Tuliu
El tuliu[1] ye un elementu químicu de la tabla periódica que'l so símbolu ye Tm y el so númberu atómicu ye 69.
Foi afayáu por Per Teodor Cleve en Suecia nel añu 1879. El so nome procede del antiguu nome d'Escandinavia en llatín, Thule, yá que foi afayáu nesa rexón.
El Tuliu ye'l menos abondosu de los lantánidos (el prometiu ye menos abondosu que'l Tuliu, pero nun lo atopa naturalmente na Tierra). Ye un metal blandu, con un llustre gris platiáu brillosu. A pesar del so altu preciu y escasez, el tuliu ye utilizáu como fonte de radiación nos equipos de rayos X portátiles y láseres d'estáu sólidu.
Propiedaes
[editar | editar la fonte]Propiedaes físiques
[editar | editar la fonte]El metal de Tuliu puru tien un llustre platiáu. Ye medianamente estable al ser espuestu al aire, pero tien de ser protexíu del mugor. El metal ye blandu, maleable y dúctil.[2] El Tuliu ye ferromagnético a temperatures per debaxo de 32 K, antiferromagnético ente 32 y 56 K y paramagnético percima de 56 K.[3]
Propiedaes químiques
[editar | editar la fonte]
El metal de Tuliu desenvuelve una pátina amodo al ser espuestu al aire y quémase a una temperatura de 150 °C formando óxidu de Tuliu(III):
- 4 Tm + 3 O2 → 2 Tm2O3
El Tuliu ye bastante electropositivo y reacciona amodo con agua frío y abondo rápido con agua caliente pa formar hidróxidu de Tuliu:
- 2 Tm (s) + 6 H2O (l) → 2 Tm(OH)3 (aq) + 3 H2 (g)
El Tuliu reacciona con tolos halóxenos. Les reacciones son lentes a temperatura ambiente, pero brengoses percima de 200 °C:
- 2 Tm (s) + 3 F2 (g) → 2 TmF3 (s) [white]
- 2 Tm (s) + 3 Cl2 (g) → 2 TmCl3 (s) [yellow]
- 2 Tm (s) + 3 Br2 (g) → 2 TmBr3 (s) [white]
- 2 Tm (s) + 3 I2 (g) → 2 TmI3 (s) [yellow]
El Tuliu eslleir en ácidu sulfúricu esleíu pa formar soluciones que contienen los iones verde maciu de Tm(III), los qu'esisten como complexos de [Tm(OH2)9]3+:[4]
- 2 Tm (s) + 3 H2SO4 (aq) → 2 Tm3+ (aq) + 3 SO42- (aq) + 3 H2 (g)
El Tuliu reacciona con dellos elementos metálicos y non-metálicos formando un conxuntu de compuestos binarios, incluyíos TmN, TmS, TmC2, Tm2C3, TmH2, TmH3, TmSi2, TmGe3, TmB4, TmB6 y TmB12. Nestos compuestos, el Tuliu presenta estaos de valencia +2, +3 y +4, sicasí, l'estáu +3 ye más común y dichu estáu ye l'únicu que se reparó en soluciones de Tm.[5]
Bibliografía
[editar | editar la fonte]- Los Alamos National Laboratory's Chemistry División: Periodic Table - Thulium Archiváu 2004-04-15 en Wayback Machine
- Guide to the Elements - Revised Edition, Albert Stwertka, (Oxford University Press; 1998) ISBN 0-19-508083-1
- It's Elemental - Thulium
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: tuliu
- ↑ C. R. Hammond (2000). The Elements, in Handbook of Chemestry and Physics 81st edition. CRC press.. ISBN 0849304814.
- ↑ M. Jackson (2000). «Magnetism of Rare Earth». The IRM quarterly 10 (3): p. 1. http://www.irm.umn.edu/quarterly/irmq10-3.pdf.
- ↑ «Chemical reactions of Thulium». Webelements. Consultáu'l 6 de xunu de 2009.
- ↑ Patnaik, Pradyot (2003). Handbook of Inorganic Chemical Compounds. McGraw-Hill, páx. 934. ISBN 0070494398. Consultáu'l 6 de xunu de 2009.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]- WebElements.com - Thulium
- EnvironmentalChemistry.com - Thulium
- (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
- (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
| Control d'autoridaes |
|
|---|
