Saltar al conteníu

Casablanca

Coordenaes: 33°35′57″N 7°37′12″W / 33.5992°N 7.62°O / 33.5992; -7.62
De Wikipedia
Casablanca
Alministración
Monarquía constitucional Marruecos
Rexón Casablanca-Settat (es) Traducir
Prefeutura prefeutura de Casablanca
Tipu d'entidá ciudá
Cabezaleru/a del gobiernu Nabila Rmili
Nome oficial الدار البيضاء (ar)
ⵜⵉⴳⵎⵎⵉ ⵜⵓⵎⵍⵉⵍⵜ (zgh)[1]
Casablanca (es)
Casablanca (fr)
Nome llocal ‫الدار البيضاء (ar)
Tigmmi tumlilt (<abbr title="Llingua non definida na plantía {{obtener idioma}}.">shi)[2]
Casablanca (es)
Códigu postal 20000 à 20200
Xeografía
Coordenaes 33°35′57″N 7°37′12″W / 33.5992°N 7.62°O / 33.5992; -7.62
Casablanca alcuéntrase en Marruecos
Casablanca
Casablanca
Casablanca (Marruecos)
Superficie 384 km²
Altitú 115 m
Demografía
Población 3 499 000 hab. (2018)
Porcentaxe 100% de prefeutura de Casablanca
Densidá 9111,98 hab/km²
Más información
Estaya horaria UTC±00:00
UTC+01:00
Llocalidaes hermaniaes
casablanca.ma
Cambiar los datos en Wikidata

Casablanca[3] (n'amazig, Anfa ⴰⵏⴼⴰ ; n'árabe clásicu, الدار البيضاء, ad-Dār al-Baīḍaʾ, «La Casa Blanca» ; en dialeutu marroquín Casa o Casa Blanca) ye una ciudá nel oeste de Marruecos, capital de la rexón del Casablanca-Settat. Ta asitiada na mariña del océanu Atlánticu, 80 km al sur de Rabat, la capital alministrativa. Ye la mayor ciudá de Marruecos, según el so principal puertu; tamién ye la mayor ciudá de la rexón del Magreb. Nel censu de 2012 rexistró una población de 6 949 805 habitantes.[4] Ta considerada'l centru económico y comercial de Marruecos, ente que la capital política ye la ciudá de Rabat.

Casablanca acueye la sede y les principales instalaciones industriales marroquines, lo mesmo que de empreses internacionales con sede en Marruecos. Les estadístiques industriales amuesen que Casablanca caltién la so posición histórica como la principal zona industrial del país. El puertu de Casablanca ye unu de los puertos artificiales más grandes del mundu y el puertu más grande del norte d'África .[5][6] Tamién ye la base primaria naval pa la Marina Real Marroquina.

La ciudá tien un patrimoniu arquiteutónicu modernu importante, por cuenta de la diversidá arquitectónica qu'esperimentó mientres el sieglu XX.

Orixe del nome

[editar | editar la fonte]

Casablanca debe la so denominación al fechu de que, d'antiguo, los marinos portugueses que costeaban esti llugar identificar por una pequeñu casa blanca asitiada sobre la llomba d'Anfa, «a casa branca». Que'l topónimu actual, Casablanca na mayoría d'idiomes, tea n'español, paez debese al periodu en que dambes corones tuvieron xuníes. Habitual y coloquialmente los paisanos llamen Casa a la ciudá.

Anfa ye'l nome orixinal autóctonu y significa "llomba" en llingua bereber. Esti nome emplégase agora pa referise a los barrios antiguos de la ciudá histórica.

Casablanca en 1572, cuando inda se conocía como Anfa.

Anfa o Anafé

[editar | editar la fonte]

El nome Anfa atópase en testos del sieglu XI, lo que remonta la so fundación (polos zenetes) a esa dómina. Lleón l'Africanu mentar igualmente como una pequeña ciudá nel sieglu XV.

En 1770, el Sultán Mohámed Ben Abadía decide reconstruyir esti llugar pa caltenelo d'un desembarque de portugueses qu'acababen de perder la ciudá de Mazagán (El Jadida), "Casa blanca" (traducíu "Dar El Beida" n'árabe). El sultán dotar tamién d'una mezquita, d'una madraza y de un hammam.

A partir del sieglu XIX, la ciudá desenvuélvese gracies a la puxanza de la industria testil, que la asitia como una de les grandes productores de llana. En 1860, cuenta con 4.000 habitantes, y 9.000 habitantes a la fin de los años 1880. La ciudá decide entós construyir un puertu modernu, con ayuda de Francia, y destrona a Tánxer como primer puertu marroquín a partir de 1906. La población va ser en 1921 de 110.000 habitantes.[7]

Protectoráu francés

[editar | editar la fonte]
Roosevelt y Churchill na conferencia de Casablanca.

En xunu de 1907, los franceses desenvuelven la rede ferroviaria cerca del puertu, pero esta postrera pasaba al traviés d'un campusantu musulmán, lo que provocó disturbios ente los trabayadores franceses y los residentes. Francia unvia tropes pa restablecer l'orde, y toma control de la ciudá y establez un protectoráu. Mientres los años 1940 y los años 1950, tuvieron llugar varios disturbios antiocupación, ente ellos, un atentáu nel mercáu central de Casablanca nel día de la Navidá en 1953 (18 muertos).

El puertu de Casablanca ye consideráu'l principal puertu de Marruecos dende 1920, tamién se convirtió na primer parada de les llinies aérees Latécoère que coneuta Toulouse a Dakar.[8] El minador Plutón españa na ciudá portuaria de 13 de setiembre de 1939, destruyendo'l barcu y matando a 186 persones.[9]

La ciudá tamién foi un puertu estratéxicu mientres la Segunda Guerra Mundial, cuando foi sede de la Conferencia de Casablanca (cume anglu-norteamericana). La conferencia celebrar nel hotel Anfa, del 14 al 24 de xineru de 1943. Esta conferencia ye dacuando llamada conferencia de Anfa, por cuenta del allugamientu del hotel nel que tuvo llugar. Les decisiones tomaes na conferencia fueron sobre la invasión de Sicilia (operación Husky), según a apurrir ayuda material a la URSS. Otru oxetivu yera conciliar el xeneral De Gaulle y Henri Giraud.

Historia contemporánea

[editar | editar la fonte]

El 2 de marzu de 1956, cuando Francia reconoz la independencia de Marruecos, la ciudá desenvuelve la industria y conviértese nun polu económicu del país.[10]

Esisten numberosos planes y proyeutos pal desenvolvimientu futuru de la ciudá. Ente estos proyeutos hai dellos destinaos a la erradicación de los barrios marxinales, la construcción d'un bon sistema de tresporte (incluyendo un sistema de metro) y l'ampliación de la rede de carreteres.[10]

La hestoria recién de la ciudá ta marcada por una serie d'atentaos islamistes. Ente los más mortales fueron los de mayu de 2003, que provocaron 45 muertos y un centenar de mancaos.[11] En 2007, una serie d'atentaos suicides cuten de nuevu a Casablanca provocando una víctima mortal (un policía) y dellos mancaos.[12]

Xeografía y urbanización

[editar | editar la fonte]
Vista aérea.
Bazar marroquín en Habous.
Patiu del Mahkama Pacha.

La metrópolis ta delimitada pel océanu al oeste, pero estiéndese cada vez más al norte, al este y al sur. Sufre tamién d'una aglomeración de barrios de chabolos na so periferia, fenómenu que'l gobiernu ta intentando esaniciar totalmente dende 2012.

La urbanización y l'arquiteutura tán marcaes por distintos estilos, que van dende'l neo-moriscu al art-deco, yá que foi mientres munchos decenios una ciudá llaboratoriu » de los grandes arquiteutos del mundu. Per otra parte, la ciudá foi testigu de grandes proyeutos, como la mezquita de Hassan II, la Marina de Casablanca y el « Twin Center », y atrai cada vez más a los inversores inmobiliarios.

Divisiones alministratives

[editar | editar la fonte]

Casablanca ye una comuña que forma parte de la rexón de Casablanca-Settat. La ciudá ta estremada n'ocho distritos o prefeutures, que s'estremen en 16 subdivisiones propies o barrios y un conceyu. Los 8 distritos son los siguientes:[13]

  1. Aïn Chock (عين الشق).
  2. Aïn Sebaâ - Hai Mohammadi (عين السبع - الحي المحمدي).
  3. Anfa (أنفا).
  4. Ben M'Sick (بن مسيك).
  5. Sidi Bernoussi (سيدي برنوصي).
  6. Al Fida - Mers Sultan (الفداء - مرس السلطان).
  7. Hai Hassani (الحي الحسني).
  8. Moulay Rachid (مولاي رشيد).
  • 2 Mars
  • Ain Sebaa
  • Belvédère
  • Bouchentouf
  • Bourgogne
  • Californie
  • Centre Ville
  • Derb Gallef
  • Derb Sultan Al Fida
  • Derb TAZI
  • El Hank
  • L'Hai El Mohammadi
  • Gauthier
  • Habous
  • Hai Dakhla ("Derb Lihoudi")
  • Hai Farah
  • Hai El Hana
  • Hai Moulay Rachid
  • La Colline
  • La Gironde
  • Laimoun (Hai Hassani)
  • Lissasfa
  • Maârif
  • Méchouar[14]
  • Old Madina (Mdina Qdima)
  • Mers Sultan
  • Nassim
  • Oasis
  • Oulfa
  • Polu
  • Racine
  • Riviera
  • Roches Noires
  • Salmia II
  • Sbaata
  • Sidi Bernoussi
  • Sidi Maarouf
  • Sidi Moumen
  • Sidi Othman

Demografía

[editar | editar la fonte]

Según el censu de setiembre de 2014, la población de Casablanca ye d'unos 7.950.805 habitantes. La rexón de Gran Casablanca, incluyendo les ciudaes de Mohammédia, Ain Harrouda nes provincies de Mediuna y Nouaceur, componen una población de 7 millones d'habitantes (2004).

Evolución demográfica de Casablanca
y de Gran Casablanca
1994 2004
Gran Casablanca 3.126.785 3.728.824
Prefeutura de Casablanca 2.717.125 2.949.805
Prefeutura de Mohammédia 257.001 322.286
Provincia de Nouaceur 90.050 236.119
Provincia de Mediuna 62.609 122.851
Fonte: Censu de 2004[15]

Economía

[editar | editar la fonte]

Casablanca ye la fuercia líder nel desenvolvimientu económicu de Marruecos, y representa el nodo clave de les negociaciones económiques pa la rexón africana-europea, ye con muncho el centru industrial de Marruecos, con más de la metá de les fábriques, la inversión y operaciones de comerciu del país. La metá de toles transaiciones de banca comercial de Marruecos producir en Casablanca. Sicasí, la vena de la economía de la ciudá atópase na industria de la esportación de fosfatos, pal cual ye unu de los principales puertos del mundu, según el centru alministrativu del so comerciu. Les cifres publicaes en 2010 pola previsión financiera y la división d'investigación de Marruecos confirmen que les disparidades ente les rexones destáquense cuando se trata de PIB per cápita nos ingresos.[16]

La rexón de Gran Casablanca ye considerada como la llocomotora del desenvolvimientu de la economía marroquina. Atrai a un 32% de les unidaes de producción del país y el 56% de mano d'obra industrial. La rexón utiliza un 30% de la producción nacional d'eletricidá. Con 93 mil millones de dírhams, la rexón contribúi col 44% de la producción industrial del Reinu. 33% de les esportaciones industriales nacionales, 27 mil millones de dírhams, lo cual ye comparable a 3,6 mil millones de dólares, provienen de la Gran Casablanca. 30% de la rede bancaria marroquina concentrar en Casablanca. Una de les esportaciones más importantes de la ciudá ye'l fosfatu. Otres industries son la pesca, conserves de pexe, aserraderos, fabricación de muebles, materiales de construcción, vidriu, testiles, electrónica, alimentos procesaos, cerveza, llicores, bebíes non alcohóliques y pitos. L'actividá de los puertos marítimos de Casablanca y Mohammedia representen el 50% de los fluxos comerciales internacionales de Marruecos.

La Bolsa de Casablanca (BVC) ye'l mercáu oficial d'aiciones en Marruecos. Foi fundada'l 7 de payares de 1929 col nome de Office de compensation des Valeurs Mobilières. La Bolsa de Casablanca sufrió trés reformes socesives: la primera en 1967, la segunda en 1986 y la tercera y postrera en 1993. Trátase d'una de les bolses más dinámiques d'África y ye la primera del Magreb, la tercera del continente tres les de Johannesburgu, en Sudáfrica, y El Cairo, n'Exiptu,[17] y del mundu árabe tres la de Riad, n'Arabia Saudita, y la d'El Cairu, con una capitalización de 90.000 millones de dólares d'Estaos Xuníos. Na Bolsa de Casablanca coticen 77 sociedaes[18] y ye propiedá de 17 sociedaes bursátiles.

Tresporte

[editar | editar la fonte]
Estación de tren na ciudá.

La ciudá ye bultable pola so circulación caótica y pola conxestión de les sos arteries y bulevares principales. El tresporte coleutivu (sirvíu principalmente por autobuses urbanos y taxis) representa'l 14%, contra 18% en 1976, problema imputáu a les autoridaes llocales que nun teníen una política destinada a combatir la crecedera vertixinosa y desorganizado de la ciudá.

El Plan de Tresporte Urbanu, rematáu en 2006, preve, nel marcu del Proyeutu Casa 2010, la creación d'una llinia de metro de 30 km, de 3 llinies de tranvía y de una llinia de trenes de cercaníes.

Casablanca ta tamién comunicada por Al Bidaoui, un tren ferroviariu de cercaníes con siete estaciones.

Un TNR (Tren “Navette” rápidu) comunica igualmente los suburbios d'Aïn Sebaa, Zenata, Mohammedia y Bouznika a partir de Sidi Maarouf, Bouskoura y Berrechid. Casablanca ta comunicada pol aeropuertu más importante del Magreb, l'Aeropuertu Internacional Mohammed V – Nouasseur, asitiáu a 30 km del centru de la ciudá. Sirvíu por 45 compañíes aérees y comunicáu con 70 destinos internacionales, pol aeropuertu pasaron 5 millones de viaxeros en 2006. Una nueva terminal dexó aumentar la capacidá del aeropuertu a 11 millones de pasaxeros a partir de 2007.

Nel área metropolitana de Casablanca los taxis son un mediu de tresporte públicu. El parque de taxis cunta con unos 15 000 vehículos en total, que tresporten cerca de 1,2 millones de pasaxeros acaldía.[19]

Hai dos tipos de taxis:

  • Los taxis coloraos», llamaos taxis pequeños, que son usaos como mediu de tresporte pa los trayectos nel interior del perímetru urbanu. Acepten hasta trés pasaxeros coles mesmes. Son los únicos que cunten con taxímetru y el preciu mínimu por trayeutu ye de 7,50 dírhams. Los taxis coloraos circulen permanentemente na ciudá y formen una parte importante del tráficu en Casablanca.
  • Los taxis blancos», llamaos tamién taxis grandes; son los que circulen siguiendo unes rutes fixes que xunen el centru de la ciudá coles zones perifériques. Tienen una capacidá pa seis pasaxeros, amás del conductor (siete ocupantes en total). Pueden tener esta capacidá al añadise un asientu ente'l conductor y l'asientu del acompañante. Dellos taxis grandes faen tamién trayectos interurbanos. Dende va dos años, el país adoptó una serie de nuevos vehículos-taxis, fabricaos en Tánxer, por Dacia (automóvil). Estos son más cómodos que los antiguos Mercedes-Benz; sicasí, estos tamién tienen la capacidá d'allugar hasta seis pasaxeros, amás del conductor.

Casablanca tien un clima mediterraneu (Csa según la clasificación climática de Köppen) fuertemente influyíu poles corrientes fríes del océanu Atlánticu, que tiende a moderar les oscilaciones de temperatura y producir un clima bien nidiu con poca variación estacional de la temperatura y la falta de calor y fríos estremos.[20] El so allugamientu nel cantu del océanu Atlánticu ufierta iviernos nidios y branos relativamente húmedos y templaos, pero ensin precipitación. La temperatura medio añal ye de 18,88 °C, tien un permediu añal de 72 díes con precipitaciones significatives, lo qu'equival a 375 milímetros per añu. La mayor cantidá d'agua rexistrada nun solu día ye de 178 milímetros (30 de payares de 2010)

La temperatura más baxo enxamás rexistrada foi de -2,7 °C,[21] ente que la más alta foi de 40,5 ° C.[21]


  Parámetros climáticos permediu de Casablanca, Marruecos 
Mes Xin Feb Mar Abr May Xun Xnt Ago Set Och Pay Avi añal
Temperatura máxima absoluta (°C) 31.1 29.4 32.2 32.8 36.6 37.5 40.1 39.0 40.5 37.8 34.7 30.3 40.5
Temperatura máxima media (°C) 17.3 18.0 19.6 20.2 21.9 24.1 25.8 26.3 25.7 23.8 20.9 18.7 21.9
Temperatura media (°C) 12.6 13.7 15.3 16.5 18.5 20.9 22.7 23.2 22.3 19.8 16.5 14.2 18.0
Temperatura mínima media (°C) 9.2 10.4 11.8 13.2 15.6 18.7 20.5 20.9 19.7 16.8 13.3 11.1 15.1
Temperatura mínima absoluta (°C) -1.5 -0.5 2.7 5.0 7.4 10.0 13.0 13.0 10.0 7.0 4.6 -2.7 -2.7
Lluvia (mm) 63 45 33 34 15 3 1 1 9 37 66 70 375
Díes de lluvia (≥ 1 mm) 9 9 7 8 6 2 1 1 3 7 9 11 72
Hores de sol 189.1 189.2 241.8 261.0 294.5 285.0 303.8 294.5 258.0 235.6 192.0 182.9 2927.4
Fonte nº1: Pogoda.ru.net[22]
Fonte nº2: Hong Kong Observatory[23]

Llugares d'interés

[editar | editar la fonte]
  • Mezquita Hassan II
  • Antigua Catedral del Sagráu Corazón
  • Parque de la Lliga Árabe y Parque Yasmina
  • Muséu de la Villa des Arts
  • Plaza Mohammed V: coles sos fachaes d'inspiración andalusí y la so entrada a la ciudá antigua coronada con una torre d'inspiración toscana
  • La medina antigua (Bab Marrakech y Bab Jédid)
  • La nueva medina
  • Les múltiples fachaes « Art decó » (especialmente en redol a l'avenida Mohammed V, bulevar 11 de xineru...).
  • El mercáu central
  • La Corniche y les sos sableres (Aïn Diab): el paséu marítimu coles sos sableres y onde destaca'l faru d'El Hank. Nesta zona hai abondosos hoteles y chigres de marcha. En redol al faru tán dalgunos de los meyores restoranes de la ciudá
  • El marabout de Sidi Abderrahman
  • Derb Ghallef: un gran mercadín, un covarón de Ali Baba en plenu aire
  • El gran centru comercial más grande de la rexón d'África Morocco Mall
  • Muséu Xudíu de Casablanca

Filmografía

[editar | editar la fonte]
Títulu de l'afamada película de 1942, Casablanca.

Casablanca ye la sede de los dos clubes de fútbol más popular de Marruecos y dos de los más importantes d'África, el Raxa y el Wydad de Casablanca. Dambos clubes apuesten el derbi de Casablanca, nome que recibe la rivalidá futbolística más importante del país. Los partíos ente los dos equipos celébrense tradicionalmente nel estadiu Mohammed V y suel axuntar a cerca de 80.000 aficionaos.[24] Estos dos clubes producieron dalgunos de los meyores xugadores de Marruecos como: Salaheddine Bassir, Dolmy Abdelmajid, Zaki Baddou, Bouderbala Aziz y Noureddine Naybet.

Raxa Casablanca en 2012

Casablanca alluga'l Grand Prix Hassan II, un tornéu profesional de tenis masculín nel circuitu ATP, llamáu asina n'honor del ex rei Hassan II de Marruecos. La so primer edición foi en 1986. Xuégase sobre tierra batida nel complexu Al Amal.

Ganadores notables de Grand-Prix Hassan II son: Thomas Muster en 1990, el marroquín Hicham Arazi en 1997, Younes El Aynaoui en 2002, el francés Gilles Simon en 2008 y l'ex númberu 1 del mundu Juan Carlos Ferrero en 2009, siguíu pol númberu 2 Stanislas Wawrinka en 2010. Los tenistes que más vegaes ganaron son l'arxentín Guillermo Pérez-Roldán y l'español Pablo Andújar con 2 títulos cada unu.

Educación

[editar | editar la fonte]

Casablanca cuenta con numberoses escueles y universidaes, tanto públiques como privaes, de presencia rexonal ya internacional.

Les escueles más destacaes son:

La capital económica de Marruecos, ye unu de los centros internacionales onde s'axunten les principales empreses, museos, etc; siendo'l principal foru cultural de la zona africana tres Alexandría n'Exiptu.

Persones célebres

[editar | editar la fonte]
Merieme Chadid, astrónoma nativa de Casablanca.

Ciudaes hermaniaes

[editar | editar la fonte]

Alcuerdu de cooperación

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. URL de la referencia: http://www.mapnews.ma/am/activites-royales/%E2%B5%89%E2%B5%99%E2%B5%8F%E2%B5%93%E2%B4%B1%E2%B4%B3-%E2%B4%B1%E2%B4%B0%E2%B4%B1-%E2%B5%8F-%E2%B5%A1%E2%B4%B0%E2%B4%B7%E2%B4%B7%E2%B5%93%E2%B5%94-%E2%B4%B0%E2%B4%B3%E2%B5%8D%E2%B5%8D%E2%B5%89%E2%B4%B7-%E2%B4%B3-%E2%B5%A2%E2%B4%B0%E2%B5%9C-%E2%B5%9C%E2%B5%89%E2%B4%B3%E2%B5%89%E2%B5%A1%E2%B5%94%E2%B5%9C-%E2%B5%89%E2%B5%8E%E2%B5%89%E2%B5%94%E2%B5%89-%E2%B5%8F-%E2%B5%93%E2%B5%A1%E2%B4%B0%E2%B5%8F%E2%B4%BD-%E2%B5%8A%E2%B5%93%E2%B5%8F-%E2%B4%BD%E2%B5%89%E2%B5%94%E2%B5%89-%E2%B4%B7-%E2%B5%89%E2%B5%8E%E2%B5%89%E2%B5%94%E2%B5%89-%E2%B5%8F-%E2%B5%93%E2%B5%8E%E2%B5%A3%E2%B4%B0%E2%B5%A2.
  2. URL de la referencia: http://amawal.net/tigmmi-tumlilt?l=fr_FR.
  3. Ramón d'Andrés (2021). Diccionariu de consultes llingüístiques del asturianu (n'asturianu). Uviéu: Ediciones Trabe.
  4.  — PDF Haut-commissariat au Plan. Recensement général de la population et de l'habitat de 2004 : Population légale du Maroc. p 20. Consultáu'l 14 d'agostu de 2012
  5. «Casablanca – Encyclopedia of the Orient». Lexicorient.com. Consultáu'l 28 d'agostu de 2010.
  6. «''Discovering Casablanca''». Africa-arreya.org. Consultáu'l 17 d'abril de 2011.
  7. Pennel, CR: Morocco from Empire to Independence, Oneworld, Oxford, 2003, p 149
  8. Casablanca, premier port du Maroc
  9. (en francés) 19 histoire de navires construits à Lorient ou ayant servi à Lorient, arsenaux.fr. Consultáu'l 15 d'abril de 2012
  10. 10,0 10,1 Michael Dumper; Bruce Y. Stanley (2007). Cities of the Middle East and North Africa: a historical encyclopedia, páx. 118.
  11. (en francés) « Arrestation d'un Marocain soupçonné d'être impliqué dans les attentats de Casablanca et Madrid », Le Monde, 09/03/2007
  12. , Le Monde, « Casablanca, de nouveau la cible de kamikazes », 10/04/2007, AFP
  13. «La Préfecture de Casablanca (francés)». Casablanca.ma. Archiváu dende l'orixinal, el 26 de marzu de 2010. Consultáu'l 28 d'agostu de 2010.
  14. Chadi, Taïb (payares de 1997). «Qu'elle est belle ma préfecture : Ballade dans le quartier du Mechouar, un îlot épargné dans l'enfer casablancais». Maroc Hebdo. Consultáu'l 4 d'agostu de 2012.
  15. Reino de Marruecos. «Censu xeneral de población de 2004». Archiváu dende l'orixinal, el 1 de xunu de 2010.
  16. Economic disparities estrema Morocco
  17. Airault, Pascal (31 de marzu de 2008). «Le mouvement perpétuel» (francés). Jeune Afrique. Consultáu'l 28 de xineru de 2013.
  18. «Liste des valeurs cotées» (francés). Bourse de Casablanca. Archiváu dende l'orixinal, el 2017-10-27. Consultáu'l 28 de xineru de 2013.
  19. «Tramway de Casa : tracé arrêté, début des travaux en 2009» (francés). La Vieéco (25 de xineru de 2008). Consultáu'l 3 de febreru de 2013.
  20. «el_2006.gif World Map of Köppen-Geiger Climate Classification» (inglés). Köppen-Geiger. Consultáu'l 13 de xunu de 2011.
  21. 21,0 21,1 Estreme temperatures around the world. mherrera.org
  22. «Climate Averages for Casablanca» (russian). Weather and Climate (Погода и климат). Consultáu'l 5 de mayu de 2016.
  23. «Climatological Information for Casablanca, Morocco». Hong Kong Observatory (15 d'agostu de 2011). Consultáu'l 16 d'agostu de 2012.
  24. Stade Mohammed V. goalzz.com
  25. Casablanca-Chicago
  26. (en francés) Jumelage Casablanca-Chicago
  27. (en francés) Vers la concrétisation de l'accord de jumelage ente Shanghai et Casablanca
  28. (en francés) Liste des protocoles et ententes internationales impliquant la ville de Montréal
  29. (en francés) Russie - Maroc : les relations bilatérales ont fait leurs preuves
  30. (en francés) Villes jumelées et accords de coopération de Marseille Archiváu 2014-04-29 en Wayback Machine

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]