Nueva York (estáu)
Nueva York ye un estáu de los Estaos Xuníos, asitiáu na rexón Noreste del país. Nueva York, que ye una de les trece colonies que formaron el niciu d'Estaos Xuníos, ye'l cuartu estáu mayor del país, con una población en 2019 de más de 19 millones d'habitantes[1]. Recibe tamién delles veces, pa estremalu de la ciudá homónima, la mayor del estáu, el nome de Estáu de Nueva York (New York State). Dos tercios de la so población viven nel área metropolitana de Nueva York, y un 40% d'ella na islla de Long Island[2]. Con una población estimao de 8,34 millones d'habitantes en 2019, Nueva York ye la ciudá más poblada del país y una de les más poblaes del mundu, y ye la puerta d'entrada de munchos de los inmigrantes qu'aporten al país. Ciudá global por excelencia, a menudu definida como la capital cultural, financiera[3] y de medios de comunicación[4] del mundu, amás de ser la más poderosa económicamente [5], ye la capital oficiosa del mundu, una y bones nella tienen la so sé les Naciones Xuníes. Otres ciudaes importantes del estáu son Buffalo, Rochester, Yonkers y Syracuse, y tamién la so capital, Albany.
El estáu, y tamién la ciudá, recibieron el so nome n'honor, nel sieglu XVII, del duque de York, qu'habría ser dempués rei d'Inglaterra col nome de Xacobu II. Esti estáu, el 27ᵘ del país n'estensión, tien una xeografía variada y llenda con Nueva Jersey y Pennsylvania al sur, y con Connecticut, Massachusetts y Vermont al este. Tamién tien una llende marítima con Rhode Island, asitiáu al este de Long Island, y otres terrestres coles provincies canadienses de Québec al norte y Ontario al noroeste. La metá meridional del estáu asítiase na llanura costera atlántica, y compriende la islla de Long Island y dellos isllotes asociaos a ella, amás de la ciudá de Nueva York y el tramu final del valle del ríu Hudson. La rexón septentrional (Upstate New York) compriende varies cordeleres de los Apalaches, y tamién los montes d'Adirondack na so fastera nororiental. Eses cordeleres tán dixebraes por dos grandes valles: el del ríu Hudson, que cuerren en sentíu norte-sur, y el del ríu Mohawk, en sentíu este oeste. La parte occidental del estáu considérase parte de la rexón de los Grandes Llagos, una y bones llenda colos llagos Ontario y Erie y coles catarates del Niágara. La parte central del estáu tien una zona con llagos y llagunes, los nomaos llagos Finger (Finger Lakes), que son un destín turísticu y de vacaciones perpopular.
El territoriu del estáu tuvo habitáu por tribus de llingua de los grupos algonquín ya iroqués dellos cientos d'años primero de que los europeos aportaran a la zona. Los primeros en facelo foron colonos franceses y misioneros xesuites viníos de Montreal con intención de comerciar los primeros y evanxelizar los segundos. En 1609 la rexón foi visitada pol marín Henry Hudson, que navegaba por cuenta de la Compañía Neerlandesa de les Indies Orientales. Los holandeses construyeron Fort Nassau, na confluyencia de los ríos Hudson y Mohawk, en 1614, creando un asentamientu del qu'habría derivar col tiempu l'actual capital estatal, Albany. Bien ceo estableciéronse tamién na actual Nueva York, que nomaron Nueva Amsterdam, y notres partes del valle del Hudson, conformando la colonia multicultural de Nueva Holanda, centru comercial y d'inmigración qu'atraxo la cobicia de los ingleses, que la conquistaron en 1664. Demientres la guerra d'independencia de los Estaos Xuníos un grupu de colonos de la entóncenes Provincia de Nueva York intentaron tomar el control de la colonia, y declaráronla independiente en cuantes que lo consiguieron. Nel sieglu XIX el desarrollu del interior del estáu, entamando cola construcción de la canal d'Erie, dio-y al estáu una ventaxa incomparable sobro les otres rexones de la costa este, sentando les bases de la so preeminencia política ya cultural[6].
Munchos puntos del estáu son perconocíos nel mundu, y cuatro de les diez atracciones turístiques más visitaes nel mundu en 2013 asiéntense nelli: Times Square, Central Park y la estación central de ferrocarril (Grand Central Terminal), na ciudá de Nueva York, y les catarates del Niágara[7]. Nel sieglu XXI la ciudá de Nueva York consolidose como un ñudu global de creatividá y desarrollu empresarial, con una tolerancia social y preocupación pol mediu ambiente crecientes. Na ciudá hai alredor de 200 universidaes, de les que delles tán ente les 100 meyores del país y del mundu.
Referencies[editar | editar la fonte]
- ↑ Estimación de población del estáu de Nueva York el 1 de xunetu de 2019, na web de la Oficina del Censu.
- ↑ ACS demographic and housing estimates pa 2018 de la Oficina del Censu.
- ↑ Jones H, New York surges ahead of Brexit-shadowed London in finance: survey, na web de l'axencia de noticies Reuters (27 de xineru de 2020).
- ↑ Richter F, New York is the world's media capital, na web statista.com (11 de marzu de 2015).
- ↑ Florida R, What Is the World's Most Economically Powerful City?, na web de la revista The Atlantic (8 de mayu de 2012).
- ↑ Roberts S, 200 Years Ago, Erie Canal Got Its Start as Just a ‘Ditch’, artículu en The New York Times (26 de xunu de 2017).
- ↑ The World’s Most-visited Tourist Attractions, na web de la revista de viaxes Travel and Leisure (10 de payares de 2014).
Enllaces esternos[editar | editar la fonte]
- Páxina web oficial del estáu de Nueva York
- Accesu a documentos dixitales rellacionaos col estáu na llibrería del Congresu d'Estaos Xuníos
| |||
|
Alabama · Alaska · Arizona · Arkansas · California · Carolina del Norte · Carolina del Sur · Colorado · Connecticut · Dakota del Norte · Dakota del Sur · Delaware · Florida · Georgia · Ḥawai · Idaho · Illinois · Indiana · Iowa · Kansas · Kentucky · Louisiana · Maine · Maryland · Massachusetts · Michigan · Minnesota · Mississippi · Missouri · Montana · Nebraska · Nevada · New Hampshire · Nueva Jersey · Nueva York · Nuevu Méxicu · Ohio · Oklahoma · Oregón · Pennsylvania · Rhode Island · Tennessee · Texas · Utah · Vermont · Virxinia · Virxinia Occidental · Washington · Wisconsin · Wyoming |
| Control d'autoridaes |
|
|---|
Datos: Q1384
Multimedia: New York (state)