Idioma suecu

De Wikipedia
svenska
Faláu en
Faláu en Suecia, Finlandia y Islles Åland
Númberu de falantes
Falantes Tipu Añu
3 118 000segunda llingua2012
9 244 250llingua materna2012
Datos
Familia lenguas escandinavas orientales (es) Traducir
Sistema d'escritura alfabetu llatín y alfabetu suecu
Reguláu por Consejo de Lenguas de Suecia (es) Traducir, Academia Sueca y Instituto de las Lenguas de Finlandia (es) Traducir
Códigos
ISO 639-1 sv
ISO 639-2 swe
ISO 639-3 swe
Mapa de distribución
Cambiar los datos en Wikidata

El suecu (en suecu:  svenska) ye una llingua xermánica del norte d'Europa, falada por ente 9 y 14 millones de persones. La mayoría d'ellos son de Suecia, Finlandia y nes Islles Åland (autónomes), onde ye l'idioma oficial. El suecu ye una de les llingües nórdiques, xunto col danés, el noruegu, l'islandés y el feroés. Les llingües nórdiques son un subgrupu de les llingües xermániques, que formen parte de la familia llingüística conocida como llingües indoeuropees. El suecu, al igual que'l restu de llingües nórdiques, ye un descendiente del nórdicu antiguu, faláu n'Escandinavia mientres la dómina viquinga. El suecu ye en gran parte comprensible col noruegu y el danés.

Descripción llingüística[editar | editar la fonte]

Clasificación[editar | editar la fonte]

Fonoloxía[editar | editar la fonte]

Unu de los principales problemes qu'atopen los estudiantes de suecu ye la so aparente falta d'una pronunciación estándar. Les vocales y dellos soníos consonánticos, especialmente los sibilantes, realícense de formes bien distintes en diverses variantes llargamente aceptaes. Amás, l'acentu melódicu del centru de Suecia ye sorprendentemente distintu al del sur y norte, que, de la mesma, difier del de Dalecarlia y Gotland. El suecu finlandés y el suecu de delles árees del norte de Suecia nun utilicen l'acentu melódicu n'absolutu, llugares nos que'l finés apodera dende hai menos d'un sieglu.

Una traza bultable del suecu ye que desenvolvió pares mínimos que la so diferencia básase nel tonu, eso convierte al suecu nuna de les poques llingües indoeuropees tonales (el punyabí y otres llingües indoaries tamién desenvolvieron tonu sobre una base independiente).

Escritura[editar | editar la fonte]

L'alfabetu suecu cuenta con 29 lletres: l'alfabetu llatín, y trés lletres más Å-å, Ä-ä y Ö-ö. Estes lletres colóquense con esti orde a la fin del alfabetu tres la lletra Z, siendo la primer lletra del alfabetu l'A y la postrera la Ö. Delles pallabres arcaiques y estranxerismos utilicen la lletra W, considerada como una variante de la V. Puede atopase tamién l'acentu agudu en dellos nomes (ex. Lindén). Hai de mentar tamién que la lletra Y cuenta como vocal.

L'alfabetu rúnicu yera utilizáu nel nórdicu antiguu y suecu antiguu primero qu'adoptara l'alfabetu llatín, que reemplazó al antiguu sistema d'escritura mientres la Edá Media.

Gramática[editar | editar la fonte]

Verbos[editar | editar la fonte]

Los verbos conxúguense según tiempu (presente, pretéritu), mou (indicativu, suxuntivu ya imperativu) y diátesis (activa, pasiva).

Les formes finites del suecu son el presente d'indicativu, de suxuntivu, pretéritu d'indicativu, de suxuntivu ya imperativu. Les formes infinites son les de infinitivu, supinu, participiu de presente y participiu de perfectu.

Acordies col so raigañu los verbos tienen cuatro conxugaciones. Los de la primera, segunda y tercera conxugación son verbos regulares:

Grupu Infinitivu Preteritu Supinu Participiu Perfectu Explicación Asturianu
1 ropa ropade ropat ropad Verbos regulares con raigañu acabáu en -a llamar
2
ringa
löpa
välja
ringde
löpte
valde
ringt
löpt
valt
ringd
löpt
vald
Verbos regulares con raigañu acabáu en consonante
llamar/sonar (teléfonu)
caminar
escoyer
3 tro trodde trott trodd Verbos regulares con raigañu acabáu en vocal llarga tónica creer

El cuartu grupu inclúi los verbos irregulares con raigaños que tienen alternancia vocálica

Grupu Infinitivu Preteritu Supinu Participiu Perfectu Explicación Asturianu
4
skriva
flyga
binda
bära
äta
fara
falla
skrev
flög
band
bar
åt
for
föll
skrivit
flugit
bundit
burit
ätit
farit
fallit
skriven
flugen
bunden
buren
äten
faren
fallen
Exemplos d'alternancia vocálica
escribir
nalar
venceyar
llevar, cargar
comer
dir, conducir
caer

Referencies[editar | editar la fonte]