Guangdong
| Guangdong | |
|---|---|
 | |
| Alministración | |
| País |  República Popular China |
| ISO 3166-2 | CN-GD |
| Tipu d'entidá | provincies de China |
| Capital | Cantón |
| Cabezaleru/a del gobiernu | Wang Weizhong |
| Nome oficial | 广东省 (zh-cn) |
| División | |
| Xeografía | |
| Coordenaes | 23°24′N 113°30′E / 23.4°N 113.5°E |
.svg) | |
| Superficie | 179800 km² |
| Llenda con | Guangxi, Hunan, Jiangxi, Fujian, Ḥong Kong y Macáu |
| Puntu más altu |
Shikengkong (en)  |
| Demografía | |
| Población | 106 440 000 hab. (2013) |
| Densidá | 591,99 hab/km² |
| Más información | |
| Estaya horaria | UTC+08:00 |
| gd.gov.cn | |
 | |
Guangdong (chinu simplificáu: 广东, chinu tradicional: 廣東, pinyin: Guǎngdōng, trescripción antigua: Kwangtung, Jyutping: gwong2 dung1) ye una de les ventidós provincies que, xunto coles cinco rexones autónomes, cuatro conceyos y dos rexones alministratives especiales, conformen la República Popular China. La so capital ye Cantón; otres ciudaes importantes son Shantou, Shenzhen, Dongguan y Maoming. Llenda al norte con Hunan y Jiangxi, al este con Fujian, al sur col mar de la China Meridional y al oeste con Guangxi.
Toponimia
[editar | editar la fonte]Etimológicamente, el so nome provién de 广 guǎng ("anchu") y 东 dōng ("Este"), que xuntes lliteralmente significa "espansión al Este". «Guangdong» ye'l nome de la provincia en trescripción pinyin, que foi propuesta poles autoridaes chines pa ser utilizáu nes llingües occidentales. «Guangdong» procede del nome de la provincia y ye el que foi utilizáu tradicionalmente nes llingües europees pa designar tamién a la so capital, la ciudá de Guangdong, en pinyin «Guǎngzhōo».
Historia
[editar | editar la fonte]Venceyada a la corte imperial china dende l'añu 214 e. C., les rellaciones col centru de poder siempres fueron distantes, y hasta'l sieglu XII considerar como una provincia remota.
Xeografía
[editar | editar la fonte]Ta asitiada al sur del país, bañada pol ríu de les Perlles, el terceru más llargu de China. Tien una estensión de 186 000 quilómetros cuadraos y una población de más de 75 millones d'habitantes (2003). Ye una de les rexones más prósperes del país gracies a la so proximidá a Ḥong Kong y Macáu, y a la creciente integración comercial y económica de la rexón formada por estos trés territorios.
Cultura
[editar | editar la fonte]Llingua
[editar | editar la fonte]La provincia cunta con múltiples dialeutos, como'l yuè o cantonés que ye faláu principalmente na zona de Cantón, anque tamién s'utiliza en Ḥong Kong y Macáu y en munches comunidaes chines d'ultramar. Los llamaos dialeutos del chinu presenten variaciones bien grandes que faen que nun sían intelixibles ente sigo, polo que dellos llingüistes prefieren falar de "llingües siníticas" más que de dialeutos. El cantonés ye unu de los dialeutos, nesti sentíu ampliu del términu, más importantes del chinu, dempués del mandarín.
El chaoshanhua ye un dialeutu faláu na zona Chaoshán, l'área entendida ente les ciudaes de Shantou, Chaozhou y Jieyang, esti dialeutu resulta dafechu inintelixible respectu del cantonés según del mandarín. D'ente tolos dialeutos de China, el chaoshanhua pasa por ser unu de los más complexos por cuenta de qu'emplega 8 tonos, en comparanza colos 4 con que cunta'l mandarín.
Na zona de la ciudá de Meizhou fálase'l dialeutu hakka, que resulta inintelixible respectu del mandarín según del cantonés y del chaoshanhua.
Tamién se fala'l francés como segunda o tercer llingua, por cuenta de la ocupación francesa nesta parte de China.
Debíu al sistema educativu de China, tolos neños aprienden mandarín na escuela, anque ye frecuente atópase nes zones rurales persones de 40 o 50 años y d'equí p'arriba que namái conocen el dialeutu de la so zona.
División alministrativa
[editar | editar la fonte]Guangdong ta estremáu alministrativamente de 21 prefeutures. Amás de estes hai otros 49 distritos, 30 condaos a nivel de ciudaes, 42 condaos y trés condaos autónomos.
| Mapa | # | Nome | Hanzi | Hanyu Pinyin | Jyutping | Tipu |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||
| 1 | Qingyuan | 清远市 | Qīngyuǎn Shì | Cing1jyun5 si5 | Ciudá-prefeutura | |
| 2 | Shaoguan | 韶关市 | Sháoguān Shì | Siu4gwaan1 si5 | Ciudá-prefeutura | |
| 3 | Heyuan | 河源市 | Héyuán Shì | Ho4jyu4 si5 | Ciudá-prefeutura | |
| 4 | Meizhou | 梅州市 | Méizhōo Shì | Mui4zau1 si5 | Ciudá-prefeutura | |
| 5 | Chaozhou | 潮州市 | Cháozhōo Shì | Ciu4zau4 Si5 | Ciudá-prefeutura | |
| 6 | Zhaoqing | 肇庆市 | Zhàoqìng Shì | Siu6Hing3 si5 | Ciudá-prefeutura | |
| 7 | Yunfu | 云浮市 | Yúnfú Shì | Wan4fau4 si5 | Ciudá-prefeutura | |
| 8 | Foshan | 佛山市 | Fóshān Shì | Ciudá-prefeutura | ||
| 9 | Cantón | 广州市 | Guǎngzhōo Shì | Ciudá subprovincia | ||
| 10 | Dongguan | 东莞市 | Dōngguǎn Shì | Ciudá-prefeutura | ||
| 11 | Huizhou | 惠州市 | Hùizhōo Shì | Ciudá-prefeutura | ||
| 12 | Shanwei | 汕尾市 | Shànwěi Shì | Ciudá-prefeutura | ||
| 13 | Jieyang | 揭阳市 | Jiēyáng Shì | Ciudá-prefeutura | ||
| 14 | Shantou | 汕头市 | Shàntóu Shì | Ciudá-prefeutura | ||
| 15 | Zhanjiang | 湛江市 | Zhànjiāng Shì | Ciudá-prefeutura | ||
| 16 | Maoming | 茂名市 | Màomíng Shì | Ciudá-prefeutura | ||
| 17 | Yangjiang | 阳江市 | Yángjiāng Shì | Ciudá-prefeutura | ||
| 18 | Jiangmen | 江门市 | Jiāngmén Shì | Ciudá-prefeutura | ||
| 19 | Zhongshan | 中山市 | Zhōngshān Shì | Ciudá-prefeutura | ||
| 20 | Zhuhai | 珠海市 | Zhūhǎi Shì | Ciudá-prefeutura | ||
| 21 | Shenzhen | 深圳市 | Shēnzhèn Shì | Ciudá subprovincia |
Ver tamién
[editar | editar la fonte]Referencies
[editar | editar la fonte]Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Guangdong.- Páxina web de la provincia de Guangdong
