Robert Brown
Robert Brown (21 d'avientu de 1773, Montrose – 10 de xunu de 1858, Londres) foi un médicu, ciruxanu y botánicu escocés formáu na Universidá d'Edimburgu. Amás de pol so descomanáu trabayu d'escoyeta de la flora d'Australia, ye recordáu por haber afitáu'l términu "nucleu celular" y por afayar el movimientu de baturiciu de les partícules sobre la superficie de l'agua (denomináu movimientu browniano nel so honor), anque nun supo determinar les sos causes (el fenómenu sería esplicáu en términos de cinemática molecular por Albert Einstein en 1905).
Semblanza
[editar | editar la fonte]Apuntar nel reximientu de Fencibles como ciruxanu en 1795. Aceptó un puestu a bordu del Investigator como naturalista al cargu de Mathews Findler, que taba a puntu de zarpar nun viaxe cartográficu a Australia. Mientres trés años efectuó una acabada investigación recoyendo unos 3400 especímenes, de los qu'unos 2000 yeren nuevos pa la ciencia. Una parte d'esta coleición perder nel viaxe na Porpoise, en ruta a Londres.
Permaneció n'Australia hasta mayu de 1805. Mientres cinco años investigó sobre'l material recoyíu. En 1810, publicó los resultaos de les sos recueyes na so obra Prodromus Florae Novae Hollandiae et Insulae Van Diemen, la primer rellación taxonómica de la flora d'Australia.
Describió unes 1200 especies nueves pa la ciencia provenientes d'Australia occidental.[6]
Nun artículu científicu que lleó na Sociedá Linneana (Londres) en 1831 y que publicó en 1833, Brown dio nome al nucleu de les célules eucariotes. El nucleu yá fuera reparáu antes, quiciabes yá en 1682 pol microscopista neerlandés Anton van Leeuwenhoek. En 1802, Franz Bauer dibuxara'l nucleu como una carauterística normal de les célules vexetales. Pero Brown foi quien-y dio'l nome que lleva hasta l'actualidá (dándo-y creitu a les ilustraciones de Bauer). Tanto Bauer como Brown creíen que'l nucleu nun yera universal; y Brown pensaba que taba confináu puramente a les monocotiledónees.[7]
En 1827, esaminando granos de polen, espores de mofos, y Equisetum suspendíos n'agua al microscopiu, Brown reparó diminutes partícules con vacuolas nos granos de polen executando un continuu movimientu aleatoriu. Depués reparó'l mesmu movimientu en partícules de polvu, anulando la so anterior hipótesis que'l movimientu deber a que'l polen tenía vida. Él mesmu nun pudo dar una teoría explicatoria d'esi movimientu, denomináu más tarde movimientu browniano nel so honor.
Física
[editar | editar la fonte]El movimientu circulatoriu de les partícules en suspensiones aguacientes lleva'l so nome, movimientu browniano,[8] foi descritu orixinalmente en 1785 por Jan Ingenhousz en partícules de carbón suspendíes n'alcohol. Marian Smoluchowski, casi simultáneamente con Albert Einstein, describió matemáticamente el fenómenu.
Botánica
[editar | editar la fonte]El so nome conmemorar nel xéneru de yerbácees d'Australia Brunonia, y en numberoses especies australianes: Eucalyptus brownii, el mofu Tetrodontium brownianum, especie qu'afayó mientres se criaba en Roslin, Edimburgu mientres yera estudiante. Entá puede trátela nel sitiu del so descubrimientu.[9]
Publicaciones
[editar | editar la fonte]Ver tamién
[editar | editar la fonte]- Primeros viaxes d'esploración científica
- micólogos
- Llista de botánicos pola abreviatura del autor
- Movimientu browniano
- Llista de naturalistes y epónimos
Abreviatura
[editar la fonte]L'abreviatura R.Br. emplégase pa indicar a Robert Brown como autoridá na descripción y clasificación científica de los vexetales. (consulta la llista de tolos xéneros y especies descritos por esti autor nel IPNI).
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ 1,0 1,1 Afirmao en: Gran Enciclopedia Soviética (1969–1978). Títulu: Броун Роберт. Data de consulta: 28 setiembre 2015. Editorial: Большая Российская энциклопедия. Llingua de la obra o nome: rusu. Data d'espublización: 1969.
- ↑ 2,0 2,1 Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
- ↑ Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
- ↑ «Award winners : Copley Medal» (inglés). Royal Society. Consultáu'l 30 avientu 2018.
- ↑ Afirmao en: www.accademiadellescienze.it. Accademia delle Scienze di Torino ID: robert-brown. Data de consulta: 1r avientu 2020. Llingua de la obra o nome: italianu.
- ↑ http://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Brown%2C_Robert
- ↑ Harris, Henry (1999): The birth of the cell (páxs. 76-81). Yale University Press.
- ↑ Brown, R. (1828): «On particles contained in the pollen of plants; and on “the general existence of active molecules in organic and inorganic bodies”», artículu n'inglés na revista Philosophical Magacín, 4, páxs. 161-173. Londres, 1828.
- ↑ "Bryology (mosses, liverworts and hornworts)" Royal Botanic Garden Edinburgh. Vistu 15 de mayu de 2008.
- «Robert Brown», Índiz Internacional de Nomes de les Plantes (IPNI), Real Xardín Botánicu de Kew, Herbariu de la Universidá de Harvard y Herbariu nacional Australianu (eds.), http://www.ipni.org/ipni/authorsearch?id=1192-1&query_type=by_id&output_format=object_view.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]- Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Robert Brown.
Wikispecies tien un artículu sobre Robert Brown. |
- Homes
- Botánicos y botániques con abreviatura d'autor
- Persones nacíes en 1773
- Persones finaes en 1858
- Wikipedia:Revisar traducción
- Naturalistes d'Escocia
- Micólogos y micólogues d'Escocia
- Briólogos y briólogues d'Escocia
- Esploradores d'Escocia
- Pteridólogos y pteridólogues d'Escocia
- Paleobotánicos y paleobotániques
- Curadores d'Escocia
- Ciruxanos d'Escocia
- Escritores en llatín
- Miembros de la Royal Society
- Medaya Copley
- Plantes descrites por Robert Brown
- Wikipedia:Páxines con enllaces interllingüísticos