Saltar al conteníu

Ablación de clítoris

De Wikipedia
Zones d'África nes que se sigue prauticando la mutilación xenital femenina.

La ablación del clítoris oficialmente llamada ablación xenital femenina (MGF) pola Organización Mundial de la Salú (OMS), ye la eliminación parcial o total de texíu de los órganos xenitales femeninos, particularmente del clítoris (clitoridectomía), con oxetivu d'esaniciar el prestar sexual nes muyeres, considerando razones culturales, relixoses o cualesquier otru motivu non médicu.[1] Los términos infibulación y dixebra son espresiones comunes utilizaes pal procedimientu aplicáu pa llevar a cabu la mutilación. Esta práutica considérase una violación de los derechos humanos de les muyeres y de les neñes.[2] En febreru de 2016 Naciones Xuníes encetó esta tema como una prioridá ente los Oxetivos de Desarrollu Sostenible marcándose como referencia l'añu 2030 p'acabar con esta práutica.[3][4]

Anque yá lo describiera en 1799 William George Browne nel so llibru Travels in Africa, a mediaos del sieglu XIX l'esplorador inglés Richard Francis Burton reparó que les muyeres somalines teníen "un temperamentu fríu, resultáu de causes naturales y artificiales" y escribió que "los musulmanes creen qu'esti ritu foi inventáu por Sara, que tullió a Agar por celu, y depués Alá ordenólu que se circuncidara ella tamién. Amás, en Somalia cortaben los llabios de la vulva y cosíense con filo de cueru o clina de caballu pa caltener la virxinidá.[5] Pero'l costume ye de procedencia incierta y créese qu'esti ritual de iniciación orixinalmente prauticar nes neñes de dellos países d'África, Oriente Mediu y otros. Hai delles versiones qu'afirmen qu'empezó nel antiguu Exiptu y a partir d'ellí estendióse al restu del continente africanu y, anque s'alcuentra sobremanera na zona centroafricana, nun se llenda al continente africanu, pos se repara tamién en dellos países d'Asia, Europa, Oceanía ya inclusive América.[6]

Practicada en munchos casos como ritu de iniciación a la edá adulta, nos años más recién esti motivu ta menguando por cuenta de la prohibición de la so realización en munchos países. En dellos casos recurrir a tradiciones relixoses p'argumentar nel so favor, como nel islam.[7] La perda cuasi total de sensibilidá ye la principal consecuencia pa les afeutaes, col agregu trauma psicolóxicu. Hai muyeres que muerren sangraes o por infeición nes selmanes posteriores a la intervención, yá que se realiza cuasi siempres de manera rudimentaria, al cargu de curanderes o muyeres mayores, y con ferramientes non bien ortodoxes como cristales, cuchiellos o cuchielles d'afaitar y nunca en centros sanitarios.

Tipos de ablación

[editar | editar la fonte]
Mutilación xenital femenina

Esisten dellos tipos de ablación:

  • Amputación del prepuciu del clítoris (circuncisión): el clítoris puede extirparse en parte o na so totalidá (clitoridectomía).
  • Otra forma consiste na dixebra o mutilación total o parcial del prepuciu del clítoris y de los llabios menores, calteniendo solo los llabios mayores (vease vulva).
  • La infibulación ye la forma más agresiva, y consiste na extirpación del clítoris y de los llabios mayor y menor. Dempués del actu, hai un cosíu de dambos llaos de la vulva hasta qu'esta queda práuticamente zarrada, y déxase namái una abertura pa la sangre menstrual y la orina. La infibulación tamién se conoz como circuncisión faraónica.
  • Cualesquier otru procedimientu que manque los xenitales esternos con fines non médicos: perforación, incisión, ralláu o cauterización de los xenitales femeninos.[2]

Descripción d'una clitoridectomía

[editar | editar la fonte]

L'informe d'Amnistía Internacional [ensin referencies] pa faer conciencia de los malos tratos a les muyeres daba la cifra de 120 millones de muyeres clitoridectomizadas, y de tres millones de neñes per añu en ventiocho países distintes:

Sientan a la neña desnuda, nun taburete baxu, inmovilizada siquier por trés muyeres. Una d'elles arródialu fuertemente'l pechu colos brazos; les otres dos obligar a caltener les zanques separaes, por que la vulva quede dafechu espuesta. Entós, la vieya toma la navaya d'afaitar y extirpa el clítoris. De siguío vien la infibulación: la vieya prautica una corte a lo llargo del llabiu menor y depués esanicia, rallando, la carne del interior del llabiu mayor. La operación repitir al otru llau de la vulva. La neña glaya y retuércise de dolor, pero siguen suxetar. La vieya enjuga el sangre de la firida y la madre, según les otres muyeres, "verifica" el so trabayu, delles vegaes introduciendo los deos. La cantidá de carne rallada de los llabios mayores depende de l'habilidá "téunica" de quien opera. L'abertura que queda pa la orina y el fluxu menstrual ye minúscula. Depués, la vieya aplica una pasta y asegura la unión de los llabios mayores por aciu escayos d'acacia, que furen el llabiu y clávense nel otru. Asitia trés o cuatro a lo llargo de la vulva. Estes espigues afitar con filo de coser o clina de caballu. Sicasí, nada d'esto basta p'asegurar la soldadura de los llabios; por eso, a la neña arreyar dende la maxana hasta los pies. Inmovilícen-y les piernes con tires de tela.[8]

Consecuencies

[editar | editar la fonte]

Les consecuencies d'esta práutica son negatives pa la salú de les muyeres y tien los siguientes efeutos:[2]

Efeutos inmediatos

[editar | editar la fonte]

Efeutos al llargu plazu

[editar | editar la fonte]

Naciones Xuníes y la llucha contra la MGF

[editar | editar la fonte]

Antedentes

[editar | editar la fonte]
  • 1979 Convención de Naciones Xuníes sobre la eliminación de toles formes de discriminación contra la muyer (a valir dende'l 3 de setiembre de 1981). Nel so artículu 5 obliga a los Estaos a adoptar toles midíes apropiaes pa la eliminación de los prexuicios y les práutiques consuetudinarias y de cualesquier otra índole, que tean basaos na idea de la inferioridá o superioridá de cualesquier de los sexos o en funciones estereotipaes d'homes y muyeres. La Convención establez un órganu de vixilancia de la so observancia na so art. 17, el Comité pa la Eliminación de la Discriminación contra la Muyer, que publicó, ente otres, l'Encamientu Xeneral nᵘ 14 (1990) na que solicita a los Estaos Parte qu'adopten midíes apropiaes y eficaces pa la erradicación de la mutilación xenital femenina, centraes nes de índole sanitaria y educativa.[9]
  • 1993 Declaración de Naciones Xuníes sobre Eliminación de la Violencia contra la Muyer. Ente les principales aportaciones d'esti testu, xunto a l'amplia definición de “violencia contra la muyer”, ta la de destacar la violencia que tien llugar nel marcu de la vida privada y que por ello permanecía invisible en munchos casos pa los poderes públicos, al ser llevada a cabu por particulares nes sos rellaciones personales10. Como amuesa d'esa clase de violencia considera específicamente la mutilación xenital femenina y nel so artículu 4 torga a los Estaos “invocar nengún costume, tradición o considerancia relixosa pa refugar la so obligación” de procurar esaniciar la violencia contra la muyer.[9]

Resolución contra MGF en 2012

[editar | editar la fonte]

El 20 d'avientu de 2012 l'Asamblea Xeneral de la ONX adoptó una resolución unánime (194 países) prohibiendo la práutica de la mutilación xenital femenina.[10] Trátase del Resolución A/RES/67/146,[11] na cual encamienta a los Estaos, al sistema de la ONX, a la sociedá civil y a toles partes implicaes a siguir reparando'l 6 de febreru como'l Día Internacional de la Tolerancia Cero contra la Mutilación Xenital Femenina, y a aprovechar la ocasión p'ameyorar les campañes de sensibilización y tomar midíes concretes contra la mutilación xenital femenina.

L'axencia que lidera'l trabayu de la ONX nesta tema ye'l Fondu de Población de les Naciones Xuníes (UNFPA).[12]

En febreru de 2016 Naciones Xuníes encetó esta tema como una prioridá ente los Oxetivos de Desarrollu Sostenible marcándose como referencia l'añu 2030 p'acabar con esta práutica.[3][4]

Práutica llindada

[editar | editar la fonte]

Según les estadístiques, la práutica de la ablación afecta anguaño alredor d'unos 138-140 millones de muyeres y neñes nel mundu. Créese que cada vez se prautica a neñes con una edá enforma menor, con cuenta d'evitar que quien sufren la mutilación xulguen la práutica por sigo mesmes al ser mayores. Según datos de la OMS, suel prauticase na infancia, ente la lactancia y los 15 años. N'África, hai aproximao 92 millones de muyeres y neñes de más de 10 años d'edá en quien esta práutica llevóse a cabu.[2]

L'aumentu de la inmigración llevó esta práutica a Europa. La mutilación xenital femenina, en cualesquier de les sos modalidaes, atópase penada pola llei nos principales países de dichu continente con delles esceiciones como Italia o Irlanda. Sicasí, anque esisten en dellos países europeos con normatives llegales de control sobre'l permisu de salida pa les neñes en situación de riesgu por esti tipu de costumes, hai denuncies de que mediu millón de muyeres y neñes sufrieron la MGF n'Europa, inclusive en centros sanitarios so cuerda. Un imán de Bristol aconseyaba que la ablación de les neñes seya realizada nel estranxeru pa burllar la prohibición que dende 2003 pesa sobre esta práutica nel Reinu Xuníu.[13]

N'España en 2003 aprobóse la L.O. 11/2003, de 29 setiembre, que modifica'l Códigu penal, y na cual tien llugar la tipificación d'un nuevu delitu de mutilación xenital por aciu la nueva redaición dada al art. 149 del C.P.. Dichu artículu describía un tipu agraváu de mancadures, n'atención a la so entidá, a los cualos oldéase la nueva resultancia lesiva espresamente descritu.[9]

En 2005 aprobóse la Llei Orgánica 3/2005[14] de 8 de xunetu pa escorrer extraterritorialmente la práutica de la mutilación xenital femenina. La resolución dexa a los xueces españoles condergar les ablaciones realizaes a les neñes, non solo dientro de les fronteres españoles sinón tamién fora d'elles. La ablación femenina yá s'atopaba tipificada como delitu nel Códigu Civil, pero los tribunales nun teníen hasta esta llei la capacidá d'actuar contra quien cometíen esi delitu nel estranxeru, aprovechando davezu viaxes de vacaciones coles sos fíes a los sos países d'orixe.[15]

La mutilación xenital femenina, particularmente na so forma de circuncisión sunna, ta presente en práuticamente tolos países musulmanes del continente, según nes comunidaes curdes. Afganistán, Taxiquistán, Brunéi, Malasia ya Indonesia tamién la practiquen, los trés últimos incluyendo los tipos de mutilación más radicales.

El 8 d'agostu de 2016 el Parllamentu Panafricanu, órganu llexislativu de la Xunión Africana aprobó la prohibición de les práutiques de la mutilación xenital femenina nes sos 50 estaos miembros. L'alcuerdu llegó tres conversaciones ente'l Grupu de Trabayu pa la Muyer del Parllamentu y representantes del Fondu de Población de Naciones Xuníes celebraes díes antes en Johannesburgu. Los 250 parllamentarios roblaron un plan d'aición pa erradicar esta práutica.[3]

Antecedentes

[editar | editar la fonte]

La embaxadora de la Organización de les Naciones Xuníes contra la ablación, la ex-modelu somalina Waris Dirie, quien sufrió infibulación a los cinco años, lluchó mientres años por qu'ésta práutica seya illegal en dellos países africanos, anque se siga prauticando de fechu. Unicef, nun informe, afirma qu'esta práutica puede esaniciase nuna xeneración si hai un esfuerciu cultural. La ablación ye un costume estendida nuna amplia rexón d'África, onde ye prauticada indistintamente por musulmanes y animistes.[16]

Na mayoría de los países d'América prohíbese llegalmente esta práutica.[ensin referencies]

Según el Fondu de Población de les Naciones Xuníes, n'América Llatina l'únicu llugar onde la práutica foi detectada ye na comunidá emberá, unu de los 102 pueblos indíxenes reconocíos por Colombia. Salió a la lluz en 2007 dempués de la muerte de siquier una neña por infeiciones derivaes d'esta práutica.[4][17][18]

Tabla de datos per país

[editar | editar la fonte]

Porcentaxe de neñes y muyeres d'edá ente 15-49 y neñes d'ente 0-4 años que fueron sometíes a MGF n'África, Indonesia, Iraq y Yemen. UNICEF 2016[19]

País Porcentaxe de neñes y muyeres
d'ente 15 y 45 años con MGF
Porcentaxe de neñes d'edá
ente 0 y 14 años con MGF
Benín 9 % 0,2 %
Burkina Fasu 75 % 13 %
Camerún 1 % Nun hai datos
República Centroafricana 24 % 1 %
Chad 44 % Nun hai datos
Xibuti 93 % Nun hai datos
Exiptu 87 % 14 %
Eritrea 83 % 33 %
Etiopía 74 % 24 %
Gambia 75 % 56 %
Ghana 4 % 1 %
Guinea 97 % 46 %
Guinea Bisáu 9 % 0,2 %
Indonesia 49 % 49 %
Iraq 8 % Nun hai datos
Costa de Marfil 38 % 10 %
Kenia 21 % 3 %
Liberia 50 % Nun hai datos
Malí 89 % Nun hai datos
Mauritania 69 % 54 %
Níxer 2 % Nun hai datos
Nixeria 25 % 17 %
Senegal 25 % 13 %
Sierra Lleona 90 % 13 %
Somalia 98 % Nun hai datos
Sudán 87 % 32 %
Tanzania 15 % Nun hai datos
Togu 5 % 0,3 %
Uganda 1 % 1 %
Yemen 19 % 15 %

Nesta estimación "global" nun tán incluyíos los países de destín de les persones migrantes que practiquen la MGF, como Europa, Xapón, Australia o Estaos Xuníos; nin tampoco dellos países onde, siendo una tradición enraigonada, nun se disponen de datos, como ye'l casu de Colombia, India, Omán, Arabia Saudita y Malasia. (Van Baelen, Ortensi y Leye 2016)

Ciruxía reparadora

[editar | editar la fonte]

En 2002 el médicu francés Pierre Foldès en collaboración col urólogu Jean-Antoine Robein empecipiaron la práutica d'una ciruxía reparadora del clítoris. En 2012 presentó un informe indicando qu'en 11 años el so equipu operó a cuasi 3.000 muyeres. Unes 866 pacientes (el 29%) participaron nun siguimientu dempués d'un añu de sometese a la ciruxía. D'elles, 821 informaron tener un ameyoramientu o siquier non un empeoramientu del dolor; 815 dixeron esperimentar prestar clitoriano y 431 aseguraron tener orgasmos.[20] En Francia dende 2004 la operación ta asumida pola Seguridá Social entendiéndose non una operación de ciruxía estética sinón de ciruxía funcional. La cantante francu-maliense Inna Modja activista contra la ablación esplicó qu'ella mesma fuera víctima de mutilación y esplicó la so esperiencia al sometese a la reconstrucción del clítoris.[21]

N'España en 2013 el Dr. Pere Barri Soldevila aprendió la téunica en París y empezó a realizar esti tipu de ciruxía.[20] Nel marcu de la sanidá pública española, la Conseyería de Sanidá de la Xeneralidá de Cataluña punxo en marcha n'ochobre de 2015 un programa d'arreglu de la ablación xenital femenina. Esti programa desenvolver nel Serviciu de Xinecoloxía del Hospital Clínicu de Barcelona coordináu pola Dra. Mª. José Martínez-Serrano.[22] Tamién n'Alemaña, en setiembre de 2013, inauguróse'l Desert Flower Center nel Waldfriede Hospital de Berlin-Zehlendorf realizando esti tipu d'intervenciones.[23]

La mutilación xenital femenina y l'islam

[editar | editar la fonte]

La circuncisión femenina antecede históricamente a l'apaición del islam nel sieglu VII y anguaño nun se prautica na gran mayoría de países musulmanes.[24]

Anque mientres los dos últimes décades del sieglu XX tantu medios de comunicación como publicaciones académiques atribuyeron al islam la práutica de la circuncisión femenina, según Noor Kassamali, l'actitú de los relixosos musulmanes foi diversa. La práutica reparar en rexones de población musulmana onde esistía yá antes de la islamización, tres la cual los alfaquíes xustificar con argumentos relixosos y pasaron a considerala una tradición del islam. Son asina numberosos los casos rexistraos en que jurisperitos musulmanes aprobaron la circuncisión,[25] magar anguaño la mayoría de los teólogos musulmanes consideren la circuncisión femenina una práutica innecesaria o contraria al islam verdaderu.[26]

La mutilación xenital nel islam sunní

[editar | editar la fonte]

Al nun mentar el Corán en nengún momentu la circuncisión femenina, munchos alfaquíes que la ratificaron facer basándose nun conocíu hadiz, atribuyíu al profeta Muhammad, según el cual una muyer de Medina llamada Umm ʿAṭīyá se dedicaba a la circuncisión de les muyeres y el profeta díxo-y: «Umm ʿAṭīyá, cuando circuncides a una muyer non cortes demasiáu del so miembru, por que tenga la cara más lluminosa y seya más amistosa col so home».[27] N'otra versión del hadiz, l'encamientu del profeta ye: «na circuncisión de les muyeres, nun devaséis, qu'asina va ser mayor el prestar de la muyer y va prestar al home». Sicasí, la xeneralidá de los alfaquíes consideraron dudosa la cadena de tresmisión del hadiz, qu'apaez nes Tradiciones d'Ibn Dawud, pero non nos canónicos Ṣaḥīḥ al-Bujārí y Ṣaḥīḥ Muslim.[25] Otros hadices faen remontar la circuncisión femenina a Agar y a Sara.[25]

Ente los cuatro escueles xurídiques del islam sunní, tan solo la šāfiʿí consideró tradicionalmente necesaria la circuncisión femenina.[28] L'imam šāfiʿí Al-Nawawi (Siria, 1233-1277) califica de wāŷib («deber relixosu») la dixebra del clítoris.[29] El tradicionalista conservador sunní Aḥmad ibn Ḥanbal (Bagdag, 780-855), fundador de la escuela ḥanbalí, calificó la circuncisión femenina como makrūma («actu noble»), pero non wāŷib.[25] Magar la cuestión de la circuncisión femenina yera revesosa, los alfaquíes tradicionales tendíen a considerar necesariu amenorgar los deseos sensuales escesivos de les muyeres».[30] En 1997, cuando un grupu d'ulemes de la Universidá d'al-Azhar declararon islámica la circuncisión femenina, provocaron la reaición de la mayor parte de los ulemas, que refugaron esa afirmación retrucando que Muhammad reprendiera esa práutica y calificar como «tradición faraónica».[28]

El líder del Estáu Islámicu d'Iraq y el Llevante Estáu Islámicu (ISIS) n'Iraq, Abu Bakr al-Baghdadi, ordenaría nun comunicáu (y publicaría n'Internet) que toles muyeres del «califatu» d'edaes entendíes ente los 11 y los 46 años sían sometíes a mutilación xenital. Nel testu, los yihadistes afirmen que la práutica foi impuesta pol profeta Mahoma y amuesen una llista de les sos hadith («los dichos»), qu'al so paecer contienen esta indicación.[31][32][33] Sicasí, delles axencies periodístiques tornaron estes informaciones al considerales un intentu de desacreditar al Estáu Islámicu; inclusive Jenan Moussa, un corresponsal de la emisora con sede en Dubái, Al AAan TV, dixo per mediu de les redes sociales que los sos contactos en Mosul nun oyeren falar d'un edictu qu'impunxera felicidá práutica.[34][35]

L'islam xiín

[editar | editar la fonte]

Ente los xiinos, la circuncisión femenina namái ye prauticada pola secta exipcia ismaelí mustaʿalí. La doctrina xeneral de los xiinos sofitar nun hadiz d'Alí tresmitíu pol sheij Ṣadūq ibn Bābūyá (Jorasán, 923–Rei, 991), según el cual «nun ye censurable si non circuncidáis a les muyeres, pero pa los homes ye obligatoriu (wāŷib)». El ayatolá ʿAllāmat al-Ḥilli (Al-Hilla, 1250-1325) refier otru hadiz, según el cual Alí afirmó: «la circuncisión de los homes ye obligatoria, pero la de les muyeres (namái aconséyase». Aun así, al nun tar enraigonada la práutica na cultura d'Irán ya Iraq, nun se da ente los xiinos.[25] Dalgunes de les fontes de emulación» o máximes autoridaes (marŷaʿ-y taqlid) del chiismo duodecimano actual calificaron la circuncisión femenina de «apreciable» (mustaḥabb)[36] y otres de «prohibida» (ḥarām).

Día Internacional

[editar | editar la fonte]

El Día Internacional de Tolerancia Cero cola Mutilación Xenital Femenina ye'l 6 de febreru.[37]

Ver tamién

[editar | editar la fonte]

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. «Tarrezas de salú: mutilación xenital femenina» (castellanu). Consultáu'l 28 de mayu de 2015.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Tienes d'especificar urlarchivu = y fechaarchivu = al usar {{cita web}}.«Mutilación xenital femenina: Nota de Prensa». Archiváu dende l'orixinal, el febreru de 2012. Consultáu'l 28 de mayu de 2015.
  3. 3,0 3,1 3,2 «El Parllamentu de la Unión Africana aprueba la prohibición de la mutilación xenital femenina» (8 d'agostu de 2016). Consultáu'l 10 d'agostu de 2016.
  4. 4,0 4,1 4,2 Xuníes (8 de febreru de 2016). «La mutilación xenital femenina sigue siendo una práutica estendida en Colombia». Consultáu'l 10 d'agostu de 2016.
  5. Fawn M. Brodie, El diañu manda. La vida de sir Richard Burton, Granada: almed, 2015, p. 133 y 134. Describió esti costume nun apéndiz en llatín al so First Footsteps in East Africa que foi suprimíu polos sos censores. Darréu estendióse sobre esti costume nuna de les sos notes a les Mil y una nueches
  6. Aproximamientu antropolóxicu a la práutica de la ablación o mutilación xenital femenina
  7. Denny, Federico Mathewson (2001), "La circuncisión", en McAuliffe, Dammen Jane, Enciclopedia del Corán, 1, A-D, Leiden: Brill, páxs. 366-367.
  8. El Mundo, 7 de marzu de 1995. España
  9. 9,0 9,1 9,2 M. Elena Torres Fernández (2009). «La mutilación xenital femenina: un delitu culturalmente condicionáu». Consultáu'l 10 d'agostu de 2016.
  10. «Les Naciones Xuníes prohibe la mutilación xenital femenina». Consultáu'l 10 d'agostu de 2016.
  11. Naciones Xuníes (20 d'avientu de 2012). «Resolución A/RES/67/146 Intensificación de los esfuercios mundiales pa la eliminación de la mutilación xenital femenina». Consultáu'l 10 d'agostu de 2016.
  12. «Día Internacional de Tolerancia Cero cola Mutilación Xenital Femenina - 6 de febreru». Consultáu'l 10 d'agostu de 2016.
  13. Minutu dixital, 1/Mayu/2012,«Copia archivada». Archiváu dende l'orixinal, el 28 de marzu de 2014. Consultáu'l 24 de xunetu de 2014.
  14. «Testu de la LLEI ORGÁNICA 3/2005, de 8 de xunetu, de cambéu de la Llei Orgánica 6/1985, de 1 de xunetu, del Poder Xudicial, pa escorrer extraterritorialmente la práutica de la mutilación xenital femenina.». Consultáu'l 10 d'agostu de 2016.
  15. «España va escorrer la ablación femenina fuera de les sos fronteres» (13 de xunu de 2005). Archiváu dende l'orixinal, el 17 de xunu de 2010. Consultáu'l 10 d'agostu de 2016.
  16. Estadístiques de Relixón Internacionales Reales
  17. «se da-ablacio-articulo-542422 Colombia, únicu país llatinoamericanu onde se da la ablación xenital» (5 de febreru de 2015). Consultáu'l 10 d'agostu de 2016.
  18. País, Ediciones La fecha=20 de xunetu de 2015. «Les muyeres qu'aprendieron a defender el so clítoris» (castellanu). Consultáu'l 10 d'agostu de 2016.
  19. Nuño, Laura; Kaplan, Adriana (2017). Multisectoral Academic Programme to prevent & combat female xenital mutilation: Guía Multisectorial de Formación Académica sobre Mutilación Xenital Femenina. Dykinson. ISBN 9788491481003.
  20. 20,0 20,1 «El médicu español que "recupera" clítoris tullíos - BBC Mundo» (castellanu). Consultáu'l 10 d'agostu de 2016.
  21. Chloé Chateau (10 de payares de 2011). «Inna Modja : "J'ai été excisée à l'insu de mes parents, qui étaient contre"». Consultáu'l 10 d'agostu de 2016.
  22. «La Sanidá pública realiza la so primer reconstrucción de clítoris» (castellanu) (2 de mayu de 2016). Consultáu'l 10 d'agostu de 2016.
  23. «Dr. Pierre Foldes: Stories of Restoring … and Enhancing Campaigns to Stop FGM» (15 de setiembre de 2013). Consultáu'l 10 d'agostu de 2016.
  24. Obermeyer, Carla Makhlouf (marzu de 1999). «Female Xenital Surgeries: The Known, the Unknown, and the Unknowable». Medical Anthropology Quarterly, New Series 13 (1):  páxs. 79-106. Archivado del original el 2016-05-21. https://web.archive.org/web/20160521175851/https://csde.washington.edu/fogarty/casestudies/shellduncanmaterials/day%202/Obermeyer%2C%20C.%20%281999%29%20Female%20xenital%20surgeries.pdf. Consultáu'l 2018-08-06. 
  25. 25,0 25,1 25,2 25,3 25,4 Kassamali, Noor, «Xenital Cutting», en Afsaneh Najmabadi (n'inglés), Xenital Cutting, Brill, ISBN 90-04-12819-0 
  26. Gruenbaum, Ellen (2001). The Female Circumcision Controversy (n'inglés). University of Pennsylvania Press. ISBN 9780812217469. Consultáu'l 15 d'agostu de 2013.
  27. Ibn Yarir Tabarí, Mohammad. تاريخ الرسل والملک (en árabe). Consultáu'l 15 d'agostu de 2013.
  28. 28,0 28,1 Firestone, Reuven; ; Begun, Yosif (2001). Children of Abraham : an introduction to Judaism for Muslims (n'inglés). KTAV Publishing House, Inc., páx. 253. ISBN 0-88125-724-9.
  29. Maccormack, Carol P., «Clitoridectomy», en Lindsay Jones (n'inglés), Clitoridectomy, MacMillan, ISBN 0028657330 
  30. Šakūrzāda, Ebrāhīm (15 d'avientu de 1991). «Circumcision» (n'inglés). Encyclopædia Iranica V:  páxs. 596-600. http://www.iranicaonline.org/articles/circumcision. 
  31. Minutu Dixital, 24/xunetu/2014, http://www.minutodigital.com/2014/07/24/barbarie-musulmana-el-estado-islamico-ordena-la-mutilacion-genital-femenina/ Archiváu 2014-07-25 en Wayback Machine
  32. RFI, 24/xunetu/2014, http://www.espanol.rfi.fr/oriente-medio/20140724-yihadistes-de-isis-ordenen-la-mutilacion-genital-de-les-iraquies
  33. estáu-islamico-ordena-prauticar-la-ablacion-a-les muyeres.html «L'Estáu Islámicu ordena prauticar la ablación a les muyeres.» La Vanguardia, 18 d'agostu de 2014.
  34. «Doubts grow over Isis 'FGM edict' in Iraq» (inglés). BBC (24 de xunetu de 2014).
  35. «Non, ISIS Isn't Ordering Female Xenital Mutilation In Iraq» (inglés). BBC (24 de xunetu de 2014).
  36. Gran ayatolá Sayyed Mohammad Taqi Al-Modarresí. «آداب وسنن ولادت, «Tradiciones de la nacencia»» (persa). Dictames del ayatolá Taqí Modarresí. Archiváu dende l'orixinal, el 1 d'agostu de 2013. Consultáu'l 14 d'agostu de 2013.
  37. Amnistía Internacional

Filmografía

[editar | editar la fonte]
  • La Mazana d'Eva (2017)[1]

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]
  1. Sarmiento, Virginia (21 de setiembre de 2017) (en castellanu). La mazana d'Eva. Radio Madrid. Archivado del original el 2018-01-16. https://web.archive.org/web/20180116135719/http://cadenaser.com/emisora/2017/09/21/radio_madrid/1505986552_179598.html. Consultáu'l 16 de xineru de 2018.