Sumatra

Coordenaes: 0°00′00″N 101°59′49″E / 0°N 101.997°E / 0; 101.997
De Wikipedia
Sumatra
Sumatra (id)
Situación
Tipu islla
Parte de Islles mayores de la Sonda
Asitiáu en Océanu Índicu
Coordenaes 0°00′00″N 101°59′49″E / 0°N 101.997°E / 0; 101.997
Sumatra alcuéntrase n'Indonesia
Sumatra
Sumatra
Sumatra (Indonesia)
Datos
Altitú media 12 m
Puntu más altu Kerinci (es) Traducir
Superficie 473 481 km²
Población 60 000 000[1]
Fusu horariu huso horario estándar occidental de Indonesia (es) Traducir
Llonxitú 1700 km
Cambiar los datos en Wikidata

Sumatra o Sumatera ye una gran islla del Sureste asiáticu alcontrada n'agües del océanu Índicu y perteneciente a Indonesia. Con una superficie de 473 605 km², ye la 6ª islla más grande del mundu y la mayor islla d'Indonesia.[nota 1]

Nel añu 2010 tenía una población de 50 365 538 habitantes (el 22 % de la población total d'Indonesia) y la ciudá más grande yera Medan con 2 109 330 d'habitantes. El 87 % de la población de Sumatra créese que son musulmanes.

Sumatra tien una gran variedá d'especies vexetales y animales, pero perdió casi'l 50 % de la so selva tropical nos postreros 35 años y tien munches especies en peligru críticu d'estinción, como'l tigre de Sumatra, el rinoceronte de Sumatra y el orangután de Sumatra.

Hai evidencies d'asentamientos de colonos en Sumatra del añu 500 e.C. y na islla floriaron dellos reinos importantes. I Ching, un monxu budista chinu, estudió sánscritu y pasó cuatro años de la so vida trabayando en Palembang. El viaxeru Marco Polo visitó la islla en 1292.

Etimoloxía[editar | editar la fonte]

Sumatra yera conocida na antigüedá colos nomes en sánscritu de Swarnadwīpa («Islla d'Oru») y Swarnabhūel mio («Tierra d'Oru»), debíu probablemente a los depósitos d'oru de les tierres altes de la islla.[2] La primer obra que menta'l nome de Sumatra foi'l nome srivijayanu de Haji (rei) Sumatrabhumi («El rei de la tierra de Sumatra»),[3] qu'unvió un emisariu a China, en 1017. Los xeógrafos árabes, ente los sieglos X-XIII, llamaben a la islla Lamri (Lamuri, Lambri o Ramni), en referencia a un reinu cerca de l'actual Banda Aceh, que foi'l primeru nel que desembarcaron los sos comerciantes.

A finales del sieglu XIV el nome de Sumatra fíxose popular, en referencia al Reinu de Samudra Pasai, que yera una potencia n'ascensu, hasta que foi sustituyíu pol sultanatu de Aceh. El sultán Alauddin Shah de Aceh, en cartes escrites en 1602 dirixíes a la reina Sabela I d'Inglaterra, referir a sigo mesmu como «rei de Aceh y Samudra».[4] La pallabra, tamién en sánscritu de Samudra, (समुद्र), significa «xunta xuntes de les agües, mar o océanu».[5]

Dempués de la llegada del Islam al archipiélagu nel sieglu XIII, la islla tamién foi llamada polos viaxeros musulmanes como Andalas,[6] una voz derivada d'Al-Andalus, pa comparar los florecientes reinos islámicos de Sumatra nel estremu oriental del mundu musulmán como reflexu de la España musulmana n'estremu oeste. Los escritores europeos nel sieglu XIX afayaron que los indíxenes nun teníen un nome pa la so islla.[7]

Xeografía[editar | editar la fonte]

Vista del llagu Toba.

La exa mayor de la islla, d'unos 1790 km de llargor, va aproximao de noroeste a sureste, cruciando'l Ecuador cerca del centru. Nel so puntu más anchu la islla tien 435 km. L'interior de la islla ta apoderáu por dos rexones xeográfiques: los montes Barisan, na parte oeste, y les llanures pantanoses, nel este.

La islla ta na parte noroccidental del archipiélagu malayu y forma parte del grupu d'islles mayores de la Sonda. La islla ta nel océanu Índicu y tien como llendes

L'escayu dorsal de la islla ye la cadena de los montes Barisan, siendo'l puntu más altu, el volcán activu monte Kerinci (con 3805 m), que s'atopa aproximao nel puntu mediu del cordal. L'actividá volcánica d'esta rexón dotar de tierra fértil y bellos paisaxes, por casu, la contorna del llagu Toba. Tamién contién depósitos de carbón y d'oru. L'actividá volcánica ye por cuenta de que Sumatra ta nel aniellu de fueu del Pacíficu», siendo tamién la razón pola cual Sumatra tuvo dalgunos de los terremotos más poderosos enxamás rexistraos: en 1833, 2004, 2005 y setiembre de 2007.

Al este, dellos grandes ríos acarreten llimu de los montes y formen la vastes tierres baxes, una rexón chiscada de llamargues y árees pantanoses. A pesar de ser na so mayoría desaparente pal cultivu, na actualidá la zona ye de gran importancia económica pa Indonesia, yá que produz aceite «percima y per debaxo del suelu»: l'aceite de palma y el petroleu.

Sumatra ye'l mayor productor de café d'Indonesia. Dellos llabradores pequeños cultiven café arábigo (Coffea arabica) nes tierres altes, ente que'l Robusta (Coffea canephora) atópase nes tierres baxes. El café arábigo de les rexones de Gayo, Lintong y Sidikilang ye davezu procesáu usando la téunica del Giling Basah (escorteyáu n'húmedu), lo que-y da un cuerpu pesáu y baxa acidez.[8]

La mayor parte de Sumatra solía tar cubierta por selva tropical, llar pa especies como'l orangután, el tapir, el rinoceronte de Sumatra y el tigre de Sumatra, y delles plantes úniques, como la rafflesia. Desafortunadamente, el desenvolvimientu económicu xunto cola corrupción y baltar illegal amenaciaron gravemente la so esistencia. Inclusive nin les árees protexíes salváronse de la destrucción.

La islla, por altitú, ye la quinta más elevada del mundu y la tercera nel archipiélagu indonesiu.

División alministrativa[editar | editar la fonte]

La islla de Sumatra pertenez a Indonesia y, alministrativamente, ta estremada nes siguientes provincies (dalgunes inclúin islles menores cercanes):

Nome Superficie (km²) Pobalación
censu 2000
Población
censu 2010
Población
estimao 2014
Capital
Aceh 57,956.00 4,073,006 4,486,570 4,731,705 Banda Aceh
Sumatra Septentrional
(Sumatera Utara)
72,981.23 11,642,488 12,326,678 13,527,937 Medan
Sumatra Occidental
(Sumatera Barat)
42,012.89 4,248,515 4,845,998 5,098,790 Padang
Riau 87,023.66 3,907,763 5,543,031 6,359,790 Pekanbaru
Jambi 50,058.16 2,407,166 3,088,618 3,412,459 Jambi
Sumatra Meridional
(Sumatera Selatan)
91,592.43 6,210,800 7,446,401 7,996,535 Palembang
Bengkulu 19,919.33 1,455,500 1,713,393 1,828,291 Bengkulu
Lampung 34,623.80 6,730,751 7,596,115 7,972,246 Bandar Lampung
Bangka-Belitung
(Kepulauan Bangka Belitung)
16,424.14 899,968 1,223,048 1,380,762 Pangkal Pinang
Islles Riau
(Kepulauan Riau)
8,256.10 1,040,207 1,685,698 2,031,895 Tanjung Pinang
Total 480,847.74 42,616,164 50,613,947 54,339,256

Ciudaes más grandes[editar | editar la fonte]

Medan, la capital de la provincia de Sumatra Septentrional

Les mayores árees urbanes de Sumatra por población, tomando como referencia los cálculos de 2009 ellaboraos por The World Gazetteer,[9] son les siguientes:

Puestu Ciudá Provincia Población
1 Medan (capital provincial) Sumatra Septentrional 1 770 000
2 Palembang (capital provincial) Sumatra Meridional 1 277 000
3 Padang (capital provincial) Sumatra Occidental 986 000
4 Bandar Lampung (capital provincial) Lampung 940 000
5 Pekanbaru (capital provincial) Riau 796 000
6 Jambi (capital provincial) Jambi 457 000
7 Bengkulu (capital provincial) Bengkulu 386 000
8 Banda Aceh (capital provincial) Aceh 295 000
9 Pematang Siantar Sumatra Septentrional 205 000
10 Lubuklinggau Sumatra Meridional 201 000

Demografía[editar | editar la fonte]

Sumatra nun ta bien densamente poblada (45 millones de persones nun área mayor que Alemaña). Les rexones más populoses inclúin la mayoría de Sumatra Utara y la tierra alta central en Sumatra Barat, ente que los mayores centros urbanos son Medan y Palembang.

La población ye d'orixe malayu compuesta de munches tribus distintes, que falen 52 llinguaxes distintos. La mayoría d'esos grupos, sicasí, comparten tradiciones bien similares y les distintes llingües tán bien rellacionaes. La población malayoparlante apodera la mariña este, ente que la población del sur y del interior central fala llinguaxes rellacionaos col malayu, tales como'l Lampung y el Minangkabau. La tierra alta de Sumatra del norte ta habitada polos bataks, ente que la mariña norte ta apoderada polos acehs. Minoríes étniques chines tán presentes tamién nos centros urbanos.

Una mayoría de la población en Sumatra son musulmanes. La mayoría de los bataks del centru son cristianos protestantes —la relixón foi estendida polos holandeses. El restu sigue'l hinduismu, budismu, catolicismu y creencies tradicionales chines.

Historia[editar | editar la fonte]

Un antiguu nome pa Sumatra foi Swarna Dwipa, o Islla d'Oru, aparentemente basáu nel fechu de que mines de les tierres altes de Sumatra esportaben oru dende dómines bastante tempranes.

Col so llocalización na ruta comercial ente India y China, floriaron delles villes comerciales, especialmente na mariña este, y fueron influyíes poles relixones indies. La más notable d'elles ye la Srivijaya, una monarquía budista con centru no qu'agora ye Palembang. Apoderando la rexón por aciu el comerciu y la conquista mientres los sieglos del VII al IX, el reinu ayudó a estender la cultura malaya por tou Sumatra, la península Malaya y l'oeste de Borneo. L'imperiu ye talasocrático, sicasí, significando que nun estendía la so influencia bien lloñe de la zona costera.

La influencia de Srivijaya esmorecer nel sieglu XI. La islla foi suxeta a conquista dende los reinos javaneses, primero Singhasari y dempués Majapahit. Coles mesmes, l'islam viaxó hasta Sumatra, estendiéndose al traviés de contactos con comerciantes árabes ya indios.

A la fin del sieglu XIII, el monarca del reinu de Samudra (agora en Aceh) convirtiérase al islam. Ibn Battuta, que visitó'l reinu mientres el so viaxe, pronunció'l nome del reinu "Sumatra", d'ende'l nome de la islla. Samudra foi asocedíu pol poderosu sultanatu de Aceh, que sobrevivió hasta'l sieglu XX.

Nel añu 1509 llegaron a la islla los portugueses so les órdenes de Figueira. Y en 1511 dempués de la conquista de Malaca, los portugueses fundaron dellos establecimientos, pero los sultanes d'Achim y Padang destruyeron diches colonies en 1523. El navegante holandés Hautman intentara entablar rellaciones en 1599 con Achim, pero esti enfotu costó-y la vida. En 1600 la Compañía Holandesa de les Indies Orientales apoderar de dellos puntos de la islla, estableciendo en 1618 la factoría de Djambai, y dos años dempués otres nel reinu de Palembang. En 1662 la Compañía Holandesa impunxo un tratáu cola reina de Achim coles mires de formar un protectoráu naquella rexón. D'esta manera la compañía acutóse l'esclusivu comerciu de la mariña suroeste de la islla. Más tarde, ente 1664 y 1669, construyéronse les factoríes de Padang, Baros, Adjis y Lampong. Mentanto los ingleses, que yá en 1685 establecer en Benkulen, tuvieron que soportar numberosos conflictos armaos colos holandeses y nativos del llugar. Nel añu 1811 fueron asesinaos los emplegaos y soldaos holandeses del fuerte de Palembang. Esti atentáu cometíu pola xente del sultán de Palembang tuvo de resultes una sangrienta guerra. La llucha duró hasta 1821, perdiendo'l sultán la so llibertá y tolos sos estaos. En 1824 Inglaterra arrenunció a les sos posesiones de Sumatra, a cambéu del territoriu qu'Holanda tenía en Malaca. En 1835 volvió alteriase la paz na islla de resultes de les predicciones de trés pelegrinos de La Meca. El gobiernu holandés acabó colos insurxentes, y esta guerra arruinó definitivamente'l yá amenorgáu poder políticu de los sultanes de Menangkabo. En 1850 sometióse Palembang, en 1856 la provincia de Lampong, en 1857 los países de Djambi y Indraguiri, en 1861 Labong y de 1864 a 1868 los territorios del llagu Rendau y Pasunrah. Holanda sostuvo una guerra hasta 1874 coles mires de someter el reinu de Achim, protexíu per Inglaterra hasta 1872, y vencíu en cuenta de les posesiones de Guinea.[10]

Economía mientres la ocupación holandesa[editar | editar la fonte]

Moneda española resellada pola Compañía Holandesa pa la so circulación en Sumatra.

Mientres la ocupación d'esti territoriu per parte de la Compañía Holandesa de les Indies Orientales (Vereenigde Oostindische Compagnie o VOC) yera común l'usu de distintes monedes estranxeres. Pa garantizar la so circulación se estamparon distintes contramarcas sobre pieces de 8 reales españoles, 5 francos franceses y talers de María Teresa d'Austria. La contramarca consistía nun punzón circular de 14 a 17 milímetros que llevaba les sigles «VOC».[11]

Flora y fauna[editar | editar la fonte]

Notes[editar | editar la fonte]

  1. Hai dos islles mayores, Borneo y Nueva Guinea, pero compartir ente Indonesia y otros países.

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. URL de la referencia: https://worldpopulationreview.com/regions/sumatra-population.
  2. Drakard, Jane (1999). A Kingdom of Words: Language and Power in Sumatra (n'inglés). Oxford University Press. ISBN 983560035X.
  3. Munoz. Early Kingdoms (n'inglés), páx. 175.
  4. Sneddon, James N. (2003). The Indonesian language: its history and role in modern society (n'inglés). UNSW Press, páx. 65. ISBN 0868405981, 9780868405988.
  5. Macdonell, Arthur Anthony (1924). A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis (n'inglés). Motilal Banarsidass Publ., páx. 347. ISBN 8120820002, 9788120820005.
  6. Indonesia Islands Map Travel Information
  7. Reid, Anthony (2005). An Indonesian Frontier: Acehnese and Other Histories of Sumatra (n'inglés). National University of Singapore Press. ISBN 9971692988.
  8. Specialty Coffee Association of Indonesia (2008): [1], Retrieved 2008-08-08
  9. Helders, Stefan. «Indonesia: largest cities and towns and statistics of their population» (inglés). World Gazetteer. Archiváu dende l'orixinal, el 26 de payares de 2015. Consultáu'l 21 d'abril de 2009.
  10. José Saínz Ramírez: "Colonies Imperiales", imprenta Nacinal, 1942, Madrid.
  11. José Antonio de la Fuente: La plata de la Nao de China, Muséu d'Arte Oriental de Salamanca, imprenta comercial Segovia, 2008.

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]