Saltar al conteníu

Gary Oldman

De Wikipedia
Gary Oldman
Vida
Nacimientu Londres[1]21 de marzu de 1958[2] (66 años)
Nacionalidá Bandera del Reinu Xuníu Reinu Xuníu
Bandera de Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos
Llingua materna inglés
Familia
Casáu con Lesley Manville (1987 – 1990)
Uma Thurman (1990 – 1992)
Donya Fiorentino (en) Traducir (1997 – div. 2001)
Alexandra Edenborough (es) Traducir (2008 – 2015)
Gisele Schmidt (2017 – )
Pareyes Isabella Rossellini
Fíos/es
Hermanos/es Laila Morse
Estudios
Estudios Colegio Rose Bruford (es) Traducir
Llingües falaes inglés[3]
Oficiu actor de cine, productor de cine, actor de voz, guionista, direutor de cine, actor de xéneru, actor de teatru, actor, actor de televisiónrealizador
Pesu 75 kg
Altor 174 cm
Llugares de trabayu Reinu Xuníu
Premios
Nominaciones
IMDb nm0000198
Cambiar los datos en Wikidata

Gary Leonard Oldman (21 de marzu de 1958Londres) ye un actor, direutor, guionista, músicu y productor británicu, ganador de dos BAFTA: Meyor guión orixinal y Meyor película británica por Nil by Mouth (1997). Nomáu al Premiu de l'Academia por Tinker Tailor Soldier Spy, a los premios Screen Actors Guild, a la Palma d'Oru, a los premios Emmy y ganador d'un premiu Saturno, ente otros..

Llamáu'l "actor d'actores", Oldman ye reconocíu pola so facilidá pa modificar la voz. Pudo interpretar a tres personaje distintos en Un cuentu de Navidá (2009) o baxar la so voz una octava en Bram Stoker's Dracula (1992). Conocíase-y como "el meyor actor nunca nomáu al Oscar", pero en 2012 foi nomáu na categoría de Meyor Actor por Tinker Tailor Soldier Spy. Amás de participar en películes hollywoodenses de gran presupuestu, actuó frecuentemente en películes independientes. Nos premios Empire, foi gallardoniáu col premiu honoríficu a tola so carrera cinematográfica.

La so ópera prima como direutor, Nil by Mouth, ganó diversos premios nel Festival Internacional de Cine de Venecia y dos premios BAFTA. El so papel protagonista en Sid and Nancy figura na llista oficial "Les 100 meyores interpretaciones de la historia del cine".

Ente les sos películes más populares tán JFK: casu abiertu (1994), Amada Inmortal (1994), Bram Stoker's Dracula (1992), Léon (1994), Le Cinquième Élément (1997), Harry Potter and the Prisoner of Azkaban (2004), Batman Begins (2005) Harry Potter and the Order of the Phoenix (2007), The Dark Knight (2008), Tinker Tailor Soldier Spy y The Dark Knight Rises (2012). Tamién dobló a Viktor Reznov nos videoxuegos Call of Duty World at War y Call of Duty: Black Ops y a Lord Shen en Kung Fu Panda 2, polo que recibió una nominación a Meyor Interpretación Vocal nos premios Annie.

Gary Oldman nació'l 21 de marzu de 1958 nel distritu de New Cross, nel sur de Londres.[7] Proveniente d'una familia humilde, sintió dende bien pequeñu un gran interés pol cine y el teatru. El so padre, Leonard Bertram Oldman, yera un alcohólicu qu'abandonó a la so esposa, Kathleen Cheriton, y fíos cuando Oldman tenía siete años. La partida del so padre foi un shock pa él. Nun yera un bon estudiante pero dedicar a tocar el pianu y cantar, magar dexó de llau la música pa dedicase dafechu a l'actuación. El trabayu de Malcolm McDowell en The Raging Moon y A Clockwork Orange (La Naranxa Mecánica) foi una gran inspiración pa él.

Intentó ingresar a la Royal Academy of Dramatic Art, pero refugar. A pesar d'eso, el so profesor Roger Williams convencer pa consiguir una beca ya ingresar nel Rose Bruford College.[8] En graduándose, trabayó en distintes producciones en York, Colchester y nel Citizens Theatre de Glasgow. Max Stafford-Clark, direutor artísticu del Royal Court Theatre, llamar pa interpretar a Scopey en La boda del papa, d'Edward Bond, que sería'l so primer trabayu importante en Londres. Subsiguientemente, Oldman participó en delles otres producciones del Royal Court Theatre, y depués na triloxía Pieces de guerra, de Bond, realizada pola Royal Shakespeare Company.[8]

Primeros trabayos

[editar | editar la fonte]

Dempués de dellos trabayos en teatru, en 1983 encarnó a un skinhead en Meantime, película pa televisión empobinada por Mike Leigh. El so primer papel protagonista en cine foi trés años más tarde, cuando interpretó a Sid Vicious en Sid y Nancy, biopic sobre'l baxista de los Sex Pistols.[9] La película foi criticada, pero Oldman recibió un Evening Standart British Film Awards como meyor actor revelación y el premiu London Film Critic's Circle a actor del añu. La so actuación como Sid Vicious ta na llista de "Les 100 meyores interpetaciones de la historia del cine". Dempués realizó otros filmes alternativos. En 1987 fixo Prick Up Your Ears (Prick up your ears), de Stephen Frears, onde interpretó a Joe Orton, acompañáu por Alfred Molina y Vanessa Redgrave.[10] La película, que tuvo una bona repercusión ente los críticos, ganó'l premiu a Meyor Contribución Artística nel Festival de cine de Cannes y Oldman foi nomáu al premiu BAFTA como meyor actor.[11][12]

Saltu a la fama

[editar | editar la fonte]
Oldman nel añu 2000

A mediaos de la década de 1980, Oldman yá yera consideráu un talentu del cine británicu. Realizó les sos primeres películes en Hollywood na década siguiente, con direutores como Francis Ford Coppola, Tony Scott o Bernard Rose y actores como Winona Ryder, Demi Moore, Isabella Rossellini o Christian Slater. D'esta dómina son les sos películes más famoses, como Bram Stoker's Dracula (Bram Stoker's Drácula, 1992) de Coppola, True Romance (True Romance) de Tony Scott (1993), Amor inmortal (Inmortal Beloved, 1994) o The Scarlet Letter (1995), ente otres. Na década de 1990, foi nomáu a más de 13 premios, ente los cualos ganó un premiu Saturn a meyor actor pola so actuación como Drácula. Otros títulos a destacar seríen los dos películes del so amigu, el cineasta francés Luc Besson: Léon (1994) y Le Cinquième Élément (1997). Eses interpretaciones caltuviéron-y na primer llinia de la industria cinematográfica hasta 1999. A partir d'esi añu, los sos trabayos fixéronse menos estelares, sacante'l so papel en Candidata al poder (The Contender, 2000), de Sheldon Runyon. Esta interpretación valió-y la nominación a los Premios de los Críticos de la Guía norteamericana y una nominación al Screen actors Guild y otra nominación al premiu Emmy como meyor actor.

Trabayos posteriores

[editar | editar la fonte]
Oldman na Convención Internacional de Cómics de San Diego de 2009

Dende l'añu 2000, Oldman realizó munchos otros papeles, como'l de Mason Verger en Hannibal (2001) de Ridley Scott onde, de nuevu, demuestra la so maestría nes creaciones de personaxes auniendo llabories maquillaxe, trabayu de voz, espresividá y psicoloxía otorgando al so rol (un sicópata pedófilu) escelentes matices. Oldman volvió atopase con a Anthony Hopkins nesta secuela de The Silence of the Lambs. Tenía que sometese a aproximao seis hores de maquillaxe acaldía de rodaxe pa interpretar a Mason Verger. Decidió rodar la película ensin recibir honorarios y esixó que'l so nome nun saliera nos títulos principales. La única referencia a él nos creitos ye xunto a la so maquilladora. Un pasu más coraxosu na so preferencia n'aceptar personaxes difíciles d'interpretar físicamente y psíquicamente foi na película Tiptoes (2003), de Matthew Bright. Nesti filme interpreta a Rolfe, un home afeutáu d'acondroplasia. Na repartida acompáñenlu Peter Dinklage y Kate Beckinsale. L'actor endelgazó cuasi 15 quilos y acaldía de rodaxe tenía que despintar les sos piernes con un arnés que-y obligaba a permanecer hores agacháu polo que, nes sos propies pallabres, tardaba hores en desentumise cola ayuda de xelu. Anque nun foi una imposición del direutor, foi idea de Oldman permanecer nesta postura'l mayor tiempu posible pa poder estudiar al personaxe ya interpretalo col mayor realismu posible. Tamién actuó xunto a Denzel Washington y Mila Kunis en El llibru de Eli. Nesta película interpretó al cruel y avariciosu Carnegie, quien busca un misteriosu llibru col que cree que va poder remanar a la so voluntá a quien lu arrodien. Participó tamién nun capítulu de la comedia Friends. Esta curtia intervención valió-y una nominación a los premios Emmy como meyor actor invitáu. Tamién fixo una película n'español, Monte de solombres (The Backwoods), so la direición de Koldo Serra y estrenada na seición Zabaltegi del festival de cine de San Sebastián en 2006. Serra quedó bien sorprendíu cola dedicación del actor británicu. Cuando se comentó'l fechu de que Oldman tenía d'aprender español, Oldman contestó: "Aprendí rumanu pa interpretar Drácula, agora puedo aprender español". En 2011 actuó en Red Riding Hood y en Tinker, Tailor, Soldier, Spy.

Harry Potter y la triloxía de Batman

[editar | editar la fonte]
Oldman roblando autógrafos na premiere de Harry Potter and the Order of the Phoenix

Oldman interpretó a Sirius Black en trés de los ocho apurres de Harry Potter y a James Gordon en Batman Begins, The Dark Knight y The Dark Knight Rises. El so trabayu como Sirius Black valió-y el premiu People's Choice Awards como villanu favoritu y una nominación al Premiu Saturn como meyor actor secundariu. "Gary ye unu de los meyores actores de la so xeneración, y unu de los más brillosos, más sensibles y candiales colos que trabayé", dixo'l productor David Heyman. "Siempres que ves a Gary nuna película, resulta absorbente, dinámicu y peligrosu. Pero per dientro resulta vulnerable. Eses cualidaes de peligru y calidez son fundamentales pal papel de Sirius Black, y Gary tresmite de manera bien intensa toles complexidaes emocionales del personaxe". Daniel Radcliffe declaró nuna entrevista qu'en principiu tenía mieu de Gary Oldman yá que pensaba que sería como los personaxes qu'interpreta de normal, pero qu'en realidá ye un home bien prestosu y que tresmite muncha seguridá: "Creo que los mios dos meyores actuaciones en Harry Potter son na tercera y na quinta cinta, creo que ye asina porque Gary Oldman taba conmigo" dixo l'actor. The Dark Knight recibió'l People's Choice Awards a meyor repartu.

Popularidá ya influyencia

[editar | editar la fonte]

Munches de les sos películes fueron fracasos críticos y taquilleros (él mesmu aceptar diciendo que se dedicó mientres años a grabar películes cobrando enforma y trabayando poques hores pa poder curiar de los sos fíos) pero delles esceiciones hubo a lo llargo de los años y Oldman siempres se caltuvo un bon puestu na industria del cine, pudiéndose dexar actuar en películes mal recibíes en tolos sentíos.

Tien fama de maniáticu y n'estremu perfeccionista, Oldman cutíase la cara cuando cometía dalgún error nos ensayos de Bram Stoker's Dracula, que tuvieron llugar mientres tres selmanes na casa de Francis Ford Coppola. Ye capaz d'asonsañar distintos acentos a la perfeición, lo que demostró en dellos de los sos trabayos. La so semeya de Sid Vicious en Sid and Nancy figura nel puestu 64 na revista premiere "Les 100 meyores interpretaciones de tolos tiempos" y nel puestu 8 na revista Uncut "Los 10 meyores actores en papeles de Rock". Tamién la so interpretación de Stansfield en Léon ocupa'l puestu 43 en La crítica de cine online Los 100 meyores villanos de tolos tiempos y apaez na llista Les 100 estrelles más sexys de la història del cine de la revista Empire nel 2007.

Les sos interpretaciones sirvieron d'inspiración pa munchos actores. Brad Pitt describió a Oldman actuando como "Dios". Daniel Radcliffe, pela so parte, declaró que la carrera de Oldman ye la que más-y gustaría emular y amás que Oldman ye unu de los sos actores favoritos. Ryan Gosling nomar como'l so actor favoritu. Amás, munchos otros actores fueron influyíos por Oldman, ente ellos Christian Bale, Johnny Depp, Colin Firth, Jason Isaacs y Ben Foster (actor), ente otros. Y otros grandes nomes amosaron el so apreciu pol so trabayu ente los cualos Morgan Freeman y Tim Roth, que ye un gran amigu de Oldman desque trabayaron xuntos en Meantime (una película de televisión británica). Anthony Hopkins tamién declaró ser un gran almirador del so trabayu. Denzel Washington, que trabayó con Oldman en The Book of Eli dixo nuna entrevista que compartía colos demás actores y los direutores que "Actuar con Gary Oldman ye como'l bon sexu".

Por Tinker Tailor Soldier Spy, Oldman foi nomáu al Oscar, pero'l premiu llevar Jean Dujardin por The Artist. John le Carré, autor del llibru, dixo qu'inclusive Alec Guinness (qu'interpretó a Smiley nuna serie británica) pondríase de pies p'aplaudir la interpretación de Oldman.

Les crítiques a les interpretaciones de Oldman fueron mayoritariamente bien positives. Roger Ebert dixo: "Ye unu de los más grandes actores, capaz de xugar con alta, baxa, vulgar y noble" y Janet Maslin describir como "un estraordinariu actor".

Vida privada

[editar | editar la fonte]

Oldman siempres intentó llevar con discreción la so vida privada, de la que nun se sabe enforma sacante los sos problemes col alcohol. A mediaos de la década de 1990 ingresó nun programa d'Alcohólicos Anónimos.[9]

Tuvo casáu cola actriz Leslie Manville, con quien tien un fíu, Alfie.[8] Casóse tamién con Uma Thurman y depués con Donya Fiorentino, madre de los sos dos fíos menores.[13] El 31 d'avientu de 2008, casóse per cuarta vegada cola cantante de jazz británica Alexandra Edenborough en Santa Bárbara.

Participó nel videu de "Since I Don't Have You", de Guns N' Roses, representando'l diañu. En 2013 apaeció nel videu musical del cantar "The Next Day", de David Bowie, del mesmu álbum, representando a un sacerdote.

Filmografía

[editar | editar la fonte]
Añu Títulu Papel Notes
1983 Remembrance Coxy
1985 Honest, Decent & True Derek Bates
1986 Sid and Nancy Sid Vicious
1987 Prick Up Your Ears Joe Orton
1988 Track 29 Martin
1988 We Think the World of You Johnny
1989 Criminal Law Ben Chase
1989 Chattahoochee Emmett Foley
1990 Rosencrantz & Guildenstern Are Dead Rosencrantz
1990 State of Grace Jackie Flannery
1990 Henry y June Pop Acreditáu como Maurice Escargot
1991 JFK Lee Harvey Oswald
1992 Bram Stoker's Dracula Drácula
1993 True Romance Drexl Spivey
1993 Romeo Is Bleeding Jack Grimaldi
1993 Fallen Angels Pat Keiley
1994 Léon Norman Stansfield
1994 Immortal Beloved Ludwig van Beethoven
1995 Murder in the First Milton Glenn
1995 The Scarlet Letter Rev. Arthur Dimmesdale
1996 Basquiat Albert Milo
1997 The Fifth Element Jean-Baptiste Emmanuel Zorg
1997 Air Force One Egor Korshunov
1997 Nil by Mouth Direutor, productor y guionista
1998 Perdíos nel espaciu Dr. Zachary Smith
1998 Quest for Camelot Sir Ruber Voz
2000 The Contender Rep. Sheldon Runyon Tamién productor executivu
2000 Monsignor Renard Desacreditado
2001 Nobody's Baby Buford Hill Tamién productor
2001 Hannibal Mason Verger Desacreditado
2002 Interstate 60 O. W. Grant
2002 The Hire The Devil Curtiumetraxe
2003 Tiptoes Rolfe
2003 Ensin Charlie Strom
2004 Harry Potter and the Prisoner of Azkaban Sirius Black
2004 Who's Kyle? Scouse
2005 Batman Begins James Gordon
2005 Harry Potter and the Goblet of Fire Sirius Black
2005 Dead Fish Lynch
2006 Monte de solombres Paul
2007 Harry Potter and the Order of the Phoenix Sirius Black
2008 The Dark Knight James Gordon
2009 The Unborn Rabbi Joseph Sendak
2009 Rain Fall William Holtzer
2009 A Christmas Carol Bob Cratchit/Jacob Marley/Tiny Tim Voz
2009 Planet 51 Xeneral Grawl Voz
2010 The Book of Eli Carnegie
2010 Countdown to Zero Narrador Solu prólogu
2010 One Night in Turin Narrador
2011 Red Riding Hood Padre Solomon
2011 Kung Fu Panda 2 Lord Shen Voz
2011 Harry Potter and the Deathly Hallows - Part 2 Sirius Black[14]
2011 Tinker Tailor Soldier Spy George Smiley
2011 Guns, Girls and Gambling Elvis
2012 The Dark Knight Rises James Gordon
2012 Lawless Floyd Banner
2013 Paranoya Nicolas Wyatt
2014 RoboCop Dr. Dennett Norton
2014 Dawn of the Planet of the Apes Dreyfus
2015 Child 44[15] Timur Nestorov
2015 Man Down
2017 The Space Between Us[16] Nathaniel Sheperd

Televisión

[editar | editar la fonte]
Añu Títulu Papel Notes
1984 Meantime Daniel Película de televisión
1984 Dramarama Ben Serie de televisión
Episodiu: On Your Tod
1984 Morgan's Boy Colin Serie de televisión
4 episodios
1985 Summer Season Gary Serie de televisión
Episodiu: Rachel and the Roarettes
1989 The Firm Clive "Bex" Bissell Película de televisión
1989 Knots Landing Don Ross Serie de televisión
Episodiu: Close Call
1990 Screen Two Ian Tyson / Bex Bissell / Derek Bates Serie de televisión
3 episodios
1993 Fallen Angels Pat Keiley Serie de televisión
Episodiu: Dead End for Delia
1999 Tracey Takes On... Hairdresser Serie de Televisión
Episodiu: Hair
1999 Jesus Poncio Pilato Película de televisión
2001 Friends Richard Crosby Serie de televisión
Episodiu: "The One with Monica and Chandler's Wedding"
2002 Greg the Bunny Él mesma Serie de televisión
1 episodiu

Videoxuegos y pinball

[editar | editar la fonte]
Añu Títulu Papel Notes
1993 Dracula, Bram Stoker'sBram Stoker's Dracula Count Dracula Pinball
1998 El Quintu Elementu Jean-Baptiste Emmanuel Zorg
2003 Medal of Honor: Allied Assault Sgt. Jack Barnes
2003 True Crime: Streets of LA Rasputin "Rocky" Kuznetskov / Agent Masterson
2006 The Legend of Spyro: un nuevu empiezu Ignitus
2007 The Legend of Spyro: la nueche eterna Ignitus
2008 The Legend of Spyro: la fuercia del dragón Ignitus
2008 Call of Duty: World at War Sgt. Viktor Reznov[17]
2010 Call of Duty: Black Ops Cap. Viktor Reznov / Dr. Daniel Clarke
2012 Call of Duty: Black Ops II Viktor Reznov Desacreditado
2015 Star Citizen: Squadron 42 Admiral Bishop

Premios y nominaciones

[editar | editar la fonte]
Añu Premiu Ceremonia Película Resultáu
1987 BAFTA Meyor Actor Prick Up Your Ears Nomáu[18]
1988 London Film Critics' Circle

Sid and Nancy

Ganador
1990 Independent Spirit Award

Rosencrantz & Guildenstern Are Dead

Nomáu
1992 Saturn Awards Meyor Actor Bram Stoker's Dracula Ganador
1993 MTV Movie Awards Meyor Besu (compartíu con Winona Ryder) Nomáu
1995 Premios Golden Raspberry Peor Pareya (Compartíu con Demi Moore) The Scarlet Letter Nomáu
1997 BAFTA Meyor Película Británica Nil by Mouth Ganador[18]
Meyor Guión Ganador[18]
British Independent Film Awards

Nomáu

Nomáu

Edinburgh International Film Festival Meyor Direutor Ganador
Festival de Cannes Palme d'Or Nomáu
1998 Empire Awards

Ganador

Blockbuster Entertainment Awards Actor Secundariu Favoritu - Acción/Aventura Air Force One Nomáu
MTV Movie Awards Meyor Llucha (compartíu con Harrison Ford) Nomáu
MTV Movie Awards

Nomáu

1999 Saturn Awards

Lost in Space

Nomáu
2001 Broadcast Film Critics Association Awards Meyor Actor Secundariu The Contender Nomáu
Independent Spirit Award

Nomáu

SAG

Nomáu

Emmy Primetime Emmy al meyor actor convidáu - Serie de comedia Meyor Actor Convidáu en Serie de Comedia Friends Nomáu
USA Film Festival Ganador
2003 DVD Exclusive Awards

Interstate 60

Nomáu
2005 Saturn

Harry Potter and the Prisoner of Azkaban

Nomáu
2008 Scream Awards [[The

Dark Knight]]

Ganador
2011 Empire Ganador
British Independent Film Meyor Actor Tinker Tailor Soldier Spy Ganador
San Francisco Film Critics Circle Meyor Actor Ganador
London Film Critics' Circle

Nomáu

BAFTA

Nomáu[18]

Óscar Meyor Actor Nomáu
Annie Meyor Interpretación Vocal Kung Fu Panda 2 Nomáu
Premiu Gotham[19] Tributu

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Identificador GND: 124243711. Data de consulta: 21 xunetu 2015. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  2. Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Identificador GND: 124243711. Data de consulta: 9 abril 2014. Títulu: Gary Oldman. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  3. Identificador CONOR.SI: 34645091. Afirmao en: CONOR.SI.
  4. URL de la referencia: https://www.europeanfilmacademy.org/2012.328.0.html. Direición web d'archivu: https://web.archive.org/web/20180227034410/https://www.europeanfilmacademy.org/2012.328.0.html. Data de consulta: 18 xineru 2020.
  5. URL de la referencia: https://www.europeanfilmacademy.org/2018.854.0.html. Direición web d'archivu: https://web.archive.org/web/20200225173812/https://www.europeanfilmacademy.org/2018.854.0.html. Data de consulta: 25 febreru 2020.
  6. Afirmao en: Academy Awards Database. Data de consulta: 14 marzu 2023. Llingua de la obra o nome: inglés.
  7. Thomson, p 773
  8. 8,0 8,1 8,2 «Some glitter and Gary» (inglés). The Guardian (27 d'ochobre de 1990).
  9. 9,0 9,1 «Gary Oldman: from Sid to Smiley: the rollercoaster story of a true British great» (inglés). The Guardian (9 de febreru de 2012).
  10. «Prick Up Your Ears again» (inglés). The Guardian (29 de marzu de 2007).
  11. «Prick Up Your Ears» (inglés). www.festival-cannes.fr.
  12. «Film: Actor in a Leading Role in 1988» (inglés). www.awards.bafta.org.
  13. «Robocop's Gary Oldman: 'My dog has more dignity than the Kardashians'» (inglés). The Independent (10 de febreru de 2014).
  14. Ditzian, Eric (16 de xunetu de 2009). «'Harry Potter' Direutor, Daniel Radcliffe Reveal 'Deathly Hallows' Secrets — Movie News Story | MTV Movie News». MTV. Archiváu dende l'orixinal, el 2010-01-11. Consultáu'l 11 de xineru de 2010.
  15. «Child 44 review: 'Tom Hardy has glower power'» (inglés). The Telegraph (16 d'abril de 2015).
  16. «Amor imposible, filme risible». La Nación (2 de marzu de 2017).
  17. «Treyarch > Blogue > Leipzig Games Convention '08 Recap!». Treyarch (3 de setiembre de 2008). Archiváu dende l'orixinal, el 1 de mayu de 2009. Consultáu'l 21 de mayu de 2009.
  18. 18,0 18,1 18,2 18,3 «BAFTA Awards Search» (inglés). www.awards.bafta.org.
  19. «Past Recipients. 2011» (inglés). www.gotham.ifp.org.

Bibliografía

[editar | editar la fonte]
  • Thomson, David: The New Biographical Dictionary of Film: Sixth Edition. Knopf, 2014. ISBN 9781101874707

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]