Cobeja
 Cobeja | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Alministración | |||
| País |  España | ||
| Autonomía |  Castiella-La Mancha | ||
| Provincia |  provincia de Toledo | ||
| Partíu xudicial | Illescas | ||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||
| Alcalde de Cobeja | Diego Díaz Batres | ||
| Nome oficial | Cobeja (es)[1] | ||
| Códigu postal |
45291 | ||
| Xeografía | |||
| Coordenaes | 40°01′30″N 3°51′28″W / 40.025°N 3.8577777777778°O | ||
  Cobeja Cobeja (España)  | |||
| Superficie | 17.37 km² | ||
| Altitú | 504 m | ||
| Llenda con | Alameda de la Sagra, Villaseca de la Sagra, Villaluenga de la Sagra y Pantoja | ||
| Demografía | |||
| Población |
2556 hab. (2023) - 1163 homes (2019) - 1092 muyeres (2019) | ||
| Porcentaxe |
0% de provincia de Toledo 0.12% de Castiella-La Mancha 0.01% de España | ||
| Densidá | 147,15 hab/km² | ||
| Más información | |||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||
 | |||
Cobeja ye un conceyu y llocalidá española de la provincia de Toledo, na comunidá autónoma de Castiella-La Mancha, asitiáu nel este de la contorna de la Sagra. En 2015 cuntaba con 2.196 habitantes según los datos oficiales del INE.
L'orixe del conceyu nun ye del tou claru, pero al paecer ye d'orixe celta, habitáu dempués por hispanorromanos y por mozárabes. Nel añu 1086 con tomar de Toledo per parte d'Alfonsu VI, Cobeja pasa ser parte del Cabildru de la Catedral toledana, y siguiría siendo asina hasta l'añu 1833. L'añu 1155 con llicencia del Cabildru repuéblase Cobeja con 48 habitantes y ye a la fin del sieglu XIII cuando Cobeja recibe la so carta puebla. Yera'l señoríu archiepiscopal el qu'impartía l'alministración de xusticia na villa y el que s'encargaba de la vixilancia de los cultivo, que naquella dómina yeren bien abondoses en viñes y trigu. El cabildru recibía la sesta parte de la uva que se recoyía en Cobeja. Naide que nun fuera vasallu del Cabildru podía tener casa en Cobeja.
L'actividá económica de Cobeja foi y ye principalmente la industria cerámica, bona cuenta d'ello dan les numberoses cerámiques que s'atopen nel términu municipal.
Toponimia[editar | editar la fonte]
El términu "Cobeja" créese que ye un diminutivu despreciatible de cueva, polo que vendría significar "covacha" o "covarata". L'historiador Basilio Pavón Maldonado fala de al-qubba como “torres o templetes de palacios”. García Sánchez citando otros autores recueye otros significaos vocablu al-kubba: “pozu abovedáu, tumba abovedada, morabito, ermita abovedada”.[2] Según los cobejanos el términu aniciar poles cueves que s'escavaben na tierra pal trigu y el vinu. Na actualidá yá nun esisten tales cueves, anque hai nicios de la so esistencia nel pasáu. El raigañu de Cobeja podría derivase del llatín cubicula, plural de cubiculvm, cuartu, que darréu adquirió'l significáu d'albergue. Otres posibilidaes son la del diminutivu llatín de cova, covicula, pequeña oquedad, o cubilia, llurigues, y del árabe qúbba, bóveda, cúpula.
A lo llargo de la historia apaeció con distintos nomes:
- Mientres los sieglos XII y XIII como "Covexa", "Covessa", "Cobessa", "Alcobieca" y "Cobeixa"
- Nel sieglu XV como "Cobeza" y "Cobeja"
- Nel sieglu XVII como "Couesa"
- Nel sieglu XIX como "Coveja"[3]
Símbolos[editar | editar la fonte]
L'escudo de Cobeja foi aprobáu nel Diariu Oficial de Castiella-La Mancha (DOCM) del 2 de xunetu de 1985 siguiendo'l dictame de la Real Academia d'Historia. La descripción ye la siguiente:
L'escudu amosáu nesti artículu nun ye l'utilizáu oficialmente pol Conceyu del conceyu, sinón una representación gráfica siguiendo la so descripción heráldica oficial.
Significáu[editar | editar la fonte]
Cobeja foi aldega del señoríu archiepiscopal primáu mientres cientos d'años, d'ende la incorporación de la cruz primacial de doble traversa. El cultivu de la vide y el trigu, foi y ye importante polo que figuren el recímanu d'uves y l'espiga, y d'últimes la incorporación del magre o “folla” tan importante nel desenvolvimientu de la llocalidá, por ello la so reseña al mesmu en forma de texa.
La xustificación histórica del escudu foi encamentada pol Conceyu al Dr. Fernando Jiménez de Gregorio, y el heraldista José Luis Ruz Márquez realizó l'escudu descritu que foi aprobáu por decretu de la Xunta de Castiella-La Mancha nᵘ65 de 25 de xunu de 1985.
Xeografía[editar | editar la fonte]
Allugamientu[editar | editar la fonte]
Ta asitiada nel noroeste de la provincia de Toledo y falta, 32 y 57 km de Toledo y Madrid, respeutivamente. La so estensión ye de 17,37 km² y la so altitú ye 504 msnm. Llenda colos términos municipales de Pantoja al norte, Alamea de la Sagra al este , Villaseca de la Sagra al sur y Villaluenga de la Sagra al oeste, toes de Toledo.
El conceyu ta allugáu nun llanu de la contorna de La Sagra y conforma dos barrios bien estremaos, dixebraos la carretera que traviesa'l conceyu. El barriu septentrional ta compuestu polo xeneral por edificaciones modernes y recién (xalés, bloques de pisos…), con un trazáu de cais ye ampliu y planiáu. El barriu meridional ta formáu por edificaciones populares y bonales, rehabilitaes debíu al pasu del tiempu, con un trazáu de cais irregular.
El suelu ye llanu, solo llevántase al sureste el Cuetu de la Águila, pero yá en términu de Villaluenga de la Sagra. Delles cañaes ganaderes crucien el términu. El so suelu ta formáu por magres, margas yesiferas y arcosas carbonataes. El rendimientu agrícola nestes tierres ye escelente por cuenta de que son llanes, fuertes, fondes y ensin piedres, dexando a la maquinaria agrícola sacar el máximu rendimientu.
Hidrografía[editar | editar la fonte]
El regueru Guatén o Guadatén (“ríu de folla”) traviesa'l términu municipal de Cobeja, cruciándolo de norte a sur y ye afluente del Tajo. El regueru nun escurre llibremente pol conceyu, sinón que va enriáu y soterráu nel sosuelu. Nun ye caudalosu ya inclusive el caudal sume nos branos. Otros regueros qu'escurren pola llocalidá son el San Pedro y el Gansarínos[3]
La llocalidá cunta con delles fontes, instalaes en parques y places públiques. Hai de solliñar la fonte que s'atopa na parte meridional del pueblu, que data de 1702, tal que reza la inscripción na mesma.
Flora[editar | editar la fonte]
Les tierres qu'arrodien el cascu urbanu tán ocupaes por cultivos de ceberes. La vexetación nun ye bien abondosa, yá que foi sustituyida peles estenses tierres de cultivu. Hai carbes como los xuncos o cañes, que se dan n'ambientes húmedos como na vega del regueru Guatén.
Fauna[editar | editar la fonte]
Pol so términu municipal abonden les especies de caza menor como perdices, coneyos y llebres. Pelos campos cobejanos tamién hai bayura de apódidos (como'l vencejo o la golondrina) y cánidos como'l foín.
Clima[editar | editar la fonte]
El clima de Cobeja ye mediterraneu con un calter templáu, denomináu mediterraneu d'interior, pa estremalo del mediterraneu de mariña. Ye similar al clima mediterraneu típicu pero con temperatures más estremes. Los iviernos son frescos, con temperatures medies inferiores a los 5 °C, xelaes nocherniegues bien frecuentes y nevaes pocu ocasionales (una cada trés o cuatro años). Los branos son calorosos, con temperatures medies cimeres a los 24 °C en xunetu y agostu, y con máximes que pueden superar los 35 °C. Les precipitaciones son de calter irregular y la población sufre fuertes oscilaciones térmiques (unos 10º d'oscilación térmica diaria) y notable aridez.
Pascual Madoz diz nel so diccionariu avera del clima de Cobeja:
CLIMA: templáu y batida por tolos vientos
Cobeja puede incluyise dientro de la denomada tradicionalmente "España Seca". Les precipitaciones añales son d'una media de 336 mm al añu.
Historia[editar | editar la fonte]
Alfonsu VI dexa la población de Cubeixa en 1086, xunto con otros territorios, a la ilesia Santa María de Toledo, arriendes de reconquistar de la ciudá, tal que queda reflexáu nos documentos de la dómina
Rex in continenti dotavit Ecclesiam liberaliter et honeste; et dedit ei Briocam quam sibi retinuerat a tempore Almenonis, Barciles, Cabannas de Sagra, Covexa , Rodiellas, Alcoleia sub Talavera, Azecbuch que nunc dicitur Melgar, Almonecir, Alpobrega El Rei nel continente dotó a la Ilesia arrogante y honradamente; y apurrió-y a Brihuela, que retuviera pa él dende'l tiempu de Almenón, a Braciles, a Cabañas de la Sagra, a Cobeja,a Rodiellas, a Alcoleya, xunto a Talavera, a Azecbuch, qu'agora se llama Melgar, a Almonacid y a Alpuebrega'[5]
Cobeja pertenecería al señoríu de la Ilesia toledana hasta 1833. Ente 1162 y 1166 l'arzobispáu da fueru a la población, col consentimientu del Cabildru, por que la repoblaren 18 persones, pero esti fueru acútase la cuarta parte de la tierra pa la Catedral. El señoríu archiepiscolpal alministraba xusticia, tanto civil como criminal, pa lo que nomaba a los oficiales del Conceyu, compuestu por: alcalde, rexidores y alguacil. El Cabildru recibía la sesta parte de la uva que se recoyía, pagada a 2.5 maravedinos por cada aranzada de viñéu.
Na llista de les rentes qu'en 1232 percibía la catedral de Toledo apaez citada Couexa. Reseñar qu'apaecen nos documentos mozárabes de la dómina esiste la dificultá d'estremar Cobeja de Cobisa, pos n'árabe escríbense de la mesma. Anque ensin referencies al añu concretu, sábese que Cobeja recibió'l so carta puebla mientres esti sieglu
En 1340, Cobeja tenía 30 vecinos, lo que suponía 90 habitantes. N'anguaño llábrense les tierres con 25 parexes de gües y 7 de pollinos.
Del sieglu XVI al sieglu XVIII siguen los cultivos de trigu y vide. Na rellación de 1575 refléxase la recoyida de 7200 fanegues de trigu, l'equivalente a 167 000 kg.
El 24 d'abril de 1752, responder a les entrugues del Catastru d'Ensenada. Puede consultase les respuestes íntegres en Wikisource.
Según el Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar de Pascual Madoz, el tomu séptimu, de 1847, nel que se encuenta la voz de Coveja, como apaecía escritu nesa dómina, Cobeja tenía:
75 cases en 12 cais y 2 plazuelas; casa de conceyu, cárcel, pósito nacional creáu pol pueblu , escuela de primeres lletres dotada con 4 rales diarios a la qu'asisten 24 neños; ilesia parroquial dedicada a San Xuan Bautista, curato de primer ascensu y provisión ordinaria, y nes contornes el campusantu en terrén altu y ventilado.
Sobre los terrenes y los caminos dicía:
el terrén ye llanu y fértil principalmente n'años de munches agües; los caminos son vecinales ya intransitables nel iviernu.
Alrodiu de la producción agrícola del pueblu dicía:
PROD: trigu, cebada, avena, garbanzos, algarrobes, llenteyes, fabones y pedretes; caltiénse pocu ganáu lanar , el mular de la llabranza y se crian llebres.
Sobre la economía, dicía que la contribución
según el cálculu oficial de la prov. 74'45 por 100 d'esta riqueza. PRESUPUESTU MUNICIPAL: 10,000 del que se paguen 2,500 al secretariu pola so dotación y cúbrese col productu de les tierres de propios y repartimientu vecinal.
Referente a la población, méntase que tien 72 vecinos, unos 246 habitantes. Tamién se menta nesti diccionariu que'l pueblu sufrió un saquéu per parte de les tropes franceses en 1809, nel que se perdieron los archivos de la ilesia y l'escribanía numeraria.[3]
Alministración[editar | editar la fonte]
Cobeja cuenta con un Poder Xudicial d'España#Los Xueces de Paz Xulgáu de Paz, asitiáu nel edificiu del Conceyu, onde s'arreglen los pleitos menores. El conceyu pertenez al Partíu xudicial de Illescas, onde se resuelven los asuntos llegales de mayor importancia. Tamién puede allegase a los Xulgaos de Toledo.
Política llocal[¿cuándo?][editar | editar la fonte]
| Alcaldía
|
Diego Díaz Batres | ||||||||
| Primer Teniente d'Alcalde
Conceyalía d'Urbanismu y Bienestar Social |
María Divina Quilón Saldaña | ||||||||
| Segundu Teniente d'Alcalde
Conceyalía de Contratación y Personal |
Ricardo Villanueva
Caballero | ||||||||
| María Teresa Pantoja Cuestes | |||||||||
| Conceyalía de Deportes y Mocedá
|
José Morales Díaz | ||||||||
| Conceyalía de Festexos
|
Angélica Miguel Díaz | ||||||||
| Fonte: Ellaboración Wikipedia colos archivos del Conceyu de Cobeja | |||||||||
Na siguiente tabla amuésase un llistáu colos alcaldes de los que se tien constancia nos archivos municipales dende 1936 hasta les eleiciones democrátiques de 1979
| Alcaldes de Cobeja hasta les eleiciones democrátiques de 1979 | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1936-1938 | Severiano Orozco Calvo | ||||||||
| 1938-1941 | Norberto Redondo Fernández | ||||||||
| 1944-1950 | Nicolás Redondo Doráu | ||||||||
| 1950-1952 | Félix Martínez Orozco | ||||||||
| 1952-1958 | Ángel Villarubia Aguado | ||||||||
| 1958-1973 | Hilario Fernández Díaz | ||||||||
| 1973-1977 | Marcial Portales Núñez | ||||||||
| Fonte: Ellaboración Wikipedia colos archivos del Conceyu de Cobeja | |||||||||
De siguío amuésase un llistáu de los alcaldes del conceyu dende l'añu 1979:[6][7]
| Llexislatura | Nome | Partíu |
|---|---|---|
| 1979-1983 | Longinos Díaz Ferrando | UCD |
| 1983-1987 | Miguel Núñez Viso | AP/PDP/UL |
| 1987-1991 | Antonio Llargu Rodríguez | PSOE |
| 1991-1995 | Antonio Llargu Rodríguez | PSOE |
| 1995-1999 | Antonio Llargu Rodríguez | PSOE |
| 1999-2003 | Antonio Llargu Rodríguez (11/05/2000) Francisco Núñez Núñez |
PSOE PSOE |
| 2003-2007 | Antonio Fernández Redondo | PP |
| 2007-2011 | Antonio Fernández Redondo | PP |
| 2011-2015 | Aurora Viso Carmona | PP |
| 2015-2019 | Diego Díaz Batres | PSOE |
| 2019-2023 | n/d | n/d |
| 2023- | n/d | n/d |
.
Fuercies y Cuerpos de Seguridá[editar | editar la fonte]
Cobeja cuntaba con un cuartel de la Guardia Civil, so les órdenes d'un sarxentu, pero sumió. Anguaño, en casu de necesidá allegar a la Guardia Civil de Villaluenga de la Sagra.
.
Sanidá[editar | editar la fonte]
El conceyu dispón d'un Centru de Salú d'atención primaria, xestionáu pol Serviciu de Salú de Castiella-La Mancha (SESCAM). El centru cunta con un médicu de familia y una enfermera. Toos ellos empresten los servicios de consulta médica y d'enfermería,[8] El conceyu cunta con una farmacia.[9]
Servicios d'emerxencia[editar | editar la fonte]
El conceyu dispón d'una Agrupación Municipal de Voluntarios de Proteición civil, qu'intervienen según les necesidaes del 112 de Castiella-La Mancha, ante les situaciones d'urxencia y emerxencia del conceyu. Anguaño cunta con 11 componentes.
Demografía[editar | editar la fonte]
| Pirámide de población (2009)[10] | ||||
| % | Homes | Edá | Muyeres | % |
| 0,50 | 85+ | 1,08 | ||
| 0,79 | 80-84 | 1,21 | ||
| 1,17 | 75-79 | 1,13 | ||
| 1,25 | 70-74 | 1,76 | ||
| 1,13 | 65-69 | 1,42 | ||
| 2,47 | 60-64 | 1,59 | ||
| 2,30 | 55-59 | 2,38 | ||
| 2,84 | 50-54 | 2,72 | ||
| 2,84 | 45-49 | 2,68 | ||
| 4,56 | 40-44 | 3,14 | ||
| 5,11 | 35-39 | 4,35 | ||
| 5,82 | 30-34 | 4,81 | ||
| 5,40 | 25-29 | 4,56 | ||
| 3,01 | 20-24 | 3,05 | ||
| 2,68 | 15-19 | 2,76 | ||
| 2,84 | 10-14 | 2,59 | ||
| 3,89 | 5-9 | 2,68 | ||
| 4,35 | 0-4 | 2,97 | ||
La población de Cobeja, según el padrón de 2009 del INE, ye de 2.387 habitantes, 1.266 varones y 1.121 muyeres y concéntrase nel so nucleu urbanu, y nun tien finques rústiques alloñaes de la población. El so densidá ye de 131,26 hab/km² (2009).
Evolución demográfica[editar | editar la fonte]
Según Sebastian de Miñano y Bedoya nel so Diccionariu xeográficu-estadísticu d'España y Portugal, Cobeja cuntaba nos años 1820 con 310 habitantes.[11] Sicasí, la población de Cobeja baxó hasta los 242 habitantes, na metá del sieglu XIX[3] La población cobejana creció constantemente dende'l sieglu XIX hasta mediaos del sieglu XX, na década de los 50 alcanzazó una población de 561 habitantes. Nes siguientes dos décades la población aumentoó hasta los 1.172 habitantes, más del doble al respective de la década de los 50. Esta crecedera foi por cuenta de la inmigración d'otros llugares pa trabayar nes industries cerámiques de la zona. Desconozse si hubo movimientu emigratorios escontra otres zones más industrializaes o al estranxeru. A partir del añu 1980 la población de Cobeja foi creciendo constantemente hasta algamar la cifra de 2.280 habitantes en 2008, la cifra de población más alta de la so historia.
Na última década la población foi n'aumentu por dos factores: l'incipiente aumentu de la natalidá y la llegada de persones de países del Norte d'África, Hispanoamérica y, especialmente, del Este d'Europa. Amás l'aumentu débese tamién a la llegada de persones procedentes de los grandes nucleos urbanos cercanos (sobremanera de Madrid)
Na siguiente tabla amuésase la evolución del númberu d'habitantes ente 1999 y 2008 según datos del INE. En tolos casos referir a la población de derechu (compuesta polos Padrón municipal d'habitantes empadronaos, tantu los presentes como los ausentes nel conceyu).
| 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1,804 | 1,812 | 1,859 | 1,929 | 1,986 | 1,994 | 2,047 | 2,150 | 2,280 | 2,387 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: INE [Consultar]) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
La siguiente gráfica amuesa la evolución de la población de Cobeja dende 1900.
| Gráfica d'evolución demográfica de Cobeja ente 1900 y 2009 |
 |
| Fonte Institutu Nacional d'Estadística d'España - Ellaboración gráfica por Wikipedia |
Movimientos migratorios[editar | editar la fonte]
Según datos del INE del añu 2009, el númberu d'inmigrantes en Cobeja ye 333, correspondiente a un 13,95% del total de población)[12] El 27,02% de los inmigrantes son europeos, de los cualos un 20,42% provienen de Rumanía. La mayoría de los inmigrantes (46,54% del total d'inmigrantes) provienen d'África, sobremanera de Marruecos (el 39.93 %) y de los inmigrantes provenientes d'América (un 24% del total), el 7,50% son de Colombia, el 8,70% d'Ecuador y el 1,20% d'Arxentina. Hai ocho inmigrantes asiáticos nel conceyu.[12]
| Inmigrantes residentes en Cobeja por llugar d'orixe | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Rumanía
|
 Ecuador
|
||||||||
 Portugal
|
 Colombia
|
||||||||
 Polonia
|
 Bolivia
|
||||||||
| Total Xunión Europea | Europa non XE | ||||||||
 Arxentina
|
 Marruecos
|
||||||||
| Total América | Total África | ||||||||
| Total Asia | TOTAL | ||||||||
| Fonte: Ellaboración Wikipedia a partir del estudiu de datos estadísticos del INE.[12] | |||||||||
Economía[editar | editar la fonte]
La principal actividá económica de Cobeja foi tradicionalmente l'agricultura y la ganadería, anque, el sector industrial ye de gran importancia (sobremanera'l cerámicu), que según datos del Estudiu de Datos Económicos y Sociales de Caja España atropa 229 trabayadores (32,2%) y la construcción, íntimamente amestada al sector cerámicu de la llocalidá. En 2007 la distribución del emplegu d'afiliaos por sectores d'ocupación yera la siguiente: 37,8% de la población dedicada a los servicios (principalmente'l comerciu), el 32,2% a la industria, el 2,8% a l'agricultura y ganadería y el 27,2% restante a la construcción.[13]
Agricultura y ganadería[editar | editar la fonte]
Los terrenes de Cobeja son dedicaos mayoritariamente al cultivu de los ceberes (principalmente trigu y cebada). Tamién hai plantíos de horticultura de regadío (tomates, pataques...). L'actividá ganadera tamién ta presente na economía cobejana, sobremanera la rellacionada col ganáu ovín, pero escasu.
Referente a los cultivos de Cobeja, Pascual Madoz dicía nel so Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar lo siguiente:
PROD: trigu, cebada, avena, garbanzos, algarrobes, llenteyes, fabones y pedretes.[3]
Industria[editar | editar la fonte]
La industria xuega un papel importante na economía de Cobeja. Destaquen les industries rellacionaes cola cerámica, prueba d'ello son les numberoses fábriques dedicaes a la fabricación de lladriyos y texas, lo mesmo que de les canteres partíes a lo llargo de tol términu municipal. D'estes canteres estrayi la tierra cola que les cerámiques fabriquen estos productos. Los lladriyos producíos na llocalidá cunten con numberoses certificaciones acreditaes[14][15][16]
El sector de la construcción ye tamién un importante en Cobeja qu'ocupa al 27,2% de la población activa y a él dedíquense 24 empreses[13]
Comerciu y servicios[editar | editar la fonte]
Cobeja ye un conceyu entornáu fundamentalmente nel sector servicios, principalmente'l comerciu de too tipu de productos a nivel llocal y comarcal. Celébrase un mercadín tolos llunes. Nel conceyu conoz esti mercadín como la plaza, ónde distintos mercaderes esponen los sos productos (ropa, alimentación,...)
El conceyu cunta con dellos autoservicios, ente los que destaca'l supermercáu Dia,[17] onde xente de la contorna va realizar les sos compres. Tamién hai delles carniceríes y panaderíes. La llocalidá cunta con 10 chigres[13] de gran arribación, sobremanera nos díes de fútbol.
Infraestructures[editar | editar la fonte]
Medios de tresporte y carreteres[editar | editar la fonte]
Cobeja ta comunicada per carretera con ciudaes como Toledo, Madrid o Illescas pela carretera A-42, concretamente ta asitiada tres la salida 49. Amás cunta con salida propia pola AP-41. Nel so términu municipal van llevar a cabu les obres de l'Autovía de la Sagra (CM-41), a la que nun futuru'l conceyu va tener accesu. Coneuta con Villaluenga de la Sagra pela carretera TO-4511-V y con Pantoja pola CM-4004.
La llinia ferroviaria nun pasa direutamente pol términu de Cobeja, pero tien cerca la que pasa por Villaluenga de la Sagra ye la de la ruta de trenes de Tren Madrid-Talavera de la Reina-Cáceres-Portugal, anque la estación nun ta operativa. Apocayá hubo una concentración pa la reapertura de la estación.[18] Pola llocalidá colindante d'Alamea de la Sagra escurre la llinia d'alta velocidá, anque ensin estación.
Tolos díes hai llinies d'autobuses escontra Madrid o Toledo. La llinia d'autobuses interurbanos con destín o orixe en Madrid realizar SAMAR S.A, que realiza la llinia Madrid-Añover de Tajo-Toledo.
Distancies per carretera[editar | editar la fonte]
La siguiente tabla amuesa les distancies de Cobeja a otros conceyos o ciudaes.[19]
| Ciudaes | Distancia (km) | Ciudaes | Distancia (km) | Ciudaes | Distancia (km) |
|---|---|---|---|---|---|
| Toledo | 32,2 | Madrid | 52,8 | Cuenca | 170 |
| Ciudá Real | 144 | Albacete | 259 | Guadalaxara | 107 |
| Torrijos | 49 | Illescas | 15 | Aranjuez | 30 |
| Barcelona | 660 | La Coruña | 646 | Valencia | 359 |
Monumentos[editar | editar la fonte]
Arquiteutura relixosa[editar | editar la fonte]
Ilesia Parroquial de San Xuan Bautista[editar | editar la fonte]
La torre de la Ilesia ye de factura mudéxar y data de 1788. Ye una construcción de lladriyos, configurada en tres tramos, con buecos pa les campanes y un reló nel últimu cuerpu. Cubrir con un capitel de cayuela negra y un alcuzón de plomu. Nuna de les fachaes de la torre, lléese una inscripción que diz
Cura mesmu D. Soriano, añu 1788
Una de les campanes, de nome Santa María, paez ser obra de Rebollar. La otra tien una inscripción que diz
Sía per siempres vendito y allabáu el corazón de Jesús Sacramentado
Del cuerpu de la ilesia nun se caltién nada. Por cuenta de la so mala traza foi baltáu y construyíu otru de factura moderna nel añu 1974. Si caltién la pila bautismal, una pieza llabrada en granitu con gallones, que data de 1603. De la nueva construcción cabo destacar les vidreres que representen a Dios Padre, Fíu y Espíritu Santu nes fachaes llaterales. Hai de solliñar una de mayores dimensiones frente al altar que representa la última cena
Ermita[editar | editar la fonte]
Asitiada na parte norte del conceyu, pela rodiada. Ye de construcción moderna, con lladriyu de cara vista y el so teyáu ta compuestu por chapes de fibrocemento. Ta n'estáu d'abandonu y anguaño nun s'usa pal oficiu relixosu.
Arquiteutura civil[editar | editar la fonte]
Cobeja nun ye una llocalidá que destaque pola antigüedá de les sos cases o les sos edificaciones. Hai de solliñar:
Casa consistorial o Conceyu[editar | editar la fonte]
L'antiguu edificiu del Conceyu data del sieglu XIX y foi usáu hasta los años 1950. Darréu abandonóse ésti y construyóse l'actual, allugáu na plaza de la Constitución. Foi construyíu nos años 1970, mientres los primeros gobiernos de la democracia. Alluga'l rexistru civil, el Poder Xudicial d'España#Los Xueces de Paz Xulgáu de Paz y la Secretaría, según el despachu del alcalde.
Fonte[editar | editar la fonte]
Allugada na parte meridional del conceyu, ye la más antigua que se caltién. Puede constase que ta fechada na dómina de Carlos IV, que la so inscripción reza:
REINANDO CARLOS IIII AÑU DE 1702; SIENDO ALCALDE CELESTINO FERNANDES; ESTA OBRA SEYZO Por cuenta DE LOS MESMOS
Consta d'un cuerpu central de cuatro caños de piedra clara, que dende bien antiguu enríen el agual d'un manantial soterrañu natural, que crucia bona parte del conceyu.
Na actualidá namái se conseva esta parte, arrodiada d'un pilón que recueye les agües. D'antiguo esistió un pilón de grandes dimensiones con un tramu que sirvía de llavaderu y otru de bebederu.
Cultura[editar | editar la fonte]
El pueblu cunta con numberoses iniciatives culturales, ente les que destaquen:
Grupu de Coros y Dances de Cobeja[editar | editar la fonte]
Antroxos[editar | editar la fonte]
La so fecha varia dependiendo del añu. El día d'Antroxu pela mañana, los alumnos del C.E.I.P San Juan Bautista salen amarutaos y desfilen peles cais de la llocalidá. Pela tarde, los habitantes del conceyu salen amarutaos y desfilen pela cai con amarutes y vistimientes de lo más variopinto
El miércoles de ceniza celébrase'l Entierru de la Sardina, al qu'alleguen los habitantes del conceyu amarutaos con indumentarias nes que predomina'l color negru, qu'asemeya'l llutu que se siente por "el difuntu". La sardina representa los vicios, la esquiciadura y los sentimientos de lliberación que surden na fiesta, que conclúi cola so quema nuna foguera pa iguar tou y volver al orde, tomando al fueu como símbolu de lliberación y rexeneración.
Educación[editar | editar la fonte]
La educación en Cobeja depende de la Conseyería d'Educación y Ciencia de la Xunta de Comunidaes de Castiella-La Mancha, qu'asume les competencies d'educación a nivel rexonal.[20] Hai un Colexu Públicu d'Educación Primaria llamáu CEIP San Juan Bautista.[21] La Educación Secundaria Obligatoria nun se cursa en Cobeja, asina que los alumnos han de cursar la ESO nel Institutu d'Educación Secundaria Castillo de la Águila, na llocalidá de Villaluenga de la Sagra.[22] Tamién cunta con un Centru d'Atención Infantil (CAI) pa la Educación Infantil de primer ciclu (neños de 0 a 3 años).
Nel cursu 2006/2007, según la estadística oficial de la Conseyería d'Educación y Ciencia, hubo 56 profesores y 247 alumnos matriculaos n'enseñances non universitaries. Tolos alumnos matriculaos cursen Educación Primaria en centros de calter públicu.[23]
Según afirma Pascual Madoz, ente 1846 y 1850 había una escuela en Cobeja dotaes con 4 reales a les qu'asistíen 24 neños.[3]
Deportes[editar | editar la fonte]
Fútbol[editar | editar la fonte]
El UD Cobeja ye l'equipu llocal y anguaño atópase en Primer División Autonómica de Castiella-La Mancha (Grupu IV). El pueblu tamién cunta con un estadiu de fútbol municipal, el Pedro Galán, onde xuega'l UD Cobeja, compartiéndolo cola cantera d'este, el CD Cobeja. La llocalidá tien con un Polideportivu Municipal, inauguráu nel añu 2007. Ésta instalación apurre los medios necesarios p'allugar gran cantidá de deportes. Nél desenvuélvense toles actividaes entamaes pol Conceyu y tamién puede arrendase la pista a tolos que quieran prauticar dalgún deporte.
Amás, hai en Cobeja una peñes futbolística: la peña de siguidores del Atléticu de Madrid, la Peña Atlética Carlos Aguilera[24]
Otros deportes[editar | editar la fonte]
En Cobeja esisten otres asociaciones deportives venceyaes a otros deportes:
- El Club de Ximnasia Rítmica Venus: Dedicar a la enseñanza de la ximnasia rítmica a les neñes de la llocalidá
- La Peña Motera la Sagra: Entama una vegada al añu, mientres les fiestes patronales a la Virxe del Carmen, una ruta motero y posterior exhibición.
- Escuela de Yudu
Fiestes[editar | editar la fonte]
- Fiestes de San Sebastián: Tienen llugar el 20 de xineru. Conocida en Cobeja como fiesta de los casaos. Nos primeros díes del mes de xineru, l'Hermanu Mayor (esto ye, la primer persona que se casa dos años tras) axunta a tolos casaos de dichu añu y a los nuevos vecinos. Esta tradición dexa rellacionar a los vecinos de la llocalidá y ayuda a integrar a los nuevos. Dos selmanes antes de la fiesta, los hermanos axuntar poles nueches y tiren cohetes. El día de San Sebastián empieza con cohetes, la banda de música va buscar al Hermanu Mayor hasta la so casa y dempués xunto cola corporación municipal van a la misa y saquen en procesión al santu.
- Tercer fin de selmana de setiembre: Fiestes n'honor a la Virxe del Carmen. Realícense actos relixosos, ufriendes florales, actividaes deportives, eleición de reina de les fiestes, verbenes, toros, etc. A estes fiestes llamar Fiestes grandes, una y bones estes duren el fin de selmana y enllargar hasta'l miércoles de la selmana siguiente.
- Tercer fin de selmana de xunetu: Fiestes n'honor a la Virxe del Carmen. Duren tan solo esta fin de selmana. Na llocalidá llamar a esta fiesta popularmente Fiestes chiques
Otres fiestes de la llocalidá[editar | editar la fonte]
- San Antón: Según la tradición cobejana, una persona del pueblu regaló un gochín, cola condición de que tolos vecinos ayudaren na so mantención. Ésti andaba llibremente peles cais de la localida y comía de lo que los vecinos echábenlu. Dormía en cualquier puerta o bien, si atopaba una puerta abierta, llibremente metíase na corrolada o na mesma casa. Pasáu un añu, cuando'l gochu fíxose grande, se rifó ente les families. La condición qu'impunxeron a les families participantes yera que al añu siguiente, dicha familia repunxera'l gochu que los tocara por otru pequeñu pa El San Antón del añu siguiente, y asina socesivamente añu tres d'añu.
Na actualidá, esta tradición perdióse.
Referencies[editar | editar la fonte]
- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ Fernando Jiménez de Gregorio (Toledo, 2002). La Sagra toledana. Institutu Provincial d'Investigaciones y Estudios Toledanos. Serie VI, nᵘ102.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Plantía:Cita Madoz/7
- ↑ «Diariu Oficial de Castiella - La Mancha». Consultáu'l 29 d'abril de 2009.
- ↑ Nes publicacione de l'Academia d'Historia puede consultase diversos escritos antiguos.«Publicaciones de la Real Academia d'Historia - Cobeja». Consultáu'l 7 de xunu de 2009.
- ↑ Pueden consultase los resultaos eleutorales dende les eleiciones municipales de 1987 na web del Ministeriu del Interior.«Ministeriu d'Interior Resultaos Eleiciones Municipales». Archiváu dende l'orixinal, el 19 de mayu de 2009. Consultáu'l 14 de mayu de 2009.
- ↑ Nun se caltienen datos electrónicos de les eleiciones municipales de 1979 y 1983.
- ↑ «Serviciu de Salú de Castiella-La Mancha (SESCAM)». Consultáu'l 14 de mayu de 2009.
- ↑ «Farmacia en Cobeja». Consultáu'l 14 de mayu de 2009.
- ↑ Institutu Nacional d'Estadística, España (ed.): «Revisión del Padrón municipal 2009. Datos por conceyos. Población por sexu, conceyos y edá (grupos quinquenales). Toledo». Consultáu'l 4 de febreru de 2010.
- ↑ Plantía:Cita Miñano
- ↑ 12,0 12,1 12,2 Institutu Nacional d'Estadística, España (ed.): «Población por sexu, conceyos, nacionalidá (español/estranxeru) y edá (grandes grupos). Toledo». Consultáu'l 4 de febreru de 2010.
- ↑ 13,0 13,1 13,2 Error de cita: La etiqueta
<ref>nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaescaxa_españa - ↑ «Texa Cerámica - Fiches AENOR». Consultáu'l 15 de mayu de 2009.
- ↑ «Lladriyu Caravista - Fiches AENOR». Consultáu'l 15 de mayu de 2009.
- ↑ «Lladriyu Cara Vista - Fiches AENOR». Consultáu'l 15 de mayu de 2009.
- ↑ «Supermercaos Dia - Cobeja». Consultáu'l 15 de mayu de 2009.
- ↑ «Unos 100 ciudadanos de Villaluenga y Yuncler (Toledo) concentrar pa pidir que'l tren pare nel so pueblu». Consultáu'l 15 de mayu de 2009.
- ↑ «Alloñes ente ciudaes». Consultáu'l 15 de mayu de 2009.
- ↑ «Conseyería d'Educación y Ciencia de la Xunta de Comunidaes de Castiella-La Mancha». Consultáu'l 15 de mayu de 2009.
- ↑ «CEIP San Juan Bautista». Consultáu'l 15 d'abril de 2009.
- ↑ «IES Castillo de la Águila». Consultáu'l 15 d'abril de 2009.
- ↑ «Alumnáu matriculáu». Consultáu'l 15 d'abril de 2009.
- ↑ «penes.asp clubatleticodemadrid.com - Llistáu de peñes del Atléticu de Madrid». Archiváu dende l'penes.asp orixinal, el 8 de marzu de 2009. Consultáu'l 15 d'abril de 2009.
Bibliografía[editar | editar la fonte]
- García Sánchez, Jairo Javier (2004). Toponimia mayor de la provincia de Toledo (zones central y oriental). Institutu provincial d'investigaciones y estudios toledanos. ISBN 84-95432-05-6. Importante estudiu toponímicu, con anotaciones históriques y orográfiques.
- Fernando Jiménez de Gregorio (Toledo, 2002). La Sagra toledana. Institutu Provincial d'Investigaciones y Estudios Toledanos. Serie VI, nᵘ102.
- Conceyu de Cobeja (2002). Cobeja en semeyes (1907-1971). Conceyu de Cobeja. Curtia hestoria de Cobeja, con fotografíes de la llocalidá
- Plantía:Cita Madoz/7
Enllaces esternos[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Cobeja 
.
