Dryopteris filix-mas

De Wikipedia
11-01-2023 08:49
Dryopteris filix-mas
felechaniella
Clasificación científica
Reinu: Plantae
División: Pteridophyta
Clas: Pteridopsida
Orde: Polypodiales
Familia: Dryopteridaceae
Xéneru: Dryopteris
Especie: Dryopteris filix-mas
(L.) Schott 1834
Consultes
Royal Botanic Gardens, Kew Royal Botanic Gardens, Kew
World Flora Online World Flora online
[editar datos en Wikidata]

La felechaniella[1] (Dryopteris filix-mas) ye un felechu de los más comunes de la familia Dryopteridaceae.

Distribución y hábitat[editar | editar la fonte]

Ye natural del hemisferiu norte templáu, d'Europa, Asia y América del Norte. Crez meyor n'árees avisiegues, y ye particularmente ubicuu en montes. Ye muncho menos abondosu en Norteamérica que n'Europa.

Ilustración
Espores
Nel so hábitat

Descripción[editar | editar la fonte]

Tien un rizoma polu y gruesu, confundiéndose col raigañu, y da orixe a frondes peciolaos, primero endolcaos como cayáu y cubiertos d'escames castañes. Les fueyes tienen un vezu de crecedera ascendente, algama un llargor máximu de 15 dm, con una sola corona en cada pie de raigañu. Son bipinnaes, con 20-35 pinnes en cada llau del raquis. Les pínules son daqué romes, y lobulaes iguales en tola so contorna. Los culmos cúbrense con escames anaranxaes beige. Na cara abaxal de les llámines madures desenvuélvense en dos fileres 5 a 6 soros. Cuando les espores maurecen n'agostu a payares, l'indusium empieza a ensugase, ayudando na dispersión de les espores.

Esta especie hibrida fácilmente con Dryopteris affinis (felecha[2]) y con Dryopteris oreaes.

Cultivu y usos[editar | editar la fonte]

El raigañu usábase, hasta apocayá, como antihelmínticu pa espulsar Cestodes. Y enantes referencióse n'antigües lliteratures como felechu de los viérbenes. Tamién crez como felechu ornamental en xardinos. Tamién s'usa pa la psoriasis. Tien que se faer un fervinchu y dexalo reposar, pero en cuenta de bebelu como tolos fervinchos, ha espardese con un algodón pela piel afeutada.

Hestoria

La Sociedá Mexicana d'Historia Natural, a finales del sieglu XIX reportólu como antiparasitariu.

Pal sieglu XX la Sociedá Farmacéutica de Méxicu indicólu como antiparasitariu y Maximino Martínez repite la información como antiparasitariu amás d'oxitócicu.

Química

Nel rizoma d'esti felechu identificáronse los compuestos quinoideos, albaspidín BB, tris-para-aspidín BBB, deaspidín, tris-deaspidín, acedos filíxicos BBB, PBB y PBP, flavaspídicu BB, tetra-flavaspídicu BBB y tris-flavaspídicu BBB; y los componentes bencénicos aspidín, pa-aspidín BB, aspidinol, deaspidín BB, filicina, acedu filicílico y acedu flavaspídico, tamién contién un aceite esencial, resina, taninos, un principiu amargosu, el glicósidu filixolina.

Nes partes aérees deteutáronse los flavonoides astragalín, camferol, epi-catequina, dryopterina, leucocianidina, leucodelfinidín, leucopelargomidín, procianidín B-2, quercetina y isoquercetina; y los componentes fenilícos acedos cloroxénico y 5-cafeoil-cloroxénicu.[3]

Taxonomía[editar | editar la fonte]

Dryopteris filix-mas describióse por (L.) Schott y espublizóse en Xen. Fil. , pl. 9. 1834.[4]

Etimoloxía

Dryópteris: nome xenéricu que remanez del griegu dryopterís = nome d'un felechu. En Dioscórides, de felechu (gr. pterís) que naz sobre los carbayos (gr. drys)]

lilix-mas: epítetu llatín que significa "felechu machu".[5]

Sinonimia
  • Aspidium filix-mas (L.) Sw.
  • Lastrea filix-mas (L.) C.Presl
  • Lastrea officinalis Bubani
  • Nephrodium filix-mas (L.) Strempel
  • Polypodium filix-mas L.
  • Polystichum cristatum auct.
  • Polystichum filix-mas (L.) Roth
  • Tectaria filix-mas (L.) Cav.[6]
  • Aspidium depastum Schkuhr
  • Aspidium erosum Schkuhr
  • Aspidium expansum D. Dietr.
  • Aspidium filix-mas (L.) Sw.
  • Aspidium mildeanum Göpp.
  • Aspidium nemorale (Salisb.) Gray
  • Aspidium opizii Wierzb.
  • Aspidium umbilicatum (Poir.) Desv.
  • Aspidium veselskii Hazsl. ex Domin
  • Dryopteris × bohemica Domin
  • Dryopteris patagonica Diem
  • Nephrodium crenatum Stokes
  • Polypodium heleopteris Borkh.
  • Polypodium nemorale Salisb.
  • Polypodium umbilicatum Poir.
  • Polystichum polysorum Tod.[7]

Ver tamién[editar | editar la fonte]

Referencies[editar | editar la fonte]

Bibliografía[editar | editar la fonte]

  1. CONABIO. 2009. Catálogo taxonómico de especies de México. 1. In Capital Nat. México. CONABIO, México City.
  2. Correll, D. S. & M. C. Johnston. 1970. Man. Vasc. Pl. Texas i–xv, 1–1881. The University of Texas at Dallas, Richardson.
  3. Cronquist, A.J., A. H. Holmgren, N. H. Holmgren & Reveal. 1972. Vascular Plants of the Intermountain West, U.S.A. 1: 1–271. In A.J. Cronquist, A. H. Holmgren, N. H. Holmgren, J. L. Reveal & P. K. Holmgren (eds.) Intermount. Fl.. Hafner Pub. Co., New York.
  4. Fernald, M. 1950. Manual (ed. 8) i–lxiv, 1–1632. American Book Co., New York.
  5. Flora of China Editorial Committee. 2013. Flora of China (Lycopodiaceae through Polypodiaceae). 2–3:. In C. Y. Wu, P. H. Raven & D. Y. Hong (eds.) Fl. China. Science Press & Missouri Botanical Garden Press, Beijing & St. Louis.
  6. Flora of North America Editorial Committee, e. 1993. Pteridophytes and Gymnosperms. Fl. N. Amer. 2: i–xvi, 1–475.
  7. Gleason, H. A. & A.J. Cronquist. 1968. The Pteridophytoa, Gymnospermae and Monocotyledoneae. 1: 1–482. In H. A. Gleason Ill. Fl. N. U.S. (ed. 3). New York Botanical Garden, New York.
  8. Great Plains Flora Association. 1986. Fl. Great Plains i–vii, 1–1392. University Press of Kansas, Lawrence.
  9. Hitchcock, C. H., A.J. Cronquist, F. M. Ownbey & J. W. Thompson. 1969. Vascular Cryptogams, Gymnosperms, and Monocotyledons. 1: 1–914. In C. L. Hitchcock Vasc. Pl. Pacif. N.W.. University of Washington Press, Seattle.
  10. Lellinger, D. B. 1985. A Field Manual of the Ferns and Fern Allies of the United States and Canada. 389 pp.

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]