Navíu de llinia
| Navíu de llinia | |
|---|---|
tipo de navío (es)  | |
| buque de guerra y buque | |
 | |
 |
El navíu de llinia foi un tipu de buque de guerra de trés mástiles con apareyu de veles cortes y de dos a trés cubiertes artilladas. Llamóse-y asina porque foi'l tipu de buque utilizáu nuna nueva formación de combate de les escuadres navales, formación utilizada ente los sieglos XVII y XIX y na que los navíos alliniábense los unos detrás de los otros pa formar un muriu d'artillería que pudiera disparar simultáneamente trupes Salva d'artillería salvu contra la flota enemiga.
Historia[editar | editar la fonte]
El conceutu de navíu apaeció a finales del sieglu XVI, n'Inglaterra, como evolución de los buques esistentes, como'l galeón, ante les meyores de l'artillería naval y les meyores téuniques nos buques de vela. Les flotes teníen de presentar una llinia de buques cada vez más artillados, para desarbolar y destruyir los buques enemigos, llegando al abordaxe como últimu recursu, superando la concepción esistente hasta entós de que'l combate naval yera una estensión del terrestre, nel qu'había qu'encetar siempres al enemigu pa lluchar cuerpu a cuerpu. Nel sieglu XVII desenvuélvese'l conceutu, que va llegar al so cume nel XVIII col navíu de llinia, diseñáu pa formar estes llinies artilleres navales y maniobrar xunto al restu de la escuadra.
Na Armada Española del XVIII los navíos clasificar en tres clases, según el so númberu de cañones: ente los 100 qu'a lo menos tenía de portar unu de primer clase y los 60 qu'armaba unu de tercera. El navíu de llinia con más cañones enxamás construyíu[ensin referencies] foi l'español Santísima Trinidá, armáu con 136 cañones y 4 morteros, que foi botáu en 1769 en L'Habana (Cuba), y fundióse al sur de Cádiz, tres la so captura na batalla de Trafalgar (1805).
Los navíos consumíen, pa la so construcción y caltenimientu, gran cantidá de maderes y otros materiales. Pa protexese de los impautos enemigos, el cascu formábase superponiendo tablones gruesos de carbayu o encina, pa formar capes d'hasta mediu metro d'espesura, o más nes pontes. La obra viva forrar con planches metáliques de cobre pa torgar l'aición de parásitos marinos y alternábense capes d'estopa y alquitranados p'aumentar la duración de los materiales. L'artillería más pesao (pieces de 42 a 32 llibres) diba na ponte inferior y díbense asitiando pieces cada vez más llixeres nes superiores. El so desplazamientu bazcuyaba ente les 1200 y 3500 tonelaes. Al ser un buque lentu y que riquía gran númberu de tripulantes pa la so maniobra, les marina de guerra marines de guerra disponíen de gran cantidá de buques menores, como fragates, corbetes, goletes o bergantinos, pa misiones que riquíen movilidá y aición independiente de la flota.
L'inxenieru francés Charles Henri Dupuy de Lôme empecipió la última etapa del navíu de llinia col barcu||Napoléon|1852|2}}, un enorme navíu que tenía'l sofitu d'un motor a vapor.
El navíu foi sumiendo de les armaes na segunda metá del sieglu XIX, a partir de la entrada en serviciu de les fragates blindaes, que'l so primer exemplar foi la francesa La Gloire, curiosamente tamién diseñada por Dupuy de Lôme, en 1859, siguida al añu siguiente de la inglesa Plantía:HMS.
[editar | editar la fonte]
Pueden estremase los siguientes tipos de navíu:
- navíu de tres puente: el que tien tres puente o bateríes corríes de popa a proa y que regularmente nun monta menos de 120 cañones. Coles mesmes hubo un navíu de cuatro bateríes llamáu Santísima Trinidá, español, que foi l'únicu de la so clase y llegó a artillar, mientres la batalla de Trafalgar, 140 cañones.
- navíu de llinia: cualesquier de los senciellos o de los de tres puente que por esta circunstancia considérase arremente pa entrar na formación d'una llinia de combate. Lo xeneral ye que non monte menos de 74 cañones de gruesu calibre, pero hubo n'otru tiempu navíos de llinia con menos de 60 cañones.
- navíu de héliz: el qu'amás del apareyu que-y correspuende tenía una máquina de vapor cola cual puede ponese en movimientu per mediu del aparatu propulsor llamáu héliz.
- navíu rebaxáu, realzáu, d'altu bordu, cabeza, cola d'una llinia o columna, etc.
- navíu de bandera, d'insinia o navíu xeneral: el que monta'l xeneral d'una escuadra o división.
- navíu de guardia: el que nuna escuadra o puertu destinar p'atender a toes los escurrimientos que s'ufierten nos venticuatro hores d'esti serviciu.[1]
|
, botáu en 1765 y fotografiáu equí en 1884, ye l'únicu navíu de llinia que llegó hasta los nuesos díes.
}}
[editar | editar la fonte]
1) Pañol de municiones.
2) Santabárbara.
3) Antepañol. Cuartu onde se cargaben de pólvora los cartuchos.
4) Tapabalazo. Vía d'agua tapada con tables de madera y planches de plomu.
5) Tiru doble. Riquíu pa quebrar el cascu del barcu enemigu.
6) Cañón con cureña y apareyos. 7) Cubierta Principal
Estes yeren les partes principales d'un navíu de llinia (basaes nun navíu de 2 pontes y 74 cañones de 1805):
- Cubierta de la primer batería: asitiada xusto percima de la llinia de flotación, y por tanto la más inferior. Nesta cubierta atopaba l'almacén de la pólvora, llamáu santabárbara, lo que lo convertía n'unu de los llugares más peligrosos del barcu. Un impautu na santabárbara podía faer que'l navíu enteru saltara pel aire en cuestión de segundos. Esta cubierta artillaba los cañones más pesaos del navíu, de normal de 36 llibres. Nun "74 cañones" esta cubierta artillaba unos 28 cañones.
- Cubierta de la segunda batería: xusto enriba de la primer cubierta topábase la segunda cubierta, onde s'atopaben importantes departamentos como los habitáculos de los oficiales o los almacenes y despensas de comida. Artillaba unos 30 cañones, de menor calibre que los de la primer batería y que solíen ser los de 24 llibres.
- Cubierta principal: la más alta de les cubiertes, llugar onde se realizaben la mayoría de xeres importantes d'a bordu: observación, maniobra, guardias, combate, etc. Esta cubierta artillaba unos 16 cañones, los más llixeros del navíu, que solíen ser de 18 llibres. Tamién s'atopaben sobre esta cubierta les carronaes, un tipu de cañón más llixeru que'l restu, de diseñu inglés, que s'usaben principalmente pa barrer con metralla les cubiertes cimeres del enemigu. Na Armada Española usáronse pocu, y solo navíos de primer clase como'l Santa Ana o'l Santísima Trinidá llegaron a incorporales.
- Palu trinquete: de los trés mástiles que componíen un navíu de llinia, el trinquete yera l'asitiáu más a proa. Les principales veles que montaba yeren (d'inferior a superior): la vela de trinquete, el velacho o gavia de trinquete y el juanete de proa.
- Palu mesana: l'asitiáu más a popa, les sos principales veles yeren (d'inferior a superior): la cangreja, onde munches vegaes asitiábase la bandera de la nación, la sobremesana, y el juanete de sobremesana o perroquete.
- Palu mayor: el más grande ya importante de los trés, asitiáu ente'l trinquete y el de mesana, montaba les veles más importantes del navíu y yera práuticamente imprescindible pa la navegación. Ye por esto que yera unu de los principales oxetivos en casu de combate, yá que podía dexar el barcu inmovilizáu. Les principales veles que montaba yeren (d'inferior a superior): la vela mayor, la vela de gavia y el juanete mayor.
- Castiellu de proa: una elevación asitiada a proa y dotada de la so propia cubierta. Equí realizábense xeres principalmente d'observación, y, delles vegaes, de combate. El ancla tamién taba asitiada equí. Del castiellu de proa y de les amures de proa proyeutar escontra alantre'l beque, que sirvía pa sostener el moprés, el palu que s'atopa más a proa, y tamién sirvía de retrete a la marinería (los oficiales gociaben de la intimidá de cabines-retrete asitiaes nes galeríes llaterales de popa. Los desfechos sacupábense direutamente nel mar).
- Castiellu de popa: opuestu al castiellu de proa, a popa, atópase esta otra elevación de cubiertes. Orixinalmente la primer cubierta del castiellu yera l'alcázar, pallabra que ye tamién sinónima de castiellu, pero que nel sieglu XVIII referíase yá a la parte trasera de la cubierta principal. La cubierta más elevada d'un navíu del sieglu XVIII yera, pos, la siguiente n'elevación: la toldilla.
- Combés: asitiáu ente'l palu de mesana y el palu mayor. Estremar en dos partes: el buecu del combés, llugar por onde se treslladaben les mercancíes dende la cubierta cimera o dende'l puertu hasta les cubiertes inferiores del navíu, y el pasamanes, que bordiaba'l buecu del combés y dexaba el pasu dende l'alcázar hasta'l castiellu de proa.
- Alcázar: l'alcázar yera la parte de la cubierta cimera asitiada ente'l palu mayor y la popa, entendiendo la parte del castiellu de popa que llegaba hasta la toldilla. Sobre la parte de popa del alcázar construyía la mentada toldilla, una cubierta que s'estendía dende'l palu de mesana hasta'l coronamiento de popa. So la toldilla instalábense les dependencies del capitán y los camarotes de los oficiales de mayor rangu. L'alcázar y la toldilla constituyíen el centru neurálxicu del navíu. Los oficiales xubíen a la toldilla pa llograr una meyor perspeutiva de la cubierta y de les cercaníes; pero cuando empezaba'l combate, baxaben al alcázar, yá que na toldilla quedaben demasiao espuestos a la metralla. Nella solo permanecíen los marinos encargaos de les pieces artilleres y l'oficial de banderes pa izar y arriar los banderinos de señales.
[editar | editar la fonte]
Los mayores navíos de llinia, fueron construyíos cuando estos buques yá taben en francu cayente, cuntando amás con propulsión a vapor, y los pocos construyíos d'esta miente, yeren conocíos como navíos de héliz, pero puestu fueron superaos poles meyores condiciones marineres de les fragates de héliz, y darréu poles fragates blindaes y acorazaes
Dellos exemplos d'estos buques seríen:
- Plantía:HMS (1859), británicu, 6959 tonelaes de desplazamientu, 79 metros d'eslora, 104 cañones.
- Bretagne, francés, 6875 tonelaes de desplazamientu a plena carga, 81 metros d'eslora.
- Plantía:HMS (1852), británicu, 6071 tonelaes de desplazamientu, 73 metros d'eslora.
- Napoléon (1852), francés, 5120 tonelaes de desplazamientu, 77,8 metros d'eslora.
- Valmy (1850), francés, 5826 tonelaes de desplazamientu, 64,05 metros d'eslora.
El mayor navíu de llinia ensin propulsión a vapor, foi'l barcu||Santísima Trinidá|1769|2}}, de la Real Armada Española, con un desplazamientu 4902 tonelaes, 61,40 metros d'eslora y armáu con 140 cañones.
[editar | editar la fonte]
.jpg)
Pocos navíos de llinia sobrevivieron al esguace o al pasu del tiempu. Na actualidá l'únicu que se caltién ye'l Plantía:HMS, que foi'l buque insinia de lord Horatio Nelson mientres la batalla de Trafalgar. Ta ensobiáu nel puertu de Portsmouth y foi convertíu nun muséu.
Retruques[editar | editar la fonte]
L'Armada Española nun caltuvo nengunu de los sos navíos como tampoco se construyó inda'l retruque de nengún navíu español. Sicasí, nel añu 2006 afíxose un barcu mercante pa da-y l'apariencia del navíu de cuatro puente Santísima Trinidá. Tuvo unos años amarráu nel puertu de Málaga y anguaño puede visitase nel puertu d'Alicante. Esti decoráu flotante nun tien l'abondu rigor histórico como pa ser consideráu un retruque, pero sirve de reclamu turísticu: nél hai un restorán, una discoteca y una sala d'esposiciones.
Verdaderes y fieles retruques de navíos de llinia son, por casu, les siguientes, toos ellos retruques de navíos del sieglu XVIII: el Plantía:HMS (retruque de la fragata inglesa del mesmu nome pero rebautizada como HMS Surprise por ser utilizada na película Master and Commander), el Götheborg (en) (un navíu suecu) y el Plantía:HMS (en) (fragata británica de la Batalla de Trafalgar pero que la so retruque pasó por tener dos nomes distintos: en 1996 foi bautizada como Grand Turk por ser construyida en Turquía pero en 2010 foi mercada por un armador francés y rebautizada como Étoile du Roy, «Estrella del Rei»).[2]
Referencies[editar | editar la fonte]
- ↑ Diccionariu marítimu español, José de Lorenzo, Gonzalo de Muga, Martín Ferreiro, 1865
- ↑ A British Vessel is now a French Pirate Ship! - The Etoile du Roy of St Malu (Channel France Online Magacín, sitio web n'inglés)
Enllaces esternos[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre navíos de llinia.- La evolución de los navíos de llinia. (n'inglés)
- Ship of the Line Hestoria de los navíos de llinia de l'Armada británica (n'inglés)
| Control d'autoridaes |
|
|---|
Datos: Q207452- Multimedia: Ships of the line