Abies lasiocarpa

De Wikipedia
Abies lasiocarpa
Estáu de caltenimientu
Esmolición menor (LC)
Esmolición menor (IUCN 2.3)[1]
Clasificación científica
Reinu: Plantae
División: Pinophyta
Clas: Pinopsida
Orde: Pinales
Familia: Pinaceae
Xéneru: Abies
Especie: Abies lasiocarpa
(Hooker) Nuttall
Distribución
Distribución del Abies lasiocarpa.
Distribución del Abies lasiocarpa.
Consultes
Royal Botanic Gardens, Kew Royal Botanic Gardens, Kew
World Flora Online World Flora online
[editar datos en Wikidata]
Corteza del abetu alpín.

Abies lasiocarpa o abetu alpín ye una especie arbórea perteneciente a la familia de les pinacees.

Distribución y hábitat[editar | editar la fonte]

Ye un abetu del oeste norteamericanu, orixinariu de los montes del Yukón, la Columbia Británica y l'oeste d'Alberta en Canadá; sureste d'Alaska, Washington, Oregón, Idaho, oeste de Montana, Wyoming, Utah, Colorado, Nuevu Méxicu, Arizona, nordeste de Nevada y los Trinity Alps nel noroeste de California nos Estaos Xuníos. Apaez en grandes altores, dende 300–900 m nel norte del so área de distribución (raramente a nivel del mar nel estremu norte), a 2.400-3.650 m nel sur del so área; de normal alcuéntrase na llinia d'árboles o xustamente per debaxo.

Abetu alpín nel Parque nacional Olympic.
Abetu alpín nel Parque Nacional del Monte Rainier.
Detalle
Fueyes
Conos

Descripción[editar | editar la fonte]

Ye un árbol de medianu tamañu que crez hasta los 20 m d'altu, escepcionalmente hasta 40–50 m, con un tueru d'alredor de 1 m de diámetru, y la so coronación ye bien estrecha. La corteza nos exemplares jívenes ye nidiu, gris, y con burbuyes de resina, volviéndose más rugosa y fisurada cola edá. Les fueyes son acículas planes, de 1,5–3 cm de llargu, col fexe de verde glauco con una ancha llinia d'estoma y dos bandes d'estomas blanques nel viesu. Los conos tán argutos, tienen de 6–12 cm de llargu, color púrpura coritu escuru con una pubescencia fina de color pardu amarellentáu, cuando maurecen vuélvense pardes y se desintegran pa lliberar les granes a principios de la seronda.

Variedaes[editar | editar la fonte]

Hai dos o trés taxa nel abetu alpín, trataes de forma bien distinta por dellos autores:

  • El mesmu Abies lasiocarpa en sentíu estrictu, al que n'inglés se llama "Abetu subalpino del Cordal Costeru" (Coast Range Subalpine Fir) ye la forma típica de la especie, y apaez na Cadena costera del Pacíficu, el Parque nacional Olympic y la cordal de les Cascaes dende'l sureste d'Alaska (montes Panhandle) escontra'l sur hasta California.
  • El que n'inglés llamen Abetu alpín de los Montes Rocosos (Rocky Mountains Subalpine Fir) ta bien estrechamente emparentáu y el so estatus ye aldericáu, o bien se-y considera una especie distinta, Abies bifolia, o bien una variedá del abetu alpín "del cordal Costeru" Abies lasiocarpa var. bifolia, o nun se-y estrema d'un A. lasiocarpa típicu n'absolutu. Apaez nos Montes Rocosos dende'l sureste d'Alaska (cordal d'Alaska) escontra'l sur hasta Colorado. Estremar na composición de la resina, y nos repulgos de la fueya nueva que son pardu amarellentaes, non acolorataes. Flora of North America tratar como una especie distinta (vease enllaces esternos, embaxo); el Departamentu d'Agricultura de los Estaos Xuníos (USDA) incluyir dientro del within A. lasiocarpa ensin distinción.
  • L'Abies lasiocarpa var. arizonica, apaez n'Arizona y en Nuevu Méxicu. Estremar en que'l so corteza ye más gruesa, acorchada y la xamasca ye más intensamente glauco. La composición de la so resina averar a la A. bifolia más qu'a la típica A. lasiocarpa, anque la cominaciín "Abies bifolia var. arizonica" nun foi formalmente publicada. La Flora of North America incluyir dientro de A. bifolia ensin distinción; el USDA tratar como una variedá distintiva de A. lasiocarpa.

Usos[editar | editar la fonte]

La madera s'una con propósitos estructurales xenerales y la industria papelera. Ye tamién un árbol de Navidá popular. Abies lasiocarpa var. arizonica ye un árbol ornamental popular, que se cultiva pol so intensu xamasca azul glauco.

Delles tribus indies del pandu beben o se asean nuna fervinchu d'abetu alpín pa purificarse o faer que-yos creza'l pelo.[2]

Taxonomía[editar | editar la fonte]

Abies lasiocarpa describióse por (Hooker) Nuttall y espublizóse en The North American Sylva 3: 138. 1849.[3]

Etimoloxía

Abies: nome xenéricu que vien del nome llatín de Abies alba.[4]

lasiocarpa: epítetu llatín que significa "frutu lanudo".[5]

Sinonimia
  • Abies amabilis Parl.
  • Abies balsamea f. amacera (Beissn.) B.Boivin
  • Abies balsamea subsp. lasiocarpa (Hook.) B.Boivin
  • Abies bifolia A.Murray bis
  • Abies concolor var. lasiocarpa (Hook.) Beissn.
  • Abies grandis var. lasiocarpa (Hook.) Lavallée
  • Abies lasciocarpa Sarg.
  • Abies subalpina Engelm.
  • Abies subalpina var. fallax Engelm.
  • Picea bifolia A.Murray bis
  • Picea lasiocarpa (Hook.) A.Murray bis
  • Pinus lasiocarpa Hook. basónimu[6][7]
var. arizonica (Merriam) Lemmon
  • Abies arizonica Merriam
  • Abies balsamea var. arizonica (Merriam) B.Boivin
  • Abies bifolia var. arizonica (Merriam) O'Kane & K.D.Heil
  • Abies lasiocarpa subsp. arizonica (Merriam) A.E.Murray
  • Pinus beissneri Voss

Ver tamién[editar | editar la fonte]

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. Conifer Specialist Group (1998). Abies lasiocarpa. 2006 Llista Roxa d'Especies Amenazaes IUCN. IUCN 2006. Consultáu'l 12 May 2006.
  2. Hunn, Eugene S. (1990). Nch'i-Wana, "The Big River": Mid-Columbia Indians and Their Land. University of Washington Press, páx. 351. ISBN 0-295-97119-3.
  3. «Abies lasiocarpa». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 21 de xineru de 2013.
  4. En Nomes Botánicos
  5. N'Epítetos Botánicos
  6. Abies lasiocarpa en PlantList
  7. «Abies lasiocarpa». World Checklist of Selected Plant Families.

Bibliografía[editar | editar la fonte]

  1. Bailey, L. H. & E. Z. Bailey. 1976. Hortus Third i–xiv, 1–1290. MacMillan, New York.
  2. Cody, W. J. 1996. Fl. Yukon Terr. i–xvii, 1–669. NRC Research Press, Ottawa.
  3. Cronquist, A. J., A. H. Holmgren, N. H. Holmgren & Reveal. 1972. Vascular Plants of the Intermountain West, U.S.A. 1: 1–271. In A. J. Cronquist, A. H. Holmgren, N. H. Holmgren, J. L. Reveal & P. K. Holmgren (eds.) Intermount. Fl.. Hafner Pub. Co., New York.
  4. Flora of North America Editorial Committee, e. 1993. Pteridophytes and Gymnosperms. 2: i–xvi, 1–475. In Fl. N. Amer.. Oxford University Press, New York.
  5. Hitchcock, C. H., A. J. Cronquist, F. M. Ownbey & J. W. Thompson. 1969. Vascular Cryptogams, Gymnosperms, and Monocotyledons. 1: 1–914. In Vasc. Pl. Pacif. N.W.. University of Washington Press, Seattle.
  6. Hultén, E. 1968. Fl. Alaska i–xxi, 1–1008. Stanford University Press, Stanford.
  7. Jepson, W. L. 1909. Fl. Calif. vol. 1. 578 pp. Cunningham, Curtiss & Welch, San Francisco.
  8. Moss, E. H. 1983. Fl. Alberta (ed. 2) i–xii, 1–687. University of Toronto Press, Toronto.
  9. Porsild, A. E. & W. Cody. 1980. Vasc. Pl. Continental Northw. Terr. Canada i–viii, 1–607. National Museum of Natural Sciences, Ottawa.
  10. Scoggan, H. J. 1978 [1979]. Pteridophyta, Gymnospermae, Monocotyledoneae. 2: 93–545. In Fl. Canada. National Museums of Canada, Ottawa.

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]