Saltar al conteníu

Accipiter gentilis

31-12-2022 17:56
De Wikipedia
(Redirixío dende Taforru)
Accipiter gentilis
azor
Estáu de caltenimientu
Esmolición menor (LC)
Esmolición menor (IUCN 3.1)[1]
Clasificación científica
Reinu: Animalia
Filu: Chordata
Clas: Aves
Orde: Accipitriformes
Familia: Accipitridae
Subfamilia: Accipitrinae
Xéneru: Accipiter
Especie: A. gentilis
(Linnaeus, 1758)
Distribución

      Área de cría.

      Residente tol añu.

      Área d'ivernada.
Subespecies
Ver el testu
Consultes
[editar datos en Wikidata]
Soníu

Cantar del ferre.
¿Problemes al reproducir esti ficheru?

Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu.

Accipiter gentilis

L'azor[2] (Accipiter gentilis) ye una especie d'ave accipitriforme de la familia Accipitridae.[3] Na península ibérica, el so estáu de caltenimientu defínese como una especie d'esmolición menor (LC).[4]

Amás d'azor[5][6], recibe otros nomes como peñerina[7], taforru[8] o ferre[9][10].

Carauterístiques

[editar | editar la fonte]
Un azor mozu, en vuelu.

Ye de tamañu medianu (mide ente 48 y 58 cm; abondo asemeyáu a un buzacu pintu) y la forma del so cuerpu aseméyase a un gran falcón (Falco peregrinus), anque la especie ta venceyada coles águiles. El so valumbu ye d'ente 100 y 120 cm, y como en toles aves rapaces, el machu ye de menor tamañu que la fema.[11] Los mozos presenten tonos claros: acoloratáu enriba y mariellu con grandes manches de color pardu escuru na zona de baxo. Los adultos tienen una coloración parda ceniza, de tonos buxos y coritos na rexón cimera, ente que les partes inferiores son ablancazaes horizontalmente barraes n'escuru. Tienen dos enllordies blanques percima de los sos grandes güeyos y l'iris ye mariellu o naranxa; estes postreres carauterístiques son dalgunes de les más evidentes diferencies faciales colos falcones, qu'escarecen d'estos manches y que los sos iris son escuros.

L'azor ye una ave especializada na caza d'ecosistemes arbóreos; les sos ales resulten curties pal so tamañu, y tienen los estremos arrondaos; coles mesmes, la so cola ye proporcionalmente llarga, y barrada con 4 o 5 franxes escures. Estes carauterístiques déxen-y una gran movilidá y capacidá de maniobra nun ambiente con muncha vexetación, y les sos ales curties torguen que choque escontra la foresta del monte de mou que ye a volar ensin problemes nun ambiente trupu. Estes carauterístiques cinexétiques diéron-y el so valor dende l'antigüedá como ave predileuta en cetrería pa cazar nel monte.[12]

L'azor (lo mesmo que les águiles) nun mata a les sos preses esnucándoles col picu como faen los falcones sinón que fáenlo cola sola presión de les sos garres.

Distribución y hábitat

[editar | editar la fonte]

Habita en montes trupos, tanto d'llanura como de monte, y ye raro que salga a campu abiertu. Alcuéntrase n'Europa, Asia y América septentrional. Apaez per tola península ibérica, sobremanera pel norte; sicasí, nun habita nes islles Baleares.

Historia natural

[editar | editar la fonte]

Añera nos árboles.[11] Nel ñeru deposita de 3 a 4 güevos (más raramente de 1 a 5) nun intervalu d'unos tres díes. Guaria la fema, que ye alimentada pol machu mientres el periodu qu'aquella dura, ye dicir ente 36 y 41 díes. Nes críes el plumaxe apaez ente los 18 y 38 díes; a los 40 díes aproximao salen del ñeru y a los 45 faen el so primer vuelu puramente dichu, algamando un eleváu grau d'independencia a los 70 díes.

L'azor ye un terrible cazador del monte: escuerre les sos preses velozmente ente los árboles esnalando baxo con gran habilidá. Caza distintes especies d'aves (cuervos, palombos, ñerbatos, malvises, perdices, etc) y tamién pequeños mamíferos (coneyos, llebres, esguiles, mures, etc), llagartos ya inseutos. Aveza a cazar a la chisba, posáu nuna talaya o llugar privilexáu dende au poder acolumbrar el so territoriu y alcontrar a les sos posibles preses ensin ser vistu; una vegada alcontrada, ataca siguiendo'l so ángulu muertu, de normal dende embaxo nel casu d'un ave en vuelu, o a ras de suelu si la so presa ta nel suelu. Taramiella les sos preses nel llugar au les atrapó.

Ye una ave diurna discreta y abondo malo de ver, inclusive más que'l so pariente de menor tamañu, el ferre (Accipiter nisus).

Subespecies

[editar | editar la fonte]

Conócense ocho subespecies d'Accipiter gentilis :[3]

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ BirdLife International (2013). «'Accipiter gentilis'» (inglés). Llista Roxa d'especies amenazaes de la UICN 2013.2. Consultáu'l 1 de xunu de 2014.
  2. ↑ URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.
  3. ↑ 3,0 3,1 Clements, J. F., T. S. Schulenberg, M. J. Iliff, B.L. Sullivan y C. L. Wood.. «The Clements checklist of birds of the world: Version 6.5». Consultáu'l 1 d'agostu de 2011.
  4. ↑ BirdLife International 2008. Accipiter gentilis. In: IUCN 2009. 2009 IUCN Red List of Threatened Species
  5. ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: azor
  6. ↑ Ramón d'Andrés (2021). Diccionariu de consultes llingüístiques del asturianu (n'asturianu). Uviéu: Ediciones Trabe.
  7. ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: peñerina
  8. ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: taforru
  9. ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: ferre
  10. ↑ Sabencia. Nomenclator de seres vivos n'asturianu, accipiter nisus.
  11. ↑ 11,0 11,1 Nicolai, J. (1990). Aves Rapaces (en castellanu). Lleón, España: Ediciones Everest, páx. 80. ISBN 84-241-2638-6.
  12. ↑ Encliclopedia de la Fauna mundial-Eurasia/Norteamérica del dtor. F.Rodríguez de la Fuente. Ed. Salvat.

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Accipiter_gentilis&oldid=4236428»