Eleutoráu de Baviera

Eleutoráu de Baviera (de 1623 a 1806) →
estáu del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu
Alministración
Capital	Munich
Llingües oficiales	alemán
Xeografía

L'Eleutoráu de Baviera (alemán: Kurfürstentum Bayern) foi un eleutoráu independiente hereditariu del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu de 1623 a 1806, cuando foi asocedíu pol Reinu de Baviera.

La dinastía Wittelsbach que gobernaba'l Ducáu de Baviera yera la caña menor (más nueva) de la familia que tamién gobernaba l'Eleutoráu del Palatináu. El xefe de la caña mayor yera unu de los siete príncipes eleutores del Sacru Imperiu Romanu acordies cola Bulda d'Oru de 1356, pero Baviera foi escluyida de la dignidá eleutoral. En 1621, l'Eleutor Palatín Federico V foi puestu baxu bano imperial pol so papel na revuelta de Bohemia contra l'emperador Fernandu II, y la dignidá eleutoral y territoriu del Alto Palatináu foi conferíu al so primu lleal, Duque Maximiliano I de Baviera. Anque la Paz de Westfalia traería un nuevu títulu eleutoral al fíu de Federico V, con esceición d'un curtiu periodu mientres la Guerra de Socesión española, los descendiente de Maximiliano siguiríen sosteniendo la dignidá eleutoral orixinal hasta la estinción de la so llinia en 1777. Nesi puntu, los dos llinies fueron xuníes en unión personal hasta'l fin del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu. En 1805, dempués de la Paz de Presburgu, l'entós eleutor Maximiliano José, foi alzáu a la dignidá de rei de Baviera, y el Sacru Imperiu Romanu Xermánicu foi abolíu al añu siguiente.

Xeografía

L'Eleutoráu de Baviera consistía na mayor parte de les rexones modernes de l'Alta Baviera, Baxa Baviera y el Alto Palatináu. Antes de 1779, tamién incluyía'l Innviertel, agora parte de la moderna Austria. Este foi vencíu a los Habsburgu pol Tratáu de Teschen, que dio fin a la Guerra de Socesión Bávara. Esistía un considerable númberu d'enclaves y xurisdicciones independientes dientro d'eses amplies árees, sicasí, incluyendo los principaos del Palatináu-Neoburgu y Palatináu-Sulzbach nel Altu Palatináu, que yeren sosteníos por cañes cadetes de la llinia del Palatináu de los Wittelsbach; los estaos eclesiásticos de Freising, Ratisbona y Passau; y la ciudá imperial de Ratisbona. Con propósitos alministrativos Baviera y fuera estremáu en 1507 en cuatro mayordomíes (Rentamt): Múnich, Burghausen, Landshut y Straubing. Cola adquisición del Altu Palatináu mientres la Guerra de los Trenta Años foi añadida la mayordomía d'Amberg. En 1802 estes fueron abolíes pol ministru Maximilian von Montgelas. En 1805, poco primero de la so elevación, Tirol y Vorarlberg fueron xuníos a Baviera, al igual que dellos d'esos enclaves.

Dignidaes

En virtú del so títulu eleutoral, l'Eleutor de Baviera yera miembru del Conseyu d'Eleutores na Dieta Imperial según Archimayordomo del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu; tamién sostenía la dignidá de Vicariu Imperial mientres les vacantes imperiales conxuntamente col Eleutor de Saxonia, un deber qu'entamó en 1657-1658, 1740-1742, 1745, 1790, y 1792. Nel Conseyu de Príncipes de la Dieta, anterior a la unión personal de 1777, tuvo voz individual como Duque de Baviera y (dempués de 1770) como Landgrave Principescu de Leuchtenberg. Nel Círculu Imperial yera, conxuntamente col Arzobispu de Sazburgu, co-Direutor del Círculu de Baviera, un círculu apoderáu polos territorios del eleutor. Tamién sostenía territorios nel Círculu de Suabia. Dempués de 1777 esos territorios fueron xuníos a los territorios del Palatináu, incluyendo'l Palatináu Eleutoral, los Ducaos de Jülich y Berg, Palatináu-Neoburgu, Palatináu-Sulzbach, Palatináu-Veldenz y otros territorios.

Historia

Guerra de los Trenta Años

Cuando hubo asocedíu nel tronu del ducáu de Baviera en 1597, Maximiliano I topar empericotiáu de deldes y llenu de desordes, pero diez años del so brengosu gobiernu efectuaron un cambéu remarcable. Les finances y el sistema xudicial fueron reorganizaos, foi fundada una clase de sirvientes civiles y una milicia nacional, y dellos pequeños distritos fueron mercaos so l'autoridá del duque. La resultancia foi una unidá y orde nel ducáu que dexó a Maximiliano xugar una importante parte na Guerra de los Trenta Años; mientres los primeros años de la cual tuvo tanto ésitu como p'adquirir el Alto Palatináu y recuperar la dignidá eleutoral de la qu'esfrutara dende 1356 la caña mayor (más antigua) de la familia Wittelsbach. A pesar de subsiguientes aviesos, Maximiliano retuvo estes ganancies na Paz de Westfalia en 1648. Mientres los últimos años d'esta guerra Baviera, especialmente la parte septentrional, sufrió gravemente. En 1632 invadieron los suecos, y cuando Maximiliano violó'l tratáu de Ulm en 1647, los franceses y suecos afararon el territoriu. Dempués de reparar los daños en cierta midida, l'eleutor morrió en Ingolstadt en setiembre de 1651, dexando'l ducáu muncho más fuerte de cómo lo había atopáu. La recuperación del Altu Palatináu fixo a Baviera compacta; l'adquisición del votu eleutoral facer influyente; y el ducáu pudo xugar una parte na política europea que lluches internes fixeren imposible mientres los cuatrocientos años pasaos.

Absolutismu

Maximiliano II. Emanuel.

A pesar del llustre que la posición internacional algamada por Maximiliano I pudiera añader a la casa ducal, na mesma Baviera el so efeutu nos siguientes dos sieglos yera más dudosu. El fíu de Maximiliano, Fernando María (1651-1679), quien yera menor cuando asocedió nel tronu, fixo cuanto pudo pa reparar les firíes causaes pola Guerra de los Trenta Años, impulsando l'agricultura ya industria y construyendo o restaurando numberoses ilesies y monesterios. En 1669, amás, llamó de nuevu a una xunta de la dieta, qu'había estáu suspendida dende 1612.

La so bona obra, sicasí, foi en gran midida desfecha pol so fíu Maximiliano II Emanuel (1679-1726), que la so ilimitada ambición poner en guerra contra l'Imperiu otomanu y, al llau de Francia, na gran llucha pola Socesión d'España. Compartió la derrota na Batalla de Blenheim, cerca d'Höchstädt, el 13 d'agostu de 1704; los sos dominios fueron temporalmente estremaos ente Austria y el Eleutor palatín pol Tratáu de Ilbersheim, y solo fuéron-y devueltos, afaraos y exhaustos, nel Tratáu de Baden en 1714; la primera insurrección llabradora bávara, conocida como la Masacre del día de Navidá de Senling, fuera entartallada polos ocupantes austriacos en 1706.

Inorando la esperiencia de Maximiliano II Emmanuel, el so fíu Carlos Alberto (1726-1745), dedicó toles sos enerxíes a aumentar el prestíu européu y poder de la so casa. La muerte del emperador Carlos VI demostró ser la so oportunidá: aldericó la validez de la Pragmática Sanción qu'aseguraba la socesión de los Habsuburgu a María Teresa, aliándose con Francia, conquistó l'Alta Austria, foi coronáu rei de Bohemia en Praga y, en 1742, emperador en Frankfurt. El preciu que tuvo que pagar, sicasí, foi la ocupación de la mesma Baviera por tropes austriaques; y, a pesar de que la invasión de Bohemia en 1744 por Federico II de Prusia dexó-y volver a Múnich, a la so muerte'l 20 de xineru de 1745 foi dexáu al so socesor faer cuanto pudiera pa la recuperación de los sos dominios.

Maximiliano III José (1745-1777), pola paz de Füssen roblada'l 22 d'abril de 1745, llogró la restitución de los sos dominios en cuenta de una reconocencia formal de la Pragmática Sanción. Yera un home de la Ilustración, impulsó en gran midida l'agricultura, la industria y l'esplotación de la riqueza mineral del país, y fundó l'Academia de Ciencies en Múnich, y abolió la censura de prensa que llevaben los xesuites. A la so muerte, ensin descendencia, el 30 d'avientu de 1777, la llinia bávara de los Wittelsbach quedó estinguida, y la socesión pasó a Carlos Teodoro, l'eleutor palatín. Dempués d'una separación de cuatro siglos y mediu, el Eleutoráu del Palatináu, al que s'añedieren los ducaos de Jülich y Berg, foi reunificado con Baviera.

Palatináu-Baviera

Carlos Teodoro.

Una afirmación de fuercia tan grande d'un estáu vecín, que la so ambición tuviera motivos pa tarrecer tan solo apocayá, demostró ser intolerable p'Austria, quien llevó a la reclamación d'un númberu de señoríos —formando un terciu de tol heriedu bávaru— como feudos cayíos de les corones de Bohemia, Austria, ya imperial. Estos fueron finalmente ocupaos d'una vegada por tropes austriaques, col secretu consentimientu del mesmu Carlos Teodoro, quien nun tenía herederos llexítimos, y deseyaba llograr del emperador la elevación de los sos fíos naturales al estatus de príncipes del Imperiu. Les protestes del siguiente herederu, Carlos II, Duque de Zweibrücken (Deux-Ponts), sofitáu pol rei de Prusia, llevaron a la Guerra de Socesión Bávara. Pola paz de Teschen (13 de mayu de 1779) el Innviertel foi vencíu a Austria, y la socesión foi asegurada a Carlos de Zweibrücken.

Pa la mesma Baviera Carlos Teodoro fixo pocu menos que nada. Ver a sigo mesmu como estranxeru ente estranxeros, y el so proyeutu favoritu, suxetu d'interminables intrigues col gabinete austriacu y causa inmediata de la Lliga de Príncipes (Fürstenbund) de 1785 de Federico II, yera l'intercambiu de Baviera polos Países Baxos Austriacos y el títulu de rei de Borgoña. La política interna ilustrada del so predecesor foi abandonada. Los fondos de la suprimida orde xesuita, que Maximiliano José destinara pa reformar el sistema educativu del país, fueron utilizaos pa dotar una provincia de los caballeros de San Juan de Xerusalén, col propósitu de combatir a los enemigos de la fe. El gobiernu tuvo inspiráu pol más estrechu clericalismu, que remató n'intentó de retirar los obispos de Baviera de la xurisdicción de los grandes metropolitanos alemanes y ponelos so les xurisdicción direuta del papa. En víspores de la Revolución, la condición intelectual y social de Baviera permanecía na mesma de la Edá Media.

Periodos Revolucionariu y Napoleónicu

Conde Montgelas.

L'Eleutoráu (1778) y el Reinu de Baviera (1816).

En 1792 los exércitos de la Francia revolucionaria invadieron el Palatináu; en 1795 los franceses, a les órdenes de Moreau, invadieron la mesma Baviera, avanzaron hasta Múnich —onde fueron recibíos con allegría polos lliberales largamente primíos— y punxeron sitiu a Ingolstadt. Carlos Teodoro, quien nun fixera nada pa prevenir la guerra o aguantar la invasión, fuxó a Saxonia, dexando una rexencia, que los sos miembros roblaron una convención con Moreau, pola cual esti garantizaba un armisticiu en cuenta de fuertes contribuciones (7 de setiembre de 1796).

Ente los franceses y los austriacos, Baviera taba agora en mala situación. Antes de la muerte de Carlos Teodoro (16 de febreru de 1799) los austriacos ocuparon de nuevu'l país, en preparación de volver a entamar la guerra contra Francia. Maximiliano IV José (de Zweibrücken), el nuevu eleutor, asocedió nun heriedu difícil. A pesar de les sos propies simpatíes, y les del so tou poderosu ministru Maximilian von Montgelas, yeren primero de too franceses primero qu'austriaques, les finances del estáu bávaru, y el fechu que les tropes bávares taben esvalixaes y desorganizadas, poner indefensu en manes d'Austria; el 2 d'avientu de 1800 l'exércitu bávaru tuvo arreyáu na derrota austriaca de Hohenlinden, y Moreau una vegada más ocupó Múnich. Pol Tratáu de Lunéville (9 de febreru de 1801) Baviera perdió'l Palatináu y los ducaos de Zweibrücken y Jülich.

En vista de les ambiciones ya intrigues apenes amarutaes na corte austriaca, Montgelas creyó agora que los intereses de Baviera permanecíen nuna franca alianza cola República Francesa; tuvo ésitu en superar les reserves de Maximiliano José; y el 24 d'agostu foi robláu xebradamente un tratáu de paz y una alianza con Francia en París. Pol tercer artículu del mesmu'l Primer Cónsul comprometer a que la compensación prometida sol artículu 7º del tratáu de Lunéville pol territoriu vencíu na marxe izquierda del Rin, tendría de llevase a términu por cuenta del Imperiu de la manera más amistosa pa Baviera.

En 1803, de resultes de los reordenamientos territoriales consiguientes a la supresión de Napoleón de los estaos eclesiásticos, y munches de les ciudaes llibres del Imperiu, Baviera recibió los obispaos de Wurzburgu, Bamberg, Augsburgu y Freisingen, parte de Passau, los territorios de doce abadíes, y diecisiete ciudaes y villes, formando'l tou un territoriu compactu que más que compensaba la perda de les provincies perifériques del Rin. Montgelas agora aspiraba a alzar a Baviera al rangu d'una primer potencia, y escorrer mientres la dómina napoleónica con habilidaes peracabaes, dexando la completa preponderancia de Francia —mientres duró— pero nunca dexando que Baviera fundiérase, como munchos otros Estaos de la Confederación del Rin, nuna mera dependencia francesa.

Na guerra de 1805, acordies con el tratáu d'alianza robláu en Wurzburgu el 23 de setiembre, tropes bávares, per primer vegada dende los díes de Carlos VII, combatíen al llau de Francia, y pol Tratáu de Presburgu, robláu'l 26 d'avientu, el Principáu de Eichstädt, el Margraviato de Burgau, el Señoríu de Vorarlberg, los condaos de Hohenems y Königsegg-Rothenfels, los señoríos d'Argen y Tettnang, y la ciudá de Lindau colos sos territorios fueron añadíos a Baviera. Per otru llau, Wurzburgu, llográu en 1803, tuvo que se dexar por Baviera al Eleutor de Salzburgu a cambéu del Tirol. Pol primer artículu del tratáu l'emperador reconocía l'asunción pol eleutor del títulu de rei, como Maximiliano I. El pagu que Maximiliano tenía que pagar (a remolera) por esti ascensu de dignidá foi'l matrimoniu de la so fía Augusta con Eugenio de Beauharnais.

Fin del Eleutoráu de Baviera

L'Eleutor declarar a sí mesmu rei'l 1 de xineru de 1806, oficialmente camudando l'Eleutoráu de Baviera pa ser el Reinu de Baviera. El 16 de marzu de 1806 dexó'l Ducáu de Berg a Napoleón. Poco dempués, foi formada la Confederación del Rin y Maximiliano, colos otros príncipes que se xunieren a esti cuerpu, anunciaron la so secesión del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu. El rei inda sirvió como Eleutor hasta que Baviera abandonó'l Sacru Imperiu Romanu (1 d'agostu de 1806).

Referencies

• Datos: Q256961
• Multimedia: Electorate of Bavaria