Diferencies ente revisiones de «Criollu antillanu»
Contenido eliminado Contenido añadido
m Bot: Iguando plantíes de xeodatos |
m Bot: Orotografía habitual na wiki |
||
| Llinia 23: | Llinia 23: | ||
El '''patwa''', '''criollu antillanu''' o '''patois'''<ref name=patois>Gordon, Raymond G., Jr. (ed.), 2005. [http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=DM Languages of Dominica]. ''Ethnologue: Languages of the World'', SIL International, Fifteenth edition. Dallas, Tex.</ref> ye una [[llingua criolla]] basáu nel [[idioma francés]], con elementos de llingües [[África|africanes]], faláu principalmente en [[Dominica]] y [[Santo Lucía]]. Ye conocíu polos sos parlantes como ''Patwa'' ([[patois]]). Nun tien de confundir se col [[criollu haitianu]] que tien munches diferencies, anque son mutuamente intelixibles. La llingua foi bien falada antes nes [[Antillas Menores]], pero sumió de [[Trinidá y Tobago]] y el númberu de falantes ta tornando en [[Granada (país)|Granada]]. |
El '''patwa''', '''criollu antillanu''' o '''patois'''<ref name=patois>Gordon, Raymond G., Jr. (ed.), 2005. [http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=DM Languages of Dominica]. ''Ethnologue: Languages of the World'', SIL International, Fifteenth edition. Dallas, Tex.</ref> ye una [[llingua criolla]] basáu nel [[idioma francés]], con elementos de llingües [[África|africanes]], faláu principalmente en [[Dominica]] y [[Santo Lucía]]. Ye conocíu polos sos parlantes como ''Patwa'' ([[patois]]). Nun tien de confundir se col [[criollu haitianu]] que tien munches diferencies, anque son mutuamente intelixibles. La llingua foi bien falada antes nes [[Antillas Menores]], pero sumió de [[Trinidá y Tobago]] y el númberu de falantes ta tornando en [[Granada (país)|Granada]]. |
||
En [[Dominica]], hai esfuerzos pa caltener l'idioma, como asina tamién en Trinidá y Tobago. El criollu faláu en [[Martinica]], [[San Bartolomé (Francia)|San Bartolomé]] y [[Guadalupe (Francia)|Guadalupe]] ye la mesma llingua, pero nestes |
En [[Dominica]], hai esfuerzos pa caltener l'idioma, como asina tamién en Trinidá y Tobago. El criollu faláu en [[Martinica]], [[San Bartolomé (Francia)|San Bartolomé]] y [[Guadalupe (Francia)|Guadalupe]] ye la mesma llingua, pero nestes islles tán suxetes a la influencia continua del [[acrolecto]] francés. |
||
En [[Venezuela]] ye faláu principalmente en Macuro, Güiria, Irapa y El Callao.<ref name=patois/> |
En [[Venezuela]] ye faláu principalmente en Macuro, Güiria, Irapa y El Callao.<ref name=patois/> |
||
| Llinia 31: | Llinia 31: | ||
Los códigos de ''[[Ethnologue]]'' pal criollu francés guadalupano (faláu en Guadalupe y Martinica) y del [[Idioma kweyol|criollu francés de Santo Lucía]] (faláu en Dominica y Santa Lucía), tienen les respectives ISO 639-3: '''gcf''' y '''acf'''. Sicasí, repara que la so tasa de comprensión ye del 90 %, lo que califica como dialectos d'una mesma llingua. |
Los códigos de ''[[Ethnologue]]'' pal criollu francés guadalupano (faláu en Guadalupe y Martinica) y del [[Idioma kweyol|criollu francés de Santo Lucía]] (faláu en Dominica y Santa Lucía), tienen les respectives ISO 639-3: '''gcf''' y '''acf'''. Sicasí, repara que la so tasa de comprensión ye del 90 %, lo que califica como dialectos d'una mesma llingua. |
||
== |
== Historia == |
||
Nes últimes décades, pasóse de ser vistu como un signu de estatus socioeconómico más baxu, prohibíu nos patios de les escueles, pa una marca d'arguyu nacional.<ref>{{cita |
Nes últimes décades, pasóse de ser vistu como un signu de estatus socioeconómico más baxu, prohibíu nos patios de les escueles, pa una marca d'arguyu nacional.<ref>{{cita llibru |títulu=Zouk: world music in the West Indies |apellíu=Guilbault |nome=Jocelyne |enlaceautor= |coautor= |año=1993 |editorial=[[University of Chicago Press]] |isbn=978-0-226-31041-1 |páxina=12 |url=http://books.google.co.uk/books?id=d0lrjteCl2IC&pg=PA33&dq=%22Henri+Guedon%22&cd=12#v=onepage&q=%22Henri%20Guedon%22&f=false |fechaacceso=22 de mayu de 2010}}</ref> |
||
Dende la década de [[años 1970|1970]] producióse una renacencia lliteraria» del criollu nes |
Dende la década de [[años 1970|1970]] producióse una renacencia lliteraria» del criollu nes islles de fala francesa de les Antillas Menores, con escritores como [[Raphaël Confiant]] y [[Monchoachi]] emplegaron el llinguaxe. [[Edouard Glissant]] escribió teórica y poéticamente alrodiu del so significáu y de la so hestoria. |
||
== Exemplos == |
== Exemplos == |
||
| Llinia 49: | Llinia 49: | ||
* Él va a la sablera - ''i ka alé bodlanmè-a/laplaj'' |
* Él va a la sablera - ''i ka alé bodlanmè-a/laplaj'' |
||
== |
== Ver tamién == |
||
* [[Llingua criolla]] |
* [[Llingua criolla]] |
||
* [[Criollos de base francesa]] |
* [[Criollos de base francesa]] |
||
| Llinia 57: | Llinia 57: | ||
== Referencies == |
== Referencies == |
||
{{ |
{{llistaref}} |
||
* [http://www.ethnologue.com/language/gcf Guadeloupean Creole] en ''Ethonologue''. |
* [http://www.ethnologue.com/language/gcf Guadeloupean Creole] en ''Ethonologue''. |
||
Revisión a fecha de 10:04 1 pay 2018
 Kreyol, Kwéyòl, Patois | |
|---|---|
| Faláu en |  Dominica Santa Llucía Granada (país) San Vicente y les Granadines Antillas franceses Trinidá y Tobagu Venezuela
|
| Rexón | Caribe (Antillas Menores) |
| Falantes | 1,2 millones (1998-2001) |
| Familia | Criollu francés Criollu antillanu |
| Estatus oficial | |
| Oficial en | Nengún país |
| Reguláu por | Nun ta reguláu |
| Códigos | |
| ISO 639-1 | nengún |
| ISO 639-2 | cpf
|
| ISO 639-3 | Cada variedá poseye un códigu propiugcf – Criollu de Guadalupeacf – Criollu de Santo Lucía o Kweyoldom – Criollu de Dominicasfc – Criollu de San Miguel (Panamá)
|
El patwa, criollu antillanu o patois[1] ye una llingua criolla basáu nel idioma francés, con elementos de llingües africanes, faláu principalmente en Dominica y Santo Lucía. Ye conocíu polos sos parlantes como Patwa (patois). Nun tien de confundir se col criollu haitianu que tien munches diferencies, anque son mutuamente intelixibles. La llingua foi bien falada antes nes Antillas Menores, pero sumió de Trinidá y Tobago y el númberu de falantes ta tornando en Granada.
En Dominica, hai esfuerzos pa caltener l'idioma, como asina tamién en Trinidá y Tobago. El criollu faláu en Martinica, San Bartolomé y Guadalupe ye la mesma llingua, pero nestes islles tán suxetes a la influencia continua del acrolecto francés.
En Venezuela ye faláu principalmente en Macuro, Güiria, Irapa y El Callao.[1]
Ye usáu como un mediu de comunicación pa les poblaciones migrantes que viaxen ente los territorios de fala francesa ya inglesa.
Los códigos de Ethnologue pal criollu francés guadalupano (faláu en Guadalupe y Martinica) y del criollu francés de Santo Lucía (faláu en Dominica y Santa Lucía), tienen les respectives ISO 639-3: gcf y acf. Sicasí, repara que la so tasa de comprensión ye del 90 %, lo que califica como dialectos d'una mesma llingua.
Historia
Nes últimes décades, pasóse de ser vistu como un signu de estatus socioeconómico más baxu, prohibíu nos patios de les escueles, pa una marca d'arguyu nacional.[2]
Dende la década de 1970 producióse una renacencia lliteraria» del criollu nes islles de fala francesa de les Antillas Menores, con escritores como Raphaël Confiant y Monchoachi emplegaron el llinguaxe. Edouard Glissant escribió teórica y poéticamente alrodiu del so significáu y de la so hestoria.
Exemplos
- Hola o bonos díes - Bózu /bozu/.
- Por favor - S'o plè /el so plɛ/.
- Gracies - Mèsi /mɛsi/.
- Esculpe - Padon /padɔ̃/.
- Ta lloviendo - lapli ka tonbé
- Güei ye un día llindu/formosu - jodi-a sé an bel jounin / yon bel h.ou jodi-a bel
- ¿Cómo tas el to? - ka ou fè? (Guadalupe) / sa ou fè? (Martinica)
- Anne ye la mio hermana/madre/esposa - Ann sé sè/manman/madanm (an) mwen
- Andy ye'l mio hermanu/padre/home - Andy sé fwè/papa/mari (an) mwen
- Él va a la sablera - i ka alé bodlanmè-a/laplaj
Ver tamién
Referencies
- ↑ 1,0 1,1 Gordon, Raymond G., Jr. (ed.), 2005. Languages of Dominica. Ethnologue: Languages of the World, SIL International, Fifteenth edition. Dallas, Tex.
- ↑ Guilbault, Jocelyne (1993). Zouk: world music in the West Indies. University of Chicago Press, páx. 12. ISBN 978-0-226-31041-1.
- Guadeloupean Creole en Ethonologue.
Bibliografía
- Karl Erland Gadelii: Lesser Antillean French Creole and universal grammar. Dissertation. Universität Göteborg, Fachbereich Linguistik, Göteborg 1997.
- Pearlette Louisy, Paule Turmel-John: A handbook for writing Creole. Research St. Lucia Publications, Castries, St. Lucia, etwa 1983
- Raymond Relouzat: Contribution de la langue caraïbe à la formation du créole deas Petites Antilles. Musée Départemental d’Archéologie et de Préhistoire de la Martinique, Conseil général de la Martinique, Fort-de-France 1995.
- Marlyse Baptista, Lesser Antillean French Creole. In Strazny, 2005, Philipp (ed.) Encyclopedia of linguistics, p. 615–617, Oxon, Routledge, ISBN 1-57958-391-1
Enllaces esternos
