Västerås

Coordenaes: 59°37′02″N 16°32′32″E / 59.617319°N 16.542157°E / 59.617319; 16.542157
De Wikipedia
Västerås
Alministración
PaísBandera de Suecia Suecia
Provincies Provincia de Västmanland
Conceyu Västerås
Tipu d'entidá área urbana de Suecia (es) Traducir[1]
Nome oficial Västerås (sv)[2]
Nome llocal Västerås (sv)
Códigu postal 72X XX
Xeografía
Coordenaes 59°37′02″N 16°32′32″E / 59.617319°N 16.542157°E / 59.617319; 16.542157
Västerås alcuéntrase en Suecia
Västerås
Västerås
Västerås (Suecia)
Superficie 50.43 km²
Altitú 17 m
Demografía
Población 128 660 hab. (31 avientu 2020)
Porcentaxe 100% de Västerås
45.82% de Provincia de Västmanland
1.22% de Suecia
Densidá 2551,26 hab/km²
Más información
Prefixu telefónicu 021
Estaya horaria UTC+01:00 (horariu estándar)
UTC+02:00 (horariu de branu)
vasteras.se
Cambiar los datos en Wikidata
Planu de la ciudá de Västerås
Bandy, ABB Arena Syd

Västerås (/vɛstər'oːs/ tr.: vesterós) ye una ciudá asitiada na comuña de Västerås, en Suecia central, a unos 100 quilómetros al oeste d'Estocolmu, na provincia de Västmanland. Ye la capital de la Provincia de Västmanland, y del obispáu y la comuña de Västerås. La ciudá tien aproximao 138 700 habitantes (2011) y ye la quinta ciudá en población de Suecia.[3]

La ciudá atópase arredolada por vastos montes de coníferes al norte, este y oeste, dexando al sur el llagu Mälar col qu'hai conexón marítima hasta'l mar Bálticu. L'altitú na ciudá asitiar ente 40-60 m sobre'l nivel del mar con un máximu de 65 m. El paisaxe ye de roca primaria bien planu y bien sedáu nel que s'alternen campos, montes y llagos. Coles mesmes dientro del área metropolitana atópase'l ríu Svartån que desagua nel llagu Mälaren onde s'atopen tres árees portuaries: al suroeste, el puertu Industrial y comercial destináu al tresporte marítimu; y al sur y suroeste dos puertos que conformen l'área recreativa más grande d'Escandinavia destinada a esta actividá.

La forma de la ciudá ye concéntrica y ye travesada d'este a oeste pela autovía Y-18 (Estocolmo-Gotemburgu) dexar una curtia distancia ente los suburbios y el centru. La rede de carril bici ye bien estensa contabilizándose casi 300 km. Tán compuestos principalmente de carriles separaos de la vía automovilística a lo llargo de lo cual los usuarios percorrer pueden llargues distancies d'un estremu a otru. Identifíquense 8 parques o zones verdes afitaes asitiaes na ciudá como son el Xardín Botánicu, el Djäknebergets, La Fonte Master; Rudbeck Park; Parque de la Ciudá (parque de la Ciudá en Västerås central); Tessinparken; Utanbyparken (Un pequeñu parque con plantíos perennes); y el Vasa Park.

Al oeste de la ciudá atopa l'aeropuertu de Västerås utilizáu principalmente pola compañía de baxu costu Ryanair.[4]

Historia[editar | editar la fonte]

Ye una de les ciudaes más antigües de Suecia y del norte d'Europa. El so nome provién de Västra Aros (lliteralmente, «desaguada del oeste»), que se refier a la parte occidental del estuariu del Svartån («El ríu Negru» en suecu). La rexón tuvo poblada dende la yera viquinga. Nel sieglu XI yera yá la segunda ciudá más grande de Suecia, llegando a tener un arzobispáu nel sieglu XII. Darréu construyéronse una catedral y un monesteriu. Mientres el reináu de Gustavo Vasa amplióse'l castiellu de Västerås por que sirviera de sede d'una fuerte guarnición militar. Mientres la so dómina, la ciudá foi tamién residencia real y llugar de deliberación del parllamentu suecu (Riksdag). El primer escudu d'armes de la ciudá data de fines del sieglu XIII.

Actualidá[editar | editar la fonte]

Västerås ye conocida como una ciudá industrial, pero tamién nel comerciu minorista y la loxística. La ciudá quier estremase como Västerås - Mälarstaden, que significa "la ciudá de Västerås, xunto al llagu Mälaren," col fin d'atraer a los turistes y nuevos habitantes, según a los estudiantes a la universidá local, la Universidá Mälardalen (aproximao 16 000 estudiantes matriculaos en Västerås y nel cercanu Eskilstuna). Västerås tien el puertu comercial y recreativo a veres del llagu más grande d'Escandinavia nel llagu Mälaren. La ciudá tien un rascacielos cordialmente moteyáu Skrapan (El raspador), que tien el chigre de cócteles más altu allugáu de Suecia, llamáu Sky Chigre nel pisu 24 del edificiu. Västerås alluga "Power Big Meet", un eventu añal onde los propietarios de coches de gran potencia americana pueden quedar.

Clima[editar | editar la fonte]

Acordies cola clasificación del clima de Köppen, Västerås esperimenta un clima continental húmedu, con iviernos fríos y branos templaos.

Los branos suelen tener nubes y escamplaes, pero con un riesgu d'agües repentines. Les temperatures diurnes en xunetu na so mayoría ronden los 22 °C, pero dacuando pueden entepasar de 25 °C y n'ocasiones inclusive 30 °C.

Los iviernos son fríos, con una cubierta de nieve que polo xeneral dura dellos meses. Dellos iviernos pueden ser leves con crisis enllargaes ensin nieve nel suelu. El clima difier enforma si les mases d'aire tán llegando dende l'océanu Atlánticu o del continente euroasiático. Nel primer casu, podría esperase temperatures cimeres a 5 °C. Nel segundu casu, la temperatura nun puede alzase percima de -15 °C nel centru del día. El Llagu Mälaren polo xeneral conxelar dende xineru hasta finales de marzu.

La llectura de la temperatura oficial más alta de 36,0 °C rexistró'l 9 de xunetu de 1966. La temperatura más baxo de -36,5 °C rexistró'l 24 de xineru 1875.

  Parámetros climáticos permediu de Västerås (1961–1990) 
Mes Xin Feb Mar Abr May Xun Xnt Ago Set Och Pay Avi añal
Temperatura media (°C) -3.8 -3.8 -0.2 4.7 11.1 15.9 17.1 15.8 11.4 7.0 1.5 -2.2 6.2
Precipitación total (mm) 40.0 29.2 32.3 34.9 39.6 54.4 75.3 71.5 67.4 56.5 56.5 44.7 602.3
[ensin referencies]

Economía[editar | editar la fonte]

Industria[editar | editar la fonte]

En 1891 la Casa de la turbina, una pequeña presa hidroeléctrica foi construyida en Svartån nel centru de Västerås. Esto o fixo ANIMA ASEA, un gran fabricante d'equipos d'enerxía llétrica, pa concentrar les sos operaciones en Västerås. Dempués de la fusión en 1998 cola compañía d'enerxía nuclear Brown, Boveri & Cie, ASEA convertir en ABB. Como resultancia, Västerås foi'l llugar de la so sede.

Dende tomar de posesión de negociu nuclear de Westinghouse ABB ye propiedá de Westinghouse Electric. Atópase principalmente nel Complexu Mimer nel centru de la ciudá. Les instalaciones de producción tán en Finnslätten y Saltängen. Westinghouse Suecia produz combustible nuclear y ufierta servicios nucleares pal reactor d'agua en ebullición. A partir de 2014, Westinghouse Suecia poseiade 1000 emplegaos. La planta apurrió combustible a Ucraína dende l'añu 2005. El 11 d'abril de 2014, dempués de l'anexón rusa de Crimea, el contratu con Energoatom pa la Planta d'Enerxía Nuclear d'Ucraína del Sur estender hasta'l 2020.

Otres industries principales inclúin el tresporte como los Bombardier con dellos centros de distribución, caldereros Outokumpu Copper y de TI.

Panorama de Västerås dende'l llagu Mälaren
Panorama de Västerås dende'l llagu Mälaren

Almacén al per menor y el comerciu[editar | editar la fonte]

Una de les razones históriques que fixeron de Västerås una ciudá ye'l so allugamientu col ríu y el llagu Mälaren Svartån. La ciudá sigue siendo unu de los principales centros loxísticos en Suecia.

Västerås ye'l llugar de nacencia de la multinacional minorista de ropa H&M. La so primer tienda abrir nel centru de la ciudá en 1947.

Personaxes famosos[editar | editar la fonte]

Tresporte[editar | editar la fonte]

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. Afirmao en: Localities 2010. Páxina: 47. Editorial: Oficina Nacional de Estadística. Data d'espublización: 16 xunu 2010. ISSN: 1654-3823.
  2. Afirmao en: Statistiska tätorter 2018 – befolkning, landareal, befolkningstäthet. Data d'espublización: 24 ochobre 2019. Editorial: Oficina Nacional de Estadística.
  3. Estadístiques nel sitiu oficial de Västerås (fonte: Oficina Central d'Estadístiques sueca, 31-12-2011)
  4. Vuelos a Västerås nel sitiu web de Ryanair

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]