Diferencies ente revisiones de «Llingües d'España»

← Edición más antigua Edición más nueva →

Contenido eliminado Contenido añadido

En renglón

Revisión a fecha de 23:32 5 pay 2010

N'España fálense unes 13 llingües vernácules; l'idioma oficial en toa España ye'l castellán o español. Un 35% los falantes son billingües, les más de les vegaes con llingües propies de les estremaes comunidaes autónomes.

Idiomes cooficiales

l'aranés (variante del occitanu), nel Valle d'Arán;
el catalán (català) en Cataluña, Islles Baleares, y Comunidá Valenciana(onde se la denoma valencianu (valencià);
el gallegu (galego) en Galicia;
l'eusquera (euskara) na País Vascu y en dalgunos conceyos de la Comunidá Foral de Navarra.

Idiomes qu'ensin ser cooficiales el so usu ta reguláu per llei

L'asturianu nel Principáu d'Asturies.

L'aragonés, na zona de Huesca y Altu Aragón:
- Aragonés occidental (ansotano, cheso);
- Aragonés central (belsetán, chistabino, tensino, pandicuto, bergotés);
- Aragonés oriental (benasqués, grausino, ribagorzano, fobano, chistabino);
- Aragonés meridional (ayerbense, somontanés);

El catalán en dalgunos conceyos aragoneses.

Otres llingües

Munches otres llingües, ensin gociar de reconocencia llegal denguna, úsense en delles zones:

L'asturllionés en Llión (onde se lu denoma llionés):
- Como fales de transición astures:
  - eonaviegu (Del asturianu col gallegu oriental);
  - montañés (Del asturianu col castellán)(Cántabru), en Cantabria, na comarca d'Encartaciones (Vizcaya) y nel norte de Palencia y Burgos;
    - llebaniegu, na comarca de Llébana;
    - pasiegu, na comarca del Valle del Pas;
    - campurrianu, na comarca de Campoo;
    - de Cabuérniga (montañés propiamente dichu), na comarca del mesmu nome;
    - sobano, nel valle de Soba;
    - Tresmeranu, na comarca de Tresmiera;
    - Peḥín, na zona costera;
  - estremeñu,(del asturianu col castellán) nel noroeste de Cáceres y nel sur de Salamanca;
    - artu (septentrional);
    - meyu (central);
    - baḥu (meridional);
el catalán en dalgunos conceyos murcianos;
el xalimegu, fala de Xalima faláu nel valle de Xálima, en Eljas, Valverde del Fresno y San Martín de Trevejo, poblaciones asitiaes na provincia de Cáceres, na rexón d'Estremadura;
el portugués, faláu en zones rurales de la comarca d'Olivenza (Badaxoz) y na villa de L'Alamedilla (Salamanca):
- pertués de Firrera (Herrera de Alcántara), variedá dialeutal del pertués antiguu, faláu n'Estremadura;
el caló, xitanu, ibero-romaní o hispano-romaní, coles sos rames subdialeutales hispano-caló, catalano-caló, vasco-caló y gallego/luso-caló;

Por mor de la inmigración :

l'árabe, sobro tou en Ceuta y Melilla.
el tamazig, sobro tou en Melilla.

Ente les llingües falaes polos inmigrantes y los sos descendientes habría destacar l'árabe, el chinu, el polacu, el quechúa y el rumanu.

Dialeutos del castellán con entidá propia

Murcianu o Fala panocha, fales de tránsitu col catalán con influencies aragoneses y andaluces, en Murcia, Orihuela y ciudaes d'alredor (Alicante), norte de Granada y Albacete, con diferencies en cada zona, llamaos subdialeutos como n'Albacete o norte de Granada.
Castúo, fales de tránsitu col llionés (o estremeñu), n'Estremadura, y poblaciones de Huelva, Córdoba y Sevilla.
Fales rioxanes, d'influyencia aragonesa pel oriente, vasca pel norte y asturllionesa pol occidente.
Fales canaries, con influyencia Guanche, una de les rames bereberes estintes, que falábase nes islles enantes de la llegada del castellán, ya influyencies del pertués y numberosos americanismos.
Fales andaluces, falaes na mayor parte d'Andalucía, con abondes estremadures ente les fales occidentales y les orientales.

Llinguaxes non orales

Llingües de signos:
- Llingua de Signos Española (LSE)
- Llingua de Signos Catalana (LSC)
- Llingua de signos valenciana (LSCV)
Xiblu gomeru, en La Gomera

Llingües muertes

Llingües que se falaben nel actual territoriu español y agora tán muertes:

Ver tamién

Llingües prerromanes na Península Ibérica

Enllaces esternos

@@ Llinia 10: / Llinia 10: @@
 ==Idiomes qu'ensin ser cooficiales el so usu ta reguláu per llei==
-* L'[[asturianu]] nel [[Principáu d'Asturies]]
+* L'[[asturianu]] nel [[Principáu d'Asturies]].
+* L'[[aragonés]], na zona de [[provincia de Huesca|Huesca]] y [[Altu Aragón]]:
-==Otres llingües==
-Munches otres llingües, ensin gociar de reconocencia llegal denguna, úsense en delles zones:
-* L'[[aragonés]] o ''fabla'', na zona de [[provincia de Huesca|Huesca]] y [[Altu Aragón]]:
 ** Aragonés occidental (ansotano, [[cheso]]);
 ** Aragonés central (belsetán, chistabino, tensino, pandicuto, bergotés);
 ** Aragonés oriental (benasqués, grausino, ribagorzano, fobano, chistabino);
 ** Aragonés meridional (ayerbense, somontanés);
+* El [[catalán]] en dalgunos conceyos [[Aragón|aragoneses]].
+==Otres llingües==
+Munches otres llingües, ensin gociar de reconocencia llegal denguna, úsense en delles zones:
 * L'[[asturllionés]] en [[Llión]] (onde se lu denoma [[llionés]]):
 **Como fales de transición astures:
@@ Llinia 36: / Llinia 39: @@
 **** meyu (central);
 **** baḥu (meridional);
-* el [[catalán]] en dalgunos conceyos [[Aragón|aragoneses]] y [[Rexón de Murcia|murcianos]];
+* el [[catalán]] en dalgunos conceyos [[Rexón de Murcia|murcianos]];
 * el xalimegu, ''[[fala]] de Xalima'' faláu nel valle de Xálima, en [[Eljas]], [[Valverde del Fresno]] y [[San Martín de Trevejo]], poblaciones asitiaes na provincia de Cáceres, na rexón d'[[Estremadura]];
 * el [[portugués]], faláu en zones rurales de la comarca d'[[Olivenza]] ([[provincia de Badaxoz|Badaxoz]]) y na villa de [[L'Alamedilla]] ([[provincia de Salamanca|Salamanca]]):