Opuntia

Opuntia
Clasificación científica
Reinu:	Plantae
División:	Magnoliophyta
Clas:	Magnoliopsida
Subclas:	Caryophyllidae
Orde:	Caryophyllales
Familia:	Cactaceae
Subfamilia:	Opuntioideae
Tribu:	Opuntieae
Xéneru:	Opuntia Mill.
Especie tipu
Opuntia ficus-indica
Especies
Llista d'especies de Opuntia
Sinonimia
Airampoa Fric Cactodendron Bigelow (nom. inval.) Cactus Lem. Chaffeyopuntia Fric & Schelle Clavarioidia Kreuz. (nom. inval.) Ficindica St.-Lag. Nopalea Salm-Dyck Parviopuntia Soulaire & Marn.-Lap. (nom. inval.) Phyllarthus Neck. ex M.Gómez (nom. inval.) Pseudotephrocactus Fric Salmiopuntia Fric (nom. inval.) Subulatopuntia Fric & Schelle Tunes Lunell Weberiopuntia Fric
Consultes
Royal Botanic Gardens, Kew	Royal Botanic Gardens, Kew
World Flora Online	World Flora online
[editar datos en Wikidata]

Tunes, figos chumbos
Tamañu de porción
Enerxía 41 kcal 172 kJ
Carbohidratos	9.6 g
• Fibra alimentaria	3.6 g
Grases	0.5 g
Proteínes	2.5 g
Retinol (vit. A)	25 μg (3%)
Riboflavina (vit. B2)	0.1 mg (7%)
Niacina (vit. B3)	0.5 mg (3%)
Vitamina B6	0.1 mg (8%)
Vitamina C	0.1 mg (0%)
Vitamina E	0 mg (0%)
Calciu	56 mg (6%)
Fierro	0.3 mg (2%)
Magnesiu	85 mg (23%)
Fósforu	24 mg (3%)
Potasiu	220 mg (5%)
Sodiu	0.1 mg (0%)
% de la cantidá diaria encamentada p'adultos.
Fonte: Tunes, figos chumbos na base de datos de nutrientes del USDA.
[editar datos en Wikidata]

Opuntia ye un xéneru de plantes de la familia de les cactacees que consta de más de 300 especies, toes naturales del continente americanu, y qu'habiten dende'l norte d'Estaos Xuníos hasta la Patagonia, onde crecen de forma montesa. Fueron introducíes n'Europa polos conquistadores y naturalizáronse fácilmente na rexón mediterránea. La especie tipu ye Opuntia ficus-indica, conocida popularmente como nopal, tuna o chumbera; los sos frutos comestibles, les tunes o figos chumbos, son bien populares en Méxicu, Chile, Noroeste d'Arxentina, Perú, Sicilia y nel sur d'Italia, les Islles Canaries, Andalucía, Marruecos y el Llevante español (de los qu'inclusive se fabrica xeláu, cerveza, ver Spoetzel Brewery, Shiner Prickly Pear Beer, en Shiner, Texas).

Descripción

Esti estensu xéneru toma plantes de bien distintos tamaños, dende la pequeña Opuntia microdasys var. albispina, llamada comúnmente “ala d'ánxel” polos sos gloquidios de diminutos escayos blancos que-y dan un aspeutu cardoxu, hasta especies arbustives o arbóreas con tueru y copa, como Opuntia leucotricha, que puede llegar a midir 5 m d'altor. Son plantes bien rústiques y ramificaes, con cañes bien estendíes o inclinaes. Los segmentos (cladodios) son carauterísticos del xéneru, con apariencia de fueya carnosa, planos y xeneralmente ovales; tienen la capacidá de convertise en tarmos y de la mesma emitir nuevos segmentos y flores.

Otra peculiaridá son los gloquidios alredor de les areolas; cojincillos de diminutes y finos escayos (como pelos) que dan a delles especies aspeutu cardoxu. El manexu d'estes especies tien de faese con muncho curiáu, una y bones estes espiníes esprender a la simple fregadura y, cuando entren en contautu cola piel, producen comición y encarnizamientu.

Delles especies tienen duros escayos, d'hasta 10 cm de llargu, recubiertes por una vaina dentada en sentíu opuestu, polo que si se claven na piel la estracción suel ser daqué doliosa.

Opuntia spp.

Les flores d'estes plantes son grandes, bien abiertes, d'aspeutu de sativa y de colores que varien ente'l mariellu, naranxa, colloráu y hasta púrpura, apaecen nes areolas, nos cantos de los segmentos, pudiendo nacer inclusive nes areolas de los frutos. Los frutos tienen un sictoma relaxante, lo qu'anicia un grupu de frutos arrecimaos surdíos de cada flor.

Simboloxía

El nopal atopar nel Escudu Nacional de Méxicu.

El nopal ye unu de los símbolos nacionales de Méxicu; alcuéntrase-y afiguráu nel escudu nacional sosteniendo l'águila real que taramia la culiebra, enraigonáu nuna pequeña islla de piedra sobre l'agua, (en Méxicu hai 8 especies reinales).

Esta planta ye parte de la mitoloxía mexica, na que se considera como la planta de la vida, yá que aparentemente nunca muerre, yá que al ensugase puede dar vida a una nueva planta.^{[ensin referencies]}

Según los mitos mexicas, el primer nopal nació del corazón de Copil, el fíu de Malinalxóchitl, quien, al tratar de vengase del so tíu Huitzilopochtli por dexar sola a la so madre, foi mandáu a matar per este.^{[ensin referencies]} Según cuenta la lleenda, Huitzilopochtili mandó saca-y el corazón a Copil, y que depués fuera soterráu nunos peñascos. A otru día apaeció'l primera nopal: con escayos de valiente guerreru y flores d'un fíu que defende a la so madre.

Gastronomía

Tallo

Ensalada de nopales.

Los cladodios mozos d'esti cacto son usaos na cocina mexicana pa preparar el platu llamáu nopalito o ensalada de nopales, pal que tamién s'emplega cilantro y sal. El nopalito ye baxu en carbohidratos y puede ayudar nel tratamientu de la diabetes.

Frutu

Nopal con tunes coloraes, en Querétaro (Méxicu).

Los frutos (conocíos como tunes n'Arxentina, Perú, Chile, Uruguái y Méxicu, tunos y figos picos en Islles Canaries, y figos chumbos nel restu d'España) son duces, comestibles y bien apreciaos. Esiste tamién una especie (Opuntia joconostle) que produz tunes llamaes comúnmente xoconostle (pronunciáu “shoconostle” o “joconostle”), que significa «tuna agria» o «tuna aceda». La particularidá d'estos frutos ye que'l pulgu ye bien gruesa, comparada con otres especies de tunes (hasta 2 cm). Estos frutos utilícense principalmente na cocina como postre (inclusive sacáu de la nevera pel branu pa enfrescar) y pa la preparación de ciertos mueyos, pa la preparación de dulces y xelaos (como'l popular arrope de tuna n'Arxentina), como condimento, como aperitivo y tamién como planta melecinal (fervinchu pa la tos, migraña y dolor de cabeza). Amás, comprobóse a nivel médicu la so eficacia nel amenorgamientu de glucosa en sangre, polo que ye una alternativa nel tratamientu de la diabetes.

Los frutos del nopal son ricos en fibra y vitamines, especialmente vitamina A, vitamina C y vitamina K, según vitamina B2 y vitamina B6; tamién contienen minerales como calciu, magnesiu, potasiu, fierro y cobre. ^{[ensin referencies]}

Productores de nopal

Milpa Alta (Méxicu) ye'l principal productor de nopal.^{[ensin referencies]}

Taxonomía

El xéneru foi descritu por Philip Miller y espublizóse en The Gardeners Dictionary...Abridged...fourth edition vol. 2. 1754.

Etimoloxía

Opuntia: nome xenéricu que provién del griegu usáu por Plinio pa una planta que creció alredor de la ciudá d'Opunte, en Grecia.

Especies

• Llista d'especies de Opuntia

Ver tamién

• Terminoloxía descriptiva de les plantes
• Cronoloxía de la botánica
• Historia de la botánica
• Cactaceae#Descripción

Referencies

Bibliografía

1. Flora of China Editorial Committee. 2007. Fl. China 13: 1–548. Science Press & Missouri Botanical Garden Press, Beijing & St. Louis.
2. Forzza, R. C. & et al. 2010. 2010 Llista de espécies Flora do Brasil. http://floradobrasil.jbrj.gov.br/2010/.
3. Idárraga-Piedrahita, A., R. D. C. Ortiz, R. Callejas Posada & M. Merello. (eds.) 2011. Fl. Antioquia: Cat. 2: 9–939. Universidá d'Antioquia, Medellín.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Opuntia .
• Especies de Opuntia n'Estaos Xuníos (n'inglés).
• Los nopales en Norteamérica (n'inglés).
• Receta ilustrada de cactus sorbet de tuna (n'inglés).

• Datos: Q158991
• Multimedia: Opuntia
• Especies: Opuntia