Saltar al conteníu

Pueblu italianu

De Wikipedia
(Redirixío dende Italianos)
Infotabla de grupu humanuPueblu italianu

Tipu población, pueblu y etnia
Población total 130 000 000
Llingua italianu
Relixón catolicismu
Parte de pueblos llatinos
Xeografía
Estáu Italia, Brasil, Arxentina, Estaos Xuníos, Uruguái, Canadá, Venezuela, Australia, Suiza, Alemaña, Perú, Francia, Bélxica, España, Chile, Reinu Xuníu, Ecuador, Paraguái, Rumanía, Sudáfrica, Croacia, Luxemburgu, Méxicu, Mónacu y Rusia
[1][2]
[1][3]
[1]
[1]
[4]
[5]
[6]
[1]
[7]
[8]
[1]
[9]
[10][11]
[9]
[1]
[9]
Cambiar los datos en Wikidata

El pueblu italianu, ye una etnia europea de raigañu llatín constituyida por tolos ciudadanos de nacionalidá italiana afincaos n'Italia y fora del so país. El so idioma ye l'italianu, llingua materna del 95% de la población residente n'Italia (esto ye de la casi totalidá de los italianos y d'una parte de los estranxeros empadronaos nel país) faláu, dacuando, conxuntamente con unu de los sos numberosos dialeutos.[12] N'Italia úsense tamién, n'árees xeneralmente billingües, idiomes non autóctonos, como'l francés, l'alemán, l'eslovenu l'albanés, etc.(unos 600,000 llocutores en total). Los italianos son, na so gran mayoría, católicos, siendo'l so país, dende siempres, el trubiecu del catolicismu.

Estrechamente venceyaos al pueblu italianu son los naturales de San Marín, de llingua y cultura italianes, y les comunidaes históriques italianes, reconocíes oficialmente como tales, presentes dende dellos sieglos en Suiza, Croacia y Eslovenia (en Suiza l'italianu ye tamién una de les trés llingües oficiales del estáu, en Croacia ye cooficial na Rexón istriana y n'Eslovenia na Istria eslovena). Polo que se refier al gran númberu de descendientes d'italianos espardíos pel mundu #tender a considerar italianos a toos aquellos que caltuvieron la cultura, les tradiciones, la relixón y, sobremanera, la llingua de los sos antepasaos. Les colonies de naturales italianos más consistentes #atopar nes Amériques (Brasil, Arxentina y Estaos Xuníos) y, en menor midida, n'Australia y Europa (Francia sobremanera)

Carauterístiques físiques

[editar | editar la fonte]

Na rexón sur de la península apenina la población ye marcadamente meditarránea, con importantes apurras principalmente griegos. Per otru llau, nel centru, anque empiecen a notase apurras de les poblaciones alpines del norte peninsular, la rellación etno-cultural col sur ye más sólida.

Pueden establecese prevalencias estadístiques de distintos modelos antropolóxicos definíos tanto genotípica como fenotípicamente pero xeneralmente establezse que les traces más evidentes son la predominancia, el color de piel blanco —interpretada tradicionalmente como raza caucasoide— y los color de pelo escuru, castañal o negru, xeneralmente denomináu como raza mediterránea.

Sociedá y Cultura

[editar | editar la fonte]

Históricamente, dende'l medievu, los italianos identificáronse más cola so ciudá y rexón que col Estáu italianu, unificáu recién ente 1861 y 1870. Esto sigue siendo parcialmente evidente na cultura italiana de güei magar que la llingua italiana reemplazó nel últimu sieglu y mediu a los numberosos dialeutos y llingües del llugar. El procesu de industrialización y modernización d'Italia acaecíu nos últimos decenios creó una sociedá uniformizada y altamente desenvuelta en tolos sos sectores sociu-económicos: una eficiente rede d'autopistes, aeropuertos y ferrocarriles normales/alta velocidá unifiquen -tamién socialmente y culturalmente- toa Italia dende los Alpes hasta Sicilia. La relixón predominante nos italianos de tol mundu ye'l catolicismu. La población italo-americana ye famosa polos sos festivales relixosos y procesiones nes cais de grandes ciudaes, como Nueva York. Amás, la gastronomía italiana ye de les más reconocíes internacionalmente; la calidá de los sos productos rexonales, especialmente quesos y fiambres, va xuníu al maxín de les sos recetes, sobremanera les de les pastes colos sos diversos mueyos y la pizza. Hai tamién una inmensa variedá de platos de carne, pexe, ensalaes y duces.

A lo llargo de la historia los itálicos contribuyeron exhaustivamente al desenvolvimientu de la humanidá. La civilización romana foi la más avanzada de la so dómina por muncho tiempu, y les bases del derechu actual y de l'alministración política fueron sentaes naquel tiempu. Darréu, Italia produció innumberables músicos (Giuseppe Verdi, Antonio Vivaldi, Vincenzo Bellini, Gioacchino Rossini, Giacomo Puccini, Domenico Cimarosa), pintores y escultores (Miguel Ángel, Rafael Sanzio, Caravaggio, Tiziano, Antonello da Messina, Antonio Canova, Sandro Botticelli, Tintoretto), arquiteutos (Andrea Palladio, Filippo Brunelleschi, Filippo Juvara, Donato Bramante, Gian Lorenzo Bernini, Leon Battista Alberti), científicos (Galileo Galilei, Alessandro Volta, Giuseppe Lagrange, Guglielmo Marconi, Enrico Fermi, Ettore Majorana, Emilio G. Segrè, Rita Levi-Montalcini), escritores (Dante Alighieri, Francisco Petrarca, Eugenio Montale, Salvatore Quasimodo, Grazia Deledda, Luigi Pirandello, Giosuè Carducci), filósofos (Tommaso Campanella, Tomás d'Aquino, Nicolás Maquiavelo, Maria Montessori, Benedetto Croce) ente otros. La Renacencia #aniciar n'Italia y foi ellí onde tuvo'l so apoxéu siendo Leonardo Da Vinci la so figura más estraordinaria. Mientres esti periodu apaecieron tamién los primeros pensamientos científicos sobro economía, según el sistema contable, al cargu de Luca Pacioli.

Inmigración italiana

[editar | editar la fonte]

N'Italia, el llugar de procedencia de los italianos, esisten anguaño 61 millones d'habitantes. Sicasí, un númberu importante d'italianos emigraron mientres los sieglos XIX y XX a distintos países del mundu por cuenta de problemes políticos, económicos y sociales (casi 30 millones ente 1850 y 1976).[cita [ensin referencies]

D'esta forma podemos atopar n'América grandes asentamientos de descendientes d'italianos en naciones tales como: Brasil, Arxentina, Perú, Uruguái y Venezuela y, anque nun fueren una influencia determinante nin étnica nin culturalmente na so sociedá, tamién Estaos Xuníos. Acordies con el Departamentu del Interior y Ordenación del Territoriu d'Italia: en Brasil, Arxentina y Estaos Xuníos esisten 22.753.000, 15.880.000, y 15.502.248 de descendientes en dalgún grau d'italianos respeutivamente. D'igual manera esisten diverses fontes qu'afirmen que los descendientes d'italianos en Brasil y Arxentina seríen cercanos a los 30 millones y 25 millones respeutivamente.[13]

Nel casu d'Europa tamién s'atopen importantes asentamientos d'italianos y ítalodescendientes en Francia, Alemaña, Suiza, Bélxica, Reinu Xuníu y hasta Crimea; por cuenta de les causes enantes señalaes ya incluyendo el factor de cercanía.[14] Pela so parte, n'Oceanía destaca l'asentamientu n'Australia, onde esisten según el censu de población de 2006 realizáu pola Oficina Australiana d'Estadístiques, 852.418 descendientes d'italianos.

Calcúlase que (incluyíos los 61 millones d'italianos d'Italia) más de 155 millones de persones nel mundu anguaño tienen orixe italianao en manera parcial o total, esto ye son descendientes de la emigración italiana empecipiada col descubrimientu d'América. Esto fai de los italianos el cuartu grupu étnicu más grande por población nel mundu.[cita [ensin referencies][15]

El Departamentu del Interior y Ordenación del Territoriu d'Italia (n'italianu: Dipartimento per gli Affari Interni y Territoriali) encárgase amás de llevar a cabu'l rexistru de persones con nacionalidá italiana residentes fora d'Italia. Ye según en 2008 contabilizáronse 4.106.640 persones con nacionalidá italiana residentes fora d'Italia, partíos principalmente ente Europa y América.[9] Los países con mayor cantidá de persones con nacionalidá italiana fuera d'Italia son:

Persones con nacionalidá italiana per país *
País Persones con nacionalidá italiana[16]
Bandera d'Arxentina Arxentina 691.481
Bandera d'Alemaña Alemaña 651.852
 Suiza 558.545
Bandera de Francia Francia 373.145
Bandera de Brasil Brasil 316.699
Bandera de Bélxica Bélxica 254.742
Bandera de Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos 223.429
Bandera del Reinu Xuníu Reinu Xuníu 210.690
Bandera de Canadá Canadá 137.045
Bandera de Australia Australia 133.123
 España 124.013
Bandera de Venezuela Venezuela 116.329
Bandera de Uruguái Uruguái 90.603
Bandera de Chile Chile 52.006
Bandera de Países Baxos Países Baxos 35.715
Bandera de Colombia Colombia 35.000
Bandera de Sudáfrica Sudáfrica 31.734
Bandera del Perú Perú 30.513
()*: Esta llista namái incorpora a persones con nacionalidá italiana residentes fora d'Italia.

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 «Diáspora italiana en cifras» (italiano) páx. 2. Fondazione Migrantes. Archiváu dende l'orixinal, el 27 de febreru de 2008. Consultáu'l 28 d'agostu de 2009.
  2. «Historia entre Italia y Brasil» (portugués). Embaxada d'Italia en Brasil. Consultáu'l 4 de payares de 2009.
  3. «Unos 25 millones de personas que viven en la Argentina tienen algún grado de descendencia italiana». www.asteriscos.tv. Consultáu'l 4 de payares de 2009.
  4. «Embajador de Italia en Caracas asegura que el sistema eleutoral venezolano es confiable». Correo del Orinoco (17 de xunetu de 2012). «...el diplomático calcula que 5% o 6% de la población venezolana actual tiene origen italiano.»
  5. «Orígenes étnicos de Canadá en 2006» (inglés). Agencia Nacional de Estadísticas de Canadá. Consultáu'l 28 d'agostu de 2009.
  6. http://www.espejodelperu.com.pe/Poblacion-del-Peru/Inmigracion-Italiana-al-Peru.htm
  7. «Censo de población de 2006» (inglés). Oficina Australiana de Estadísticas. Consultáu'l 28 d'agostu de 2009.
  8. «Italians in Mexico». Archiváu dende l'orixinal, el 2016-04-06.
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 Departamento del Interior y Ordenación del Territorio de Italia. «Annuario Statistico 2009» (italiano). Consultáu'l 24 de payares de 2009.
  10. «Herencia italiana en Costa Rica, síntesis al 2016». Documento escaneado de la publicación "Herencia italiana en Costa Rica, síntesis al 2016". páxs. 1-2 (2 de xunu de 2016). Consultáu'l 16 de xunetu de 2017.
  11. «Multiculturalidad en Costa Rica: los descendientes de inmigrantes» páxs. 1-3 (12 d'ochobre de 2016). Consultáu'l 18 de xunetu de 2017.
  12. «Comisión Europea, Europeans and their Languages, 2006, páx. 2».
  13. Historia entre Italia, Argentina y Brasil: Más de 25 millones de personas que viven en la Argentina tienen algún grado de descendencia italiana
  14. Italianos de Crimea (en italiano)
  15. Favero, Carlo. Cent'anni di emigrazione italiana (1876-1976). Roma, 1980
  16. ([1])