Cevico Navero
 Cevico Navero | |
|---|---|
 | |
| Alministración | |
| País |  España |
| Autonomía |  Castiella y Lleón |
| Provincia |  provincia de Palencia |
| Comarca | El Cerrato (es)  |
| Tipu d'entidá | conceyu d'España |
| Alcalde de Cevico Navero (es) | Pablo Calvo Esteban |
| Nome oficial | Cevico Navero (es)[1] |
| Códigu postal |
34247 |
| Xeografía | |
| Coordenaes | 41°51′40″N 4°11′03″W / 41.861111111111°N 4.1841666666667°O |
  Cevico Navero Cevico Navero (España) | |
| Superficie | 44 km² |
| Altitú | 823 m |
| Demografía | |
| Población |
178 hab. (2023) - 110 homes (2019) - 84 muyeres (2019) |
| Porcentaxe |
100% de El Cerrato (es) 0% de provincia de Palencia 0.01% de Castiella y Lleón 0% de España |
| Densidá | 4,05 hab/km² |
| Más información | |
| Estaya horaria | Hora central europea |
| ceviconavero.dip-palencia.es… | |
 | |
Cevico Navero ye un conceyu de la provincia de Palencia (España). Ta asitiáu a los pies del cuetu de la Cuesta de la Forca y na interseición de los regueros Maderón y La Canal. La so superficie ye de 44 km², con una altitú de 836 metros sobre'l nivel del mar, partiendo con Hérmedes de Cerrato, Castrillo de Don Juan, Villaconancio y Tórtoles de Esgueva. El términu forma parte de la contorna d'El Cerrato. La so población ye de 202 habitantes según l'últimu censu publicáu, referente al 1 de xineru de 2017, pol INE.[3] Atopar a una distancia de 12 km. de Baltanás, capital del Cerrato, a 38 km de Palencia y a 69 km d'Aranda de Duero (Burgos). Pol pueblu pasa la carretera comarcal C-619 que comunica estos dos últimes ciudaes, Palencia y Aranda. Los antiguos pobladores de Cevico escavaron cueves na fastera del cuetu sol cual ta asitiáu; les mesmes col tiempu convertir en viviendes rupestres, habitaes dalgunes d'elles hasta la década de 1960.
Cevico Navero na actualidá basa la so economía nel desenvolvimientu de l'agricultura y ganadería.
Historia[editar | editar la fonte]
Gracies a los trabayos realizaos polos doctores José Antonio Rodríguez Marcos y Miguel Moreno Gallu, de la Universidá de Burgos, afayóse qu'a pocos metros del nucleu urbanu, a lo cimero de la Cuesta de la Forca, hai un castru de la Edá del Bronce.[4] Esta construcción indica que'l términu de Cevico Navero yá taba pobláu mil años primero que la Península Ibérica pasara a formar parte del Imperiu romanu, nel sieglu III e.C. , col nome de Hispania.
Tamién el so etimoloxía ye bien significativa: Cevico deriva del topónimu prerromanu "ce-vico" (pobláu cercáu) y Navero, de la mesma, de la pallabra tamién prerromana "naba" (llanura ente montes).
Cevico Navero foi villa cercada na Edá Media, tres la repoblación de la contorna entamada en sieglu IX por Alfonsu III el Magno d'Asturies años dempués de ser reconquistada por Ordoño I, el so predecesor y padre. Conquistes que fixeron del Duero frontera ente los reinos cristianos y musulmanes. Estes repoblaciones fueron realizaes na so mayoría por xentes procedentes del norte de la península al traviés de la ruta de los foramontano, y por mozárabes provenientes d'Al-Ándalus o musulmanes que decidieron quedase nos territorios recién conquistaos poles tropes cristianes. De dicha muralla entá se caltienen dos de les sos puertes.
Nel sieglu XI Cevico pertenecía a la Merindad que de la mesma formaba parte de la Merindad Mayor de Castiella. Nel sieglu XIII construyóse la Ilesia parroquial del pueblu, siendo asignada al Arciprestalgu de Baltanás de la Diócesis de Palencia. Nel sieglu XVIII Cevico Navero pasó a depender del Señoríu del Conde de Castrillo, quien tenía la potestá de nomar al alcalde del conceyu.
Tres la división territorial d'España en 1833, decretada mientres el gobiernu de la rexenta María Cristina de Borbón, Cevico Navero quedó inscritu como conceyu de Palencia, una de los ocho provincies de la rexón de Castiella la Vieya. Nel añu de 1855, por otru decretu real, esta provincia pasó a formar parte de la rexón de Lleón, volviendo de nuevu nos años 1960 a pertenecer a Castiella la Vieya.
Na actualidá Palencia forma parte de la Comunidá Autónoma de Castiella y Lleón, constituyida en 1983, acordies cola ordenación del país nel Estáu de les Autonomíes descritu na Constitución Española de 1978.
Clima[editar | editar la fonte]
Cevico Navero tien un clima Mediterraneu continental. Esti clima carauterizar por tener iviernos fríos con xelaes y branos calorosos y pocu lluviosos. Otra de les sos carauterístiques son los sópitos cambeos de temperatura que se producen ente'l día y la nueche. Esta oscilación térmica ye más pronunciada nos meses de xunetu y agostu, con diferencies que pueden superar los 18ºC. Estos meses son los más calorosos del añu, con temperatures que superen con frecuencia los 30 °C. Por contra pel iviernu les temperatures algamen con facilidá los 0 °C. Ye na seronda y primavera cuando son más frecuentes les precipitaciones. Les xelaes son habituales pel iviernu, non asina les nevaes.
Paisaxe rural[editar | editar la fonte]
Cevico Navero caltién una gran estensión de monte autóctonu d'encines y carbayos. Siendo esta estensión, según los datos publicaos por Rede Natura 2000,[5] una de les más estenses de la contorna cerrateña. Nesta privilexada paraxa y nos amplios pandoriales que formen el términu son abondosos los xabalinos, los coneyos y les llebres según les tórtolas, perdices y otres aves cinexétiques, lo que dexa que la caza seya práutica habitual ente los vecinos de Cevico.
Esta estensa superficie de monte, hasta mediaos del sieglu XX dio sustentu a munches families del pueblu, les families de los montaneros, que se dedicaben al oficiu de la ellaboración del carbón vexetal que depués vendíen polos pueblos d'alredor. Nos valles hai plantíos de chopos y álamos, usaos nes industria maderero y del papel.
Nel paisaxe rural de Cevico son llamatives tamién les grandes superficies dedicaes a los cultivos de secanu como son la cebada y el trigu. Nes riberes de los regueros sémase remolacha, alfalfa y otros cultivos de regadíu.
Patrimoniu[editar | editar la fonte]
- Ilesia de La nuesa Señora de la Paz: Asitiada nel centru del pueblu, ye románica na so construcción orixinal ente'l sieglu XII y el sieglu XIII, calteniéndose d'esta dómina la portada. Darréu, mientres el sieglu XIV, foi decorada siguiendo los cánones del estilu mudéxar, calteniéndose como muestra d'esta decoración el artesonado de la nave central. Nel so interior atopamos, ente lo más destacao, una pila bautismal datada nel sieglu XV, una cruz de plata del renacencia, un retablu d'estilu barrocu y el retablu mayor que ye del sieglu XVIII. Esta ilesia de Cevico Navero foi declarada Monumentu Históricu-Artísticu nel añu 1993. Próximu a esti edificiu relixosu hai un Rollu de Xusticia d'estilu platerescu del sieglu XVI, perbién calteníu.
- Ruines del monesteriu: El Monesteriu de San Pelayo de Cerrato, que les sos ruines podemos ver a 2 km del pueblu, xunto a la carretera d'Antigüedá, foi construyíu nel sieglu X, llegando a tener posesiones per tol Cerrato castellanu, y nel sieglu XVI foi sede d'un colexu de Humanidaes. Cola aplicación de la Llei de Desamortización de Mendizábal en 1837 foi abandonáu, lo que causó la so ruina y derrumbe. Na actualidá foi adquiríu pola Fundación Siro, que va llevar a cabu un proyeutu de rehabilitación pa da-y un usu social y cultural.
- Viviendes rupestres: En Cevico entá hai delles viviendes rupestres escavaes nes Cuesta de la Forca; les que tienen un accesu cómodu úsense como merenderos o bodegues, polo que se caltienen en perfectu estáu. Otres, les asitiaes na parte alta de la cuesta, atópense abandonaes. Dalgunes d'estes viviendes, habitaes hasta la década de los años 1960, pueden visitase aportando per un camín que parte de la carretera y conduznos a un mirador forníu con bancos y barandielles.
- El Matu Redondu:[6] Trátase d'una encina centenaria que pol so tamañu y majestuosidad ye emblema del pueblu. Ta asitiada a lo cimero de la cuesta de les bodegues. Aprovechando l'abellu qu'ufierta la so ramasca'l terrén foi forníu con unos bancos, dando forma asina a un mirador natural dende onde se ve'l cascu urbanu del pueblu y bona parte del valle onde ta asitiáu.
- Corrolades: Les corrolades que se topen esvalixaos pol pandorial son muestra de la importancia que tuvo la ganadería na vida d'esti pueblu. Son corrolades construyíes con piedres ensin llabrar, utilizaos nel pasáu como abellugu pa los fataos d'oveyes, mientres los pastores protexer del abertal nos chozos. Abellugos de normal adosaos a una paré de la corrolada, construyíos en forma de media esfera con una pequeña abertura a ras de suelu, que dexa l'accesu a gataes al so interior, y una salida de fumos a lo cimero de la cúpula.
Población[editar | editar la fonte]
En 1842, primer censu publicáu pol INE, Cevico Navero formar 687 habitantes. Ye'l censu publicáu en 1900 el que nos indica'l mayor númberu d'habitantes de la recién hestoria del conceyu. Nesta fecha Cevico Navero cuntaba con 999 habitantes ello ye que persones que nel momentu de realizar el censu moraben nel conceyu, tuvieren o non empadronaes en Cevico, y 1074 habitantes de derechu, les que taben empadronaes nel conceyu, ensin importar onde moraren nel momentu en que llevóse a cabu'l censu. Estos 999 habitantes taben distribuyíos en 279 llares.
A partir d'anguaño'l númberu d'habitantes foi menguando pasu ente pasu hasta cuntar nel censu de 1960 con 747 habitantes. Mientres la década de 1960, que fueron años d'emigración y de cambeos sociales, los habitantes de los pueblos allegaron en masa a les ciudaes qu'adulces diben dando muestra de modernidá y industrialización, provocando que'l númberu de pobladores censaos nos pueblos empezara a escayer de forma irremediable. Nel censu de 1970, Cevico Navero cuntaba con 486 habitantes, un 35 % menos que nel anterior censu de 1960 y cuasi la metá que nel de 1950.
La última revisión del censu publicada a principios de 2017 indícanos que'l pueblu tenía'l 1 de xineru de 2016 una población de 202 habitantes, de los cualos 112 yeren varones y 90 muyeres.
Evolución demográfica[editar | editar la fonte]
| 1842 | 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1940 | 1950 | 1960 | 1970 | 1981 | 1991 |
| 687 | 999 | 939 | 882 | 943 | 882 | 952 | 747 | 486 | 373 | 281 |
| 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 |
| 275 | 263 | 254 | 256 | 253 | 246 | 241 | 235 | 232 | 234 | 238 |
| 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 |
| 224 | 219 | 205 | 196 | 196 | 202 |
Fiestes[editar | editar la fonte]
- El 24 de xineru celébrase'l día de La nuesa Señora de la Paz, patrona de la parroquia.
- El 15 de mayu, San Isidro llabrador, patrón de los llabradores.
- El 16 de xunetu ye'l día de la Virxe del Carmen, patrona del pueblu, siendo esta fiesta la más importante del añu.
Dende 1982, nel mes d'agostu, vien celebrándose la Selmana Cultural y Deportiva de Cevico Navero. Ente otres coses puede esfrutase de teatru, música folclórica, cunta-cuentos, talleres infantiles, campeonatos de fútbol, frontenis y otros.
Ver tamién[editar | editar la fonte]
Referencies[editar | editar la fonte]
- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ Víes pecuaries d'España. Fonte: Ministeriu d'Agricultura, Alimentación y Mediu Ambiente
- ↑ Cifres oficiales de población referíes al 01/01/2017. Fonte: Institutu Nacional d'Estadística
- ↑ Actes del Quintu Congresu Nacional d'Historia de la Construcción, Burgos, 7-9 de xunu de 2007, eds. M. Arenuces, C. Segura, F. Bonu, S. Güerta, Madrid: I. Juan de Herrera, SEdHC, CICCP, CEHOPU, 2007[1].
- ↑ Rede Nartura 2000. [2].
- ↑ Arboles singulares de Castiella-Lleón. Fonte: Venerables árboles
Enllaces esternos[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Cevico Navero.- Conceyu
Datos: Q1919414- Multimedia: Cevico Navero