Embutíu
N'alimentación denómase embutíu a una pieza, xeneralmente de carne picao y condimentao que se mete (embutía) dientro de la tripa o envasa d'un animal, con yerbes arumáticas y diferentes especies (sal, pimentón, ayu, romeru..). Dependiendo de les rexones o países au se faiga, la carne pue ser de desemeyaes partes del animal (gochu, xata, caballu..) dende carne magro, hasta llardu, sangre, llingua o fégadu.
Arriendes de la carne, tamién se puen embutir otros alimentos como cebolla, güevu, fariña, arroz...
Los embutíos puen dividise en dos grandes grupos:
Embutíos curaos: Son los que se faen y déxense ensugar, colingaos de cañes pa qu'ensuguen al aire, o con fumu y xíntense crudos. Por exemplu, n'Asturies tenemos:
- el chorizu;
- l'andoya, el butieḷḷu, el chosco (80% llombu o xata, 15% de llingua, sal, pimentón y ayu. Faise curáu-afumáu y embútese nel estómadu del gochu, en conceyos como Tinéu, y Cangas del Narcea);
- la típica morciella prieta, ensugada o afumada con lleña, que recibe'l nome de fariñona o fariñón en Candás y Lluanco (fresca, con güevu crudu, fariña de maíz y oréganu);
- y la moscancia que ye una mena de morciella fresco ellaborao con poca sangre y que se desemeya de la morciella en que ente los sos ingredientes améstase-y sebu de vacunu (cásique siempres xatu) o corderu, que-y da un arume inconfundible.
Embutíos cocíos: Como la llonganiza;
- l'emberzáu, tamién denomáu Boronchu o pantrucu: fechu a bas de sangre, tocín, fariña de maíz, cebolla picao, güevu esbatuxáu y davezu migues de pan too ello metío nuna fueya de berza que cuézse o fríese'en llonxes, según les zones (Onís, Ribeseya...)
