Pierre Louis Maupertuis

Pierre Louis Maupertuis
6. Sillón 8 de la Academia Francesa (es)
presidente
Vida
Nacimientu	Saint-Malo, 17 de xunetu de 1698
Nacionalidá	Francia
Muerte	Basilea, 27 de xunetu de 1759 (61 años)
Familia
Padre	René Moreau de Maupertuis
Hermanos/es	ver Louis-Malo Moreau de Saint-Elié (en) ;
Estudios
Direutor de tesis	Johann Bernoulli (es)
Llingües falaes	francés
Alumnu de	Johann Bernoulli (es)
Profesor de	Émilie du Châtelet; Pierre Charles Le Monnier
Oficiu	astrónomu, filósofu, matemáticu, físicu, naturalista, militar
Premios	ver miembru de la Royal Society (1728) ;
Influyencies	Gottfried Leibniz
Miembru de	Academia Francesa; Academia Prusiana de les Ciencies; Royal Society; Academia Francesa de les Ciencies; Real Academia de les Ciencies de Suecia; Academia de Ciencies de Rusia
Creencies
Relixón	catolicismu

Pierre-Louis Moreau de Maupertuis (17 de xunetu de 1698, Saint-Malo – 27 de xunetu de 1759, Basilea)^[5] foi un filósofu, matemáticu y astrónomu francés.

Obra[editar | editar la fonte]

Principiu de mínima aición[editar | editar la fonte]

Artículu principal: Principiu de mínima aición

El principiu de mínima aición establez qu'en tolos fenómenos naturales, una cantidá llamada "aición" tiende a ser embrivida. Maupertuis desenvolvió esti principiu a lo llargo de dos décades. Pa él, l'aición podía ser espresada matemáticamente como'l productu de la masa del cuerpu implicáu, la distancia percorrida y la velocidá a la que viaxa.

Bioloxía[editar | editar la fonte]

Embrioloxía[editar | editar la fonte]

Na so obra Vénus physique (1745) Maupertuis oponer a la teoría de la preformación del embrión entós en boga, afirmando que'l padre y la madre tienen una influencia asemeyada na heriedu. Maupertuis trata d'esplicar los fenómenos xenéticos a partir d'una teoría d'atraición físicu-química.

Evolución[editar | editar la fonte]

Pa Maupertuis, la naturaleza yera demasiáu heteroxénea como pa ser creada por diseñu. La so perspeutiva materialista y mecanicista (debida a la so conocencia de les teoríes newtonianas^[6] y les sos conocencies en redol al heriedu) dexáron-y desenvolver una teoría de la vida bastante próxima al bien posterior mutacionismo de Hugo de Vries (1848-1935). Según Maupertuis, les primeres formes de vida apaecieron por xeneración bonal a partir de combinaciones azarosas de materies inertes, molécules o xermes. A partir d'estes primeres formes de vida, una serie de mutaciones casuales nició una multiplicación siempres creciente d'especies. Maupertuis llega inclusive a postular la eliminación de los mutantes deficientes, convirtiéndose asina nun antecedente de la teoría de la seleición natural.^[7]

Obres[editar | editar la fonte]

Lettres

Sur figurar de la terre (1738)
Discours sur la parallaxe de la lune (1741)
Discours sur figurar des astres (1742)
Eléments de la géographie (1742)
Lettre sur la comète de 1742 (1742)
Accord de différentes loix de la nature qui avoient jusqu'ici paru incompatibles (1744)
Vénus physique (1745)
Astronomie nautique (1745 y 1746)
Les loix du mouvement et du repos déduites d'un principe metaphysique (1746)
Essai de cosmologie (1750).

Voltaire, Maupertuisiana, 1753

Eponimia[editar | editar la fonte]

El cráter llunar Maupertuis lleva esti nome na so memoria.^[8]
El asteroide (3281) Maupertuis tamién conmemora'l so nome.^[9]

Referencies[editar | editar la fonte]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Identificador GND: 118731998. Data de consulta: 12 agostu 2015. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
↑ Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
↑ «MacTutor History of Mathematics archive». Consultáu'l 12 xineru 2020.
↑ «academie-francaise.fr» (francés). Consultáu'l 7 xunetu 2020.
↑ Nos archivos de la ciudá de Saint-Malo, la so fecha de bautismu dase como 28 de setiembre de 1698. La fecha de nacencia real ye desconocida.
↑ The Man Who Flattened the Earth. University of Chicago Press, páx. 11. ISBN 0-226-79360-5. Consultáu'l 14 de xunu de 2015.
↑ Bently Glass: Maupertius, pioneer of genetics and evolution, in Glass, B., Temkin O. & Straus W.L.Jr 1959. Forerunners of Darwin 1745–1859. p51–83
↑ «Maupertuis» (inglés). Gazetteer of Planetary Nomenclature. Flagstaff: USGS Astrogeology Research Program.
↑ Web de jpl. «(3281) Maupertuis».

Bibliografía[editar | editar la fonte]

Mary Terrall (2006). The Man Who Flattened the Earth: Maupertuis and the Sciences in the Enlightenment. University of Chicago Press. ISBN 9780226793627.
Osmo Pekonen & Anoucka Vasak (2014). Maupertuis en Laponiy. Paris: Hermann. ISBN 978-2-7056-8867-7

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]

Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Pierre Louis Maupertuis.

[b32ee754782ddf063fbaac27a37c8027a7e82751-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Identificador GND: 118731998. Data de consulta: 12 agostu 2015. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.

[d009b931dad04e620c52940bea4d4b7e807372d9-2] Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.

[fc0fbf28ba30ec0cbf8db6f811bc3f00eea7ea7a-3] «MacTutor History of Mathematics archive». Consultáu'l 12 xineru 2020.

[31140460b55aa490ea4e665670a28955d0e8de11-4] «academie-francaise.fr» (francés). Consultáu'l 7 xunetu 2020.

[5] Nos archivos de la ciudá de Saint-Malo, la so fecha de bautismu dase como 28 de setiembre de 1698. La fecha de nacencia real ye desconocida.

[6] The Man Who Flattened the Earth. University of Chicago Press, páx. 11. ISBN 0-226-79360-5. Consultáu'l 14 de xunu de 2015.

[7] Bently Glass: Maupertius, pioneer of genetics and evolution, in Glass, B., Temkin O. & Straus W.L.Jr 1959. Forerunners of Darwin 1745–1859. p51–83

[8] «Maupertuis» (inglés). Gazetteer of Planetary Nomenclature. Flagstaff: USGS Astrogeology Research Program.

[jpl-9] Web de jpl. «(3281) Maupertuis».

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]