Final de la Lliga de Campeones de la UEFA 2008-09

De Wikipedia
Final de la Lliga de Campeones de la UEFA 2008-09
Lliga de Campeones de la UEFA 2008-09
Xeneral
Deporte fútbol
Sede Estadiu Olímpicu de Roma
Ganador Futbol Club Barcelona
Estadístiques
Participantes Futbol Club Barcelona (2)
Manchester United Football Club (0)
Asistencia total 62 467[1]
Árbitru Massimo Busacca[2]
Cronoloxía
Final de la Lliga de Campeones de la UEFA 2007-08 Final de la Lliga de Campeones de la UEFA 2008-09 Final de la Lliga de Campeones de la UEFA 2009-10
Cambiar los datos en Wikidata

La final de la Lliga de Campeones de la UEFA 2008-2009 foi la cincuentena cuarta final de la Copa d'Europa y la decimoséptima nel nuevu formatu, apostada'l día 27 de mayu de 2009 nel estadiu Olímpicu de Roma, Italia. El F.C. Barcelona fíxose acreedor de la copa, dempués de vencer al club inglés Manchester United por 2:0 con goles del camerunés Samuel Eto'o y l'arxentín Lionel Messi. El Barcelona venía de ganar la Primer División d'España 2008/09 y la Copa del Rei de fútbol 2008-09, polo qu'esti títulu européu significó un triplete históricu,[3] una fazaña nunca antes llograda por un club español.[4] El partíu foi arbitráu pol suizu Massimo Busacca.[5]

Yera la tercer copa pal club español na historia de la competición, dempués de llograr el títulu en 1992 ante Sampdoria y 2006 frente al Arsenal inglés.[6] Manchester United apostó la competición europea como defensor del títulu, ente que Barcelona foi derrotáu 1:0 nes semifinales de la Lliga de Campeones de la UEFA 2007-08, precisamente ante'l Manchester el 29 d'abril de 2008.[7] L'estadiu Olímpicu de Roma, sede del club italianu Roma, enantes utilizóse nes finales de 1976-77, 1983-84 y 1995-96.[8]

Como ganador de la Lliga de Campeones de la UEFA 2008-09, Barcelona xugó'l 28 d'agostu la Supercopa d'Europa 2009 ante'l Shajtar Donetsk d'Ucraína, partíu que terminaría 1:0 a favor del club español.[9] Tamién aportó a la Copa Mundial de Clubes de la FIFA 2009,[10] un tornéu que representa a los meyores equipos de tolos continentes. Per otra parte, l'equipu inglés recibió € 4 000 000 y Barcelona € 7 000 000 por ser campeón,[11] una cifra inferior a la llograda pol Manchester United la pasada edición.

Cerca de 1 000 000 d'aficionaos y siguidores del equipu culé[Nota 1] festexaron el trunfu de la Lliga de Campeones de la UEFA nes cais de Cataluña,[12] anque se presentaron incidentes y hubo persones deteníes. Los festexos dexaron perdes materiales que devasaron los € 74 000 y precisóse de 119 policías pa controlar la situación, según reportar oficiales del Conceyu de Barcelona.[12] El trunfu tamién se celebró na emblemática Plaza de Cibeles, el sitiu onde se festexen los trunfos de Real Madrid.[13][14]

Antecedente[editar | editar la fonte]

Barcelona y Manchester United habíense engarráu anteriomente en nueve causes, tres veces na Recopa d'Europa: dos partíos na temporada 1983-84[15] y otra na final de 1990-91[16] y seis más na Lliga de Campeones de la UEFA de la temporada 1994-95,[17] 1998-99[18] y 2007-08.[19] De los nueve enfrentamientos, el Manchester United caltuvo una leve ventaya con tres trunfos, por dos del Barcelona, ente que los otros cuatro partíos restantes terminaron empataos. La única vegada que los dos equipos enfrentar nuna final foi en 1991, na Recopa d'Europa 1990-91, con marcador favorable al United por 2:1 nel estadiu Stadion Feyenoord.[16] El primer alcuentru de los dos dar na tercer ronda de la Recopa d'Europa 1983-84, onde Barcelona ganó 2:0 en Camp Nou,[15] pero'l United vencería 3:0 nel partíu de vuelta en Old Trafford.[15] Esta victoria foi la más estensa del Manchester sobre Barcelona, ente que'l trunfu más importante del equipu culé dar na fase de grupos de la Lliga de Campeones de la UEFA 1994-95, dempués de llograr un 4:0 el 2 de payares.[17] Los dos enfrentar por última vegada nes semifinales de la Lliga de Campeones de la UEFA 2007-08, con un empate nel primer xuegu y un trunfu pal Manchester nel segundu alcuentru.[19] Barcelona llegó a la final de la Lliga de Campeones de la UEFA 2008-2009 con un rexistru favorable frente a los equipos ingléses, con venti partíos ganaos y quince perdíos de cincuenta y dos encuentros, pela so parte, el United caltener n'once ganes y diez trunfos de trenta y siete partíos.[20]

Dambos ganaron la Lliga de Campeones en delles ocasiones, Manchester United en tres oportunidad, en 1968 ante Benfica,[21] en 1999 ante FC Bayern München[22] y la postrera en 2008 frente a Chelsea[23] y Barcelona en 1992 ante Sampdoria[24] y 2006 ante Arsenal.[25] Tocantes a les finales, l'equipu blaugrana había perdíu trés en tola historia de la competición, la primera en 1961 col Benfica,[26] el FC Steaua București en 1986[27] y l'última ante'l Milan de Fabio Capello en 1994.[28] Ente que el United llegaba con un rexistru perfectu, con trés finales ganaes. Ente los dos atropaben ocho finales y cinco copes.

Los clubes llegaron a la final como campeones de les sos respeutives lligues nacionales, un fechu que se vivió en 1999, cuando Manchester United y FC Bayern München apostaron la final de la Lliga de Campeones de la UEFA 1998-99 nel estadiu Camp Nou. Na lliga nacional, Barcelona proclamóse campeón de la Primer División d'España 2008/09 con una diferencia de nueve puntos sobre Real Madrid,[29] segundu na clasificación final; foi'l ventenu novenu campeonatu na historia del barsa. Pela so parte, el Manchester United llogró la Premier League 2008/09 con una diferencia mínima de cuatro puntos sobre Liverpool.[30] Dambos buscaben el títulu européu dempués d'apoderar les sos respeutives lligues nacionales, anque Barcelona coronóse campeón de la Copa del Rei 2008-09[31] y un supuestu títulu n'Europa llevaría-yos a una triple corona: Copa del Rei, Lliga y Copa d'Europa, daqué inéditu pa un club español. Pela so parte, el United tamién gociaba de dos copes: Lliga y Copa de la Lliga.[30][32]

Camín a la final[editar | editar la fonte]

Artículu principal: Lliga de Campeones de la UEFA 2008-09

Barcelona[editar | editar la fonte]

Partíu ente Barcelona y Chelsea por semifinales.

Dempués d'ocupar la tercer posición na clasificación final de la Primer División d'España 2007/08, Barcelona clasificó a la tercer ronda de la Lliga de Campeones de la UEFA 2008-2009. El club español debutó ante Wisla Cracovia el 13 d'agostu de 2008, partíu que terminó 4–0 con goles de Xavi Hernández, Samuel Eto'o y Thierry Henry en Camp Nou;[33] anque Barcelona perdió'l partíu de vuelta por 1-0,[34] finalmente clasificóse a la siguiente ronda.

Según el coeficiente UEFA,[35] el Barcelona foi asignáu como cabeza de serie del grupu C, onde tamién s'atopaba'l Sporting de Lisboa, Shakhtar Donetsk y Basel;[36] d'esta manera evitó l'encruz n'octavos de final contra equipos importantes como Chelsea, Liverpool y Inter de Milán. Los partíos apostar ente setiembre y avientu de 2008, según la programación de la UEFA. Por ser cabeza de serie, el club español empecipió y terminó la fase de grupos en condición de llocal.

Cuatro victories y un empate sellaron la clasificación a octavos de final. Barcelona terminó primero del grupu con trece puntos, dieciocho goles a favor y ocho en contra, siguíu de Sporting de Lisboa con doce unidaes.[37] De los equipos que formaron el grupu c, nengún llogró ganar la máxima competición europea de clubes a esceición del club español, ganador de dos copes europees na temporada 1991-92 ante Sampdoria y 2005-06 frente al Arsenal d'Inglaterra. El meyor partíu de la fase apostar ante Sporting de Lisboa'l 22 d'ochobre de 2008 nel estadiu Camp Nou, dempués de ganar 5-0 con goles de Lionel Messi, Sergio Busquets, Bojan Krkić y Xavi Hernández.[38]

Yá instaláu n'octavos de final, l'equipu enfrentó a Lyon nel estadiu Gerland el 24 de febreru de 2009. El primer y únicu gol de Lyon producióse dempués que Juninho Pernambucano executara un tiru llibre al minutu siete de la primer parte. Anque'l francés Thierry Henry igualó l'alcuentru al minutu sesenta y siete.[39] El 11 de marzu de 2009 apostóse'l segundu xuegu ente dambos clubes, esta vegada en Camp Nou ante 86 368 espectadores.[40] Henry, Messi y Samuel Eto'o adelantraron al equipu cule con tres goles, anque Jean Makoun descontó al minutu cuarenta y cuatro. Na segunda parte, el brasilanu Juninho Pernambucano amenorgó la ventaya con un gol al minutu cuarenta y ocho, pero l'africanu Seydou Keita anotó dos goles pa sentenciar l'alcuentru.[41] Barcelona avanzó a cuartos de final con un marcador global de 6-3 y Thierry Henry destacar por ser el goliador en dambes series.

El rival de Barcelona en cuartos de final foi FC Bayern München, el club más prestixosu d'Alemaña. Históricamente l'equipu alemán ye unu de los más importantes y el segundu con mayor cantidá de puntos na clasificación histórica de la Lliga de Campeones de la UEFA, detrás de Real Madrid. Los bávaros llegaron a cuartos de final con un rexistru impecable, con doce goles a favor y unu en contra en dos alcuentros apostaos ante Sporting de Lisboa.[42] La primer disputa concretóse'l 8 d'abril de 2009 nel estadiu Camp Nou, ante 93 219 persones;[43] Lionel Messi marcó dos goles nel alcuentru y foi'l xugador del partíu, Eto'o y Henry marcaron los otros dos goles. Ante esta situación, los alemanes precisaben ganar por una diferencia de cinco goles p'aportar a les semifinales, un fechu pocu común na historia del tornéu. El club azulgrana viaxó a Múnich el 14 d'abril p'apostar la revancha nel estadiu Allianz Arena ante más de 60 000 espectadores.[44] El Bayern salió al terrén de xuegu decidíu a remontar el marcador y al minutu cuarenta y siete de la segunda parte'l francés Franck Ribéry adelantró al so equipu, pero l'africanu Keita empató al minutu setenta y tres. El marcador global foi de 5-1 y representó el pase a les semifinales.

Barcelona enfrentaría a un equipu inglés en semifinales, por cuenta de que Chelsea y Liverpool apostaron un cupu na otra llave. Dempués d'una victoria por 1-3 en Anfield,[45] Chelsea clasificar pa les semifinales con un empate en Stamford Bridge. Clasificáu a instancies finales, el club inglés treslladar a Barcelona pa xugar el primer partíu de les semifinales nel estadiu Camp Nou, alcuentru que finalmente s'apostó'l 28 d'abril. Barcelona caltuvo la mayor posesión del balón mientres los noventa minutos reglamentarios y foi l'equipu con mayor cantidá de disparos a puerta, con un total de dieciocho, pero nun foi abondu porque'l partíu terminó 0-0. El club español precisaba ganar o empatar el partíu de vuelta pa clasificar a la final, pero al minutu diez de la primera parte l'africanu Michael Essien executó un disparu de volea al centru del arcu, el balón cutió'l llargueru horizontal de la portería y entró. Dempués del gol el Barcelona buscó desesperadamente l'empate, anque al minutu sesenta y seis sufrió la espulsión del francés Éric Abidal, lo qu'aumentó la dificultá.[46] El club español nun foi capaz d'anotar nel tiempu reglamentariu, sicasí, l'árbitru noruegu Tom Henning Øvrebø amestó cuatro minutos adicionales que sirvieron por que Andrés Iniesta anotara'l gol de la igualdá. Dempués del repentín gol de Iniesta, l'equipu inglés protestó airadamente contra Øvrebø,[47] anque'l noruegu amonestó con tarxeta mariella a Michael Ballack y Didier Drogba al minutu noventa y seis y noventa y nueve.[46] Finalmente, Øvrebø salió del terrén de xuegu curiáu polos demás árbitros y el cuerpu de seguridá de la UEFA.[48][49] Antes d'ingresar al camarín del Chelsea, el marfileño Drogba dirixir escontra l'árbitru y criticó fuertemente la so actuación hasta'l puntu d'esclamar: «Ye una puta vergüenza».[50]

Partíos apostaos[editar | editar la fonte]

Fecha Fase Estadiu Local Resultáu Visitante
13 d'agostu de 2008 Fase de clasificación Camp Nou, Barcelona Barcelona 4 – 0[51] Bandera de Polonia Wisła Cracovia
26 d'agostu de 2008 Henryk Reyman, Cracovia Bandera de Polonia Wisła Cracovia 1 – 0[52] Barcelona
Barcelona clasificó a fase de grupos por un global de 4 – 1.
16 de setiembre de 2008 Fase de grupos
Grupu C 		Camp Nou, Barcelona Barcelona 3 – 1[53] Bandera de Portugal Sporting de Lisboa
1 d'ochobre de 2008 RSK Olympiyskiy, Donetsk Bandera de Ucraína Shakhtar Donetsk 1 – 2[54] Barcelona
22 d'ochobre de 2008 St. Jakob Park, Basilea Basel 0 – 5[38] Barcelona
4 de payares de 2008 Camp Nou, Barcelona Barcelona 1 – 1[55] Basel
26 de payares de 2008 José Alvalade, Lisboa Bandera de Portugal Sporting de Lisboa 2 – 5[56] Barcelona
9 d'avientu de 2008 Camp Nou, Barcelona Barcelona 2 – 3[57] Bandera de Ucraína Shakhtar Donetsk
Barcelona clasificó a octavos como primero nel so grupu con trece puntos.
24 de febreru de 2009 Octavos de final Estadiu Gerland, Lyon Bandera de Francia Olympique Lyonnais 1 – 1[39] Barcelona
11 de marzu de 2009 Camp Nou, Barcelona Barcelona 5 – 2[41] Bandera de Francia Olympique Lyonnais
Barcelona clasificó a cuartos por un global de 6 – 3.
8 d'abril de 2009 Cuartos de final Camp Nou, Barcelona Barcelona 4 – 0[58] Bandera d'Alemaña FC Bayern München
14 d'abril de 2009 Allianz Arena, Múnich Bandera d'Alemaña FC Bayern München 1 – 1[59] Barcelona
Barcelona clasificó a semifinales por un global de 5 – 1.
28 d'abril de 2009 Semifinales Camp Nou, Barcelona Barcelona 0 – 0[60] Bandera de Inglaterra Chelsea
6 de mayu de 2009 Stamford Bridge, Londres Bandera de Inglaterra Chelsea 1 – 1[61] Barcelona
Barcelona clasificó a la final pola regla del gol de visitante.
Trunfu de Barcelona.
Empate.
Derrota de Barcelona.

Manchester United[editar | editar la fonte]

Partíu apostáu ente Manchester United y Arsenal por semifinales.

Como los actuales campeones de la Lliga de Campeones de la UEFA, el Manchester United empezó la defensa del títulu en fase de grupos. El United compartió'l grupu E con el Villarreal d'España, Aalborg de Dinamarca y Celtic d'Escocia, quien ganó la Copa de Campeones d'Europa 1966-67 y representaba unu de los equipos más fuertes y esperimentaos. Sicasí, los Diaños coloraos[Nota 2] partíen non solo como favoritos del grupu, sinón tamién, cola responsabilidá de retener el troféu llográu la pasada temporada.

El United fixo'l so debú'l 17 de setiembre de 2008 ante'l Villreal en condición de llocal. El partíu yera consideráu unu de los más complexos, por tratase d'un club con bon manexu de balón y xugadores destacaos como Robert Pirès, Diego Godín, Edmílson, ente otros. Anque l'equipu inglés dominó gran parte del alcuentru y xeneró delles ocasiones de gol, el partíu caltúvose 0-0 a la fin de los noventa minutos reglamentarios. Finalmente'l United consiguiría la victoria nel segundu atopo ante Aalborg de Dinamarca en condición de visitante, con tres goles anotaos por Wayne Rooney y Dimitar Berbatov en dos causes. El segundu trunfu consecutivu diose'l 21 d'ochobre de 2008 ante Celtic en Old Trafford, con destacaes actuaciones de Berbatov y Rooney dempués d'anotar tres goles, unu nel primer tiempu y dos na parte complementaria. Los trés partíos restantes contra Celtic y Villareal de visitante y Aalborg de llocal terminaron empataos, anque'l United terminó primero na clasificación final del grupu con diez puntos, siguíu de Villareal con nueve.

Pa octavos de final la esixencia foi mayor. Inter de Milán llegó a octavos de final como un rival fuerte, con historia nel campeonatu y con dos títulos consiguíos na temporada 1963-64 y 1964-65. Manchester United viaxó a Milán el 24 de febreru de 2009 p'apostar el primer alcuentru de visitante ante Inter. Mientres los noventa minutos reglamentarios el partíu caltúvose 0-0, anque'l porteru d'Inter, Júlio César, destacar poles sos intervenciones y foi declaráu como'l futbolista más importante del so equipu. El segundu alcuentru xugóse'l 11 de marzu de 2009 en territoriu inglés ante 74 769 espectadores, un partíu qu'apurría un cupu a cuartos de final y definiría a los ocho meyores clubes d'Europa. En menos de cinco minutos, el serbiu Nemanja Vidić adelantró al equipu col primer gol y na segunda parte'l portugués Cristiano Ronaldo dobló'l marcador, anque los delanteros Zlatan Ibrahimović y Adriano executaron disparos al arcu en repitíes ocasiones, pero finalmente'l club inglés venció nos noventa minutos.

Partíos apostaos[editar | editar la fonte]

Fecha Fase Estadiu Local Resultáu Visitante
17 de setiembre de 2008 Fase de grupos
Grupu E 		Old Trafford, Mánchester Bandera de Inglaterra Manchester United 0 - 0[62] Villarreal
30 de setiembre de 2008 Energi Nord Arena, Aalborg Bandera de Dinamarca Aalborg 0 - 3[63] Bandera de Inglaterra Manchester United
21 d'ochobre de 2008 Old Trafford, Mánchester Bandera de Inglaterra Manchester United 3 - 0[64] Bandera d'Escocia Celtic
5 de payares de 2008 Celtic Park, Glasgow Bandera d'Escocia Celtic 1 - 1[65] Bandera de Inglaterra Manchester United
25 de payares de 2008 El Madrigal, Villarreal Villarreal 0 - 0[66] Bandera de Inglaterra Manchester United
10 d'avientu de 2008 Old Trafford, Mánchester Bandera de Inglaterra Manchester United 2 - 2[67] Bandera de Dinamarca Aalborg
Manchester United clasificó a octavos como primero nel so grupu con diez puntos.
24 de febreru de 2009 Octavos de final Giuseppe Meazza, Milán Bandera d'Italia Inter de Milán 0 - 0[68] Bandera de Inglaterra Manchester United
11 de marzu de 2009 Old Trafford, Mánchester Bandera de Inglaterra Manchester United 2 - 0[69] Bandera d'Italia Inter de Milán
Manchester United clasificó a cuartos por un global de 2 - 0.
7 d'abril de 2009 Cuartos de final Old Trafford, Mánchester Bandera de Inglaterra Manchester United 2 - 2[70] Bandera de Portugal Porto
15 d'abril de 2009 do Dragão, Porto Bandera de Portugal Porto 0 - 1[71] Bandera de Inglaterra Manchester United
Manchester United clasificó a semifinales por un global de 3 - 2.
29 d'abril de 2009 Semifinales Old Trafford, Mánchester Bandera de Inglaterra Manchester United 1 - 0[72] Bandera de Inglaterra Arsenal
5 de mayu de 2009 Emirates, Londres Bandera de Inglaterra Arsenal 1 - 3[73] Bandera de Inglaterra Manchester United
Manchester United clasificó a la final por un global de 4 - 1.
Trunfu de Manchester United.
Empate.
Derrota de Manchester United.

Previa[editar | editar la fonte]

Estadiu[editar | editar la fonte]

Estadiu Olímpicu de Roma, sede de la final ente Barcelona y Manchester United.

L'estadiu Olímpicu de Roma foi escoyíu como l'escenariu principal pa la final de la Lliga de Campeones de la UEFA 2008-2009. La decisión tuvo a cargu del comité executivu de la UEFA, dempués d'una serie de xuntes llevaes a cabu en Liubliana, Eslovenia, el 4 d'ochobre de 2006.[74] Esti comité tamién definió la sede pa la final de la Copa de la UEFA 2007-08 y Copa de la UEFA 2008-09 y basáronse nuna serie de factores importantes, ente ellos, la capacidá del estadiu, infraestructura, instalaciones, seguridá y l'accesibilidá.[75]

L'estadiu había acoyíu trés finales de la Lliga de Campeones en 1977, 1984 y 1996.[76] La primera apostada ente Liverpool y Borussia Mönchengladbach ante 57 000 espectadores con victoria del equipu inglés,[77] la segunda tamién xugada ente Liverpool y Roma, anque empatada nos noventa minutos reglamentarios pero definida a favor del equipu inglés na tanda de penaltis.[76] La postrera celebrada nel Olimpicó decidir ente Ajax Ámsterdam y Juventus, onde los italianos imponer por 4-2 na tanda de penaltis.[78]

La construcción del estadiu tuvo a cargu del militar y dictador italianu Benito Mussolini a mediaos de los años 1930,[8] como'l proyeutu central d'un nuevu complexu deportivu na ciudá, que foi llamáu Foru Mussolini.[8] Dempués de la Segunda Guerra Mundial el complexu pasó a llamase Foru Itálicu,[8] amás aumentóse la capacidá a 54 000 persones y fixéronse otros llabores de diseñu y reestructuración en víspora de los Xuegos Olímpicos de Roma 1960.[8] Dempués de la celebración del Campeonatu Mundial d'Atletismu de 1987, l'estadiu nuevamente foi reconstruyíu pa la Copa Mundial de Fútbol de 1990,[8] onde s'apostaron dellos partíos de fase de grupos, octavos y la final ente la Seleición d'Alemaña y Arxentina. Anque en 2008, el recintu deportivu remocicar p'acoyer a más de 70 000 espectadores.[8]

Dende 1999, la final de la Lliga de Campeones de la UEFA concedióse-y una importante «identidá visual» col fin de «ayudar a promover la final y aumentar el prestíu d'unu de los mayores eventos deportivos del mundu», según l'organismu européu.[79] El logotipu diseñáu pa la final revelóse'l 25 d'ochobre de 2008 y tuvo al cargu de l'axencia de publicidá de la UEFA, con sede en Londres. Incorpora delles imáxenes típiques que representen parte de la cultura romana, como la corona de lloréu, el Coliséu y la numberación romana MMIX (2009).[79] Tamién esiste una versión alterna qu'amuesa'l logotipu oficial de la Lliga de Campeones arrodiáu de la corona de lloréu. Dambes imáxenes presenten un esquema básicu, en color colloráu escuru y plata.[79]

Una ceremonia d'entrega de trofeos celebrar en Roma'l 21 d'abril de 2009,[80] na que Ole Gunnar Solskjær en representación del Manchester United devolvió'l troféu al presidente de la UEFA, el francés Michel Platini.[80] Platini presentó'l troféu a Gianni Alemanno, alcalde de Roma, quien presentó la copa a la ciudá hasta'l día de la final. Tamién tuvieron presentes el presidente y vicepresidente de la Federación Italiana de Fútbol, Giancarlo Abete, Demetrio Albertini, l'embaxador de la final, Bruno Conti y Emilio Di Toro en nome del Comité Olímpicu Nacional Italianu.[80]

Entraes[editar | editar la fonte]

Anque la capacidá habitual del estadiu Olímpicu de Roma ye de 72 000 espectadores, solamente dexóse la entrada a 67 000 persones.[81] La UEFA estremó la entraes, con 20 000 boletos asignaos pal Barcelona y la mesma cantidá al Manchester United,[81] otres 10 000 distribuyir pa la venta xeneral y el restante foi reteníu pola UEFA y asignáu a «familia del fútbol europeo» qu'entiende la mesma UEFA, el comité organizador llocal, les federaciones miembru y el so socios comerciales.[81] Manchester United decidió llindar les solicitúes d'entraes a los abonaos, col fin d'ayudar y favorecer a los qu'asistieren a la mayoría d'alcuentros apostaos na temporada de la Lliga de Campeones.[82] Ente que l'equipu culé destinó'l 80 % de los boletos «a los socios y peñes».[83]

Per otra parte, dellos funcionarios de la UEFA y autoridaes de Roma caltuvieron una serie de xuntes, col fin d'apurrir «tresporte gratuitu aquellos aficionaos que tengan boletos pa la la final de la Lliga de Campeones de la UEFA», según Marios N Lefkaritis, vicepresidente de la UEFA.[81]

Les entraes pa la final de 2009 fueron similares a les tarxetes utilizaes en caxeros automáticos, con un chip integráu qu'almacena la información personal del titular, col fin de garantizar l'autenticidá del propietariu.[84] Como parte de les midíes preventives, los boletos tamién apurríen un rexistru fotográficu pa evitar cualquier tipu de fraude.[85] A pesar de toes estes midíes de seguridá, la UEFA ver na obligación d'emitir dellos comunicaos a la prensa alvirtiendo sobre la falsificación de boletos per parte de los revendedores.[84]

A pesar de recibir namái 20 000 entraes pa los aficionaos, esperábase qu'alredor de 30 000 siguidores y fanes del Manchester United concentrar na ciudá de Roma pa la final.[86] Sicasí, les autoridaes de la ciudá alvirtieron sobre varios llugares y establecimientos onde la xente acostumaba a ver los partíos, col fin d'evitar posibles enfrentamientos y alteraciones d'orde públicu; según la policía, estos llugares yeren frecuentaos por ultres de la Roma.[87] La reputación d'esti siguidores romanos nun yera bona por cuenta de qu'enantes presentáronse incidentes, la mayoría d'éstos fueron agresiones con armes blanques.[87] Aficionaos d'otros equipos como Arsenal, Manchester United y Liverpool sufrieron esti tipu de violencia,[87] polo qu'UEFA recibió crítiques per parte funcionarios locales, unu d'ellos afirmó: «Siempres cuestioné la decisión de la UEFA de celebrar la final ellí».[87] Ente que William Gaillard, asesor del presidente de la UEFA, Michel Platini, coincidió cola declaración al dicir que «tamos bien conscientes de qu'hubo dellos incidentes rellacionaos con esti tipu d'agresión»,[87] anque aseguró que les autoridaes caltendríen con seguridá a la ciudá. Pero na mañana del 29 de mayu, día de la final, les autoridaes reportaron qu'un fan de Manchester United fuera apuñaláu na pierna la nueche anterior.[88]

Como yera d'esperase, unos 30 000 siguidores y simpatizantes del Barcelona llegaron a la ciudá de Roma, antes d'apostase l'alcuentru.[86] Tres el partíu, el presidente de la UEFA, Michel Platini, emponderó a la policía de Roma pola disposición de seguridá pa la final.[89]

Más de 3000 aficionaos del Manchester United rexuntáronse pela rodiada de la ciudá, nun sitiu que aportó a conocíu como «campu de Fergie»,[90] el llugar escoyíu por aficionaos y siguidores que se quedaron ensin boletos. Estes persones instalaron una pantalla xigante pa siguir de cerca al equipu inglés, alloñaos de les cais del centru de la ciudá, a pesar de les prohibiciones y restricciones impartíes pol sucesu deportivu, como la ingesta d'alcohol qu'entró a valir a les 17:00 h (hora de branu d'Europa central).[91]

Balón oficial[editar | editar la fonte]

Balón oficial.

El balón oficial pa la final de la Lliga de Campeones de la UEFA foi'l Adidas Finale Rome.[92] Consta d'un logotipu qu'amuesa'l troféu de la Copa d'Europa y unes lletres en color coloráu que dicen «ROMA Finale 2009», les particulares estrelles en color borgoña delineadas n'oru y el títulu de la competición n'inglés: UEFA Champions League.[92] Diseñar por mediu de la Teunoloxía de Llazos Térmicos (Thermal Bonding Technology) y ta formáu por catorce paneles, anque tamién cunta con una estructura llamada PSC-Texture que «garantiza una óptima adherencia ente l'esféricu y la bota».[92] UEFA allabó la teunoloxía utilizada para a la ellaboración del balón y dixo que ye «lo meyor de lo meyor pal últimu alcuentru». La estructura PSC-Texture tamién s'utilizó na EUROPASS, la pelota designada pola UEFA pa la Eurocopa 2008.[92]

Na presentación del Adidas Finale Rome, la UEFA convidó a Rudi Völler y Bruno Giordano, xugadores que militaron nel Roma d'Italia, funcionarios de la UEFA y el direutor de marketing de la compañía multinacional Adidas, Winand Krawinkel quien dixo: «Quiero destacar la importancia de la collaboración ente adidas y l'UEFA».[92] Ente que el xefe de marketing de la UEFA, Peter Willems, estimó a toes aquelles persones y entidaes deportives que collaboraron por que la final de la Lliga de Campeones de la UEFA 2008-2009 apostar na ciudá de Roma: «Tamos bien estimaos a la FIGC (Asociación Italiana de Futbol), al Comité Olímpicu Italianu (CONI), al Conceyu de Roma y a adidas. Roma ye un llugar históricu y esperamos ver una final histórica tamién».[92]

Árbitros[editar | editar la fonte]

Massimo Busacca.

L'árbitru designáu pa la final foi'l suizu Massimo Busacca, en representación de l'Asociación Suiza de Fútbol. Busacca gociaba d'esperiencia, por cuenta de que desempeñóse como árbitru na Super Lliga Suiza mientres seis temporaes (dende 1996 hasta 2002).[93] Tamién participó en dellos campeonatos xuveniles d'UEFA y FIFA, ente ellos, el Campeonatu d'Europa Sub-19 de la UEFA en 2001 onde s'enfrentaron la Seleición de fútbol sub-20 de Serbia y la Seleición de fútbol sub-20 de República Checa, ente qu'en FIFA debutó na Copa Mundial de Fútbol Xuvenil de 2003.[93]

Participó na Copa Mundial de Fútbol de 2006 en fase de grupos y octavos de final, na semifinal de la Eurocopa 2008 ente Alemaña y Turquía, na final de la Copa de la UEFA 2006-07 ente Real Club Deportivo Español y Sevilla celebrada en Glasgow.

Busacca llegó a la final siendo árbitru internacional FIFA y con más de trenta partíos empobinaos na Lliga de Campeones de la UEFA.[94]

Na final foi sofitáu por otros trés árbitros, los asistentes Matthias Arnet y Francesco Buragina y Claudio Circhetta como cuartu xuez, toos de nacionalidá suiza.

Indumentaria[editar | editar la fonte]

La UEFA dio'l vistu bonu por que Barcelona apostara'l partíu de la final cola indumentaria tradicional. Pela so parte, el Manchester United xugó'l partíu con una equipación blanca per primer vegada nuna final de Copa d'Europa. ser designáu como l'equipu oficial "casa", Barcelona dióse-yos la primer opción de kits pa la final y optó por llevar el colloráu y l'azul tradicional amenorguen a la metá les camises. Puesto que l'equipu pal llar de Barcelona enfrentar cola casa de tanto'l Manchester United y kits europeos de distancia, los Diaños Coloraos llevaba la so doméstica equipación blanca per primer vegada nuna final de Copa d'Europa. Llevaben azul pa la so primer final de Copa d'Europa ante'l Benfica en 1968, pero vistíen de color coloráu pa dambos de les sos finales más recién en 1999 y 2008.

El Manchester United punxérase primeramente blancu contra'l Barcelona en cinco partíos, perdiendo namái unu d'ellos - un 2- 0 derrota en 1984 - ente que la única victoria en blancu llegó en final de la Copa de Campeones de Copa 1991 '. Los otros trés partíos terminaron n'empates: dos 3-3 y un 0-0. Barcelona, pela so parte, ganara dos de los sos cinco finales de la Copa d'Europa - que vistíen de naranxa pola so victoria ante la Sampdoria en 1992, pero llevaben les sos rayes azul y coloráu habituales pola so más recién victoria en 2006 contra l'Arsenal. Sicasí, dos de les sos derrotes finales de la Copa d'Europa fueron contra equipos que vistieron de blancu, ante'l Steaua de Bucuresti en 1986 y Milan en 1994.

Ceremonia d'apertura[editar | editar la fonte]

Ceremonia d'apertura.

El tornéu inauguróse oficialmente cola apertura del festival de la Lliga de Campeones en Roma, nel Arcu de Constantino. El festival foi inauguráu pol exportero internacional Luca Marchegiani el 23 de mayu de 2009 y remató con un partíu de fútbol ente un equipu européu empobináu por Ruud Gullit y otru onde participaron xugadores italianos, ente ellos, Alessandro Costacurta y Bruno Conti.[95] Nel festival tamién participaron otros futbolistes importantes na historia del Manchester United, como Bryan Robson y Ole Gunnar Solskjær,[95] ente que'l búlgaru Hristo Stoichkov representó a Barcelona.[95] Coles mesmes amosáronse esposiciones sobre la historia de dambos clubes na competición y el troféu de la Copa d'Europa, apostáronse competiciones xuveniles y celebróse una gran fiesta gastronómica.[95][96]

Primero que los xugadores entraren al terrén de xuegu, la UEFA celebró una última ceremonia na que sesenta y cuatro miembros de la danza Rustavi Ensemble participaron viviegamente.[97] El grupu realizó una coreografía y metanes la danza'l xugadores de dambos clubes entraron al campu de fútbol, acompañaos pol tenor italianu Andrea Bocelli quien interpretó'l cantar de la película épica Gladiator.[98] Amás cantó l'himnu oficial de la Lliga de Campeones de la UEFA.[98]

Tamién s'amosaron delles escenes onde apaez el téunicu español Josep Guardiola;[99] nes imáxenes apreciaba los llogros llograos por Guardiola en tola temporada. El filme remató con un homenaxe al fináu tenor llíricu Luciano Pavarotti y dexó trescaláu a dellos de los xugadores de dambos clubes.

Final[editar | editar la fonte]

Yá na final, se palpitaba el duelu ente los astros del momentu, Cristiano Ronaldo del Manchester, dueñu del anterior balón d'oru, y Lionel Messi, goliador d'esa edición la Lliga de Campeones. El partíu empezó con dominiu del conxuntu Inglés, ónde Cristiano foi gran protagonista, teniendo primeramente un meyor atopo que'l so contraparte blaugrana (Messi), pero tou términu col gol al minutu 9 del Camerunés Samuel Eto'o a pase de Iniesta, d'equí p'arriba la pelota foi del equipu Catalán qu'apoderó a prestar l'alcuentru dende la posesión, genereando asina delles opciones de marcar el segundu gol, hasta que Messi anotó de cabeza la segunda diana del equipu culé a pase de Xavi, el meyor del partíu, sentenciando asina'l triplete y tercer consagración Europea pal equipu español, amosando un nivel futbolísticu comprable a les meyores escuadres de la historia.

Partíu final[editar | editar la fonte]

Formación titular[editar | editar la fonte]

Barcelona

Porteru Defensores Medios Delanteros
Víctor Valdés Gerard Piqué
Bandera de Costa de Marfil Yaya Touré
Carles Puyol
Bandera de Brasil Sylvinho 		Sergio Busquets
Xavi Hernández
Andrés Iniesta 		Bandera d'Arxentina Lionel Messi
Bandera de Camerún Samuel Eto'o
Bandera de Francia Thierry Henry
Formación: 4–3–3
Téunicu: Josep Guardiola

Manchester United

Porteru Defensores Medios Delanteros
Bandera de Países Baxos Edwin van der Sar Bandera de Irlanda John O'Shea
Bandera de Inglaterra Rio Ferdinand
Bandera de Serbia Nemanja Vidić
Bandera de Francia Patrice Evra 		Bandera de Inglaterra Michael Carrick
Bandera de Gales Ryan Giggs
Bandera de Corea del SurPark Ji-Sung
Bandera de Brasil Anderson 		Bandera de Inglaterra Wayne Rooney
Bandera de Portugal Cristiano Ronaldo
Formación: 4–4–2
Téunicu: Bandera d'Escocia Alex Ferguson

Detalles del partíu[editar | editar la fonte]

FC Barcelona
2 		Bandera de Inglaterra
Manchester United
0
27 de mayu de 2009, 20:45 CET
Estadiu Olímpicu, Roma — 62,467 espectadores
  1 POR Víctor Valdés
  3 DEF Gerard Piqué
24 DEF Bandera de Costa de Marfil Yaya Touré
  5 DEF Carles Puyol
16 DEF Bandera de Brasil Sylvinho
28 MED Sergio Busquets
  6 MED Xavi Hernández Xugador del partíu
  8 MED Andrés Iniesta Salió nel minutu 90+2' 90+2'
10 DEL Bandera d'Arxentina Lionel Messi
  9 DEL Bandera de Camerún Samuel Eto'o
14 DEL Bandera de Francia Thierry Henry Salió nel minutu 72' 72'
Entrenador Josep Guardiola
  1 POR Bandera de Países Baxos Edwin van der Sar
22 DEF Bandera de Irlanda John O'Shea
  5 DEF Bandera de Inglaterra Rio Ferdinand
15 DEF Bandera de Serbia Nemanja Vidić
  3 DEF Bandera de Francia Patrice Evra
16 MED Bandera de Inglaterra Michael Carrick
11 MED Bandera de Gales Ryan Giggs Salió nel minutu 75' 75'
13 MED Bandera de Corea del Sur Park Ji-Sung Salió nel minutu 66' 66'
  8 MED Bandera de Brasil Anderson Salió nel minutu 46' 46'
10 DEL Bandera de Inglaterra Wayne Rooney
  7 DEL Bandera de Portugal Cristiano Ronaldo
Entrenador Bandera d'Escocia Alex Ferguson
Sustituciones
15 MED Bandera de Malí Seydou Keïta Entró nel minutu 72' 72'
17 DEL Pedro Rodríguez Entró nel minutu 90+2' 90+2'
32 DEL Bandera d'Arxentina Carlos Tévez Entró nel minutu 46' 46'
  9 DEL Bandera de Bulgaria Dimitar Berbatov Entró nel minutu 66' 66'
18 MED Bandera de Inglaterra Paul Scholes Entró nel minutu 75' 75'
Goles
Gol 10' Samuel Eto'o 1–0
Gol 70' Lionel Messi 2–0
Amonestaciones
Tarxeta mariella 16' Gerard Piqué
Tarxeta mariella 78' Cristiano Ronaldo
Tarxeta mariella 80' Paul Scholes
Tarxeta mariella 90+3' Nemanja Vidić
align=left|

Massimo Busacca

Árbitros asistentes Matthias Arnet
Francesco Buragina
align=left|

Claudio Circhetta

Observador árbitros Bandera de Francia Marc Batta


Campeón
FC Barcelona
3ᵉʳ títulu

Estadístiques[editar | editar la fonte]

Primer tiempu[100]
Datos Barcelona Manchester United
gol 1 0
Remates 4 8
Remate al arcu |

1

1
Posesión 54 % 46 %
Córner 3 2
Faltes 3 3
Fuera de sitiu 0 2
Tarxetes marielles 1 0
Tarxetes coloraes 0 0
Segundu tiempu[101]
Datos Barcelona Manchester United
Gol 1 0
Remates 7 4
Remate al arcu |

7

1
Posesión 48 % 52 %
Córner 1 5
Faltes 4 7
Fuera de sitiu 2 3
Tarxetes marielles 0 3
Tarxetes coloraes 0 0
Xeneral
Datos Barcelona Manchester United
Gol 2 0
Remates 11 12
Remate al arcu |

8

2
Posesión 51 % 49 %
Córner 4 7
Faltes 7 10
Fuera de sitiu 2 5
Tarxetes marielles 1 3
Tarxetes coloraes 0 0

Reacciones[editar | editar la fonte]

Gerard Piqué col troféu de campeón d'Europa.
El neerlandés Johan Cruyff foi unu de los futbolistes más influyentes na historia del Futbol Club Barcelona.

Mientres el partíu, los usuarios rexistraos en uefa.com votaron pol xugador más importante de la final; el votu del públicu foi pal goliador del Barcelona Lionel Messi.[102] Sicasí, l'equipu téunicu de la UEFA decantar por Xavi Hernández, un xugador decisivu que destacó poles sos asistencies y el lideralgu exercíu dientro del terrén de xuegu.[103] UEFA tamién dixo que Xavi ye unu de los xugadores más importantes del Barcelona y que representa los valores corporativu y deportivu de la entidá: «encapsula la filosofía del club».[103] El direutor téunicu del club, Josep Guardiola, emponderó al arxentín Lionel Messi pol so desempeñu nel centru del campu y la disposición del mesmu pa remanar y controlar el partíu: «Messi volvió al centru del campu porque queríamos ser cimeru na posesión».[104] Messi fuera retiráu de la so posición habitual (estremu derechu) pa desempeñase como delanteru centru, ente que el camerunés Samuel Eto'o treslladar a la posición de Messi.[105] Guardiola tamién emponderó la valentía de tol so equipu, al confesar que la victoria foi productu del esfuerciu y de los riesgos asumíos al momentu d'atacar al adversariu,[104] sicasí, almitió qu'a pesar de que Barcelona cumplió colos oxetivos establecíos, inda faltaba camín pa ser reconocíos como'l meyor club de la historia: «Nun somos el meyor equipu de la historia, pero xuguemos la meyor temporada na historia (...)».[4] Per otra parte, el presidente de Barcelona, Joan Laporta, emponderó la xestión de Guardiola y la so esperiencia como xugador de fútbol y estimó la formación deportiva y les conocencies de Johan Cruyff: el «Dream Team de Johan Cruyff de la década de 1990 sentó les bases pal trunfu del club».[104]

Nel campu del Manchester United, el téunicu escocés Alex Ferguson almitió que'l so equipu perdiera contra'l meyor equipu y que lliteralmente sumieron dempués d'encaxar el primer gol.[106] El delanteru portugués Cristiano Ronaldo criticó la táctica del so equipu, al afirmar que «tou salió mal pa nós (...)».[107] Ferguson rindió homenaxe a Lionel Messi y la so asociación con Xavi Hernández y Andrés Iniesta nel centru del campu,[106] ente que'l delanteru inglés Wayne Rooney definió a Iniesta como «el meyor xugador del mundu».[108] Ferguson tamién espresó la so molestia pola falta de xuegu del centrocampista Darren Fletcher, quien foi suspendíu pal partíu y llamentó la falta calidable de los sos xugadores al momentu de defender y l'ineficacia na posesión del balón.[106][109] Sicasí, Ferguson felicitó a Joseph Guardiola polos llogros alcanzaos y pol fechu de consiguir el denomináu triplete na so primer xestión como direutor téunicu.[106] La victoria de Barcelona tamién marcó un precedente, por cuenta de que Guardiola convertir na sesta persona en ganar la Lliga de Campeones de la UEFA como xugador y direutor téunicu,[110] dempués de Miguel Muñoz, Giovanni Trapattoni, Johan Cruyff, Carlo Ancelotti y Frank Rijkaard, que tamién ganó la Lliga de Campeones de la UEFA 2005-06 frente al Arsenal d'Inglaterra.[110]

La final foi'l postreru partíu para Cristiano Ronaldo y Carlos Tévez, quien decidieron colase al Real Madrid y Manchester City dempués d'una serie de negociaciones.[111][112] Real Madrid mercó a Ronaldo por € 96 000 000, «el fichaxe más caru de la historia»,[113] ente que Tévez llegó a un alcuerdu col City pa xugar por cuatro temporaes. Dempués d'anunciar el so retiru, Tévez criticó a Ferguson pola formación del equipu titular na final,[114] dempués d'afirmar que'l téunicu tuvo d'escoyelo pa xugar na delantrera porque «esa foi la única final que l'equipu perdiera desque taba nel Manchester United», «cometió un error al dexame nel bancu».[114]

La UEFA destacó los goles de Samuel de Eto'o y Lionel Messi, por cuenta de que éstos «reflexaron la gran superioridá amosada mientres los 90 minutos de xuegu».[115] Otros futbolistes como Andrés Iniesta y Thierry Henry destacaron nel trunfu culé, Iniesta pola so habilidá nel centru del campu y el francés pola elegancia y peligru».[115] UEFA tamién celebró'l trunfu del Barcelona al afirmar que'l club español terminó con un récor de «25 partíos consecutivos ensin perder» establecíu pol Manchester United y evitó que «los ingleses fueren el primer club en llograr retener el títulu».[115]

La final de la Lliga de Campeones apostada en Roma foi vista por 11,3 millones de televidentes n'España al traviés d'Antena 3 y 600 000 per mediu de Canal +,[116] ente qu'en Reinu Xuníu 9,6 millones d'espectadores vieron la final.[116] Otros medios televisivos como RAI reportaron la sintonía de 10 000 000 de telespectadores y aseguraron qu'anque nun hubiera un club italianu na final, la sintonía foi un ésitu: «obviamente tamos bien contentos con estes cifres».[116] En Francia, la canal privada TF1 reportó una audiencia de 8,25 millones y n'Alemaña, la canal de televisión Sat.1 caltuvo una cobertoria de 6,55 millones d'espectadores.[116] Acordies con una encuesta, les cifres d'audiencia a nivel mundial promediaron 109 000 000 de televidentes,[117] una cifra mayor a la xenerada nel partíu de Pittsburgh Steelers contra Arizona Cardinals el 1 de febreru nel Super Bowl; d'esta manera, la final de la Lliga de Campeones foi l'eventu deportivu más vistu del mundu.[117] Tocantes a l'audiencia total, la cantidá de persones que vieron la final apostada en Roma foi de 206 000 000, ente que'l Super Bowl xeneró 162 000 000.[117]

Ingresos[editar | editar la fonte]

Ambos equipos recibieron cuantiosas sumas de dineru por llegar a la final de la Lliga de Campeones de la UEFA. Sicasí, a pesar de perder el partíu, el Manchester United foi'l club con mayor cantidá de ganancies na campaña de la Lliga de Campeones de la UEFA 2008-2009, por cuenta de que recibió € 38 281 000, ente que l'equipu español percibió € 30 968 000.[11] Los trenta y dos equipos que participaron na competición tamién fueron compensaos económicamente con € 3 000 000, otros € 2 400 000 por participar nos partíos de la fase de grupos y una bonificación sobre la base de les sos actuaciones en cada partíu correspondiente: € 600 000 por partíu ganáu y € 300 000 por empate.[11] Poles cuatro victories y un empate, el Barcelona recibió un bonu por rendimientu de € 2,7 millones, ente que'l Manchester United ganó € 2 400 000 por dos victories y cuatro partíos empataos. Dambos clubes percibieron un total de € 7,7 millones pol so desempeñu y participación na rondes finales de la competición, sicasí, a Barcelona foi-y concedíu un bonu de € 7 000 000 por ganar la final,[118][119] ente que'l Manchester United ganó € 4 000 000 pol subcampeonatu. En total, partiéronse € 580 000 000.[119]

La mayor diferencia económica de dambos clubes producióse como resultáu de la so participación nel denomináu market pool, el dineru devengado polos clubes «d'alcuerdu a los ingresos per televisión y publicidá». El Manchester United foi'l club más esitosu de la competición, polo cual recibió la mayor proporción de dineru que foi de € 18 781 000. Anque Barcelona asitióse como'l club español más importante de la Lliga de Campeones de la UEFA, solo recibió € 8 168 000.[11]

Amás de recibir cerca de € 31 000 000 en premios como ganador de la Lliga de Campeones de la UEFA, Barcelona compitió na Supercopa d'Europa 2009 onde venció 1:0 al Shakhtar Donetsk, campeón de la Copa de la UEFA 2008-09.[9] Tamién debutaron na Copa Mundial de Clubes de la FIFA 2009, onde enfrentaron al Atlante en semifinales y al Club Estudiantes de La Plata pola final.[10]

Desglose[editar | editar la fonte]

Datu Barcelona Manchester United
Participación € 3 000 000 € 3 000 000
Participación grupal € 2 400 000 € 2 400 000
Bono |

€ 2 700 000

€ 2 400 000
Market Pool € 8 168 000 € 18 781 000
Octavos de final € 2 200 000 € 2 200 000
Cuartos de final € 2 500 000 € 2 500 000
Semifinal € 3 000 000 € 3 000 000
Final € 7 000 000 € 4 000 000
Total € 30 968 000 € 38 281 000

Nota: Datos suministraos por UEFA.

Ver tamién[editar | editar la fonte]

Nota[editar | editar la fonte]

  1. ↑ El Barcelona d'España ye conocíu por dellos llamatos, ente ellos, barça, azulgranas, blaugranes, culés, barcelonistas, ente otros.
  2. ↑ Llamatu del Manchester United, n'inglés The Red Devils.

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. ↑ URL de la referencia: https://www.uefa.com/newsfiles/ucl/2009/302813_fr.pdf. Data de consulta: 27 payares 2020. Direición web d'archivu: https://web.archive.org/web/20230526230834/https://www.uefa.com/newsfiles/ucl/2009/302813_fr.pdf.
  2. ↑ URL de la referencia: https://www.uefa.com/insideuefa/protecting-the-game/news/01d9-0f85bfdf3c99-c2555269cc0c-1000--busacca-to-referee-rome-final/. Data de consulta: 27 payares 2020.
  3. ↑ Llorens, Moisés (27 de mayu de 2009). «Triplete d'un Barça imperial». As. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  4. ↑ 4,0 4,1 Ashby, Kevin (28 de mayu de 2009). «Guardiola salutes his treble winners» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  5. ↑ «Busacca to referee Rome final» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  6. ↑ Haslam, Andrew (28 de mayu de 2009). «Spain savour European pre-eminence» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  7. ↑ «Scholes goal sends United to Moscow» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 «Stadio Olimpico» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  9. ↑ 9,0 9,1 «Pedro pounces to add to Barça glory» (inglés). uefa.com. Archiváu dende l'orixinal, el 11 de febreru de 2010. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  10. ↑ 10,0 10,1 «Copa Mundial de Clubes de la FIFA Emiratos Árabes Xuníos 2009». FIFA. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2009.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 «Distribution of revenue to participating clubes"» (inglés). UEFA. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  12. ↑ 12,0 12,1 «Cuasi un millón de persones salen a les cais de Barcelona pa celebrar el triplete». Cadena SER. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  13. ↑ «Aficionaos culés celebren la victoria de Champions en Cibeles». 20 minutos. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  14. ↑ «madridismu-en-la-cibeles Barcelona: Hinches culés 'desafían' al madridismu na Cibeles». Goal.com. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 «Season 1983 - 1984» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  16. ↑ 16,0 16,1 «1990/91: United put England back on the map» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  17. ↑ 17,0 17,1 «Group stage 1994-95» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  18. ↑ «Group stage 1998-99» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  19. ↑ 19,0 19,1 «Matches 2007-08» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  20. ↑ «Rome ready to welcome European superpowers» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  21. ↑ «Final 1967-68». uefa.com. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  22. ↑ «Final 1998-99». uefa.com. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  23. ↑ «Final 2007-08». uefa.com. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  24. ↑ «Final 1991-92». uefa.com. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  25. ↑ «Final 2005-06». uefa.com. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  26. ↑ «Final 1960-61». uefa.com. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  27. ↑ «Final 1985-86». uefa.com. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  28. ↑ «Final 1993-94». uefa.com. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  29. ↑ «Spain 2008/09» (inglés). RSSSF. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  30. ↑ 30,0 30,1 «England 2008/09» (inglés). rsssf.com. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  31. ↑ Melero, Delfín. «Copa del Rei». Marca. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  32. ↑ «England League Cup 2008/09» (inglés). rsssf.com. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2014.
  33. ↑ «Brilliant Barça sweep Wisla aside» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 27 d'ochobre de 2014.
  34. ↑ «Cléber rouses Wisla but Barça pass test» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 27 d'ochobre de 2014.
  35. ↑ «Continental powers to learn fate» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2014.
  36. ↑ «Hard work ahead for Laporta's Barça» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 30 d'ochobre de 014.
  37. ↑ «Clasificaciones Fase de grupos». uefa.com. Consultáu'l 31 d'ochobre de 2014.
  38. ↑ 38,0 38,1 Vázquez de Parga, Pablo (23 d'ochobre de 2008). «Exhibición del Barcelona en Basilea». uefa.com. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2014.
  39. ↑ 39,0 39,1 Vázquez de Parga, Pablo (25 de febreru de 2009). «Henry sale al rescate del Barcelona». uefa.com. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2014.
  40. ↑ «ERGEBNIS». sport1.d'idioma alemán. Consultáu'l 31 d'ochobre de 2014.
  41. ↑ 41,0 41,1 Machu, Álvaro (12 de marzu de 2009). «barca+abrasa+lyon El Barça abrasa al Lyon». uefa.com. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2014.
  42. ↑ Mera, Luciano (11 de marzu de 2009). «El Bayern completa una goliada histórica». uefa.com. Consultáu'l 31 d'ochobre de 2014.
  43. ↑ Besa, Ramon (8 d'abril de 2009). «El Barça ametralla al Bayern». El País. Consultáu'l 31 d'ochobre de 2014.
  44. ↑ «Barcelona, a semifinales de la 'Champions' tres el 1-1 col Bayern». El Tiempo. Consultáu'l 31 d'ochobre de 2014.
  45. ↑ Huerta, David (9 d'abril de 2009). «Ivanović noquia al Liverpool en Anfield». uefa.com. Consultáu'l 31 d'ochobre de 2014.
  46. ↑ 46,0 46,1 «MINUTU A MINUTU». uefa.com. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2014.
  47. ↑ Williams, Richard (6 de mayu de 2009). «Chelsea's fury at referee ends their European challenge on sickening note» (inglés). The Guardian. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2014.
  48. ↑ -y Miere, Jason (5 d'abril de 2012). «Barcelona Vs. Chelsea: Time For Chelsea Fans To Let Go Of Mourinho-Led Conspiracy Theories Ahead Of Champions League Semi-Final Rematch» (inglés). ibtimes.com. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2014.
  49. ↑ «Drogba rages at ref for Euru exit» (inglés). BBC. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2014.
  50. ↑ McCarra, Kevin (6 de mayu de 2009). «Chelsea hearts broken by late, late Iniesta goal for Barcelona» (inglés). theguardian.com. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2014.
  51. ↑ Vázquez de Parga, Pablo (14 d'agostu de 2008). «El Barcelona fai los deberes». uefa.com. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2014.
  52. ↑ Mera, Luciano (27 d'agostu de 2008). «Gana ensin consecuencies». uefa.com. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2014.
  53. ↑ Huerta, Daniel (17 de setiembre de 2008). «Sufiertu trunfu del Barça». uefa.com. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2014.
  54. ↑ Machu, Álvaro (2 d'ochobre de 2008). «Messi allega al rescate». uefa.com. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2014.
  55. ↑ Vázquez de Parga, Pablo (5 de payares de 2008). «Zarapica'l Barça, pero clasifícase». uefa.com. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2014.
  56. ↑ Honrubia, Guillermo (27 de payares de 2008). «Goliada y primeros de grupu». uefa.com. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2014.
  57. ↑ Vázquez de Parga, Pablo (10 d'avientu de 2008). «Brillosu trunfu del Shakhtar nel Camp Nou». uefa.com. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2014.
  58. ↑ Machu, Álvaro (9 d'abril de 2009). «barca+eslluma+xuegu+brillosu El Barça eslluma con un xuegu brillosu». uefa.com. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2014.
  59. ↑ Machu, Álvaro (15 d'abril de 2009). «Keita arregla la eliminatoria». uefa.com. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2014.
  60. ↑ Machu, Álvaro (29 d'abril de 2009). «El bon xuegu nun foi abondu». uefa.com. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2014.
  61. ↑ Machu, Álvaro (7 de mayu de 2009). «El fútbol se alía col Barça». uefa.com. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2014.
  62. ↑ Vázquez de Parga, Pablo (18 de setiembre de 2008). «Puntu d'oru en Old Trafford». uefa.com. Consultáu'l 29 d'ochobre de 2014.
  63. ↑ Harrington, Mike (1 d'ochobre de 2008). «Berbatov y el Manchester, demasiáu pal AaB». uefa.com. Consultáu'l 29 d'ochobre de 2014.
  64. ↑ Hart, Simon (22 d'ochobre de 2008). «El campeón golia al Celtic». uefa.com. Consultáu'l 29 d'ochobre de 2014.
  65. ↑ Johnston, Barry (6 de payares de 2008). «Giggs salva al Manchester en Glasgow». uefa.com. Consultáu'l 29 d'ochobre de 2014.
  66. ↑ Machu, Álvaro (26 de payares de 2008). «Villarreal y Manchester sellen la so clasificación». uefa.com. Consultáu'l 29 d'ochobre de 2014.
  67. ↑ Mera, Luciano (11 d'avientu de 2008). «El Manchester ye líder a pesar del empate». uefa.com. Consultáu'l 29 d'ochobre de 2014.
  68. ↑ Ramírez, Delfín (25 de febreru de 2009). «Old Trafford va dictar sentencia». uefa.com. Consultáu'l 29 d'ochobre de 2014.
  69. ↑ García, Guillermo (12 de marzu de 2009). «El Manchester imponer a un Inter ensin recursos». uefa.com. Consultáu'l 29 d'ochobre de 2014.
  70. ↑ Huerta, Daniel (8 d'abril de 2009). «El Porto enmudece Old Trafford». uefa.com. Consultáu'l 29 d'ochobre de 2014.
  71. ↑ Huerta, Daniel (16 d'abril de 2009). «Cristiano Ronaldo decide con un golazu». uefa.com. Consultáu'l 29 d'ochobre de 2014.
  72. ↑ Huerta, Daniel (30 d'abril de 2009). «El campeón d'Europa, a un pasu de Roma». uefa.com. Consultáu'l 29 d'ochobre de 2014.
  73. ↑ Huerta, Daniel (6 de mayu de 2009). «El Manchester United va defender el so tronu en Roma». uefa.com. Consultáu'l 29 d'ochobre de 2014.
  74. ↑ «UEFA Executive Committee decisions Ljubljana» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 3 de payares de 2014.
  75. ↑ Chaplin, Mark (4 d'ochobre de 2006). «Moscow chosen for 2008 final» (inglés). uefa.com. Archiváu dende l'orixinal, el 20 de xineru de 2016. Consultáu'l 3 de payares de 2014.
  76. ↑ 76,0 76,1 Eugene Ravdin y Paolo Menicucci (5 d'ochobre de 2006). «Moscow and Rome feast on finals» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 3 de payares de 2014.
  77. ↑ «European Champions' Cup 1976-77 - Details» (inglés). RSSSF. Consultáu'l 3 de payares de 2014.
  78. ↑ «1995/96: Juve hold their nerve» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 3 de payares de 2014.
  79. ↑ 79,0 79,1 79,2 «Ancient and modern touch for 2009 logo» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 3 de payares de 2014.
  80. ↑ 80,0 80,1 80,2 «Rome ready for trophy handover» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 3 de payares de 2014.
  81. ↑ 81,0 81,1 81,2 81,3 «Final in Rome will put fans first» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 1 de payares de 2014.
  82. ↑ Powell, Stephen (5 de mayu de 2009). "Tickets for Rome". ManUtd.com (Manchester United). Consultáu'l 1 de payares de 2014.
  83. ↑ «Tickets for Rome from Friday» (inglés). fcbarcelona.cat. Consultáu'l 1 de payares de 2014.
  84. ↑ 84,0 84,1 «Rome final – forged ticket warning» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 1 de payares de 2014.
  85. ↑ «Warning to ticketless United fans» (inglés). BBC. Consultáu'l 1 de payares de 2014.
  86. ↑ 86,0 86,1 «United fans begin Rome journeys» (inglés). bbc.co. Consultáu'l 1 de payares de 2014.
  87. ↑ 87,0 87,1 87,2 87,3 87,4 Dawkes, Phil (8 de mayu de 2009). «Uefa confident of safe Euru final» (inglés). BBC. Consultáu'l 1 de payares de 2014.
  88. ↑ «United fan stabbed ahead of final» (inglés). bbc.co. Consultáu'l 1 de payares de 2014.
  89. ↑ «UEFA President praises Italian police» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 1 de payares de 2014.
  90. ↑ Hooper, John (26 de mayu de 2009). «Ticketless Manchester United legion sets up camp on outskirts of Rome» (inglés). The Guardian. Consultáu'l 1 de payares de 2014.
  91. ↑ «Rome puts alcohol limits on final» (inglés). bbc.co. Consultáu'l 1 de payares de 2014.
  92. ↑ 92,0 92,1 92,2 92,3 92,4 92,5 «El balón 'Finale Rome' va rodar na gran cita». uefa.com. Consultáu'l 31 d'ochobre de 2014.
  93. ↑ 93,0 93,1 «final-de-la-Uefa-ente-Sevilla-y-Espanyol.html L'árbitru suizu Massimo Busacca va pitar la final de la Uefa ente Sevilla y Espanyol». La Vanguardia. Consultáu'l 31 d'ochobre de 2014.
  94. ↑ «UEFA confirm Busacca as Rome final referee» (inglés). CNN. Consultáu'l 31 d'ochobre de 2014.
  95. ↑ 95,0 95,1 95,2 95,3 Ashby, Kevin (27 de mayu de 2009). «European legends conclude football festival» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 1 de payares de 2014.
  96. ↑ «UEFA Champions Festival in Rome» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 1 de payares de 2014.
  97. ↑ «Rustavi female dancers' magnificent performance in Rome» (inglés). ensemblerustavi.com. Consultáu'l 1 de payares de 2014.
  98. ↑ 98,0 98,1 Glendenning, Barry (27 de mayu de 2009). «Champions League final: Barcelona v Manchester United - as it happened» (inglés). The Guardian. Consultáu'l 1 de payares de 2014.
  99. ↑ Hawkey, Ian (31 de mayu de 2009). «Gladiator Josep Guardiola inspires epic win in Rome» (inglés). The Sunday Times. Consultáu'l 1 de payares de 2014.
  100. ↑ «Half Time Report» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 29 d'ochobre de 2014.
  101. ↑ «Full Time Report» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 29 d'ochobre de 2014.
  102. ↑ «Gerrard and Messi share fans' vote» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 26 d'ochobre de 2014.
  103. ↑ 103,0 103,1 Haslam, Andrew (28 de mayu de 2009). «Imperious Xavi runs the show in Rome» (inglés). uefa.com. Consultáu'l 26 d'ochobre de 2014.
  104. ↑ 104,0 104,1 104,2 «Guardiola praises Barca bravery» (inglés). bbc.co. Consultáu'l 26 d'ochobre de 2014.
  105. ↑ Pleat, David (28 de mayu de 2009). «Middle men to the fore in dictating the rhythm with care» (inglés). theguardian.com. Consultáu'l 26 d'ochobre de 2014.
  106. ↑ 106,0 106,1 106,2 106,3 «Barca were better side - Ferguson» (inglés). bbc.co. Consultáu'l 26 d'ochobre de 2014.
  107. ↑ Mole, Giles (28 de mayu de 2009). «Manchester United v Barcelona: Cristiano Ronaldo blames tactics for Rome defeat» (inglés). The Daily Telegraph. Consultáu'l 26 d'ochobre de 2014.
  108. ↑ Mole, Giles (28 de mayu de 2009). «Manchester United v Barcelona: Wayne Rooney backs Andres Iniesta for Ballon d'Or» (inglés). telegraph.co. Consultáu'l 26 d'ochobre de 2014.
  109. ↑ Burt, Jason (27 de mayu de 2009). «Manchester United v Barcelona: Reaction» (inglés). telegraph.co. Consultáu'l 26 d'ochobre de 2014.
  110. ↑ 110,0 110,1 Haslam, Andrew (27 de mayu de 2009). «Rookie coach enters illustrious company» (inglés). UEFA. Consultáu'l 26 d'ochobre de 2014.
  111. ↑ «Man Utd announce Tevez departure» (inglés). BBC. Consultáu'l 26 d'ochobre de 2014.
  112. ↑ «Tevez completes move to Man City» (inglés). BBC. Consultáu'l 26 d'ochobre de 2014.
  113. ↑ «Cristiano Ronaldo: "Voi Demostrar que valgo lo que pagaron por mi"». RTVE. Archiváu dende l'orixinal, el 20 d'avientu de 2014. Consultáu'l 26 d'ochobre de 2014.
  114. ↑ 114,0 114,1 «'Alex Ferguson should have started me against Barcelona,' says Carlos Tevez» (inglés). The Guardian. Consultáu'l 26 d'ochobre de 2014.
  115. ↑ 115,0 115,1 115,2 «El Barça y el so fútbol, reis d'Europa». UEFA. Consultáu'l 27 d'ochobre de 2014.
  116. ↑ 116,0 116,1 116,2 116,3 «European soccer final wins TV prize» (inglés). Variety. Consultáu'l 27 d'ochobre de 2014.
  117. ↑ 117,0 117,1 117,2 Evans, Simon (31 de xineru de 2010). «Champions League final tops Super Bowl in TV survey» (inglés). Reuters. Consultáu'l 27 d'ochobre de 2014.
  118. ↑ «beneficios-de-ganar-una-champions-league Los beneficios de ganar una Champions League». finanzzas.com. Consultáu'l 25 d'ochobre de 2014.
  119. ↑ 119,0 119,1 «Ingreso de la Champions League». uefa.com. Consultáu'l 25 d'ochobre de 2014.

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]

  • Parte d'esta obra deriva de la traducción 2011 FA Cup Final de la Wikipedia n'inglés, so la llicencia de documentación llibre de GNU y la Llicencia Creative Commons Atribución-CompartirIgual 3.0 Unported.


Predecesor:
2007/08 		Final de la Lliga de Campeones de la UEFA
2008/09 		Socesor:
2009/10
Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Final_de_la_Lliga_de_Campeones_de_la_UEFA_2008-09&oldid=4163422»