Saltar al conteníu

Doblaxe

De Wikipedia

El doblaxe ye'l procesu de grabar y sustituyir voces, dempués de la so producción, d'un mediu cinematográfico, televisivu o radiofónicu pal so internacionalización. Consiste en sustituyir los diálogos falaos polos actores nun idioma orixinal por otros diálogos idénticos o similares n'otru idioma. Nel casu de los videoxuegos tamién puede referise al procesu d'añader voces grabaes por actores de voz sicasí de diálogos por escritu El Dia Internacional del Doblaxe celebrar en 12 de Xunu de cada añu.

El doblaxe describir a sigo mesmu como'l procesu de regrabación de llinies de diálogu, falaes por un actor mientres la producción orixinal, p'ameyorar la calidá d'audiu o reflexar los cambeos de diálogu. La música tamién ye doblada nuna película dempués de que la so edición completárase.

Filmes, videos y dacuando videoxuegos son doblaos nel idioma llocal pal mercáu estranxeru. En dellos países el doblaxe ye común en películes estrenaes en cines, series de televisión, dibuxos animaos y anime (o series Manga) según seya la so distribución nel estranxeru.

L'interior y esterior de la cabina de grabación d'un estudiu de doblaxe.

Introducción del doblaxe n'Europa

[editar | editar la fonte]

La preferencia de cada país pol doblaxe o subtituláu ye anguaño consecuencia direuta de decisiones tomaes a finales de los años 20 y principios de los años 30. Cola llegada del soníu al cine, dellos países, principalmente por razones polítiques amestaes a los nacionalismos propios de la dómina, escoyeron el doblaxe como forma de fortalecimientu d'identidá y un ciertu control de la información.

Ente los países qu'escoyeron el doblaxe como forma principal de reproducción pública atópense España, Francia, Alemaña ya Italia. En 1928 Paramount realizó la primer prueba con The Flyer.[1] La primer película doblada en conocese foi Devil and the Deep (Devil and the Deep).[2]

N'España el doblaxe ta más xeneralizáu dende 1932, cuando la Segunda República decidió introducilo en Madrid y en Barcelona. El doblaxe, tres la Guerra Civil Española viose reforzáu pola normativa promulgada pol Gobiernu de Francisco Franco en 1941, de la mesma basada na Llei de Defensa del Idioma de Mussolini. Esta llei, adoptada n'Italia, Alemaña, Francia y España, tenía dos fines políticos: El nacionalismu al traviés de la identidá llingüística y, de forma más sutil, el control al traviés de la censura de les idees estranxeres que podríen ser ayenes a los intereses nacionales.

Introducción del doblaxe en Llatinoamérica

[editar | editar la fonte]

En Méxicu el doblaxe empezó en plena dómina dorada del cine mexicanu, cuando Hollywood invertía dineru nel cine mexicanu mientres la Segunda guerra mundial. En 1938 Disney Pictures llanzó la primer película íntegramente n'español, Snow White and the Seven Dwarfs. Esti filme foi dobláu íntegramente n'Arxentina pola empresa Arxentina Sono Film .[3] En 1942 la Metro Goldwyn Mayer mandó dende Nueva York al primer repartu d'actores de doblaxe a la Ciudá de Méxicu pa doblar les sos películes y los curtios de dibuxos animaos Tom y Jerry pa toa América Llatina. La mayoría de los actores del repartu proveníen de la radio XEW-AM.[3]Tamién la mayoría de los doblaxes de Méxicu facer pa tolos países hispanofalantes del mundu, y nun se dixebraba d'España y América.

Evolución

[editar | editar la fonte]

Nos entamos del doblaxe, por cuenta de que'l material col que se trabayaba pa los amiestos yera fotográficu y non dixital como anguaño, el métodu utilizáu yera realizar grabaciones de delles páxines de testu que teníen de ser memorizadas primeramente. Pa ello les escenes teníen que ser ensayaes antes de ser grabaes, tantu pa llograr una bona sincronización colos movimientos llabiales de los actores orixinales, como para mimetizar la interpretación de los mesmos. Asina, doblaxes como'l de Gone with the Wind llevaben munches selmanes de trabayu.

Col pasu de los años esta téunica sustituyir pol actual sistema de doblaxe por ritmos, nel cual el diálogu queda segmentado en pequeños fragmentos o takes que los actores graben lleendo d'un atril n'habiendo memorizado el ritmu (especialmente les poses) del diálogu orixinal. Esta nueva téunica entaína enforma'l procesu de doblaxe anque tamién hai quien cunta que esta mecanización» del procesu restó-y calidá artística al mesmu.

Dempués del doblaxe al idioma español n'España y Méxicu, otros países adoptaron nueves téuniques. En Chile emplegar pa les telenoveles turques.[4] Venezuela ye desenvueltu pa programes de cable.[5] Casos similares son en Colombia, Méxicu, Chile, Arxentina, Perú, Estaos Xuníos (Miami, Los Angeles, Nueva York, Puertu Ricu), Cuba y El Salvador. N'España, les Comunidaes Autónomes de Cataluña, Comunidá Valenciana, Baleares, Galicia y País Vascu cunten de la mesma con doblaxes nes sos respeutives llingües cooficiales, distintes del español.

Doblaxe n'Europa:
     Doblaxe solamente pa neños. Pa lo demás solamente úsense subtítulos.      Árees variaes. Países qu'utilicen dacuando un repartu completu pa doblaxe. Pa lo demás solamente usen subtítulos.      Voz en off. Países qu'utilicen de normal unu o dellos actores de voz ente que l'audiu orixinal persiste.      Doblaxe xeneral. Países qu'utilicen puramente un repartu completu pal doblaxe, pa películes y series de televisión. Países que dacuando producen doblaxes propios anque tamién utilicen versiones doblaes d'otros países pola razón de que los sos idiomes son asemeyaos y l'audiencia puede entendelo ensin dificultá. (Bélxica y Eslovaquia)

Téuniques de producción

[editar | editar la fonte]

Mientres la evolución de la cinematografía, la televisión y la computación gráfica, les téuniques de doblaxe evolucionaron de la mesma p'afaese a los formatos y les producciones riquíes, empezando dende les cintes de celuloide en 16mm y 35mm, cintes magnétiques de ¼ y ½, videos de 1" y 2", hasta los modernos sistemes de grabación y edición dixital.

El requerimientu más importante nesti sistema ye la capacidá pa editar y sincronizar con precisión la imaxe al soníu. Cada grabación de curtia duración ye llamáu loop.

Producciones en formatos de videu

[editar | editar la fonte]

A principios de los años '70 empezar a desenvolver el doblaxe de producciones en cintes de videu. El primer sistema esperimental desenvolver na compañía más grande de doblaxe en Méxicu, CINSA, polos inxenieros Deloy J. White, Elías Fernández O. y Oscar Rubio. Ellos modificaron una grabadora de videu helicoidal d'una pulgada, p'añader pistes adicionales a la grabación d'audiu d'alta fidelidá y otra de pulsos de control usaos na sincronización del formatu orixinal mientres la tresferencia a copies de trabayu. Esti sistema dexó amontar la eficacia y continuidá del doblaxe a un menor costu.

El sistema diseñar pa ser compatible a los formatos d'audiu 16mm (magnéticu sincrónicu), videocinta de 3/4 y otres de videu de 1" y 2". El sistema siguió espandiéndose y ameyorándose hasta finales de los '80 pa producciones de videu. El trabayu de ½ hora de conteníu terminar en cinco hores con un permediu de 70 segmentos.

Startalent

[editar | editar la fonte]

Un startalent ye un neoloxismu pa faer referencia a una persona del mediu artísticu que nun ye especialista na industria del doblaxe, pero contratar pa emprestar la so voz a un personaxe importante nuna producción cinematográfica. Ye una estratexa de marketing comúnmente utilizada p'aprovechar la fama de dichu artista como palanca publicitaria pa dar a conocer con facilidá la película y la so producción.

Faise un estudiu xeneral del país onde se va grabar la película y escuéyese a unu o dellos artistes con un altu nivel de reconocencia y, d'esta manera, atraer l'atención del mercáu. Coles mesmes, procúrase que dichu artista afacer a la personalidá del personaxe asignáu. El direutor de doblaxe va encargar de capacitalo pa llograr el nivel calidable riquíu.

Doblaxe nos videoxuegos

[editar | editar la fonte]

El procesu de doblaxe nos videoxuegos ye distintu al utilizáu nel cine yá que los actores escarecen d'imáxenes que los sirva de referencia al interpretar el so rol.[6] Cola llegada del CD, empezaron a utilizase de manera que los videoxuegos empezaben a presentar voces reales. Nos años 1990 empezaron a doblar los primeros videoxuegos n'España al castellán.[7] Por cuenta de la fuerte industria del videoxuegu n'Europa, empezaron a apaecer los doblaxes a idiomes como l'alemán, francés, español ya italianu principalmente. En delles ocasiones, por cuenta de la inesistencia d'un doblaxe llatinoamericanu esportóse la versión española de dellos videoxuegos a Hispanoamérica. Llatinoamérica, como economía emerxente pal mundu de los videoxuegos,[8] empezó a realizar dellos doblaxes na primer década del sieglu XXI. Sicasí esti enclín sería minoritaria y, salvu en dalgún casu como'l de Halo 2,[9] nun llegaríen a distribuyise n'España.

Según PwC, del añu 2007 al 2011, les ganancies del mercáu español yeren entá bien cimeros a les de cualquier país hispanoamericanu, resultando ser más del doble de les ganancies qu'apurría Méxicu, el mercáu más rentable de Hispanoamérica.[10] Los ingresos d'un mercáu más fuerte nel mundu del videoxuegu como ye'l d'España faíen que fuera la opción preferente pa realizar el doblaxe al español dende la introducción del doblaxe nos videoxuegos hasta mediaos de la década de los años 2010, indiscutiblemente. Según NewZoo en 2015; el mercáu español, a pesar de siguir siendo'l mercáu hispanofalante más rentable, rexistró unes ganancies inferiores al conxuntu de mercaos hispanoamericanos.[11] El fechu de que Llatinoamérica tea ganando importancia nel sector fizo que s'empiece a priorizar en dellos casos el doblaxe al español de Llatinoamérica.[12][13]

Fundub ye otru neoloxismu rellacionáu al doblaxe amateur y non oficial. Ye emplegáu en videos virales o series animaes.[14]

== Productores de doblaxe Diversos países a lo llargo de siquier tres décades han incursionado nel doblaxe y adautación al español de material estranxero, los países más importantes que cunten con distintes empreses son Méxicu, Colombia, Venezuela, Chile, España, Arxentina, Cuba, Puertu Ricu y Estaos Xuníos.

La compañía Disney ye quiciabes la que más s'hai esmerado nel doblaxe al español de les sos producciones de cine y televisión, por cuenta de que la mayoría van dirixíes a neños y nuevos. De primeres esta compañía mandaba doblar les películes a Arxentina Sono Film na década de los años 40, dempués decidió treslladar el doblaxe a los sos propios estudios en California so la direición d'Edmundo Santos, quien más tarde a solicitú del propiu Walt Disney, treslladar a Méxicu pa encargase de realizar los doblaxes. En 1948, Melody Time foi la primer película de Disney en ser doblada en Méxicu.[15]

Anque dende'l principiu de Disney munches películes d'imaxe real de Disney fueron doblaes n'España, a partir de 1992 con Beauty and the Beast, Disney empezó a doblar una versión pa España distinta de la de Llatinoamérica colos sos propios modismos. La Tostadora Valiente foi la primer película d'animación de Disney en videu, que se doblar nesta modalidá. Al poco tiempu decidió faer una versión en catalán: La primer película de Disney que se doblar al catalán foi 101 Dálmates pa la so esplotación videográfica en 1995 que nun llogró demasiao ésitu. Tamién se doblaron películes Disney en gallegu, como Bedknobs and Broomsticks, Pollyanna, Tron, La isla de l'ayalga, 20.000 llegües de viaxe submarín, etc., en 2004 pa la TVG.

Hasta apocayá tiempu, yera la única empresa productora qu'acreditaba los doblaxes de voces namái per mediu de creitos escritos posteriores a los creitos de zarru, teniendo esi costume dende les primeres películes. Pero últimamente, otros productores (como DreamWorks Animation o la 20th Century Fox), tamién tán acreditando los doblaxes per mediu de creitos escritos posteriores a los creitos de zarru.

Warner Bros.

[editar | editar la fonte]

Warner Bros. tamién ye una compañía destacable que dobla parte de les sos producciones al español, anque non tanto como Disney, por non dedicase namái a la producción infantil. Warner Bros. suel doblar al español n'estudios de Colombia, Venezuela, Méxicu y España. Anguaño n'España convirtióse n'oxetu de discutiniu la so decisión de prescindir de les voces habituales de diversos actores como Jack Nicholson, Morgan Freeman, Michael Caine, Liam Neeson, Jennifer Aniston, John Cusack o Leonardo Di Caprio, establecíes dende va bastantes años, de manera unillateral.

Hanna-Barbera Productions y Turner

[editar | editar la fonte]

Los estudios Hanna-Barbera Productions, Inc., compañía productora de series d'animación y películes del mesmu xéneru y la so distribuidora (Warner Bros. Entertainment), tamién tuvieron y tienen preferencia pol doblaxe al español en toles sos producciones, dende la so creación hasta l'actualidá. Dende los sos primeros dibuxos animaos na década de los años 1950 hasta'l presente, dicha productora mandó doblar toles sos series a estudios allugaos en Méxicu y Puertu Ricu, siendo doblaes nesti últimu país series como'l Pantasma del Espaciu y Dino Boy, Birdman y el tríu galaxa, Abbot y Costello, ente otres. Los estudios de Méxicu y actores como Jorge Arvizu, Julio Lucena, Florencio Castelló, Juan José Urtado, Juan Domingo Méndez, María Antonieta de las Nieves, Araceli de Lleón, Esteban Siller y Francisco Colmenero apurrieron gran calidá al doblaxe de los dibuxos animaos de Hanna-Barbera, poniendo gran parte de la so creatividá y acentos rexonales y hasta españoles, casu del andaluz del Gatu Jinks, a munchos d'ellos (los más bultables Don Gato y su pandilla, PIxie y Dixie, Super Fisgón y Despistáu o Los osos montañeses), ente otros. El doblaxe en Méxicu siguió a lo llargo de más de 30 años. Sicasí, a partir de principios de los años 1990, cuando los estudios xunir coles compañíes Turner Broadcasting y depués con Cartoon Network Studios, parte de les series basaes nos sos personaxes (como por casu Pantasma del Espaciu de mariña a mariña o El show de Brak) fueron doblaes non solo en Méxicu, si non tamién en Venezuela. Anguaño, los estudios de Méxicu y Venezuela comparten el doblaxe de les series producíes por Cartoon Network Studios y los estudios Turner basaes en series y personaxes de Hanna-Barbera, (como por casu ¿Qué hai de nuevu Scooby-Doo?, Llaboratoriu Submarín 2021, Harvey Birdman, abogáu y similares) siendo los estudios de Méxicu'l más recurrente de dambos.

Fox ye similar a Warner Bros., anque'l sector infantil de la compañía hai ablayáu, dende la venta de la so canal por cable Fox Kids a Disney. Los doblaxes de les producciones de Fox llindar a estudios d'España y Méxicu, nesti últimu país hubo una importante discutiniu por cuenta de que dellos actores de doblaxe de la serie The Simpsons fueron a fuelga, y a la fin l'estudiu Grabaciones y Doblaxes Internacionales que doblaba pa Fox decidió sustituyilos por nuevu voces. Cuando Fox yera dueñu de Fox Kids, doblaba al español munches de les sos series animaes n'Arxentina. Tal ye'l casu de Dientes de llata, que la so voz protagonista yera de la conocida actriz arxentina Agustina Cherri (anque tuvo que falar n'español neutru). La mayoría de les sos series de televisión, anguaño vuelven ser doblaes en Méxicu, nos estudios Doblaxes Paris asitiaos en Cuernavaca, Morelos.

Crítica y defensa del doblaxe

[editar | editar la fonte]

Los contrarios a esta práutica alieguen que devalúa les películes o los programes de televisión,[16] pos les bandes de soníu orixinales y les voces en sí de los personaxes son esautamente lo qu'escoyó'l direutor de la producción. Un exemplu foi'l doblaxe castellanu de La rellumada, que la so direición de voz foi de Carlos Saura, escoyíu por Kubrick, y cola participación de Joaquín Hinojosa y Verónica Forqué.[16][17][18]

Los defensores del doblaxe sostienen que col subtituláu contamínase la imaxe orixinal,[19] simplificar notablemente los testos y que se distrayi al espectador al nun poder tar totalmente pendiente de la imaxe, amás de qu'hai dellos coleutivos, como los neños o les persones con discapacidá visual, que nun pueden lleer los subtítulos con facilidá.

En munchos países europeos non anglófonos les películes de Hollywood dóblense regularmente, y delles persones caltienen qu'una traducción creativa (non necesariamente fiel a les pallabres ingleses orixinales) puede o nun traer más diversión a les películes, de cuenta qu'audiencies más esixentes nun les atopen aburríes, pero escaeciendo'l significáu real de la traducción. En Hungría ye común que los traductores creen el testu húngaru pa rimar nes comedies y les historietes colos artistes locales reconocíos qu'apurren les sos voces pa lleelo. Unu de los exemplos más famosos ye'l de The Flintstones, col so testu húngaru enteru en rimas.

Ver tamién

[editar | editar la fonte]

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ÁVILA, Alejandro. El doblaxe. España: Cátedra, 1997a.
  2. (en castellanu) doblaxe-481485340382 Cuesas que nun sabíes sobre'l doblaxe. MuyInteresante.es. http://www.muyinteresante.es/cultura/articulo/coses-que-non-sabies-sobre-el doblaxe-481485340382. Consultáu'l 25 de febreru de 2017. 
  3. 3,0 3,1 (en castellanu) mundu-del doblaxe-n665271 Películes doblaes: les otres voces del cine. L'Observador. http://www.elobservador.com.uy/el mundu-del doblaxe-n665271. Consultáu'l 25 de febreru de 2017. 
  4. (en castellanu) mercáu-de-los-voztros-como se fai-doblaxe-en-chile/ El mercáu de los "voztros": cómo se fai doblaxe en Chile - LA TERCERA. La Tercer. http://www.latercera.com/noticia/el mercáu-de-los-voztros-como se fai-doblaxe-en-chile/. Consultáu'l 25 de febreru de 2017. 
  5. «Venezuela, gran mercáu n'actores de doblaje - Caracas - L'UNIVERSAL». Consultáu'l 25 de febreru de 2017.
  6. «El doblaxe nos videoxuegos gana pesu n'España» (5 d'avientu de 2014). Consultáu'l 31 d'agostu de 2015.
  7. «Videoxuegos en castellanu». Hobby Consoles (42):  p. 26-30. marzu de 1995. ISSN 6239-0104. 
  8. «Llatinoamérica sería la próxima superpotencia en videoxuegos». Consultáu'l 31 d'agostu de 2015.
  9. «nuesu-idioma Que non, que Halo 2: Anniversary nun va venir dobláu al castellán, anque sí con subtítulos nel nuesu idioma». Consultáu'l 31 d'agostu de 2015.
  10. «Entertainment Business - Video games» (inglés) páx. 368,394. Consultáu'l 31 d'agostu de 2015.
  11. «Top 100 Countries by Game Revenues - 2015» (inglés). Consultáu'l 7 de payares de 2015.
  12. «castellán/1866241/2103215 Quantum Break nun va tar dobláu al castellán». Consultáu'l 20 de xineru de 2016.
  13. «Quantum Break va tener doblaxe n'español llatín». Consultáu'l 20 de xineru de 2016.
  14. (en castellanu) Fandubers: la pasión pola voz perfecta en Youtube. L'Español. https://www.elespanol.com/social/20160829/151485427_0.html. Consultáu'l 25 de febreru de 2017. 
  15. «Ritmu y melodía | DoblajeDisney.com» (castellanu). Consultáu'l 25 de febreru de 2017.
  16. 16,0 16,1 (en castellanu) rellumada-parque-jurasico-mira-quien-fala-1/21440 Cómo un mal doblaxe estropió una bona película. Vanity Fair. 23 d'ochobre de 2015. http://www.revistavanityfair.es/actualidad/cine/articulos/hotel-transilvania-doblaxe-alaska-y-mario-la rellumada-parque-jurasico-mira-quien-fala-1/21440. Consultáu'l 25 de febreru de 2017. 
  17. Güei, Granada (en castellanu). "Cuando Kubrick escoyóme pa doblar 'La rellumada', diome un xubidón". Granada Güei. http://www.granadahoy.com/ocio/Kubrick-eligio-doblar-rellumada-subidon_0_530347607.html. Consultáu'l 25 de febreru de 2017. 
  18. Fotogramas.es (en castellanu). Rellumada 10 intereses que quiciabes nun conocíes de 'La Rellumada'. Fotogrames. http://www.fotogramas.es/Cinefilia/10-intereses-que-quizas-non-conocias-de-La Rellumada. Consultáu'l 25 de febreru de 2017. 
  19. Jorge Díaz Cintes, Teoría y práutica de la subtitulación. Inglés-Español., Barcelona: Ariel 2003, p. 67

Bibliografía

[editar | editar la fonte]

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]