Pica pica
Pica pica pega | ||
---|---|---|
Estáu de caltenimientu | ||
Esmolición menor (IUCN)[1] | ||
Clasificación científica | ||
Reinu: | Animalia | |
Filu: | Chordata | |
Clas: | Aves | |
Orde: | Passeriformes | |
Familia: | Corvidae | |
Xéneru: | Pica | |
Especie: |
P. pica Linnaeus, 1758 | |
Distribución | ||
Distribución de les subespecies de Pica pica: Pica p. pica
Pica p. fennorum Pica p. melanotos Pica p. mauritanica Pica p. bactriana Pica p. asirensis Pica p. hemileucoptera Pica p. bottanensis Pica p. serica Pica p. leucoptera Pica p. kamtschatica | ||
Subespecies | ||
Consultes | ||
[editar datos en Wikidata] |
Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu. La pega[2], pegueta[3], pigarcia[4], pegaratu[5], pegarata[5] o marica[6] (Pica pica) ye una especie d'ave paseriforme de la familia Corvidae qu'habita en Eurasia y el norte d'África. Ye una de les aves más comunes n'Europa hasta una altitú non cimera a los 1500 metros.
La pega común ye una de les aves más intelixentes, y créese que más intelixente que la gran mayoría de los animales.[7] La estensión del Cuerpu estriáu del so encéfalu tien el mesmu tamañu relativu que'l de los chimpancés, orangutanes y humanos.[8]
Descripción
[editar | editar la fonte]- Destaca la pega pol so cuerpu blancu y negru iridiscente, acabáu nuna llarga cola de color azul o verde metálicu dependiendo de cómo incida'l sol, mide en redol a 45 cm de llargor con un valumbu de 60 cm. Ye práuticamente inconfundible con otra ave.
- Los colores tán distribuyíos pol so cuerpu de la siguiente forma: la cabeza, el picu, la cola y les pates son de color negru; el pechu y bona parte de les ales son blanques; la cola y les ales cobren un matiz azul o verde metalizado.
- La so cabeza y picu presenten la forma carauterística de la familia a la que pertenez, güeyos pequeños y con un picu recto y fuerte.
Caracterízase tamién pola so llarga cola gradiada y poles sos ales curties y arrondaes, cosa que fai la so figura asemeyada a la del rabilargo.
- Nun presenta dimorfismu sexual, si salvamos una mayor corpulencia de los exemplares machos.
- La so voz ye un matraqueo aspru: tcha-tcha-tcha-tcha-tcha.
Hábitat
[editar | editar la fonte]- Ta presente en cualquier hábitat, quitando montes trupos y paraxes asitiaes a más de 1500 metros d'altor. Sicasí prefier la proximidá de campos derrotos o paraxes degradaes pol home, (ciudaes, basureros, carreteres) de la mesma que-y presta la cercanía de poblaciones humanes.
- Ye una especie que consiguió afaese, multiplicase y aprovechase de les alteraciones del mediu que provoca l'home.
Distribución xeográfica
[editar | editar la fonte]- Alcuéntrase distribuyida n'Europa, les rexones templaes d'Asia y delles rexones del noroeste d'África.
- La so gran espansión, ye debida en gran parte al so calter omnívoru ya intelixencia, que-y dexen sobrevivir n'ambientes bien degradaos.
Alimentación
[editar | editar la fonte]- El so picu nun presenta nenguna adautación específica pa nengún tipu de comida, presentando una forma recta y fuerte que-y dexa aportar a casi cualquier tipu de comida. Esto ye aprovecháu pola pega d'escelente forma y presentando una alimentación omnívoro. Nun-y faen ascu a nengún alimentu, ye frecuente veles alredor de les carreteres, andando a pequeños saltos, buscando cualquier cosa comestible.
- Come sobremanera inseutos y ceberes, anque tamién carroña, güevos y pitucos.
Comportamientu
[editar | editar la fonte]- Pol so comportamientu paecen ser unes de les aves más intelixentes y astutes. Comprobóse que tienen un gran poder de comunicación colos sos conxéneres. Cuando se ve amenazada procura llamar l'atención de los sos conxéneres, avisándo-yos de la so presencia y nel casu de ser atacada por aves predadoras xunir pa esnalar al so alredor increpándola colos sos gazníos y nun dexando qu'ataque de forma correuta. Asina mesmu acosen en grupu a depredadores terrestres. Si pela cueta lo qu'afayen ye un animal muertu de gran tamañu tamién s'arrexunten y empiecen a emitir gazníos de forma estrueldosa pa llamar l'atención de cuervos y utres por qu'empiecen a abrir la dura piel del cadabre, una vegada yá quitaos la sede los grandes carroñeros como les utres, alimoches, etc, actúen elles pa dexar los restos pelaos y nos güesos. Tamién s'aprecia un comportamientu intelixente al almacenar en sitios que solo elles conocen los escedentes d'alimentu qu'atopen de la mesma forma qu'almacenen oxetos brillosos polos que sienten una debilidá especial, como si fueren les sos ayalgues. Amás de cachos de llates, cristales, etc., llegar a atopar xoyes de valor nos sos grandes niales. Apocayá demostróse qu'esta ave puede reconocese nun espeyu, una capacidá qu'hasta agora namái se reparara en primates y delfines[9]
- Con una enseñanza fayadiza, dende pequeñes, pueden asonsañar la voz humana.
- Como otros córvidos, ye capaz d'estremar individualmente a persones conocíes.
Reproducción
[editar | editar la fonte]La puesta realízase en primavera y consta de cuatro a siete güevos, que son guariaos mientres aproximao 20 díes. Los pitucos dependen de los padres y son alimentaos mientres un mes aproximao hasta qu'empiecen a volar.[10]
Amenaces
[editar | editar la fonte]Dende siempres foi una ave amenazada por cazadores y llabradores que víen na pega una ave gafida pa los sos intereses cinexéticos pola so depredación sobre ciertes especies como la perdiz, al consumir los güevos d'éstes.[11] Magar anguaño por cuenta de la concienciación menguóse dicha presión, lo que fizo que s'espanda llargamente. Otra de les razones qu'espliquen la so gran espansión ye que'l so peor y más carauterísticu enemigu, l'azor, ye cada vegada más escasu.
Sábese que tien males rellaciones con otres aves como'l críalo, ave migratoria de la mesma familia que'l cucu. Cuando la pega realizó la so puesta, el críalo aprovecha la menor oportunidá pa depositar los sos güevos nel nial de la pega. D'esta forma les pegues guaren y alimenten a los pitucos del críalo tamién, y estos munches vegaes pola so nacencia y desenvolvimientu más precoz acaben colos pitucos de la pega. Lo mesmo podemos dicir de les sos rellaciones col llirón caretu que tamién puede atacar a la pega, aprovechando que na nueche preséntase por demás vulnerable, taramiando los sos güevos y pitucos. Estos ataques pueden dir empobinaos amás de pa procurase'l sustentu pa poder apoderase del nial que va utilizar pa la so propia reproducción.[10]
Tampoco se salvó de la persecución humana, pos dellos cazadores tratar como alimaña, esponiéndola en postes y valles. Estos cazadores considerar gafida pa los sos intereses cinexéticos pola so depredación sobre les poblaciones d'especies cinexétiques, como la perdiz, al consumir los güevos d'estes. Anque tamién consume bastante cantidá d'inseutos, sobremanera na primavera y el branu; lo que xunto col consumu d'abondosu carroña ye beneficiosu.[ensin referencies]
La pega na cultura popular
[editar | editar la fonte]La pega ye unu de los animales que más supersticiones y dichos populares tien na cultura popular, quiciabes igualada col cuervu y el gatu.
- Nel Alto Aragón, a les pegues denominar garza y ye una pallabra qu'utilicen los paisanos de más edá pa piropear a les muyeres. Ye un fechu interesáu que nesti llugar primó la guapura del so plumaxe, a diferencia d'otros sitios d'España onde se-y consideró como un animal malinu, polos sos peculiares conductes.
- En catalán hai un dichu popular que diz dar pega per perdiz (donar garsa per perdiu) y fai referencia a cuando quier engañar a daquién dándo-y daqué d'inferior calidá a lo que se solicita o espera.
- En lleendes populares antigües d'Inglaterra cúntase que cuando Xesús taba amorrentando na cruz toles páxaros allegaron a consola-y menos la pega, polo que se-y arrenegó eternamente, quiciabes por estes crencias nes islles britániques siempres s'acomuñar esti animal cola mala suerte.
- N'Escocia una pega nuna ventana anuncia una muerte próxima na casa.
- Nel folclor alemán, francés ya italianu, esiste la creencia de que les pegues presenten enclín a la recoyida d'oxetos brillosos, especialmente los preciosos. Esta creencia ye la base del argumentu de la ópera de Rossini, La gazza ladra, y de él del episodiu de les aventures de Tintín, Les xoyes de la Castafiore. Na Comunidá Valenciana, onde se denomina blanca, créese que la pega escuende oxetos, circunstancia reflexada na fraseoloxía (pareixes una blanca, que tot ho amagues / guardes: «paeces una pega, que tou lo escuendes / guardes»). Tamién s'acomuñar a les persones parlanchinas (xarrar com una blanca)
- En China, contrariamente ye considerada como un signu de felicidá; la so traducción lliteral sería pega feliz (trad.:喜鵲, sim.:喜鹊 xĭquè).
- Mientres la Edá Media esistía la creencia de que taben amestaos a la bruxería, igual que los cuervos, cornejes y gatos negros.
- En Perú llámase pega a les persones aloyeres, siendo l'orixe del nomatu de la popular presentadora d'un programa d'espectáculos, Magaly Medina, a quien se moteya «la Pega».
- L'equipu de fútbol inglés Newcastle United Football Club tien como nomatu los "magpies" o n'asturianu, les pegues.
Ver tamién
[editar | editar la fonte]- Cyanocorax (pegues de Centru y Suramérica)
Notes y referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ BirdLife International (2012). «'Pica pica'» (inglés). Llista Roxa d'especies amenazaes de la UICN 2013.2. Consultáu'l 30 de xineru de 2014.
- ↑ «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 26 marzu 2024.
- ↑ «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 26 marzu 2024.
- ↑ «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 26 marzu 2024.
- ↑ 5,0 5,1 «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 26 marzu 2024.
- ↑ «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 26 marzu 2024.
- ↑ Prior H. (2008). De Waal, Frans. ed. «Mirror-Induced Behavior in the Magpie (Pica pica): Evidence of Self-Recognition». PLoS Biology (Public Library of Science) 6 (8): páxs. y202. doi: . PMID 18715117. PMC 2517622. http://biology.plosjournals.org/archive/1545-7885/6/8/pdf/10.1371_journal.pbio.0060202-L.pdf. Consultáu'l 21 d'agostu de 2008.
- ↑ Comparative vertebrate cognition: are primates cimeru to non-primates?, By Lesley J. Rogers, Gisela T. Kaplan, page 9, Springer, 2004
- ↑ «PLoS Biology: Mirror-Induced Behavior in the Magpie (Pica pica): Evidence of Self-Recognition».
- ↑ 10,0 10,1 Revista Natura nº37, Abril de 1986
- ↑ Ministeriu de Mediu Ambiente d'España. «Urraca (dientro de los Inventarios Nacionales)».
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]
- Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Pica pica.
Wikispecies tien un artículu sobre Pica pica. |
- Semeyes, videos y soníos de Pegues n'Internet Bird Collection.
- Identificación de sexos y edaes Archiváu 2015-06-14 en Wayback Machine nel Atles de la Identificación de les Aves d'Aragón.