Herexía
Herexía ye una creencia o teoría revesosu o novedosa, especialmente relixosa, qu'entra en conflictu col dogma establecíu. Estremar de l'apostasía, que ye l'arrenunciu formal o abandonu d'una relixón, y la blasfemia, que ye la inxuria o irreverencia escontra la relixón. Basándose na etimoloxía griega de la pallabra, que provién de hairesis (αἵρεσις), que significa una eleición o un grupu de creyentes, ye una escuela del pensamientu o una opinión particular o específica sobre un puntu de doctrina determináu.
Si la opinión diverxente nun ye tolerada poles autoridaes relixoses o pola corriente d'opinión mayoritaria, puede llegar a producise una situación de conflictu y rotura. La herexía ye vista entós como una esviación sobre'l conteníu de la fe, y puede llegase a una cisma o división nel senu de la comunidá relixosa, o a una condena de calter disciplinariu pola insumisión a l'autoridá eclesiástica considerada llexítima.
La herexía naz d'una diverxencia ente escueles sobre'l significáu de la verdá (formulada pol dogma). Desenvuélvese al empar nel planu intelectual, pola oposición irreducible de les tesis y nel planu comuñal, pola imposibilidá práutica de vivir n'hermandá colos pertenecientes a la otra escuela.
Historia
[editar | editar la fonte]A partir del edictu de Constantín I el Grande nel añu 313 y más particularmente a partir del conceyu de Nicomedia nel añu 317, alzáu en tribunal destináu a imponer a Arriu una primer confesión de fe so pena d'escomunión el dogma defínese como norma de la fe verdadera» como reacción a les esviaciones herétiques.
Más tarde, nel primer conceyu de Nicea, defínese como herética una doctrina diverxente de la enseñanza oficial de la Ilesia y de los sos dogmes consagraos pola so autoridá (obispu, conceyu) na base a les Escritures y la Tradición. Darréu, autores como Agustín d'Hipona destacaron pol so vehemencia en combatir les herexíes cristianes y otres idees como'l maniqueísmu.
La herexía (casi sinónimu de heterodoxa) pue ser una ocasión de crear una nueva forma d'ortodoxa. Nel contestu del desenvolvimientu de les heterodoxes de los sieglos II y III, una heterodoxa convertir en herexía a partir del momentu de la so condena per mediu d'un conceyu.
Col tiempu y a partir del baxu Medievu, la noción de herexía dientro del ámbitu cristianu adquier nuevos significaos debíu al númberu creciente de grupos y movimientos heterodoxos, non solo nin principalmente dende'l puntu de vista doctrinal, sinón sobremanera disciplinar. Roberto Grosseteste nel sieglu XIII ufiertó una definición de la herexía medieval: «la herexía ye una afirmación doctrinal que vien de una eleición humana contraria a la Sagrada Escritura, manifestada abiertamente y sostenida aprofiantemente».[1] Importante, por tanto, ye recordar que la herexía nel Medievu nun implicaba solo la heterodoxa, sinón tamién l'aporfiadura.
En 1656 el papa Alejandro VII per mediu de la bulda Gratia Divina definió la herexía como «la creencia, la enseñanza o la defensa d'opiniones, dogmes, propuestes o idees contraries a les enseñances de la Santa Biblia, los Santos Evanxelios, la Tradición y el maxisteriu».[ensin referencies]
La primer Inquisición, o tribunal d'esceición encargáu de combatir la herexía, foi creada pol papa Gregorio IX (1231).
La herexía ye considerada un enclín y opción de negar les verdaes fundamentales de la fe nos dogmes, nun respetando la tradición, el maxisteriu, y la sagrada escritura, na cual encóntense dichos dogmes.
Principales herexíes según el catolicismu
[editar | editar la fonte]La Ilesia católica defini como herexía: "... la negación aportunante, dempués de recibíu'l bautismu, d'una verdá qu'hai de creese con fe divina y católica, o la dulda aportunante sobre la mesma".[2] Según la doctrina d'esta ilesia, les principales herexíes o corrientes que los sos siguidores son consideraos herexes son les siguientes:[ensin referencies]
- Abecedarianismu (Sieglu XVI)
- Adamismu (sieglu II)
- Adopcionismu (sieglu II)
- Agnoetismu (sieglu VI)
- Anabaptismu (sieglu XVI)
- Antinomismu (sieglu XVI)
- Apolinarismu (sieglu IV)
- Arrianismu (sieglu IV)
- Calvinismu o Hugonotes (sieglu XVI)
- Albigenses o Catarismu (sieglu XI)
- Docetismu (sieglu I)
- Donatismu (sieglu IV)
- Dulcinianismu (sieglu XIII)
- Encratismu (sieglu II)
- Espirituales (sieglu XIII)
- Ebionismu (sieglu II)
- Eutiquianismu (sieglu V)
- Febronianismu (sieglu XVIII)
- Fideísmu (sieglu XIX)
- Flaires apostólicos (sieglu XII)
- Flaires del llibre espíritu (sieglu XII)
- Fraticelos (sieglu XII)
- Gnosticismu (sieglu II)
- Hermanos moravianos (sieglu XV)
- Husitas (sieglu XV)
- Iconoclastes (sieglu VIII)
- Xansenismu (sieglu XVII)
- Joaquinitas (sieglu XII)
- Luteranismu (sieglu XVI)
- Macedonianismu (sieglu IV)
- Maniqueísmu (sieglu III)
- Marcionismu (sieglu II)
- Modalismu (sieglu III)
- Modernismu (sieglu XIX)
- Monarquianismu (sieglu II)
- Monofisismu (sieglu V)
- Monotelismu (sieglu VII)
- Montanismu (sieglu II)
- Nestorianismu (sieglu V)
- Nicolaísmu (sieglu II)
- Ofitas (sieglu II)
- Orebitas (sieglu XV)
- Pelagianismu (sieglu V)
- Pragueros (sieglu XII)
- Priscilianismu (sieglu IV)
- Protestantismu (Sieglu XVI)
- Quietismu (sieglu XVII)
- Sabelianismu o Patripasianismu (sieglu III)
- Sedevacantismu (sieglu XX)
- Socinianismu (sieglu XVI)
- Subordinacionismu (sieglu III)
- Simonianismu (sieglu I)
- Taborismu (sieglu XV)
- Utraquismu (sieglu XV)
- Unitarismu (sieglu XVI)
- Valdenses (sieglu XII)
- Wiclefitas (sieglu XIV)
Herexía y heterodoxa
[editar | editar la fonte]La pallabra heterodoxa, d'orixe griegu, ye la cualidá del heterodoxu, que ta disconforme col dogma d'una relixón.[3]
Ver tamién
[editar | editar la fonte]- Apostasía
- Dogma
- Estatutos de llimpieza de sangre
- Herexarques de la Ilesia católica
- Marranu (judeoconverso)
- Moriscu
- Zindīq
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Cf. M. Paris, Chronica maior ad annum 1253, ed. H. R. Luard, V, London 1880, páx. 401.
- ↑ Canon 751, Llibru III, Códigu de Derechu Canónicu.
- ↑ Heterodoxu, RAE, Ventena segunda edición
Bibliografía
[editar | editar la fonte]- Blázquez Martín, Diego (2001). Herexía y traición: les doctrines de la persecucción relixosa nel sieglu XVI. Dykinson. ISBN 978-84-8155-741-1
- Williams, Roger (2004). El sangrientu dogma de la persecución por causa de conciencia. Madrid: Centru d'Estudios Políticos y Constitucionales. ISBN 84-259-1266-0
- Herve Masson (1989). Manual de herexíes. Rialp. ISBN 9788432125171.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]- Contra los herexes Archiváu 2006-06-16 en Wayback Machine, versión en llinia de la obra del sieglu II d'Ireneo de Lyon na que cita diverses corrientes del cristianismu primitivu que dempués seríen consideraes oficialmente herétiques pola Ilesia mayoritaria.
