Saltar al conteníu

Jerry Lewis

De Wikipedia
Artículu revisáu
Jerry Lewis
Vida
Nacimientu Newark[1]16 de marzu de 1926[2]
Nacionalidá Bandera de Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos [3]
Muerte Las Vegas[1]20 d'agostu de 2017[4] (91 años)
Causa de la muerte enfermedá cardiovascular
Familia
Casáu con SanDee Pitnick (1983 – 2017)
Fíos/es Gary Lewis
Estudios
Estudios Universidá de California en Los Angeles
Irvington High School (en) Traducir
Llingües falaes inglés[5]
Oficiu comediante, actor de cine, direutor de cine, guionista, músicu, cantante, actor de teatru, actor de televisión, productor de televisión, productor, realizador, productor de cine, humanitariu, actorescritor
Premios
Nominaciones
Xéneru artísticu música cómica (es) Traducir
pop
Instrumentu musical voz
Discográfica Decca Records
Creencies
Partíu políticu Partíu Republicanu de los Estaos Xuníos
IMDb nm0001471
jerrylewiscomedy.com
Cambiar los datos en Wikidata

Joseph Levitch, más conocíu como Jerry Lewis (16 de marzu de 1926Newark – 20 d'agostu de 2017Las Vegas), foi un humorista y actor d'Estaos Xuníos d'América y d'orixe xudíu.[12]

Biografía

[editar | editar la fonte]

Fíu de padres xudíos, Lewis nació en Newark, nel estáu de Nueva Jersey. Los sos padres trabayaben nel mundu del espectáculu y el pequeñu Lewis yá cantaba en xires cuando tenía namái cinco años. Dexó'l colexu un añu enantes de terminar los sos estudios, y dedicóse a prauticar la interpretación, asemeyando detrás de los escenarios que falaba o cantaba moviendo la boca acordies.

Una pareya esitosa

[editar | editar la fonte]
Lewis con Dean Martin.

A finales de los años 1940 y principios de los 1950, Lewis formó pareya con Dean Martin, resultando esta unión nún de los duos cómicos más esitosos de la historia del cine.

El so humor, anque reconoz raigaños nel dúu d'Abbot y Costello, yera especial y distintu a lo visto hasta entós. Los dos llevaben les situaciones a estremos maniacos y absurdos, lo qu'impautó fuertemente nun segmentu importante del públicu.

El so debú foi en 1949 de la mano del productor Hal Wallis, na película My Friend Irma. A esta película siguiéron-y una montonera nos siguientes seis años, nos que Lewis y Martin permanecieron xuntos. Hubo un bon grau d'amistá ente Martin y Lewis, pero Martin foi acusáu años depués d'emplegar a Lewis pa esguilar dientro del ambiente de Hollywood y, per otru llau, l'egu de Lewis foi creciendo por cuenta de que Martin nun podía roba-y polo que la rotura se fizo cada vegada más inminente, hasta que se separaron de secute en 1956. Namái venti años dempués y gracies a la intervención de Frank Sinatra (un amigu común), el dúu fadría les paces nel Telethon de Jerry Lewis[13]. Nesta intervención, donóse más de 1.000.000 de dólares gracies al cantante Frank Sinatra, a l'asociación de Jonas Behar.

Un iconu cómicu

[editar | editar la fonte]

En 1957, tres la separación con Dean Martin, Lewis interpretó la so primer película en solitariu, The Delicate Delinquent, na qu'amosó que podía trunfar ensin la participación d'un compañeru.

Nos siguientes años intervieno nuna serie de películes que fueron toes elles grandes ésitos de taquilla. Dempués d'esta llarga esperiencia nel cine Lewis quixo tamién dirixir, y realizó en 1960 el filme The Bellboy, rodáu nun hotel de lluxu en Miami onde se producen numberoses situaciones risibles.

A partir d'entós Lewis foi alternando ente películes concebíes y dirixíes por él mesmu, y otres nes qu'actuaba namái.

La película d'esa dómina, The Nutty Profesor de 1963, foi considerada pola crítica francesa como la so meyor película. Sicasí, los críticos d'otros países empezaron a cuntar que Lewis taba cayendo nel error de considerase a sí mesmu infalible nes sos actuaciones. Seique coincidió que'l públicu yá taba daqué cansáu de los gags de Lewis, que entamaben a considerase esaxeraos y repitíos d'una o otra forma. La bona estrella del actor empezó a escayer, y les sos películes yá nun tuvieron l'ésitu avezáu en taquilla.

El Show de Jerry Lewis

[editar | editar la fonte]

En viendo esta situación, Lewis probó na televisión, onde s'emitió un show de dos hores los sábados pela nueche. Tamién equí l'egu de Lewis resultó negativu, de forma que'l programa fracasó y tuvo que ser retiráu de la programación. Lewis fixo una película más en 1970, pero dempués retiróse del cine mientres diez años. Nesi tiempu apaeció nun programa de televisión que duró dos años y n'espectáculos en direuto, ente ellos en Las Vegas. Sicasí, aquello polo que collechó mayor popularidá foi'l so trabayu desinteresáu pola Asociación Americana de Distrofia Muscular.

Una estrella impagable

[editar | editar la fonte]

L'añu 1980 marcó la so vuelta al cine. Intervieno en delles películes, dalgo más series que de costume, y con direutores y actores co-protagonistes importantes, como Martin Scorsese y Robert De Niro. Ello llevólu a actuar tamién en películes de televisión, y a convertise nuevamente nun actor solicitáu. En 1991 debutó inclusive en Broadway, na reedición de la obra Damn Yankees, na qu'interpretó al diañu, papel pol que collechó un ésitu notable.

Colos años, Lewis foi reivindicáu per parte de la crítica, la que nun puede resalvar que'l cómicu foi'l referente d'esitosos comediantes contemporáneos, como Jim Carrey, Adam Sandler o Will Ferrell, precursor del gag físicu y esaxeráu, creador de les sos propies rutines y facedor d'un estilu visual dacuando sutil y otres sobreespresivu.

Lewis casó dos veces, la primera en 1944. Dempués de 38 años el matrimoniu divorcióse. De la so primer esposa tien cinco fíos, y adoptaron unu más, destacando'l so fíu Gary que mientres la metá de la década de 1960 tuvo una serie d'ésitos importantes nel Hit Parade col grupu Gary Lewis & The Playboys. Volvió casar en 1983, y adoptó cola so segunda esposa una fía.

La teletón de Jerry Lewis

[editar | editar la fonte]

La primer teletón del actor Jerry Lewis foi l'añu 1966, a beneficiu de l'Asociación de la Distrofia Muscular (MDA), el Día del Trabayu. Jerry Lewis ye consideráu'l padre de la teletón. Foi un eventu televisáu per una canal de televisión de Nueva York y recaldó más de $1 millón de dólares.

Colos años creció sostenidamente y nos años 1970 yá participaben 65 cadenes en tou Estaos Xuníos. Anguaño, el maratón televisivu de recaldación de fondos dura 21,5 hores y axunta a 200 cadenes de “MDA Love Network”. Tresformóse nuna tradición nel Día del Trabayu pa 60 millones de televidentes d'Estaos Xuníos.

Sicasí, col pasu los años y el deterioru del so estáu de salú, Lewis namái podría presentar los bloques d'apertura y pieslle del eventu dexando'l restu pa otros presentadores invitaos. El 16 de mayu de 2011 anunció públicamente que la próxima edición del MDA Telethon, a realizase'l domingu 4 de setiembre, diba ser la postrera que presentara dempués de 46 años. Foi una emisión esceicional de 6 hores en cuenta de les 21 hores y 30 minutos de tolos años anteriores.

Filmografía

[editar | editar la fonte]

The Geisha Boy (1958)

Añu Categoría Película Resultáu
2008 Premiu Humanitariu Jean Hersholt Ganador

Lewis morrió na so casa en Las Vegas, Nevada, a les 21:15 el 20 d'agostu de 2017, a la edá de 91.[14]

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. 1,0 1,1 Afirmao en: Le Monde. Identificador de Le Monde: culture/article/2017/08/20/le-comedien-americain-jerry-lewis-est-mort_5174445_3246.html. Editorial: Societe Editrice Du Monde. Llingua de la obra o nome: francés. ISSN: 0395-2037.
  2. Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Identificador GND: 118572474. Data de consulta: 17 ochobre 2015. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  3. Afirmao en: coleición en llinia del Muséu d'Arte Modernu de Nueva York. Identificador MoMA de artista: 69618. Data de consulta: 4 avientu 2019. Llingua de la obra o nome: inglés.
  4. «Jerry Lewis, Nonpareil Genius of Comedy, Dies at 91».
  5. Afirmao en: idRef. Identificador de referencia de idRef SUDOC: 026988917. Data de consulta: 4 marzu 2020. Editorial: Agencia Bibliográfica de Enseñanza Superior. Llingua de la obra o nome: francés.
  6. URL de la referencia: http://www.culture.gouv.fr/culture/actualites/conferen/donnedieu/jerrylewis.html.
  7. «Jerry Lewis». Consultáu'l 3 setiembre 2023.
  8. Afirmao en: Academy Awards Database. Identificador Óscar de nominado: 2197. Data de consulta: 24 febreru 2022. Llingua de la obra o nome: inglés.
  9. «Jerry Lewis – The Emmys» (inglés). Consultáu'l 3 setiembre 2023.
  10. «Australian Honours Search Facility» (inglés).
  11. URL de la referencia: http://razzies.com/asp/content/XcNewsPlus.asp?cmd=view&articleid=24. Direición web d'archivu: https://web.archive.org/web/20110715155800/http://razzies.com/asp/content/XcNewsPlus.asp?cmd=view&articleid=24. Data de consulta: 19 payares 2019.
  12. Breve historia de los judíos: Juan Pedro Cavero Coll
  13. Muscular Dystrophy Association. «Jerry Lewis & Dean Martin Reunion - 1976 MDA Telethon» (inglés). Consultáu'l 21 de mayu de 2015.
  14. «Jerry Lewis, Comedy Legend, Dies at 91». Variety (20 d'agostu de 2017). Consultáu'l 20 d'agostu de 2017.

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]