Ennio Morricone
_4Class_BAR.svg){kind=small}
Ennio Morricone (10 de payares de 1928, Roma – 6 de xunetu de 2020, Roma) foi un compositor y direutor d'orquesta italianu. Ye mundialmente conocíu por haber compuestu la banda sonora de más de 500 películes y series de televisión.
Les sos composiciones formaron parte de más de 20 películes gallardoniaes, como tamién pieces sinfóniques y corales. Destaquen, ente otros, los sos trabayos en películes del spaghetti western, de la mano del so amigu Sergio Leone, como Por un puñáu de dólares (1964), La muerte tenía un preciu (1965), El bonu, el feu y el malu (1966) o C'era una volta il West (1968). Sicasí, la so obra estender a ensame de xéneros de composición, convirtiéndolo asina n'unu de los compositores más versátiles de la historia del cine y tamién de los más influyentes del sieglu XX. Les sos composiciones pa Days of Heaven, The Mission o Cinema Paradiso son catalogaes como auténtiques obres maestres.[15]
Biografía
[editar | editar la fonte]Nacíu en Roma, Morricone empezó a tocar la trompeta cuando yera neñu y estudiar na Academia Nacional de Santa Cecilia a la edá de nueve años. A los seis compunxera la so primer obra, polo tanto'l so padre, Mario Morricone, que yera músicu inscribió-y nesta academia. Cuando tenía doce años entró nun conservatoriu, inscribiéndose nun programa d'harmonía de cuatro años, qu'acabó en seis meses. El so diploma de trompeta recibir en 1946 y a partir d'esi añu empezó a trabayar profesionalmente componiendo la música de Il Mattino (La mañana). Dempués de graduase en 1954, empezó a ser un escritor pantasma, componiendo música pa películes, que s'atribuyíen a famosos músicos de la dómina. Llueu ganó popularidá por cuenta de la composición de música de fondu pa programes de radio y pocu dempués daría'l saltu a la gran pantalla.
Nos años cincuenta recibió un diploma n'instrumentación pa banda. Tamién-y foi dau pol tamién compositor Goffredo Petrassi un diploma en composición. En 1955, Morricone dedicar a iguar la música d'otros compositores que yá taben establecíos nel cine. Al poco tiempu, Sergio Leone, un amigu de la infancia de Morricone, riquir por que fuera el compositor de les bandes sonores de les sos películes. Xuntos crearon un puntu de vista distinta del Western tradicional cola película Un puñáu de dólares.
Nos años 80 y 90, Morricone siguió componiendo pa Leone, como en Once Upon a Time in America (1984). Tamién compunxo pa otros direutores como Roland Joffé en The Mission (1986), Brian de Palma en The Untouchables (1987) o Giuseppe Tornatore en Cinema Paradiso (1988). Otres composiciones más recién de calter notable son nes películes Malèna (2000), Campos d'Esperanza (2005) o Baarìa (2009).
Morricone recibió dos premios Grammy, dos Globos d'Oru, cinco BAFTA, diez David de Donatello, once Nastro d'argento y el Premiu de Música Polar en 2010, consideráu esti postreru como'l Nobel de la música. En 2007, recibió'l Óscar honoríficu «poles sos magnífiques y polifacétiques contribuciones nel arte de la música de cine», amás de ser nomáu al Óscar cinco veces na categoría d'Meyor banda sonora orixinal. A lo llargo de la so carrera, Morricone vendió más de 70 millones de discos.[16]
Premios principales
[editar | editar la fonte]| Añu | Categoría | Película | Resultáu |
|---|---|---|---|
| 1978 | Meyor Banda Sonora | Days of Heaven | Nomáu |
| 1986 | Meyor Banda Sonora | The Mission | Nomáu |
| 1987 | Meyor Banda Sonora | The Untouchables | Nomáu |
| 1991 | Meyor Banda Sonora | Bugsy | Nomáu |
| 2000 | Meyor Banda Sonora | Malèna | Nomáu |
| 2006 | Óscar honoríficu | N/D | Ganador |
| Añu | Categoría | Película | Resultáu |
|---|---|---|---|
| 1982 | Meyor Cantar Orixinal | Butterfly | Nomáu |
| 1985 | Meyor Banda Sonora | Once Upon a Time in America | Nomáu |
| 1987 | Meyor Banda Sonora | The Mission | Ganador |
| 1988 | Meyor Banda Sonora | The Untouchables | Nomáu |
| 1990 | Meyor Banda Sonora | Casualties of War | Nomáu |
| 1992 | Meyor Banda Sonora | Bugsy | Nomáu |
| 2000 | Meyor Banda Sonora | La leggenda del pianista sull'oceano | Ganador |
| 2001 | Meyor Banda Sonora | Malèna | Nomáu |
| Añu | Categoría | Película | Resultáu |
|---|---|---|---|
| 1980 | Premiu BAFTA Anthony Asquith a la meyor música de película | Days of Heaven | Ganador |
| 1985 | BAFTA a la meyor música orixinal | Once Upon a Time in America | Ganador |
| 1987 | BAFTA a la meyor música orixinal | The Mission | Ganador |
| 1988 | BAFTA a la meyor música orixinal | The Untouchables | Ganador |
| 1991 | BAFTA a la meyor música orixinal | Cinema Paradiso | Ganador |
Premios Grammy.[20] En 2009, la 'Recording Academy', axencia qu'apurre los premios Grammy, incluyó la banda sonora de El bonu, el feu y el malu, de 1969, nel 'Grammy Hall of Fame'.[21]
| Añu | Categoría | Película | Resultáu |
|---|---|---|---|
| 1988 | Meyor Banda Sonora | The Untouchables | Ganador |
| 1995 | Meyor Banda Sonora | Wolf | Nomáu |
| 1997 | Meyor Banda Sonora | L'uomo delle stelle | Nomáu |
| 1999 | Meyor Banda Sonora | Bulworth | Nomáu |
| 2014 | Grammy Trustees Award | Premiu pola trayeutoria na música | Ganador |
| Añu | Categoría | Película | Resultáu |
|---|---|---|---|
| 1981 | Meyor Banda Sonora | Bianco, rosso y Verdone | Nomáu |
| 1981 | Meyor Banda Sonora | La storia vera della signora delle camelie | Nomáu |
| 1988 | Meyor Banda Sonora | Gli occhiali d'oro | Ganador |
| 1989 | Meyor Banda Sonora | Cinema Paradiso | Ganador |
| 1990 | Meyor Banda Sonora | Mio caru dottor Gräsler | Nomáu |
| 1991 | Meyor Banda Sonora | Stanno tutti bene | Ganador |
| 1993 | Meyor Banda Sonora | La scorta | Nomáu |
| 1993 | Meyor Banda Sonora | Jona che visse nella balena | Ganador |
| 1996 | Meyor Banda Sonora | L'uomo delle stelle | Nomáu |
| 1999 | Meyor Banda Sonora | La leggenda del pianista sull'oceano | Ganador |
| 2000 | Meyor Banda Sonora | Canone inversu | Ganador |
| 2001 | Meyor Banda Sonora | Malèna | Nomáu |
| 2006 | Meyor Banda Sonora | 50 aniversariu del David de Donatello | Ganador |
| 2007 | Meyor Banda Sonora | La desconocida | Ganador |
| 2010 | Meyor Banda Sonora | Baarìa | Ganador |
| 2013 | Meyor Banda Sonora | La migliore offerta | Ganador |
Nastro d'argento, apurríos pol 'Sindicatu Nacional Italianu de Periodistes de Cine'.[19]
| Añu | Categoría | Película | Resultáu |
|---|---|---|---|
| 1965 | Meyor Banda Sonora | Por un puñáu de dólares | Ganador |
| 1967 | Meyor Banda Sonora | Uccellacci e uccellini | Nomáu |
| 1969 | Meyor Banda Sonora | C'era una volta il West | Nomáu |
| 1970 | Meyor Banda Sonora | Metti, una sera a cena | Ganador |
| 1971 | Meyor Banda Sonora | Metello | Nomáu |
| 1972 | Meyor Banda Sonora | Sacco y Vanzetti (película) | Ganador |
| 1985 | Meyor Banda Sonora | Once Upon a Time in America | Ganador |
| 1988 | Meyor Banda Sonora | The Untouchables | Ganador |
| 1989 | Meyor Banda Sonora | Cinema Paradiso | Nomáu |
| 1994 | Meyor Banda Sonora | Jona che visse nella balena | Nomáu |
| 1999 | Meyor Banda Sonora | La leggenda del pianista sull'oceano | Ganador |
| 2000 | Meyor Banda Sonora | Canone inversu | Ganador |
| 2001 | Meyor Banda Sonora | Malèna | Ganador |
| 2004 | Meyor Banda Sonora | Al cuore si comanda | Nomáu |
| 2007 | Meyor Banda Sonora | La desconocida | Ganador |
| 2008 | Meyor Banda Sonora | I demoni di San Pietroburgo | Nomáu |
| 2010 | Meyor Banda Sonora | Baarìa | Ganador |
| 2013 | Meyor Banda Sonora | La migliore offerta | Ganador |
Otros premios
[editar | editar la fonte]- 1969: Spoleto premiu Cine.
- 1972: Premiu Internacional de Cine de Cork por El Califa.
- 1981: Premiu de la Crítica pal rexistru por The Lawn.
- 1988: Silver Ribbon de l'Academia Británica de les Artes Cinematográfiques y de la Televisión, por The Untouchables.
- 1989: Nintendo Ganador As añal por El día anterior.
- 1989: Lleopardu d'Honor de Festival Internacional de Cine de Locarno.
- 1990: Gran Premiu de la Fundación Sacem XLIII Festival de Cannes por Cinema Paradiso.
- 1992: Grolle d'Oru pola so carrera (San Vicente).
- Efebu de Plata por Jona che visse nella balena.
- 1994: Golden Soundtrack Premiu dell'ASCAP (Los Angeles).
- 1995: Lleón d'Oru por tola so carrera nel Festival Internacional de Cine de Venecia.
- 1996: Premiu Ciudá de Roma pa la poesía.
- 2008: Orde del méritu artístico y Cultural Pablo Neruda.
- 2008: Premiu Internacional de Daniele Paris (Frosinone).
- 2008: Carrera de Saturnu nel Festival Internacional de Cine d'Oru Alatri.
- 2009: Premiu a la Trayeutoria de la Rexón Autónoma del Valle d'Aosta apurríos mientres el festival rexonal Musicastelle.
- 2009: Premiu de la Fundación Italia-Estaos Xuníos.
- 2010: una corona de lloréu honoríficu Europclub la rexón de Sicilia Provincia de Mesina.
- 2010: Polar Music Prize, Estocolmo.
Llistáu d'obres
[editar | editar la fonte]Cine[22]
[editar | editar la fonte]
|
|
|
Documentales[22]
[editar | editar la fonte]
|
|
Videoxuegos
[editar | editar la fonte]- 2008: Metal Gear Solid 4: Guns of the Patriots.
- 2011: Blur.
- 2014: Metal Gear Solid V: Ground Zeroes.
Otres composiciones
[editar | editar la fonte]- 1978: "El Mundial", marcha oficial de la Copa Mundial de Fútbol de 1978, realizada n'Arxentina.
- 2013: "La Soledad", arreglu especial pal famosu cantar de Laura Pausini nel so discu compilatorio "20 - Grandes Ésitos".
- 2015: "Missa Papæ Francisci. Anno Ducentesimo. A Societate Restituta", misa n'honor al Papa Francisco pol cumplimientu de los 200 años de la restauración de la orde xesuita.[23]
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 10 avientu 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
- ↑ Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 9 abril 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
- ↑ URL de la referencia: https://www.reuters.com/article/people-morricone/italian-composer-ennio-morricone-dies-report-idUSR1N2CT01N.
- ↑ URL de la referencia: https://www.lefigaro.fr/musique/le-compositeur-ennio-morricone-fidele-collaborateur-de-sergio-leone-est-mort-20200706.
- ↑ URL de la referencia: https://www.ilsecoloxix.it/cultura-e-spettacoli/2020/07/06/news/e-morto-ennio-morricone-aveva-91-anni-la-musica-ha-scritto-la-storia-del-cinema-1.39050039.
- ↑ Afirmao en: catálogu de la Biblioteca Nacional Checa. Identificador NKCR AUT: xx0002135. Data de consulta: 1r marzu 2022.
- ↑ «Nastri d'Argento» (italianu). Italian National Syndicate of Film Journalists. Consultáu'l 25 avientu 2013.
- ↑ URL de la referencia: https://www.europeanfilmacademy.org/European-Film-Awards-Winners-1999.74.0.html. Direición web d'archivu: https://web.archive.org/web/20190330120507/https://www.europeanfilmacademy.org/European-Film-Awards-Winners-1999.74.0.html. Data de consulta: 13 avientu 2019.
- ↑ «Dettaglio decorato» (italianu). presidencia de la República Italiana. Consultáu'l 25 avientu 2013.
- ↑ URL de la referencia: https://www.europeanfilmacademy.org/2013.393.0.html. Direición web d'archivu: https://web.archive.org/web/20190718183450/https://www.europeanfilmacademy.org/2013.393.0.html. Data de consulta: 19 xineru 2020.
- ↑ URL de la referencia: http://razzies.com/asp/content/XcNewsPlus.asp?cmd=view&articleid=23. Direición web d'archivu: https://web.archive.org/web/20110715155815/http://razzies.com/asp/content/XcNewsPlus.asp?cmd=view&articleid=23. Data de consulta: 22 payares 2019.
- ↑ URL de la referencia: http://razzies.com/asp/content/XcNewsPlus.asp?cmd=view&articleid=22. Direición web d'archivu: https://web.archive.org/web/20110715155800/http://razzies.com/asp/content/XcNewsPlus.asp?cmd=view&articleid=22. Data de consulta: 16 payares 2019.
- ↑ URL de la referencia: https://www.europeanfilmacademy.org/2005.103.0.html. Direición web d'archivu: https://web.archive.org/web/20190720123917/https://www.europeanfilmacademy.org/2005.103.0.html. Data de consulta: 24 avientu 2019.
- ↑ Data de consulta: 6 xineru 2020.
- ↑ Crisafulli, Chuck (23 de febreru de 2007). «Italian composer Morricone scores honorary Oscar» (inglés). Reuters. Consultáu'l 11 de xunu de 2014.
- ↑ «Morricone contro il metodo di insegnamento della musica a scuola» (italianu). Net1News (27 de xunetu de 2012). Consultáu'l 11 de xunu de 2014.
- ↑ «Awards data base, Ennio Morricone» (inglés). Oscars.org. Consultáu'l 13 de xunu de 2014.
- ↑ «Ennio Morricone» (inglés). Hollywood foreign press association - Official website of the Annual Golden Globe Awards. Consultáu'l 13 de xunu de 2014.
- ↑ 19,0 19,1 19,2 «Ennio Morricone awards» (inglés). IMDB. Consultáu'l 13 de xunu de 2014.
- ↑ «Past winners search» (inglés). Grammy.com. Consultáu'l 13 de xunu de 2014.
- ↑ «Grammy Hall of Fame» (inglés). Grammy.com. Consultáu'l 13 de xunu de 2014.
- ↑ 22,0 22,1 «Ennio Morricone filmography» (inglés). Internet Movie Database. Consultáu'l 31 de xunetu de 2014.
- ↑ «papa-francisco Ennio Morricone estrena espectacular “Misa” pal Papa Francisco» (12 de xunu de 2015). Consultáu'l 14 de xunetu de 2015.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Ennio Morricone.
Wikiquote tien frases célebres suyes o que faen referencia a Ennio Morricone.
- Ennio Morricone na Internet Movie Database (n'inglés)
- Sitiu oficial.
- Sobre Ennio Morricone Archiváu 2015-09-24 en Wayback Machine, nel sitio Score Magacine; n'español.
- Ennio Morricone: Érase una vegada un xéneru... Archiváu 2017-04-24 en Wayback Machine; nel mesmu sitiu.
- Curtia biografía y audición de música de la so autoría pa películes, nel sitio El Poder de la Pallabra.
- Sobre Ennio Morricone nel sitio American Music Preservation; n'inglés.
| Control d'autoridaes |
|
|---|
Datos: Q23848- Multimedia: Ennio Morricone