ciudá antigua.
Cola crisis comercial, la Guerra de Livonia y la peste nel sieglu XVI y principios del XVII la población nun esperimentó una gran crecedera. Tres la Gran Guerra del Norte la población de Tallín viose amenorgada en más de dos tercios. Si en 1708 la población rondaba los 10.000 habitantes, en 1710 esta cifra baxó a los 2.000 habitantes. Namái na década de 1780 volver a los niveles d'antes de la guerra. A principios del sieglu XIX la población creció de forma continua, pero nun ye hasta la segunda metá d'esti sieglu cuando gracies al procesu industrializador de la ciudá, el númberu d'habitantes esperimentó un boom na so crecedera. De 44.000 habitantes en 1881 pasar a 160.000 en 1917. Nesta etapa la ciudá espandir pel sur y l'este, creándose los barrios de Nõmme y Merivälja. A pesar de la política de rusificación empecipiada nos últimos años del sieglu XIX pol Imperiu Rusu, la composición de la población de Tallín nun se modificar de forma sensible. Mientres esti periodu la ciudá abrir escontra l'este.
Nacionalidá !Porcentaxe | |
---|---|
estonios | 53,7% |
rusos | 36,5% |
ucraínos | 3,6% |
bielorrusos | 1,9% |
finlandeses | 0,6% |
xudíos | 0,3% |
tártaros | 0,3% |
lituanos | 0,2% |
polacos | 0,2% |
letonos | 0,2% |
alemanes | 0,1% |
otres | 1,9% |
Tres la Primer Guerra Mundial, la población baxó en cerca d'un terciu. Pero tres la independencia d'Estonia y la eleición de Tallín como capital de la república la población volvió crecer de forma constante hasta la irrupción de la Segunda Guerra Mundial. En 1939 la capital cuntaba con 145.000 habitantes y tres la guerra esta cifra baxó nuevamente llegando a los 127.000 habitantes. Col final de la guerra produzse tamién la espulsión de los postreros ciudadanos d'orixe alemán.
La ocupación soviética traxo consigo una fuerte crecedera poblacional debíu sobremanera a la migración que dende Rusia y otres repúbliques soviétiques llegaba a Estonia, concentrándose especialmente nel nordeste y la capital. En 1956 la población llegó a los 267.000 habitantes y 20 años dempués yá yera de 408.500. Esta crecedera acelerada traxo tamién una rápida espansión de la ciudá, onde se crearon barrios enteros como Mustamäe y Õismäe al oeste, o Lasnamäe al este. Esti tresvase de población tresformó radicalmente la composición de Tallín onde la población non estonia empezó a baxar porcentualmente, esta constante caltener hasta finales de la década de 1980, cuando la ciudá algama la máxima población de la so historia, cerca de 500.000 habitantes.
Tres la nueva independencia en 1991 Tallín empieza a perder población por cuenta de que munchos habitantes d'otres repúbliques soviétiques abandonaron la ciudá. En 1995 había 434.800 persones censaes na capital. Esti enclín descendente namái se rompió en 2005, cuando la población empezó a aumentar tímidamente.
La población de Tallín ye de 397 617 habitantes según el censo con fecha de 1 de xineru de 2008.[18] El 28% de la población del Estáu concentrar na capital, por cuenta de una constante migración dende otres zones del país provocada pol mayor nivel de vida de Tallín. Les poblaciones de la contorna fuéronse afaciendo a les necesidaes de la capital conformando una petrina de ciudad dormitorio tales como Keila, Saue, Maardu, Kehra, Aegviidu, Loksa y Paldiski.
Distritu !Población | Porcentaxe | |
---|---|---|
Haabersti | 35.000 | 9,76% |
Kesklinn (centru) | 34.985 | 11,53% |
Kristiine | 27.531 | 7,40% |
Lasnamäe | 108.644 | 28,14% |
Mustamäe | 62.219 | 16,16% |
Nõmme | 35.043 | 9,74% |
Pirita | 8.507 | 3,32% |
Põhja-Tallinn (norte de Tallín) | 52.573 | 13,95% |
La crecedera de Tallín foi incontroláu y carente de planificación, polo que la ciudá espandióse a lo llargo de les víes de comunicación, principalmente carreteres, dando a la zona urbana una carauterística contorna. El centru históricu de Tallín esperimentó una gran puxanza dende la independencia, de ser un barriu marxinal convirtióse nel centru turísticu de la capital.
Acordies con Eurostat, l'axencia d'estadística de la Xunión Europea, Tallín ye la capital con mayor porcentaxe de ciudadanos ensin ciudadanía europea de los estaos miembros, concretamente un 27,8% de la so población nun ye ciudadana de la Xunión Europea. La causa d'esta composición de la población deber a que mientres la etapa soviética esistió una fuerte inmigración d'habitantes d'otres repúbliques soviétiques, mayormente dende Rusia, faía Tallín y otres árees del noroeste d'Estonia. Los rusos constitúin cerca del 40% de la población de la ciudá, namái nel distritu de Lasnamäe los residentes de fala rusa representen una cantidá similar a los de la totalidá de Tartu, la segunda ciudá d'Estonia por población.
- Evolución demográfica de la ciudá de Tallín
Xeografía
[editar | editar la fonte]Tallín ta asitiada na mariña sureste del golfu de Finlandia, na parte noroeste d'Estonia. La superficie total de la ciudá ye de 149,2 km². La llinia costera tien un llargor de 46 km, la so forma recortada da llugar a numberoses badees y penínsules. La principal badea ye la de Tallín, al este queden les de Paljassaare y Kopli. Les penínsules más importantes son d'este a oeste, Kakumäe, Kopli, Paljassaare, y Viimsi. Amás Tallín tien 59 km de llinde terrestre que llenden colos conceyos de Viimsi y Jõelähtme al este, con Rai, Kiili y Saku al sur y con Saue y Harku al oeste.
Esisten dellos llagos dientro de la ciudá, siendo'l más grande'l llagu Ülemiste (cubre una área de 9,6 km²) y amás ye la principal fonte d'agua potable de la ciudá. El llagu Harku ye'l segundu llagu más grande dientro de les llendes de la ciudá, siendo la so área de 1,6 km². L'únicu ríu significante de Tallín ye'l ríu Pirita, que desagua nel distritu de Pirita y que'l so valle ye una zona protexida por cuenta de la so guapura natural. Tamién pertenez al so términu la islla d'Aegna de 2 km² asitiada al norte de la península de Viimsi. Amás en Tallín puede apreciase la buelga del impautu d'un meteoritu.[20]
El puntu más altu de Tallín algama los 64 m sobre'l nivel del mar y ta asitiáu nel distritu de Nõmme, nel suroeste de la ciudá. Un cantil de piedra caliar crucia la ciudá, pudiendo ser reparáu en Toompea y Lasnamäe. Esti cantil forma la llinia de división xeolóxica del terrenal sobre'l que s'asitia Tallín, al sur atopa la zona formada nel ordovícicu y al norte la perteneciente al cambrianu. Mientres la Edá de Xelu too la zona de Tallín atopar so un gran glacial qu'estruyía'l terrén. Tres la retirada de los xelos la superficie, que quedó sol nivel del mar, empezó a remanecer nun procesu qu'entá güei sigue. Por cuenta de esta elevación el llagu Ülemiste quedóse aislláu del mar fai 11.500 años.[19]
La ciudá antigua de Vanalinn atopar nel centru de Tallín, al sur del puertu. Nella estremen la ciudá baxa y l'alta (Toompea), escontra l'este atopa la ciudá decimonónica onde apocayá ta creciendo'l modernu distritu financieru. Escontra l'oeste ta la zona d'espansión de la dómina soviética na qu'abonden los carauterísticos edificios d'estilu soviéticu.
Distancies de delles ciudaes europees
[editar | editar la fonte]Tallín ta asitiáu a: 82 km de Ḥélsinki, 830 km de Varsovia, 280 km de Riga, 860 km de Moscú, 314 km de San Petersburgu, 860 km de Copenḥague, 380 km d'Estocolmu, 1000 km de Berlín, 530 km de Vilnius, 2.788 km de Londres, 800 km d'Oslu, y 2000 km de París.[21]
Clima
[editar | editar la fonte]Tallín alcuéntrase influyida por un clima continental anidiáu, gracies a la so situación costera, pola corriente templada del Atlánticu. Los iviernos son bien fríos y escuros con poques precipitaciones, la primavera ye fresca y seca. El branu ye moderadamente templáu y lluviosu, y el seronda tamién ye una estación de munches precipitaciones, situación que xunida a la rapidez con que se derriten les primeres nevaes, da llugar en zones ensin urbanizar a llamuergues.
La diferencia col interior d'Estonia ye de 4 °C pel hibiernu y 2 °C pel branu. De mayu a setiembre les temperatures bazcuyen ente los 15 y los 21 °C, el máximu históricu rexistrar en 1936 con 32,3 °C y el mínimu en 1978 con -32,2 °C.
Por cuenta de la so llatitú pel branu Tallín llega a tener 19 hores de lluz, ente que pel hibiernu namái llega a les 6 hores.[22] Ente ochobre y abril preséntense díes de fríu intenso alternaos con otros más nidios. Pel hibiernu raramente supérense los 4 °C. Anque en marzu de 2007 algamáronse los 15,9 °C.
Les nevaes empiecen un mes más tarde que nel interior y rematen un mes antes. Con un permediu de 100 díes al añu, en 2007 fueron 93, les nevaes concentrar ente los meses de payares a abril, pero ye ente xineru y marzu cuando estes son más abondosos, llegando a ente 13 y 18 cm d'espesura. La máxima espesura foi de 59 cm.
La temporada d'agües alcontrar ente los meses de xunetu y setiembre.[23] Les precipitaciones medies añales son de 696 mm al añu, hubo 151 díes lluviosos y 16 con nubes. 1981 foi l'añu nel que se rexistró les máximes precipitaciones en Tallín con 921 mm, y el mes más lluviosu rexistrar n'agostu de 1987 con 181 mm.
Parámetros climáticos permediu de Tallinn | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Mes | Xin | Feb | Mar | Abr | May | Xun | Xnt | Ago | Set | Och | Pay | Avi | añal |
Temperatura máxima absoluta (°C) | 9.3 | 10.1 | 15.9 | 27.2 | 29.7 | 31.2 | 34.3 | 33.9 | 28.5 | 22.0 | 12.8 | 10.6 | 34.3 |
Temperatura máxima media (°C) | −1.2 | −1.6 | 2.3 | 9.2 | 15.2 | 18.8 | 21.8 | 20.4 | 15.2 | 9.4 | 3.4 | 0.3 | 9.4 |
Temperatura media (°C) | -3.4 | -4.3 | -1.0 | 4.5 | 10.1 | 14.1 | 17.2 | 16.0 | 11.3 | 6.5 | 1.3 | -1.9 | 5.9 |
Temperatura mínima media (°C) | −5.8 | −7.0 | −4.2 | 0.6 | 5.2 | 9.6 | 12.7 | 12.0 | 7.8 | 3.8 | −0.8 | −4.2 | 2.5 |
Temperatura mínima absoluta (°C) | −31.1 | −31.0 | −25.5 | −17.2 | −5.0 | 0.0 | 4.0 | 2.1 | −5.0 | −10.5 | −21.3 | −31.0 | −31.1 |
Precipitación total (mm) | 49 | 32 | 31 | 30 | 36 | 57 | 74 | 73 | 60 | 65 | 61 | 49 | 618 |
Díes de lluvia (≥ 1 mm) | 10 | 8 | 9 | 12 | 11 | 13 | 13 | 14 | 17 | 18 | 16 | 12 | 153 |
Díes de nevaes (≥ 1 mm) | 19 | 18 | 13 | 5 | 0.4 | 0 | 0 | 0.1 | 0.1 | 2 | 11 | 18 | 87 |
Hores de sol | 24.8 | 56.5 | 127.1 | 186.0 | 275.9 | 303.0 | 279.0 | 229.4 | 141.0 | 93.0 | 30.0 | 15.5 | 1761.2 |
Humedá relativa (%) | 88 | 86 | 81 | 73 | 69 | 74 | 76 | 79 | 82 | 85 | 88 | 88 | 81 |
Fonte nº1: Pogoda.ru.net[24] | |||||||||||||
Fonte nº2: Observatoriu de Hong Kong (sol, 1961-1990)[25] |
Gobiernu
[editar | editar la fonte]Llexislatura | Alcalde | |
1990-1992 | Hardo Aasmäe | |
1992-1996 | Jaak Tamm | |
1996 | Priit Vilba | |
1996-1997 | Robert Lepikson | |
1997-1999 | Ivi Eenmaa | |
1999 | Peeter Lepp | |
1999-2001 | Jüri Mõis | |
2001 | Tõnis Palts | |
2001-2004 | Edgar Savisaar | |
2004-2005 | Tõnis Palts | |
2005-2007 | Jüri Aguarones | |
2007- | Edgar Savisaar | |
Tallín ye la sede de les principales instituciones de la República d'Estonia, equí atópense'l parllamentu estoniu (Riigikogu), la residencia presidencial y los ministerios. Amás tamién ye'l centru alministrativu del condáu de Harju.
El gobiernu de la ciudá ta estructurado de forma análoga al gobiernu del Estáu. Esiste por tanto un órganu llexislativu, el Conseyu de la Ciudá de Tallín y un órganu executivu, el Gobiernu de la Ciudá de Tallín.
El conseyu ta compuestu por 63 conceyales que son escoyíos en sufraxu universal secretu polos ciudadanos de Tallín pa un periodu de cuatro años. Les sos principales funciones contemplaes nos estatutos son decidir les competencies del gobiernu municipal, escoyer al presidente del conseyu, designar o cesar al alcalde, aprobar o refugar enmiendes a los presupuestos de la ciudá ya imponer los impuestos.[27]
El gobiernu de la ciudá de Tallín encargar d'executar la llexislación y proponer los estatutos salarios, estructura y responsables de los distritos. L'órganu ta compuestu por seis conceyales presidíos por un alcalde que ye propuestu pol conseyu. Dende'l 5 d'abril de 2007 esti puestu ocupar Edgar Savisaar, del Partíu del Centru (Eesti Keskerakond), ye la so segunda llexislatura, yá que tuvo como alacalde de la ciudá ente 2001 y 2004 y Maret Maripuu presidenta del Conseyu Municipal de Tallín del partíu Partíu Reformista Estoniu (Eesti Reformierakond).[28]
Tallín ta estremáu n'ocho distritos alministrativos (n'estoniu: linnaosad, en singular linnaosa). Los gobiernos de cada distritu son los encargaos de faer cumplir nel so área les funciones municipales qu'establecen la llexislación y los estatutos de Tallín. Cada distritu ye alministráu por un presidente de distritu (estoniu: linnaosavanem), l'alcalde ye l'encargáu de proponer a la persona qu'hai d'ocupar esti cargu. Los conseyos alministrativos valoren la propuesta del alcalde anque nun ye venceyante.[29]
Pa les eleiciones llocales los distritos eleutorales coinciden colos alministrativos. De los 63 conceyales del conceyu Haabersti escueye a 7, Kesklinn a 8, Kristiine a 6, Lasnamäe a 13, Mustamäe a 9, Nõmme a 7, Pirita a 5 y Põhja-Tallinn a 8.[30] Pa les eleiciones nacionales estos modifíquense, de los 12 distritos eleutorales en que s'estrema'l país Tallín tien trés, Haabersti, Tallinn y Kristiine escueyen a 8 diputaos, Kesklinn, Lasnamäe y Pirita a 11 y Mustamäe y Nõmme a 8.[31]
Les eleiciones llocales celébrense cada cuatro años, el tercer sábadu d'ochobre. Les postreres celebraron el 16 d'ochobre de 2005 y les próximes van facer en 2009. Pal repartu de los asientos utiliza'l sistema D'Hondt.[32] Nes eleiciones municipales de 2005 utilizar por primer vegada'l votu electrónicu.[33] En Tallín el porcentaxe de participación por aciu esti métodu foi del 2,7%, casi un puntu más qu'a nivel nacional, que s'asitió nel 1,9%.[34]
Les eleiciones municipales de 2005 acotaron el descensu que nos últimos años hai esperimentando l'índiz de participación na ciudá de Tallín; ente que nes eleiciones de 2002 esti asitiar nel 53,6%, nes de 2005 l'índiz baxó al 43,4%.[35]
Los ciudadanos de la capital confirmaron la preponderancia de la ideoloxía lliberal nel conceyu, yá que amás de que caltuvieron el so enfotu nel partíu gobernante d'enclín lliberal, uparon al Partíu Reformista, d'esta mesma ideoloxía, a la segunda fuercia municipal. Los cuatro principales partíos que llograron representación fueron el Partíu del Centru, que con 56.143 votos llogró'l 44,11% del sofitu ciudadanu, lo que supunxo un aumentu con al respeutive de les últimes eleiciones celebraes en 2002 (magar esto nun llogró sumar nengún nuevu conceyal quedándose colos 32 que tenía); la segunda fuercia foi'l Partíu Reformista con 28.220 votos y un 20,66%, que xubió notablemente dende 2002 (consiguió 4 conceyales más, llegando a los 15) desbancando a Res Públicu como segunda fuercia político; Unión Pro Patria tomó'l relevu na derecha a Res Públicu y atropó gran parte del votu d'esta ideoloxía, llogrando'l tercer puestu con 16.598 votos (el 12,15%), lo que-y dexó aportar al conceyu con 7 conceyales. L'únicu partíu d'izquierdes, el partíu socialdemócrata llogró tamién entrar nel conceyu per primer vegada con 15.175 votos (un 11,11%) llogrando asina superar l'estragal mínimu del 5% de votos riquíos pa llograr representación. D'últimes Unión Pro patria sufrió'l gran escalabru de les eleiciones quedándose con 12.251 votos, el 8,97% del total; estes resultancies supunxeron el descensu a la quinta y última fuercia y la perda de 14 de les sos 17 conceyales.[36][37]
La posterior evolución política modificó esta repartida en 2006, cuando los dos principales partíos de dereches Res Públicu y Unión Pro Patria xunir nel partíu Unión Pro Patria y Res Públicu. En 2006 esti partíu cuntaba con 9 conceyales y el partíu socialdemócrata con namái 4 pasando 3 d'ellos a ser independientes.[38]
Distritos de Tallín | ||
---|---|---|
Distrito | Área | Subdistritos (asumíi) |
Haabersti | 18,6 km² | Astangu, Haabersti, Lake Harku, Kakumäe, Mustjõy, Mäeküla, Pikaliiva, Rocca al Mare, Tiskre, Veskimetsa, Vismeistri, Väike-Õismäe, Õismäe |
Kesklinn (centru) | 28.0 km² | Aegna, Juhkentali, Kadriorg, Kassisaba, Keldrimäe, Kitseküla, Kompassi, Luite, Maakri, Mõigu, Raua, Sadama, Sibulaküla, Südalinn, Tatari, Torupilli, Tõnismäe, Uus Maailm, Vanalinn, Veerenni, Lake Ülemiste |
Kristiine | 9,4 km² | Järve, Lilleküla, Tondi |
Lasnamäe | 30,0 km² | Katleri, Kurepõllu, Kuristiku, Laagna, Loopealse, Mustakivi, Pae, Paevälja, Priisle, Seli, Sikupilli, Sõjamäe, Tondiraba, Uuslinn, Väo, Ülemiste |
Mustamäe | 8,0 km² | Kadaka, Mustamäe, Siili, Sääse |
Nõmme | 28,0 km² | Hiiu, Kivimäe, Laagri, Liiva, Männiku, Nõmme, Pääsküla, Rahumäe, Raudalu, Vana-Mustamäe |
Pirita | 18,7 km² | Iru, Kloostrimetsa, Kose, Laiaküla, Lepiku, Maarjamäe, Merivälja, Mähe, Pirita |
Põhja-Tallinn (norte de Tallín) | 17,3 km² | Kalamaja, Karjamaa, Kelmiküla, Kopli, Merimetsa, Paljassaare, Pelgulinn, Pelguranna, Sitsi |
Área metropolitana
[editar | editar la fonte]La única conurbación d'importancia y oficialmente constituyida d'Estonia ye l'Área Metropolitana de Tallín. La so población total ye de 530.000 habitantes y la so estensión de 1391 km². Ta estremada en tres zones; Tallín nel centru; los conceyos de Harku, Saue, Saku y Keila al oeste con 70.000 habitantes; y los de de Maardu, Viimsi, Joelähtme y Rai al este con 35.000 habitantes. Los conceyos colindantes son básicamente ciudad dormitorio onde ente'l 50 y el 90% los trabayadores realicen la so actividá llaboral na capital.[40] Cola independencia, la lliberación del suelu y el boom económicu los terrenes cercanos a Tallín fueron rápido urbanizaos, ensin planificación de les autoridaes. P'ameyorar la crecedera y la coordinación de los tresportes, los servicios y les infraestructures, Tallín acomuñar colos conceyos del so área d'influencia inmediata, tomando como modelu'l desenvueltu sistema finlandés.[41]
Urbanismu y arquiteutura
[editar | editar la fonte]Patrimoniu de la Humanidá — UNESCO | |
---|---|
Muralles de Tallín dende la ilesia de San Olav. | |
Llugar | Estonia |
Criterios | Cultural: ii, iv |
Referencia | 822 |
Inscripción | 1997 (XXI Sesión) |
Estensiones | 2008 |
Área | Europa y América del Norte |
Coordenaes | Non |
La ciudá de Tallín carauterizar poles sos torres medievales nel centru y los sos edificios d'estilu soviéticu na periferia. Dende la independencia en 1991, pero sobremanera dende'l boom económicu qu'esperimentó Estonia a principios de sieglu XXI, Tallín sufrió un fuerte tresformamientu, el centru rehabilitóse y creóse infraestructura pa cubrir la nueva demanda d'ociu y turismu. El centru históricu foi declaráu Patrimoniu de la Humanidá pola Unesco en 1997.[42]
Vanalinn
[editar | editar la fonte]Ciudá vieya
El cascu antiguu llamáu Vanalinn o ciudá vieya conserva les carauterístiques d'una auténtica ciudá medieval con antigües cases de comerciantes y almacenes. La estructura urbana componer de múltiples caleyes empedriaes que conflúin na Raekoja Platz (Plaza del Conceyu), que s'atopa asitiada nel centru del conxuntu y que los sos oríxenes hai que buscar nel mercáu medieval qu'ellí s'establecía. Na plaza destaca'l conceyu cola so torre de 64 metros d'altor que remata dende 1530 nuna veleta que representa a un vieyu guerreru que se convirtió nel símbolu de la ciudá, el Vana Toomas. L'edificiu construyíu con piedra caliar gris ente 1371 y 1404 ye d'estilu góticu tardíu. Na so fachada destaquen dos coloridas gárgoles en forma de dragón que daten del sieglu XVII. Dientro del edificiu topen una serie de salones, ente los que destaquen el del pueblu, nel que se realicen esposiciones temporales y el de plenos nel que s'atopen los bancos coles talles de madera más antiguu d'Estonia. Dende la torre puede acolumbrase una amplia panorámica de la ciudá.
Una farmacia, asitiada na parte norte de la ciudá apuéstase'l récor de ser la más antigua del mundu con una allugada en Dubrovnik, sábese que siquier dende 1422 tuvo en serviciu de forma ininterrumpida. La so fachada ye del sieglu XVII.[43]
La cai Pikk (llarga) traviesa la ciudá antigua al este de la plaza del conceyu; nel so percorríu atopen les antigües cases de los comerciantes alemanes. Los edificios más antiguos daten del sieglu XV y suelen tener trés o cuatro plantes. Al norte d'esta cai atopa la Ilesia de San Olaf, que tien un altor de 124 metros. Créese que la so primer construcción realizar nel sieglu XII pero lo cierto ye que namái esisten referencies escrites del templu a partir de 1264. Nel sieglu XIV foi llargamente reconstruyida.
Amás nesta zona pueden atopase los edificios de los antiguos gremios alemanes. Destaquen el Gran Gremiu, qu'anguaño alluga'l muséu estatal d'historia, este yera'l gremiu de los comerciantes más importantes. L'edificiu ye una construcción del añu 1410. Otru gremiu importante yera'l de los artesanos qu'ocupaben l'edificiu del Salón Gremial de San Canutu, del añu 1860, del que cabo destacar dos escultures negres de Lutero y san Canutu allugaes na fachada.[44]
Otros edificios d'importancia son los qu'ocupaben la hermandá de les cabeces negres. Esti gremiu taba integráu polos mozos comerciantes solteros y el so nome deber a que la hermandá taba dedicada al santu africanu Mauricio, del cual esiste na fachada un relieve, añu 1597. Pero lo más importante del edificiu son les sos puertes d'estilu renacentista. El gremiu de San Olaus fundáu nel sieglu XIII y tenía la particularidá de ser l'únicu compuestu dafechu por estonios.
Nesta cai alcuéntrase tamién la ilesia del Espíritu Santu, l'edificiu del sieglu XIII ye d'estilu góticu y bate dalgunos récores como'l de tener la torre más antigua d'Estonia (1433) o'l reló más antiguu de Tallín (1684). Nel so interior destaca'l retablu del altar mayor fecháu nel añu 1438 y el púlpitu barrocu creáu nel sieglu XVII.[45]
La cai vene (Rusia) atopar al este de la ciudá antigua, nella allúgase l'antiguu barriu de comerciantes rusos. Un antiguu monesteriu dominicu de 1246 atopar nesta cai. Foi abandonáu en siendo amburáu mientres les revueltes provocaes pola reforma luterana. En 1954 foi restauráu y güei día alluga un muséu de piedres cinceladas de los sieglos XV a XVII. La ilesia de San Pedro y San Pablo ye de 1844, ye d'estilu neoclásicu y obra del arquiteutu Carlo Rossi. Nesta mesma cai allúgase'l muséu d'historia de la ciudá, na que s'esponen oxetos que van repasando los diversos periodos que vivió la ciudá dese la so fundación.
La ilesia de San Nicolás asitiar al sur de Vanalinn, ye del sieglu XIII y sufrió numberosos desastres, en 1944 foi bombardiada polos soviéticos y nos años 80 sufrió una quema. Nel so interior alluga una amplía muestra d'arte ente la que destaca'l cuadru Danza macabra de Berndt Notke y altar del sieglu XV. Amás utilízase como sala de conciertos. Una ilesia greco ucraniana construyida en madera nel sieglu XIV asitiar al norte de la ciudá antigua.
De les 46 torres que llegaron a asitiase a lo llargo de la muralla qu'arrodia la parte baxa de Vanalinn queden 26 y 1,85 quilómetros de muralla, el so altor varia ente 13 y 16 metros y la so espesura ente 3 y 2.[46] De los seis puertes destaquen nel norte la puerta de la sablera na qu'antaño rompíen les foles en dómines d'envernada. Ta xunida a un bastión del sieglu XVI popularmente conocida como Margarita la Gorda (Paks Margareeta) qu'anguaño alluga'l muséu marítimu. La puerta sur llámase Kiek in de Kök nome d'orixe alemán que vien significar güeyada a la cocina, esta ye la denominación que se-y solíen dar a les torres allugaes mui cerca de la población que defendía. La so construcción data de 1475. El so altor ye de 38 metros y los sos murios lleguen a los 4 metros d'espesura. Entá se caltienen les buelgues de los cañonazos que los sos murios recibieron mientres la Guerra de Livonia. Anguaño esiste nel so interior un muséu d'historia de la capital.
Toompea
La parte alta del cascu antiguu esta claramente delimitada de la parte baxa, de fechu hasta'l sieglu XVII namái tenía una entrada. Sobre la llomba allúguense, ente otros pernomaos edificios, el parllamentu, la catedral de Alexander Nevski y la ilesia de la cúpula (Toomkirik) de los sieglos XV y XVII, que da'l so nome a la llomba.
El parllamentu d'Estonia (Riigikogu), allugar nel castiellu de Toompea. Los sos oríxenes atópase na primitiva fortaleza danesa de 1219 de la que yá pocu queda, sí se caltienen tres torres d'un castiellu posterior construyíu ente 1227 y 1229. La torre más famosa del complexu ye la Pikk Hermann llevantada en 1371 na que ondea permanentemente la bandera nacional estonia. La fachada construyida nel sieglu XVIII ye barroca y tien un carauterísticu tonu rosado.
La Catedral de Alexander Nevski ye una ilesia ortodoxa asitiada na Ciudá Vieya de Tallín. Foi construyida a partir d'un diseñu de Mijail Preobrazhensky nun típicu estilu renacentista rusu, ente 1894 y 1900, mientres el periodu en que'l país formaba parte del Imperiu rusu. Ta dedicada a San Alejandro Nevski, qu'en 1242 ganó la batalla del Llagu Peipus, nes agües territoriales de l'actual Estonia.[47]
Kadriorg
[editar | editar la fonte]A dos quilómetros al este del centru atopa'l parque Kadriorg, onde s'atopa la residencia presidencial. El palaciu Kadriorg llevantáu ente 1718 y 1736 amás d'allugar la casa del presidente de la república da cabida al muséu d'arte estranxero qu'espón de forma permanente una coleición de pintures alemanes, holandeses ya italianes de los sieglos XVII y XVIII. Detrás del palaciu onde d'antiguo taben les cocines allugóse un pequeñu muséu que tien pintures ruses y chines, porzolanes ya iconos del sieglu XV.
El muséu d'arte moderno KUMU, inauguráu en 2006, tamién se topa na zona. L'edificiu consta de siete plantes y alluga la mayor coleición d'arte de los países bálticos.
Pirita
[editar | editar la fonte]El distritu de Pirita ta asitiáu a dos quilómetros al nordeste del centru de Tallín, nél atopen el palaciu de Maarjamäe d'estilu neogóticu construyíu en 1870, nel que s'esponen diversos oxetos colos que se repasa la vida tallinesa de los sieglos XIX y XX. Cerca del palaciu atopa un monumentu llevantáu en 1975 d'estilu soviéticu que recuerda a los soldaos cayíos na guerra.
Al pie de la desaguada del ríu Pirita alcuéntrase'l Olümpikeskus, el centru que se construyó p'allugar les regatas de los Xuegos Olímpicos de Moscú 1980. Anguaño celébrense equí regatas internacionales. Al otru llau del ríu caltienen unes ruines que pertenecen a un antiguu conventu góticu del sieglu XV dedicáu a Santa Brígida. Foi destruyíu nel añu 1577 nel trescursu de la Guerra de Livonia.
Ríu arriba la torre de televisión de 314 metros d'altor foi tamién construyida con ocasión de los Xuegos. En 1975 púnxose la primer piedra y el 11 de xunetu de 1980 foi inaugurada oficialmente. Dende'l so mirador panorámicu asitiáu a 170 metros d'altor puede llegase a acolumbrar la mariña finlandesa en díes claros. Na base de la torre pueden apreciase los impautos de bala provocaos mientres l'intentu de golpe d'estáu soviéticu de 1991.
Parques
[editar | editar la fonte]La ciudá antigua alcuéntrase arrodiada por un pequeñu petrina verde qu'antaño yera un foso de defensa, del cual entá hai dellos restos. Al norte cerca de la puerta de Margarita la Gorda'l monumentu llamáu la llinia rota recuerda a los finaos nel fundimientu del ferry Estonia asocedíu'l 28 de setiembre de 1994. Al sur nel Hirvepark alzóse otru monumentu, esti n'alcordanza de los estonios deportaos mientres la Segunda Guerra Mundial.
El parque de Kadriorg con 100 hectárees tien un frondoso arboláu nel qu'abonden los castaños y los carbayos, el so creador foi l'italianu Niccolo Michetti y nél topa'l yá mentáu palaciu, del mesmu nome.
Na marxe derecha del ríu Pírita ta asitiáu'l xardín botánicu de Tallín qu'ocupa 2,5 quilómetros y que contién más de 800 especies de plantes.
El parque zoolóxicu de Tallín asitiáu al oeste de la ciudá cunta con más de trescientes especies d'animales, y la mayor concentración de cabres selvaxes en cautiverio del mundu.
Educación
[editar | editar la fonte]El sistema educativu estoniu s'estructura nos siguientes niveles; educación preescolar, primaria, secundaria, profesional y superior, amás de la educación p'adultos. La escolarización ye obligatoria ente los 7 y los 17 años.[48] Los encargaos del financiamientu de los centros educativos son los conceyos y l'Estáu.[49]
L'añu escolar empieza'l 1 de setiembre y termina en xunu. Pal cursu 2007-2008 hai 85 centros educativos en Tallín, de les cualos 73 son públicos, 71 pertenecientes al conceyu y 2 al Estáu. Les 12 restantes son privaos. Por cuenta de que una parte importante de la población tien el rusu como llingua materna esisten centros educativos qu'imparten enseñances nesti idioma. Asina de los cuatro guarderíes qu'esisten en Tallín una d'elles enseña en rusu. De los dolce escueles primaries nueve son n'idioma estoniu y trés en rusu y de les 55 escueles secundaries 33 son n'estoniu y 22 en rusu. Nos centros d'enseñanza de la capital había en 2007 5.490 docentes y 47.075 alumnos lo que representa'l 21% del total del Estáu.[50]
Los tallineses apoderen amás del estoniu, siquier otru idioma como segunda llingua, el rusu y l'inglés son los más estendíos anque tamién hai un significativu porcentaxe de falantes de finés y alemán.[51]
La Universidá de Tallín (Tallinna Ülikool) fundar en 2005. Tallín foi la postrera capital europea en tener una universidá por cuenta de la antigua y prestixosa Universidá de Tartu (Tartu Ülikool) sobre la cual recayó históricamente la formación universitaria de los estonios. El númberu d'estudiantes en 2007 foi de 7.815.[52] La Universidá Téunica de Tallín (Tallinna Tehnikaülikool) foi fundada en 1918, en 2008 allugaba 13.263 alumnos.[53] L'Academia Estonia de Ciencies fundada en 1938, cuntaba en 2008 con 77 miembros, 58 de plenu derechu y 19 estranxeros.[54]
Otres importantes instituciones educatives que tienen la so sede en Tallín son; la Fundación Estonia de Ciencies, el Conseyu d'Investigación y desenvolvimientu d'Estonia, l'Institutu de Teunoloxíes de la Información, l'Academia Estonia de Música y Teatru, l'Academia Estonia d'Arte, l'Academia Estonia de Defensa del Estáu y l'Institutu de Teoloxía de la Ilesia Evanxélica Luterana Estonia.
Economía
[editar | editar la fonte]La crecedera económica d'Estonia asitióse nos últimos años ente los más altos d'Europa por cuenta de los fondos europeos y a la inversión estranxera, de la que Tallín ye receptora d'ente un 80 y 90 per cientu. Tallín y la so periferia ye la zona más desenvuelta d'Estonia; namái'l condáu de Harju produz el 60,4% del PIB d'Estonia. La tasa de crecedera del PIB per cápita nel condáu de Harju foi del 62% ente 2000 y 2004, l'ingresu mediu nesti periodu foi de 702,835 euros, alloñándose significativamente del restu del país. La tasa de desemplegu asitiar en 2006 nel 4,5%.[21]
El puertu de Tallín ta empobináu principalmente al movimientu de pasaxeros, anque tamién esiste tráficu de contenedores con una capacidá añal de 30 millones de tonelaes añales. El sector pesqueru caltién una pequeña flota d'arrastreros qu'operen fora de Tallín, principalmente nel mar Bálticu, anque la so importancia atopar n'amenorgamientu.[55]
Amás de la tradicional actividá portuaria que dende la so fundación constituyó una parte fundamental de la economía de Tallín, dende empiezos del sieglu XXI el gobiernu fomentó'l desenvolvimientu del sector de les nueves teunoloxíes y de la información. Llegaron a denominar a Estonia como la Silicon Valley del Bálticu,[56] (la ciudá de Tallín ta hermanada col conceyu de Los Gatos allugáu nesta rexón). Ente les empreses más conocíes d'esti sector destaquen Skype, fundada en 2003, y Kazaa. La grana d'esta gran crecedera nel sector atopar nel Institutu de Cibernética fundáu nel periodu soviéticu.
Sicasí los principales sectores económicos de la ciudá siguen siendo la industria testil y alimentaria, según el sector servicios, qu'aumentó hasta convertise en preponderante gracies al turismu y al sector financieru. Hai de solliñar tamién la importancia económica de l'actividá gubernamental por cuenta del allugamientu na ciudá de les principales instituciones del país. La Bolsa de Tallín, fundada en mayu de 1996, integrar en 2002 na compañía OMHEX, con sede en Suecia y que controla amás les bolses de valores d'Estocolmu, Ḥélsinki, Riga y Vilnius. El sistema bancariu ta controláu por empreses sueques que dan una total estabilidá y tresparencia al sector estoniu.
De resultes d'esta crecedera, la ciudá esperimentó un tresformamientu modernizadora que se reflexa, por casu, na reforma del aeropuertu, la rehabilitación del centru históricu (que na dómina soviética fuera abandonáu en desterciu de los barrios de la periferia), y l'apertura d'innumberables negocios y modernos centros comerciales.
Hai de solliñar la cooperación ente Tallín y Ḥélsinki, que va n'aumentu dende la entrada na Xunión Europea y la creación de la eurorrexón Ḥélsinki-Tallín. Esta integración ayudó a crear crecedera económica en dambes veres del golfu de Finlandia. Ente que Tallín recibe cada vez más visitantes de Ḥélsinki, quien busquen, ente otres coses, los sos baxos precios, sobremanera en productos con un altu porcentaxe d'impuestos en Finlandia, como l'alcohol. La rexón de Harjumaa supón una fonte de mano d'obra pa la industria, la construcción y el sector servicios de la rexón finlandesa d'Uusimaa. Esti intercambiu vese favorecíu pola proximidá cultural y llingüística.
La collaboración con Ḥélsinki inclúin proyeutos pa una integración más fuerte, asina'l conceyu de Tallín espubliza conxuntamente col de la capital finlandesa y el de San Petersburgu la estadístiques sobre les sos respeutives ciudaes. Ḥélsinki tien amás diversa infraestructura na capital estonia, como la Escuela Finesa, l'Axencia pal Desenvolvimientu del Turismu y el Proyeutu pal Desenvolvimientu de les Pequeñes Empreses.
Cultura
[editar | editar la fonte]Idioma
[editar | editar la fonte]L'estoniu —que pertenez al grupu de les llingües ugrofineses y que ta estrechamente rellacionáu col finés— ye l'únicu oficial y ye entendíu pola mayoría de la población, magar gran parte de los habitantes de la ciudá tamién entiende'l rusu, l'inglés y el finés.
En 2011 foi la primer ciudá estonia en ser la Capital Europea de la Cultura, xunto a la ciudá finlandesa de Turku.[57]
Museos
[editar | editar la fonte]En Tallín hai 30 museos de diverses temátiques, esisten esposiciones sobre la historia d'Estonia, la so capital, les sos campañes militares, etc. Tamién hai munches galeríes d'arte y esposiciones.
El Muséu d'Arte d'Estonia (n'estoniu Kunstimuuseum o KUMU), foi fundáu en 1919 y alluga la mayor coleición d'arte de los países bálticos y una de les más importantes del norte d'Europa. Anguaño tien cinco sucursales en Tallín, el Muséu d'Arte KUMU, el Muséu d'Arte Kadriorg, el Muséu Niguliste, el Muséu Adamson-Eric y Casar muséu Kristjan Raud.
Ente estes sedes destaca la qu'ocupa un modernu edificiu diseñáu pol arquiteutu finlandés Pekka Vapaavuori, inauguráu en 2006. La esposición cunta con obres dende'l sieglu XVIII d'equí p'arriba incluyendo muestres de la corriente del socialismu real de la dómina soviética.[58]
Otra sede destacada ye la qu'ocupa unu de los edificios que componen el palaciu de Kadriorg. Este ta acutáu pal arte estranxero de los sieglos XVII y XVIII.
El Muséu al campu d'Estonia asitiáu en Rocca al Mare, al oeste de Tallín. El muséu, abiertu en 1957, muestra l'arquiteutura tradicional estonia al traviés de la esposición de les más antigües estructures de madera del país. Inclúin granxes, molinos, un mesón, una escuela un parque de bomberos y una capiya.
El Muséu Tammsaare, allugáu al este del parque Kadriorg, ta dedicáu a unu de los más importantes escritores estonios, Anton Hansen Tammsaare(1878 - 1940), allugáu de fechu na so última residencia, nél amuésase oxetos y moblame típicu de los años en que vivió esti célebre estoniu.
La Casa Museo Pedro'l Grandy allugáu nel parque Kadriorg atópase na casa onde'l zar Pedru I el Grande ocupaba nes sos visites a Tallín mientres yera construyíu'l palaciu de Kadriorg. Nél amuésense una coleición d'oxetos de Pedru I y moblame del sieglu XVIII.
El Muséu de la Ciudá (Linnamuuseum), atópase na cai Vene, nel centru históricu. Ocupa l'antigua residencia medieval d'un comerciante y nél repasa la historia de la ciudá dende'l sieglu XIII hasta los años noventa al traviés d'oxetos y muebles de distintes dómines.
El Muséu marítimu d'Estonia, ta asitiáu nel bastión Margarita la Gorda, empobináu a la historia marítima del país, nél atopen semeyes, documentos, antiguos preseos de navegación, barcos en miniatura ente otros oxetos.
El Muséu d'Historia d'Estonia fundáu en 1842 ta asitiáu nel palaciu de Maarjamäe. El so ámbitu céntrase la historia del país mientres los sieglos XIX y XX.
Artes escéniques
[editar | editar la fonte]Na ciudá celébrense numberosos festivales musicales: de jazz, de música barroca, de canto coral, etc. Tien una gran sala de conciertos, el Saku suurhall, nel que se realicen dalgunos d'estos festivales. Esisten na ciudá 10 teatros principales, de los cualos 5 son de propiedá estatal; suelen representase actuaciones clásiques. Sicasí, amás d'estos teatros principales, tán surdiendo pequeños teatros y nuevos proyeutos teatrales.
Cada cuatro años celebra'l festival del cantar d'Estonia nel auditoriu canto Tallín. Esti festival celebrar dende 1869, añu en que se realizó'l primer festival en Tartu. Nel añu 1896 treslladóse a Tallín, onde en 1959 ye construyó un anfiteatru descubiertu que tien capacidá pa 50.000 asistentes.
El Teatru d'Estonia ta allugáu en dos edificios en Tallín, el teatru de la ópera y la sala de conciertos. La casa de la ópera foi diseñada n'estilu modernista polos arquiteutos finlandeses Armes Lindgren y Wivi Lönn ya inaugurada en 1913. Mientres los bombardeos soviéticos de 1944 sufrió graves daños polo que se reconstruyó en trés años dempués siguiendo un estilu clásicu estalinista. L'edificiu consta de trés partes dos grandes auditorios asitiaos en cada ala del edificiu y una nueva añadida en 2006. L'edificiu ye la sede de la Ópera Nacional Estonia y la Orquesta Sinfónica Nacional d'Estonia.
Fiestes
[editar | editar la fonte]Los díes festivos de la ciudá, dalgunos de los cualos vienen de la tradición relixosa, coinciden básicamente colos festivos a nivel nacional. Celébrense'l día d'añu nuevu, el 24 de febreru conmemórase l'aniversariu de la independencia de la República d'Estonia asocedida en 1918, en 2008 celebrar en tol país actos pol 90 aniversariu.[59] Ente marzu y mayu celebren el Vienres Santu, la Pascua y el Pentecostés. El 1 de mayu celébrase'l Kevadpüha, Día de la Primavera, la nueche anterior la xente sale a festexar la llegada d'esta estación na fiesta llamada Jaaniõhtu. El 23 de xunu ye'l Võidupüha, onde se conmemora la victoria na batalla de Võnnu, que consolidó la independencia d'Estonia amenazada polos baltogermanos. El 24 de xunu celébrase'l Jaanipäev, o la celebración del solsticiu de branu, fiesta típica n'Estonia d'orixe precristianu na que se faen fogueres y realízase una comida familiar.[60] El 20 d'agostu festéxase'l día de la recuperación de la independencia en 1991, dempués del periodu soviéticu. N'avientu atopen les fiestes típiques navidiegues; la Nuechebona, día 24; la Navidá, día 25; y el 26, la Boxing Day, fiesta d'orixe anglosaxón na que se faen regalos a los más desfavorecidos.[61]
Deportes
[editar | editar la fonte]L'eventu deportivu más destacable de la capital estonia foi la celebración nes sos agües de les pruebes de vela de los Xuegos Olímpicos de Moscú, en 1980.[62] El centru olímpicu de regatas, que se construyó pa la ocasión entama dende entós acontecimientos internacionales de vela. Creáronse munches construcciones pa les olimpiaes, como por casu el nuevu edificiu del Conceyu, l'Hotel Olímpicu, la Oficina Postal y el Centru de Regatas. Gracies a les olimpiaes, la badea de Tallín, hasta entós altamente contaminada, sufrió un gran cambéu al empecipiase la depuración de les agües fecales y residuos de la industria antes arramaes direutamente al Mar Bálticu.
La partida presupuestaría destinada al deporte pol conceyu yera de 10.285 euros en 2006, lo que supónía un 3,7% del total.[63] La ciudá tien instalaciones pa múltiples deportes, partíes por tolos distritos. La piscina de Kalev tien les midíes olímpiques. El Tallinna Spordihall, ye un modernu pabellón cubiertu onde pueden practicase ente otros deportes, atletismu, tenis y baloncestu. El Nõmme Tennisekeskus, ye'l centru de tenis de Nõmme. El Tallinna BC Kalev/Cramo ye l'equipu de baloncestu más importante de la ciudá, la so sede atopar nel Saku Suurhall, estadiu onde tamién se celebra competiciones de ḥoquei sobre xelu.[64]
El A. Le Coq Arena, principal estadiu de fútbol, ye la sede del FC Flora Tallinn, y de la Seleición Nacional de Fútbol. El Kalevi Keskstaadion, ye'l campu del JK Kalev Tallinn. Otros equipos de fútbol con sede na capital son el FC Ajax Lasnamäe, el FC TVMK Tallinn y el FC Levadia Tallinn qu'anque tien la so sede en Maardu xuega los sos partíos en Tallín.
Amás dende 1989 celébrase añalmente'l maratón de Tallín.[65]
Turismu
[editar | editar la fonte]Tallín ye la ciudá estonia que más visitantes recibe. En 2006 visitar 2.113.108 turistes, ensin cuntar colos que lleguen en viaxes de namái un día, bien per mediu de los ferris qu'enllacen con Ḥélsinki, o bien polos cruceros qu'apuerten al so puertu (nel añu 2006 visitaron Tallín 311.000 persones per esta vía). Los turistes que pernoctan na ciudá pasen nella una media de 1,8 nueches. La ufierta hotelera cuntaba en 2006 con 12.058 cames y el gastu mediu per habitación foi de 28,66 euros (605 corones estonies). El 86,2% de los turistes que visitaron Tallín en 2006 son estranxeros. El turismu nacional representó tan solo un 13,8% anque esta cifra supón casi'l doble que n'años anteriores. La dómina de mayor arribación turística concentrar ente los meses de mayu a agostu, siendo xunetu'l mes del añu en que más visitantes lleguen a la ciudá. Por procedencia son los finlandeses los que con diferencia más visitaron Tallín con un 34% de les pernoctaciones, siguíos por británicos, suecos, alemanes, rusos y noruegos.[66]
Como principal curiosu turísticu Tallín ufierta'l so cascu antiguu medieval, anque esisten munches otres opciones o complementos d'ociu, como les sos saunes y balnearios, los sos centros comerciales o la posibilidá de percorrer la ciudá y la so contorna faciendo senderismo o en bici. Pel branu destaquen les sableres de los distritos de Pirita y Haabersti.
Los eventos culturales asocédense pel branu. Yá dende abril el festival Jazzkaar enllargar mientres dos selmanes, ufiertando jazz internacional. El Tallinna Vanalinna päevad celebrar en xunu nel cascu antiguu, mientres cuatro díes nos que se recrea la dómina de la Edá Media por aciu espectáculos, conciertos y actividaes.[67] El Oktoberfest estoniu tien llugar en xunetu nel Ollesummer (branu de la cerveza), nel que se celebra un festival de rock. N'agostu'l cantar estoniu tien el so sitiu mientres el Birgitta Festival. El Festival de Danza tamién se celebra n'agostu. El Black Nights Film Festival, eventu cinematográficu tallinés nel que s'esponen películes de tol mundu, celebrar ente payares y avientu.
La gastronomía típica de la ciudá basar na carne, de gochu, pollu, o de caza como'l alce y el xabalín. Tienen la so presencia tamién los productos del campu y el pexe, esti postreru quiciabes menos de lo esperao nuna ciudá costera. Asina, ellabórense platos típicos como la carne con pataques, el gochu con gelatina o'l quesu d'enebro.[68] El pexe más tradicionel ye'l espadín. El vana Tallinn, ye un llicor típicu de la capital. Les cerveces Saku y A. Le Coq y el vodca son les bébores nacionales. El chocolate de Kalev ye dende 1806 un símbolu de la ciudá.
Tresporte
[editar | editar la fonte]Aereu
[editar | editar la fonte]L'Aeropuertu de Tallín (tamién conocíu como Ülemiste, por atopase xunto al llagu del mesmu nome) ta asitiáu aproximao a 4 km al sureste del centru de la ciudá y realiza conexones regulares a dellos aeropuertos d'Europa, amás de vuelos dientro d'Estonia. P'afaer l'aeropuertu a la medría de pasaxeros llevó una amplia reforma y modernización; esta obra, empezada en 2007 y rematada en 2008, llevar a cabu gracies a los fondos de la Xunión Europea.
Pa treslladase del aeropuertu a la ciudá cuntar con una llinia d'autobús, según del serviciu de taxis.
El númberu de pasaxeros creció de forma constante dende la independencia. Esta crecedera acentuóse dende la entrada d'Estonia na Unión Europea en 2004: si en 2003 l'aeropuertu rexistró 715.859 pasaxeros, en 2005 esti númberu habíase dobláu llegando a los 1.401.059. Per otra parte, el 61% de los viaxes fueron por motivos de negociu, ente que'l turismu ocupó un 35%.[69]
Estonian Air ye la principal compañía qu'opera nel aeropuertu, rexistrando'l 43% del tresporte de pasaxeros en 2007, siguida de lloñe con un 10% pola compañía Easyjet. Otres compañíes son Aero Airlines, Czech Airlines, Air Baltic, KLM, Lufthansa, SAS, Norwegian y LOT.[70]
Les conexones del aeropuertu de Tallín son principalmente internacionales, el tresporte de pasaxeros escontra destinos nacionales namái supunxo'l 1,2%. Les principales conexones del aeropuertu de Tallín son con Londres y Ḥélsinki qu'en 2007 rexistraron el 12% de pasaxeros caúna. Importantes son tamién los destinos nórdicos como Estocolmo, Copenhague y Oslo. Otros enllaces importantes son con aeropuertos centroeuropeos como Praga, Frankfurt del Main, Ámsterdam, Berlín y Vilnius. Los dos únicos enllaces nacionales son colos aeropuertos de Kuressaare y Kärdla, les capitales de los dos principales islles del país Saaremaa y Hiiumaa respeutivamente.
Tamién hai un serviciu d'helicópteru a Ḥélsinki, cubiertu pola compañía finlandesa Copterline, que se promociona como la conexón más rápida esistente ente dos capitales nacionales. L'helipuertu, llamáu Linnahall, alcuéntrase asitiáu xunto al puertu, a cinco minutos del centru.
L'únicu gran accidente aereu protagonizar el 10 d'agostu de 2005 un helicópteru que se bastió al mar, cerca de la islla d'Osmusaar, tres minutos dempués de salir de Tallín. Nengún de los 14 ocupantes pudo ser rescatáu con vida.[71] Esti accidente xunto al descensu de pasaxeros y múltiples problemes n'otros helicópteros causó la supresión de la ruta. En 2008 foi reabierta con una nueva flota.[72]
Terrestre
[editar | editar la fonte]Na Tallín opera una vasta rede de tresportes compuesta por 63 llinies d'autobuses, 4 de tranvíes y 8 de trolebuses con rutes que tomen tolos distritos.
La estación de trenes alcuéntrase asitiada nel centru de la ciudá al noroeste del cascu antiguu. Dende la estación salen trenes internacionales, interregionales y rexonales. La compañía Edelaraudtee caltién conexones ferroviaries a delles ciudaes del país, como Tartu, Pärnu, Narva, Paldiski o Viljandi. Esiste una única conexón internacional, xestionada pola compañía rusa GoRail, que coneuta con Moscú.[73] Los servicios escontra Riga y San Petersburgu atópense atayaos dende 2004.[74]
Pa 2013 tiense prevista la finalización de la Rail Baltica, una llinia de tren financiada pola Unión Europea que va xunir Tallín con Varsovia.[75] Como ampliación del proyeutu preve la conexón de Berlín con Ḥélsinki para lo que se ta estudiando la posibilidá de la creación d'un túnel ente Tallín y la capital finlandesa.[76]
La compañía AS encargar de los percorríos pol condáu de Harju, esisten múltiples enllaces colos barrios y ciudaes perifériques de Tallín. El primer serviciu de tren electrificáu de Tallín foi inauguráu en 1924 y cubría los 11,2 quilómetros qu'esisten ente la capital y Pääsküla. La flota de trenes ta compuesta por antiguos EMU de fabricación soviética y nueves unidaes. Pa 2012 la empresa Elektriraudtee tien previstu haber anováu tolos sos trenes.[77]
La estación d'autobuses central atopar a dos quilómetros al sureste del cascu antiguu. Esisten servicios internacionales que conecten Tallín cola mayoría de países europeos, los dos principales compañíes que cubren estes rutes son Eurolines y Ecolines. Los servicios interregionales conecten Tallín coles ciudaes estonies más importantes: Haapsalu, Kärdla, Kuressaare, Narva, Pärnu, Tartu y Võru. Los autobuses a nivel rexonal tán dirixíos pola Harjumaa Ühistranspordikeskus (HÜTK) (Centru de Tresporte Públicu del Condáu de Harju), quien tien 50 rutes que percuerren tol condáu.
La rede d'autobuses urbanos ta xestionada por dos empreses, Tallinna Autobussikoondis (Compañía d'Autobuses de Tallín) y MRP Linna Liinid, que tán coordinaes al traviés de la Tallinna Transpordiamet (Departamentu de Tresportes de Tallín), quien regula les tarifes y horarios. La exa tresversal de la rede ye la que va dende Pirita a Nõmme, esto ye, les zones oriental, central y meridional, yá que son éstes les qu'escarecen d'otros medios de tresporte urbanu como la tranvía o'l trolebús.
Les tranvíes empresten serviciu pol cascu antiguu y la so contorna, tien 4 llinies y dos tipos de tranvía, los Tatra KT4 y KT6. Práuticamente tola rede de trolebuses concentrar al oeste de Tallín nos distritos de Mustamäe y Haabersti.
L'autopista Vía Báltica (que forma parte de la ruta europea Y67 que va dende Praga hasta Ḥélsinki) coneuta Tallín cola frontera lituanu-polaca al traviés de Letonia.
Dende'l 1 de xineru de 2013, el tresporte públicu ye totalmente gratuitu, polo que se convirtió na primer capital europea n'adoptar esti serviciu.[78]
Marítimu
[editar | editar la fonte]La terminal marítima de pasaxeros, atopar nel centru del puertu. La conexón por ferri más popular de Tallín, con más de dos millones de pasaxeros al añu, ye la que cubre los 80 quilómetros que lu dixebren de Ḥélsinki. El tiempu envaloráu d'ente los dos capitales varia según el tresporte, en ferry-cruceru'l trayeutu ye de tres hores y media. Dende mayu a ochobre poner en funcionamientu amás los hidroplanos que percuerren el tramu nuna hora y venti minutos. Les empreses que percuerren esta ruta son, Viking Line, SuperSeaCat, Linda Line Express, Tallink, Eckerö Line y Nordic Jet Line. Estos ferris son utilizaos frecuentemente por ciudadanos finlandeses pa viaxar a Tallín pa realizar compres. Por casu, los precios de les bébores alcohóliques n'Estonia son muncho más baxos qu'en Finlandia, qu'hai gravado estos productos con altos impuestos. Por esta razón, munchos finlandeses faen viaxes d'un día pa mercar bébores alcohóliques y productos de salú que nun son cubiertos polos servicios sociales d'aquel país (como por casu, gafes).
Amás esiste un ferri de la compañía Tallink que coneuta con Marieḥamn, capital de les islles Åland.
Tallink opera n'otres rutes como les que lleguen a Rostock y Estocolmu, ta última ruta ye tristemente recordada pol fundimientu en 1994 del ferri-cruceru M/S Estonia na que perecieron 852 persones.[79] El ferri ente Tallín y San Petersburgu alcuéntrase suspendíu.[¿cuándo?]
Amás compañía Linda Line pon en serviciu una llinia de ferri que va a la islla Aegna. Esta isla, perteneciente al conceyu de Tallín, nun alluga a munchos residentes, polo que la ruta ábrese pel branu la pa tresportar a los turistes que lu visiten.
Ciudaes hermaniaes
[editar | editar la fonte]Tallín participa en múltiples programes de cooperación ente ciudaes, ente elles Eurocities[20] o la Moderna Lliga de Ciudaes de l'Hansa.[80] Amás, tien alcuerdos d'hermanamientu coles siguientes ciudaes:
Predecesor: Essen Istambul Pécs |
Capital Europea de la Cultura xunto con Turku 2011 |
Socesor: Maribor Guimaraes |
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ (2010) Cartafueyos Normativos. Nomes de los países del mundu y de les sos capitales y xentilicios. Uviéu: Academia de la Llingua Asturiana. ISBN 978-84-8168-500-8.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Taylor, Neil (2007). Tallinn, 2nd: The Bradt City Guide (Bradt Mini Guide). Inglaterra: Bradt Travel Guides. 184162179X.
- ↑ Tallinn24.info (2007). «Tallinn history» (inglés). Consultáu'l 13 d'ochobre de 2008.
- ↑ Travel to Baltics. «Tallinn - Medieval Capital» (inglés). Consultáu'l 22 de setiembre de 2008.
- ↑ Fernando Martínez Lainez (El Mundo) (18 de payares de 2000). «Una moderna ciudá medieval». Consultáu'l 19 d'ochobre de 2008.
- ↑ High medieval rural settlement in Scandinavia; The Cambridge History of Scandinavia By Knut Helle; p. 269 ISBN 0-521-47299-7
- ↑ «Consolidation of the new regime. Origin and mutual relations of the new settlers» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2007-06-10. Consultáu'l 28 de setiembre de 2008.
- ↑ Tallinna Raekoda. «The Town Hall Tower» (inglés). Consultáu'l 7 d'ochobre de 2008.
- ↑ Kinder, Hermann; Higelmann, Werner (1991). «Edad Media», Atles zur Weltgeschichte. ISMU, páx. 265. ISBN 84-7090-005-6.
- ↑ Stephane Courtois; Werth, Nicolas; Panne, Jean-Louis; Paczkowski, Andrzej; Bartosek, Karel; Margolin, Jean-Louis & Kramer, Mark. (1999). The Black Book of Communism: Crimes, Terror, Repression. Harvard University Press. ISBN 0-674-07608-7.
- ↑ Jewish Virtual Library. «The Virtual Jewish History Tour Estonia» (inglés). Consultáu'l 7 d'ochobre de 2008.
- ↑ Estonica (2008). «Warfare in Estonia in 1944» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2007-06-10. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2008.
- ↑ El País (12 d'abril de 1979). «Leningrado, Kiev, Tallin, y Minsk, sedes olímpicas además de Moscú». Consultáu'l 2 de marzu de 2021.
- ↑ Tallinn Life (2008). «Estonian Singing Revolution» (inglés). Consultáu'l 19 d'ochobre de 2008.
- ↑ EuroNews. «Instalada nel campusantu militar de Tallín la revesosa estatua del soldáu soviéticu». Archiváu dende l'orixinal, el 2008-05-28. Consultáu'l 30 d'abril de 2007.
- ↑ «Öine märul: üks surnu, 44 vigastatut, 99 lõhkumisjuhtu ja 300 kinnipeetut». Archiváu dende l'orixinal, el 2007-09-05.
- ↑ Statistics Estonia. «Population by the place of residence and ethnic nationality» (inglés). Consultáu'l 30 de setiembre de 2008.
- ↑ Error de cita: La etiqueta
<ref>
nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaescensu
- ↑ 19,0 19,1 19,2 «A glance at the history and geology of Tallinn» páxs. p. 112. Olle Hints (6 de payares de 2004). Consultáu'l 28 de setiembre de 2008.
- ↑ 20,0 20,1 Tallinn.ee (2007). «Üldtutvustus Xeneral data» (inglés). Consultáu'l 17 d'ochobre de 2008.
- ↑ 21,0 21,1 «Tallinn Arvudes 2007.indd» páxs. p. 9. Tallinn.ee (6 de payares de 2007). Consultáu'l 28 de setiembre de 2008.
- ↑ Tutiempo.net. «Calendariu solar perpetuu pa Tallín». Consultáu'l 13 d'ochobre de 2008.
- ↑ Tallinn.ee (2006). «Weather and environment» (inglés). Consultáu'l 13 d'ochobre de 2008.
- ↑ «КЛИМАТ ТАЛЛИНА» (rusu). Погода и климат (Clima y Tiempu). Consultáu'l 15 d'abril de 2013.
- ↑ «Climatological Information for Tallinn, Estonia» (inglés). Hong Kong Observatory. Consultáu'l 15 d'abril de 2013.
- ↑ Tallinn.ee (23 de xineru de 2008). «Mayors of Tallinn» (inglés). Consultáu'l 13 d'ochobre de 2008.
- ↑ «Local Self-government: Definition, its Position in Public Administration and Historical Development» (inglés). Estonica. Consultáu'l 28 de setiembre de 2008.
- ↑ «About Tallinn City Gorvernment» (inglés). Tallín.ee. Consultáu'l 28 de setiembre de 2008.
- ↑ «Tallinn City districts» (inglés). Tallín.ee. Consultáu'l 28 de setiembre de 2008.
- ↑ Estonian Embassy in Sweden (16 d'agostu de 2005). «Estonians to elect more than 3,000 local councillors on October 16» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2015-04-26. Consultáu'l 15 d'ochobre de 2008.
- ↑ Riigikogu (13 de setiembre de 2004). «Elections in Estonia After the Restoration of Independence» (inglés). Consultáu'l 16 d'ochobre de 2008.
- ↑ Heiki Sibul, Estonian National Eleutoral Committee. «Eleutoral system in Estonia» (inglés). Consultáu'l 23 d'ochobre de 2008.
- ↑ El Mundo (5 de marzu de 2007). «Estonia ye'l primer país que realiza les sos votaciones parllamentaries por Internet». Consultáu'l 23 d'ochobre de 2008.
- ↑ Tallinn.ee (2007). «Europe's smallest are fast to react» (inglés). Consultáu'l 23 d'ochobre de 2008.
- ↑ Estonian National Eleutoral Committee (20 d'ochobre de 2002). «Kohaliku omavalitsuse volikogude valimine» (estoniu). Consultáu'l 23 d'ochobre de 2008.
- ↑ Tallinn.ee (2003). «City of Tallinn, administration and budget 2003» (inglés). Consultáu'l 23 d'ochobre de 2008.
- ↑ Estonian National Eleutoral Committee (16 de payares de 2005). «Local government council elections 2005» (inglés). Consultáu'l 23 d'ochobre de 2008.
- ↑ Tallinn.ee (2006). «City of Tallinn, administration and budget 2006» (inglés). Consultáu'l 23 d'ochobre de 2008.
- ↑ Estonian Atles. «Tallín» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2016-03-05. Consultáu'l 30 de setiembre de 2008.
- ↑ Rafael Machado Santiago y Otto Kurts (Universidá de Granada) (2002). «Estructures y articulaciones territoriales de Andalucia y Estonia: Analís comparáu» páx. 29. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2008.
- ↑ Andres Ideon (2006). «Eeslinnastumisest Tallinna Linnastus» (estoniu). Consultáu'l 15 d'ochobre de 2008.
- ↑ UNESCO. «About Tallinn City Gorvernment» (inglés). Consultáu'l 28 de setiembre de 2008.
- ↑ Red d'Información Europea d'Andalucía (abril de 2004). «La quinta ampliación de la Unión Europea» páx. 24. Archiváu dende l'orixinal, el 30 de payares de 2015. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2008.
- ↑ «Development of towns in the 14th–15th centuries. Church life in towns» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2007-06-10. Consultáu'l 28 de setiembre de 2008.
- ↑ tourism.tallinn (20 d'abril de 2006). «Church of the Holy Ghost» (inglés). Consultáu'l 19 d'ochobre de 2008.
- ↑ Tourism Tallinn (20 d'abril de 2006). «Nunna, Sauna and Kuldjala Towers» (inglés). Consultáu'l 19 d'ochobre de 2008.
- ↑ Estonian Orthodox Church of Moscow Patriarchate. «[https://web.archive.org/web/http://www.orthodox.ee/indexeng.php?d=parishes/aleks_y Saint Alexander Nevsky Cathedral]» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 1 d'avientu de 2015. Consultáu'l 19 d'ochobre de 2008.
- ↑ Estonica. «The formation of an autonomous system of education» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2008-04-06. Consultáu'l 8 d'ochobre de 2008.
- ↑ Embaxada d'Estonia n'España. «El paisaxe de la educación Estonia». Consultáu'l 8 d'ochobre de 2008.
- ↑ Eesti.ee. «Colleges and universities» (inglés). Consultáu'l 8 d'ochobre de 2008.
- ↑ Statistics Estonia. «Population by the place of residence and command of foreign languages» (inglés). Consultáu'l 8 d'ochobre de 2008.
- ↑ Universidá d'Estonia. «Number of Students» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 30 de payares de 2015. Consultáu'l 8 d'ochobre de 2008.
- ↑ Tallinn University of Technology. «Facts and figures» (inglés). Consultáu'l 8 d'ochobre de 2008.
- ↑ Estonian Academy of Sciences. «Members alphabetically» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2012-03-03. Consultáu'l 8 d'ochobre de 2008.
- ↑ «Reyktal AS fleet» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 27 d'ochobre de 2004. Consultáu'l 22 de setiembre de 2008.
- ↑ «Hot Technology for Chilly Streets in Estonia». The New York Times (Avientu de 2005). Consultáu'l 24 de setiembre de 2008.
- ↑ «Tallín 2011» (estoniu). Consultáu'l 22 de setiembre de 2008.
- ↑ «Rahvusooper Estonia» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 1 d'avientu de 2015. Consultáu'l 28 de setiembre de 2008.
- ↑ Embaxada d'Estonia en Madrid (6 de febreru de 2008). «24 de febreru: el Día de la Independencia». Consultáu'l 13 d'ochobre de 2008.
- ↑ MOFLA (22 de xunu de 2005). «Jaanipäev - St. John's Day» (inglés). Consultáu'l 13 d'ochobre de 2008.
- ↑ Turism Tallinn (15 de setiembre de 2008). «Practical Information» (inglés). Consultáu'l 13 d'ochobre de 2008.
- ↑ El País. «Moscú 80, los Xuegos de la cultura». Consultáu'l 12 d'ochobre de 2008.
- ↑ «City of Tallinn - administration and budget» páxs. p. 167. Tallinn.ee (2007). Archiváu dende l'orixinal, el 30 de payares de 2015. Consultáu'l 12 d'ochobre de 2008.
- ↑ Tallinn.ee. «Possibilities to Sport in Tallinn» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 30 de payares de 2015. Consultáu'l 12 d'ochobre de 2008.
- ↑ Tallinn marathon. «XX Tallinn marathon» (inglés). Consultáu'l 12 d'ochobre de 2008.
- ↑ «Tourism and accommodation» páx. 7. Tallinn.ee (2007). Consultáu'l 12 d'ochobre de 2008.
- ↑ Postimees.ee. «Tallinn kehtestas vanalinna päevade liikluspiirangud» (estoniu). Consultáu'l 12 d'ochobre de 2008.
- ↑ MOFLA Estonia. «New Estonian Cuisine» (estoniu). Archiváu dende l'orixinal, el 30 de payares de 2015. Consultáu'l 12 d'ochobre de 2008.
- ↑ «Traffic report 2008». Tallinn Airport (setiembre de 2007). Consultáu'l 8 d'ochobre de 2008.
- ↑ Tallinn Airport. «Statistics and surveys» (inglés). Consultáu'l 8 d'ochobre de 2008.
- ↑ 24 Hores Llibre Perú. «Helicópteru con 14 persones estrellar n'isla d'Estonia». Consultáu'l 8 d'ochobre de 2008.
- ↑ YLE uutiset (4 d'abril de 2008). «Copterline aloittaa Tallinnan-lennot ensi viikolla» (finés). Consultáu'l 17 d'ochobre de 2008.
- ↑ Gorail. «Go Rail - rahvusvaheline rongiühendus Tallinn-Moskva ja Tallinn-Paterburi vahel!» (inglés). Consultáu'l 1 d'ochobre de 2008.
- ↑ .lukor.com. «Rusia ataya'l serviciu de tren de pasaxeros ente San Petersburgu y Tallín en retirándose la estatua». Consultáu'l 1 d'ochobre de 2008.
- ↑ Rail Baltica. «Project description» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 1 d'avientu de 2015. Consultáu'l 12 d'ochobre de 2008.
- ↑ The Baltic Times. «Helsinki mayor still believes in Tallinn tunnel» (inglés). Consultáu'l 12 d'ochobre de 2008.
- ↑ Go Group. «Welcome to Balti Jaam» (estoniu). Consultáu'l 1 d'ochobre de 2008.
- ↑ «Tallín, primer capital europea con tresporte públicu gratuitu». elmundo.es (26 de marzu de 2012). Consultáu'l 28 de marzu de 2012.
- ↑ El País. «Más de 800 muertos y desaparecidos al naufragar un tresbordador que unía Tallin y Estocolmo». Consultáu'l 2 de marzu de 2021.
- ↑ Tallinn.ee (2008). «Hansapäevad Tallinnas 1992» (estoniu). Consultáu'l 16 d'ochobre de 2008.
- ↑ «Dartford Borough Council International Strategy» páxs. p. 6. Dartford Borough Council (2006). Archiváu dende l'orixinal, el 30 de payares de 2015. Consultáu'l 12 d'ochobre de 2008.
- ↑ Landeshauptstadt Schwerin. «Tallinn (Estland) - Hauptstadt Estlands» (alemán). Consultáu'l 16 d'ochobre de 2008.
- ↑ Stad Gent (7 de xunetu de 2008). «Zustersteden» (flamencu). Consultáu'l 19 d'ochobre de 2008.
- ↑ Landeshauptstadt Kiel. «Kiel - Tallinn: Die Partnerschaft» (alemán). Archiváu dende l'orixinal, el 1 d'avientu de 2015. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2008.
- ↑ Malmö stad (15 d'abril de 2008). «Malmö stads vänortssamarbete» (suecu). Consultáu'l 16 d'ochobre de 2008.
- ↑ Riga municipality portal (2003). «Twin cities of Riga» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 1 d'avientu de 2015. Consultáu'l 16 d'ochobre de 2008.
- ↑ City of Annapolis. «Annapolis Participates in Sister City Program» (inglés). Consultáu'l 12 d'ochobre de 2008.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]- Páxina oficial de Tallín
- Dixital Tallinn, páxina con información de Tallín (n'inglés)
- Guía de Tallín Archiváu 2017-08-22 en Wayback Machine información turística.
- Guía de Tallín y Estonia en castellán
- Semeya panorámica de Tallinn oldtallinn.com Archiváu 2007-02-16 en Wayback Machine