Saltar al conteníu

Planetariu

Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
De Wikipedia
El Carl-Zeiss-Planetarium en Jena, Alemaña, el más vieyu planetariu del mundu (semeya del añu 1926).
Planetariu Municipal Agrimensor Germán Barbato, Montevidéu, Uruguái; l'equí aludíu foi'l primer planetariu de Llatinoamérica, abiertu en 1955, y anexu al Zoolóxicu Villa Dolores (ta asitiáu nel barriu montevideano del mesmu nome, Villa Dolores).
Un proyeutor típicu nel planetariu de Berlín.
Planetariu Omar Khayyam en Nishapur, Irán.

Un planetariu ye un llugar onde se realicen presentaciones astronómiques dedicáu a la divulgación pal públicu polo xeneral, y nel que ye posible reparar recreaciones del cielu nocherniegu en diversos llugares de la Tierra y en distintos momentos del añu.

De normal un planetariu consta d'una pantalla de proyeición en forma de cúpula, y un proyeutor planetariu móvil capaz de proyeutar les posiciones d'estrelles y planetes que se desea amosar.

Planetariu Humboldt, proyeutor planetariu marca Zeiss Modelu Mark III modificáu.

Atribuyir a Arquímedes el méritu de tener un primitivu planetariu col que podía predicir el movimientu del Sol, la Lluna y los planetes.

En 1919 Walther Bauersfeld, un constructor de la fábrica Carl Zeiss en Jena (Alemaña) empezó a investigar sobre la idea de proyeutar un cielu estrelláu nel techu d'una cúpula. Cuatro años dempués, en 1923 realizar na cúpula de la fábrica'l primer espectáculu planetariu del mundu.

La casa Zeiss sigui esfrutando d'una importante cuota de mercáu nel campu de los proyeutores pa planetariu.

Planetarios per rexón

[editar | editar la fonte]

Planetarios n'Europa

[editar | editar la fonte]

Los planetarios más grandes n'Europa (cúpula con más de 23 metros de diámetru), son: Bruxeles (B), Praga (CZ), Jena (D), Copenḥague (DK), Valencia (Y), Atenes (GR), Budapest (H), Chorzów (PL), Lisboa (P), Moscú (RUS), San Petersburgu (RUS), Estocolmu (S) y Kiev (UA).

Los planetarios más conocíos n'España atópase en Granada ( (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).), Madrid ([1]), Pamplona ([2]), Valencia, Cuenca, Castellón y La Coruña ([3]).

Planetarios n'Iberoamérica

[editar | editar la fonte]

Polo que respecta a Iberoamérica, en Chile atópase'l Planetariu de la Universidá de Santiago de Chile ([4]).

N'Arxentina el planetariu más modernu ye'l Planetariu de La Plata. El so sistema de proyeición dixital dexa non solamente amosar el cielu de cualquier llugar del mundu y en cualquier dómina, sinón qu'amás dexa viaxar escontra cualquier llugar del Universu. El sistema, provistu por Evans & Sutherland,[1] dispón de dos proyeutores 4K, sistema de soníu 5.1 y un domo de 17 metros de diámetru con capacidá pa 175 persones, que lo convierte n'unu de los más modernos de Suramérica. Tamién s'atopen el planetariu de Malargüe, el de la Ciudá de Buenos Aires, y el planetariu de la ciudá de Rosario.

En Méxicu, de los más sobresalientes atópense'l Planetariu Alfa Archiváu 2016-10-19 en Wayback Machine, según el Planetariu de Puebla "Germán Martínez Hidalgo", que fomenta la cultura científico y tecnolóxico al traviés de les sos instalaciones. Cuenta con teunoloxía de punta a nivel internacional y ye unu de los más grandes del mundu. De manera interesante, dende 2012 inauguróse'l primeru de los 4 nodos que conformen la Rede de Planetarios de Quintana Roo, siendo'l primeru d'ellos Yook ol Kaab, na Ciudá de Chetumal; el segundu: Ka' Yok', allugáu na ciudá de Cancún, inauguráu en 2013; el terceru: Cha´an Ka´an, na Isla de Cozumel (con teunoloxía 3D) y Sayab, en Playa del Carmen, dambos abiertos al públicu dende 2016. Los 4 nodos, forníos con sistema Digistar5, dependen del Gobiernu de Quintana Roo, al traviés del Conseyu Quintanarroense de Ciencia y Teunoloxía y representen l'esfuerzu más ambiciosu nun solu estáu n'América Llatina.

En Bogotá atópase'l Planetariu Distrital ([5]), el más grande del continente y el segundu más grande del Mundu.

El Planetariu Humboldt ta alcontráu en Caraques, Venezuela. Empecipióse la so construcción el 15 de xineru de 1959 so la direición del so diseñador, l'arquiteutu venezolanu Carlos Guinand Sandoz (Caraques 1917Caraques 1963).[2] Inauguróse'l 24 de xunetu de 1961, y les sos instalaciones cunten con una cúpula de 20 metros de diámetru y un proyeutor planetariu marca Zeiss, modelu Mark IV (modificáu).[3]

Planetarios n'África

[editar | editar la fonte]
Alexandría: Planetarium Science Center, abiertu en 2001.

Planetarios n'América del Norte

[editar | editar la fonte]
Distritu Federal: Planetariu Luis Enrique Erro, abiertu en 1967.
Monterrey: Planetariu Alfa, abiertu en 1978.

Planetarios n'América Central y el Caribe

[editar | editar la fonte]
San José: Planetariu de San José, abiertu en 2005.

Planetarios d'América del Sur

[editar | editar la fonte]
Planetariu Galileo Galilei de Buenos Aires, inauguráu en 1967.
São Paulo: Planetariu do Ibirapuera - Planetariu Prof. Aristoteles Orsini, abiertu en 1957.
São Paulo: Planetarium do Carmo, abiertu en 2005.
Porto Alegre: Planetário Professor José Batista Pereira, abiertu en 1972.
Fortaleza: Planetariu Rubens de Azevedo - Centru Dragao do Mar d'Arte y Cultura, abiertu en 1999.
Medellín: Planetariu Jesús Emilio Ramírez González, abiertu en 1984.
Venezuela: Planetariu Muséu de los Neños de Caraques, Planetariu Humboldt y Planetariu Simón Bolívar.

Planetarios n'Asia

[editar | editar la fonte]

Planetarios informáticos

[editar | editar la fonte]

Dellos programes d'ordenador dexen asemeyar la posición nel cielu de les estrelles y planetes. Ente los más conocíos atópense los programes de códigu llibre: Celestia, Stellarium y NightShade; non-llibre pero igualmente gratuitu Winstars; y de pagu Starry Night.

Ver tamién

[editar | editar la fonte]

Referencies

[editar | editar la fonte]

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]