La Fuerza
Plantía:Ficticiu La Fuercia (nel universu de Star Wars creáu por George Lucas) ye un campu d'enerxía metafísicu y omnipresente creáu poles coses qu'esisten que trescala'l universu y tou lo qu'hai nél calteniéndolo xuníu, y que da a los Jedi y a los Sith el so poder,[1] estos pueden controlar y utilizar la Fuercia col cuerpu pa llograr habilidaes como la telequinesis, la clarividencia, el control mental, una amplificación de reflexos, la velocidá y otres capacidaes físicu y psíquicu.
Inspiración y orixe del conceutu[editar | editar la fonte]
La idea d'orixinal de los caballeros Jedi foi inspirada na tradición xaponesa de los samuráis, incorporando la filosofía budista y el conceutu de "orde espiritual" de los xesuites. Sicasí, la creatividá de los creadores de la trama de Star Wars fixo aunir el folclor con ciencia teórica emerxente de los años 70 del sieglu XX.
Alan Guth propunxo nos años 1970 qu'un campu de presión negativa, similar en conceutu a la enerxía escura, podría conducir a la inflación cósmica nel Universu pre-primixeniu. La inflación postula que delles fuercies repulsivas, cualitativamente similares a la enerxía escura, dan como resultáu una enorme y esponencial espansión del Universu pocu dempués del Big Bang. Tal espansión ye una carauterística esencial de munchos modelos actuales del Big Bang.[2]
Historia[editar | editar la fonte]
Anque se creía que la Fuercia fluyía al traviés de too ser vivu, namái podía ser utilizada por un pequeñu porcentaxe de seres vivos descritos como "sensibles a encomalo". Esta sensibilidá ye atribuyida a distintes causes por unes o otres opiniones.
Según la triloxía orixinal y les sos respeutives noveles, la sensibilidá a encomalo yera vista como un sentíu metafísicu y espiritual, como una especie de deidá, un exemplu d'esto ye cuando Ben Kenobi díxo-y a Luke Skywalker dempués de destruyir la primera Estrella de la Muerte: "Recuerda, la Fuercia siempres va tar contigo"; ente que na nueva triloxía, la sensibilidá a encomalo atribúyese a una alta cantidá de microorganismos internos llamaos «midiclorianos» (organismos análogos a les mitocondrias) nel sangre de los sensibles a encomalo. Una y bones los midiclorianos son la zona onde la Fuercia ye más fuerte nun cuerpu, a mayor cantidá, meyor yera la capacidá potencial nel ser. D'esta miente, la Fuercia pierde'l so calter espiritual convirtiéndose nuna cuestión científica.
Tamién varia la manera de perceición de la sensibilidá y poder de la Fuercia: na triloxía orixinal, los sos usuarios a cencielles percibíen y sentíen l'afinidá de los seres cola Fuercia, y en cuanta mayor yera la so fe, mayor yera'l so poder na Fuercia; nes nueves entregues midir pola cantidá de midiclorianos que l'individuu tenga tomando una muestra de la so sangre. Los seres sensibles a encomalo yeren capaces d'aprovechala pa efectuar actos de gran maña y axilidá tanto física como mental, y según controlar y moldiar el mundu al so alredor. Dacuando esti talentu yera descritu como la posesión d'un fuerte "aura" de la Fuercia, y ye posible que los dos traces tuvieren coneutaos. La Fuercia non solo ye percibida como lo faen los Jedi o los Sith, hai innumberables formes de manipoliala y entendela. Tal ye'l casu de les Bruxes de Dathomir, onde muyeres como Charal pueden manipoliala de manera exótica.
La Fuercia atribúi a los Jedi y a los Sith habilidaes sobrenaturales como la telequinesis (mover cualquier tipu d'elementu, inclusive tierra, aire o fueu ensin ser manipoliáu físicamente), la telepatía (sentir y entender cola mente a otros seres vivos), la clarividencia (predicir o entender el futuru), sanar mancaes, pasar desapercibíu y el control mental sobre otros seres de mente "débil" o inestable. Dacuando en dellos casos al faer usu de la Fuercia oi'l soníu d'una esplosión, como cuando Darth Maul usó la Fuercia pa emburriar a Obi-Wan a una fuesa, o cuando Vader intentó afogar a Padmé en Mustafar.
Nun hai dicotomía[editar | editar la fonte]
Anque puede apreciase una visión disruptiva de la Fuercia ente los dos triloxíes, nun son más qu'espresiones distintes d'un mesmu conceutu: el aire puede sentise o percibir. La perceición ta basada nel control, y el sentir ta basáu nel fluyir. El Jedi entemez dambes disciplines y enfocar sobre los oxetivos. El Sith ye parcial y namái s'enfoca nel sentir, refugando la perceición. Esto esprender de les esplicaciones del maestru Yoda, en referencia escontra lo qu'empón escontra'l llau escuru. Nes esplicaciones Jedi sobre la Fuercia atopen dambes aguaes, la del sentimientu y la de la perceición con un enfoque empobináu escontra la unidá social de la galaxa.
Llaos principales[editar | editar la fonte]
Anque esisten innumberables formes de manipoliala y entendela, la Fuercia estrémase principalmente nos llaos: el Llau Lluminosu y el Llau Escuru, que s'estremen por distintos aspeutos ya ideoloxíes nos sos siguidores:
Llau Lluminosu: ideoloxía Jedi[editar | editar la fonte]
"La so Fuercia un Jedi usa, pa la conocencia y la defensa. Nunca p'atacar" - Maestru Yoda
El Llau Lluminosu de la Fuercia ye l'elementu alliniáu cola sabiduría, la nobleza, la paz y la xusticia; el Llau Escuru nun ye más fuerte que'l Llau Lluminosu, pero ye más rápidu de llograr, más fácil y más engañador, el Llau Lluminosu fai que los sos portadores caltener en paz y harmonía con tou lo que los arrodia, úsase enfocáu na xusticia y la proteición escontra otros seres na galaxa. Los Jedi llogren el so poder de la Fuercia al traviés de la paz y la meditación (ensin emociones). Aquellos Jedi que'l so poder na Fuercia sía bien intensu, pueden fundise con ta al morrer, viviendo como espíritus mientres tiempu indetermináu.
Detállase de siguío como interés el Códigu Jedi:
Nun hai emoción, hai paz.
Nun hai inorancia, hai conocencia.
Nun hai pasión, hai serenidá.
Nun hai caos, hai harmonía.
Nun hai muerte, ta la Fuercia.
Dellos prauticantes famosos del Llau Lluminosu fueron el Maestru Yoda (líder del Conseyu Jedi), el maestru Maze Windu, el maestru Qui-Gon Jinn, el maestru Obi-Wan Kenobi (más tarde llamáu Ben Kenobi), Anakin Skywalker (el "escoyíu", convertíu en Darth Vader), Luke Skywalker (fíu de Anakin), el maestru Kit Fisto y el maestru Plo Koon ente otros.
Llau Escuru: ideoloxía Sith[editar | editar la fonte]
"El Llau Escuru de la Fuercia ye'l camín a munches habilidaes que dalgunos consideren antinaturales." - Darth Sidious
El Llau Escuru (llamáu aviesu tenebrosu nos capítulos IV y V) de la Fuercia ye l'elementu alliniáu cola maldá, el odiu, la roxura y la vengación (sentimientos); úsase enfocáu nel control, la dominación y l'estermín proyeutáu escontra otros seres na galaxa.[3] Los Sith llogren el so poder de la Fuercia al traviés de les emociones, sobremanera la pasión, por ello tienen gran poder, pero esti ye repentín y pasaxeru. Anque los Sith llogren el poder más rápido que los Jedi, el Llau Escuru exerz control y adicción sobre los sos siguidores, amás destrúye-yos pasu ente pasu el cuerpu.[4]
"La paz ye una mentira, solo hai pasión.
Cola pasión, llogro fuercia.
Con fuercia, llogro poder.
Con poder, llogro victoria.
Con victoria, les mios cadenes ruémpense.
La Fuercia va lliberame".
- Códigu de los Sith
"El mieu ye'l camín al llau Escuru.
El mieu lleva a la roxura.
La roxura lleva al odiu.
L'odiu lleva al sufrimientu.
Y el sufrimientu al llau Escuru.
Curiáu col mieu, mozu padawan." - Maestru Yoda
Ente los prauticantes más famosos del Llau Escuru atópase'l Lord Sith Darth Sidious (líder de l'antigua Orde Sith) y los sos discípulos: Darth Maul, Darth Tyranus, Darth Vader y Mara Jade, tamién se destacar otros poderosos Sith como Darth Krayt (líder de la nueva Orde Sith), Darth Bane (creador de "La Regla de Dos"), Darth Malak, Darth Revan, Darth Nihilus "Señor de la Fame", Darth Traya "Señora de la Traición", Darth Sion "Señor del Dolor" y Darth Plagueis "El Sabiu" (Plagueis foi'l maestru de Sidious), ente otros.
Formes de perceición[editar | editar la fonte]
La Fuercia Unificada o Potentium[editar | editar la fonte]
El Potentium, consideráu como herexía polos Jedi de l'Antigua República sostién que la Fuercia como tal ye neutra, flúi por tolos seres y la materia de forma totalmente ambigua y nun ye malina nin benigna, sinón que ye l'usuariu quien define cómo sería tal. Luke Skywalker dicía: "La Fuercia nun flúi de nós, sinón al traviés de nós", estableciendo qu'esta crea vida, non a la inversa. Los preceptos básicos del Potentium podríen ser influyíos pola relativista filosofía del Maestru Jedi Phanius Ca nel añu 2000 ABY.
El conceutu del Potentium se teorizó nel añu 132 ABY. Cuando los Potentium fueron espulsaos de la Orde Jedi, Leor Hal yera'l so líder. Antes de la so espulsión, Hal reclutó dellos estudiantes ente prominentes Jedi d'ente families aristócrates de Coruscant y Alderaan.[5]
Nel videoxuegu Star Wars Jedi Knight: Jedi Academy, Kyle Katarn amuésase como maestru jedi siguidor del potentium, al instruyir a los sos discípulos diz claramente "poderes y habilidaes nun son inherentemente bones o malvaes... ye como tu usar".
La Fuercia viviente[editar | editar la fonte]
"Siente, nun pienses, usa los tos instintos". - Maestru Qui-Gon Jinn
Esta ideoloxía diz que la Fuercia ta en tolos seres vivos. Los Jedi tienen l'habilidá de sentir la Fuercia Viviente dientro de los seres vivos. Tolos seres vivos esisten na Fuercia, sacante los extragalácticos como los yuuzhan vong, por cuenta de que Yuuzhan'tar, el so planeta d'orixe con intelixencia propia, espulsar de la Fuercia. Dempués de destruyir a Yuuzhan'tar, los yuuzhan vong refugaron la so esistencia na Fuercia y empezaron a adorar a un panteón de dioses nel so llugar. Otra criatura que lleva una rellación estraña cola Fuercia son los Ysalamiri unes criatures asemeyaes a sacaveres que son los únicos seres capaces de repeler la Fuercia, creando "burbuyes" al so alredor que lleguen a tomar quilómetros nes que los poderes de los Jedi y los Sith queden anulaos. Los ysalamiri apaecen nos llibros del Universu espandíu escritos por Timothy Zhan.
Ver tamién[editar | editar la fonte]
Referencies[editar | editar la fonte]
- ↑ (2008) Star Wars triloxía: l'empiezu, DVD 1: Star Wars: Episode I - The Phantom Menace. 20th Century Fox
- ↑ Enerxía_escura#Hestoria
- ↑ (2008) Star Wars triloxía: l'empiezu, DVD 5: Star Wars: Episode III - Revenge of the Sith. 20th Century Fox
- ↑ «Sith» (inglés). Star Wars. Consultáu'l 12 de xunu de 2010.
- ↑ "Jedi vs. Sith: The Essential Guide to the Force", Ryder Windham, Llibru, Editorial Del Rey, 2001
