Saltar al conteníu

Krio

De Wikipedia
Krio
Krio
Faláu en Bandera de Sierra Lleona Sierra Lleona
Bandera de Guinea Ecuatorial Guinea Ecuatorial
Rexón África occidental
Falantes ~500 mil[1]
Familia Criollu

  Cr. de base inglesa
    Krio

Alfabetu Llatín
Estatus oficial
Oficial en Nengún país
Reguláu por Nun ta reguláu
Códigos
ISO 639-1 nengún
ISO 639-2 {{{iso2}}}
ISO 639-3 kri

El krio ye un idioma criollu desenvueltu en Sierra Lleona, principalmente na capital, Freetown, polos descendientes d'esclavos lliberaos estauxunidenses y cimarrones xamaicanos a partir del sieglu XVIII.

Orixe y desenvolvimientu

[editar | editar la fonte]

Tres l'apaición de llingües criollas basaes nel idioma inglés nel área del África occidental nel sieglu XVIII, y cola fundación de Freetown en 1792, estos pidgin presistentes fueron progresivamente incorporaos na fala de dellos grupos en Sierra Lleona ente 1787 y 1855. El pidgin inicial gradualmente evolucionó escontra un llinguaxe estable, la llingua materna de los descendientes d'aquelles primeres comunidaes, y la llingua franca de Sierra Lleona.[2]

Na década de 1960, Thomas Decker tradució delles obres de Shakespeare al krio, y compunxo poesía orixinal en krio. Na década de 1980 el Nuevu Testamentu foi traducíu a krio.

Carauterístiques

[editar | editar la fonte]

L'idioma krio ye la llingua franca d'unos 4 millones de sierraleoneses o otros grupos étnicos y los miles de decendentes krios d'otres partes d'África Occidental. Ye la llingua materna d'unes 500.000 persones. Contién elementos del idioma yoruba y del idioma igbo. Acordies colos datos disponibles en 2011, el krio yera faláu pol 90% de la población de Sierra Lleona.[3]

El pichi ye una llingua falada en Guinea Ecuatorial derivada del krio, que llegó per primer vegada a la isla de Bioko lleváu polos pobladores africanos que veníen de Freetown, Sierra Lleona, en 1827. El pichi ye'l segundu idioma más faláu nel país, namái por detrás del fang y siguíu de cerca pol bubi.[4] Emplegada principalmente polos fernandinos, grupu étnicu establecíu en Bioko, y ta bastante influyida pol español, idioma oficial de Guinea Ecuatorial.

Esisten tamién comunidaes de falantes de krio en Gambia, Nixeria y Camerún.[5]

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. Krio nel Ethnologue (17th ed., 2013).
  2. Fourah Bay College, Freetown: Guide to Krio, (held at SOAS Univ. of London Library, 195?).
  3. «Sierra Leone». The World Factbook. CIA. Archiváu dende l'orixinal, el 2007-06-12. Consultáu'l 15 de setiembre de 2011.
  4. Gramática del Pichi, Kofi Yakpo, 2010 ISBN 978-84-937497-4-3
  5. A. Wyse: Krios of Sierra Leone, Londres (1989).

Bibliografía

[editar | editar la fonte]

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]
Wikimedia Incubator
Wikimedia Incubator