Saltar al conteníu

Carta de les Naciones Xuníes

De Wikipedia
Infotaula documentCarta de les Naciones Xuníes
Charta Spojených národů
Nome curtiu 国連憲章
Tipu tratado constitutivo (es) Traducir, carta (es) Traducir y estatutos jurídicos (es) Traducir
Llingua orixinal xaponés, inglés, suecu, chinu, rusu y francés
Tema Organización de les Naciones Xuníes
Llocalización San Francisco
Creación 1945
Testu completu árabe
inglés
francés
rusu
chinu
castellanu
Páxina web Páxina web
Cambiar los datos en Wikidata

La Carta de les Naciones Xuníes ye'l tratáu internacional fundador de la organización, y que fai les bases de la so constitución interna. El documentu foi robláu'l 26 de xunu de 1945 na Conferencia de les Naciones Xuníes sobre Organización Internacional nel Auditoriu de los Veteranos (anguaño'l Teatru Herbst), de la Memorial de los Veteranos de la Guerra en San Francisco, California, Estaos Xuníos, y foi roblada por 50 de los 51 Estaos miembros orixinalmente representaos (Polonia, l'otru miembru orixinal, que nun tuvo representada na conferencia, roblar dos meses más tarde). Entró a valir el 24 d'ochobre de 1945, dempués de ser ratificada polos cinco miembros permanentes del Conseyu de Seguridá, que son los Estaos Xuníos, la República Francesa, el Reinu Xuníu, la República de China (darréu sustituyida pola República Popular China) y la Unión de Repúbliques Socialistes Soviétiques (más tarde reemplazada pola Federación de Rusia).[1]

Amás, la Carta establez que les obligaciones que d'ella deriven asítiense percima de les obligaciones del restu de trataos (art. 103).[1] La mayoría de los países del mundu ratificaron yá la Carta. Una notable esceición ye l'Estáu de la Ciudá del Vaticanu, qu'optó caltener el so estatutu d'observador permanente y, por tanto, nun ye un signatario plenu de la Carta.[1]

Insinia publicada na portada de la carta, prototipu del actual logotipu de les Naciones Xuníes

La Carta ye la resultancia d'un llargu procesu, que les sos primicias atópase en distintos trataos internacionalessobremanera en materia del derechu de la guerra, del derechu del mar, de les fronteres y del derechu internacional roblaos a finales del sieglu XIX y principios del sieglu XX. Toma en cuenta'l fracasu de la Sociedá de Naciones creada en 1919. La Carta desenvolver a partir de diversos trataos y declaraciones, más o menos formales, publicaos ente 1941 y 1944 ente los aliaos de la Segunda Guerra Mundial:

La Conferencia de San Francisco, qu'empezó'l 25 d'abril de 1945, xuntó a 850 delegaos (amás d'unos 2500 asesores) de 50 estaos. Taba estremada en cuatro comisiones y 12 comités téunicos pa preparar el testu que s'aldericaría al rematar la Conferencia, nes sesiones plenaries. Los dos documentos principales que sirvieron de base d'esti trabayu fueron los derivaos de les conferencies de Yalta y Durnbarton Oaks.

Estos pasos conducieron a un testu aprobáu en sesión plenaria'l 26 de xunu y roblada por 50 Estaos de les Naciones Xuníes. Esti testu foi promulgáu como la Carta de la ONX. La so ratificación final tuvo llugar el 24 d'ochobre de 1945 (agora declaráu Día de les Naciones Xuníes), que foi siguíu de la creación formal de les Naciones Xuníes, el 24 de payares de 1945.

Na Carta definen los propósitos y principios de la organización (arts.1 y 2), les diverses instituciones de les Naciones Xuníes (Asamblea Xeneral, Conseyu de Seguridá, etc.), los procedimientos pa la "solución pacífica" de discutinios o "en casu d'amenaza contra paz, quebrantamiento de la paz o actos d'agresión" (Cap. VII y VIII). La cooperación económico y social tampoco ta ausente na Carta.

L'Asamblea Xeneral ye l'órganu plenariu de la Organización, onde tolos votos de los Estaos miembros tienen la mesma valía (artículu 2.1: "La Organización ta basada nel principiu de la igualdá soberana de tolos sos Miembros."), magar los sos resoluciones nun son venceyantes.

Según l'artículu 41 de la Carta, el Conseyu de Seguridá “va poder decidir qué midíes que nun impliquen l'usu de la fuercia armada han d'emplegase pa faer efectives les sos decisiones”.

L'Asamblea Xeneral ta integrada por tolos Miembros de les Naciones Xuníes. L'Asamblea Xeneral va poder considerar los principios xenerales de la cooperación nel caltenimientu de la paz y la seguridá internacionales, inclusive los principios que rixen el desarme y la regulación de los armamentos, y va poder tamién faer encamientos respeuto de tales principios a los Miembros o al Conseyu de Seguridá o escontra'l nomáu conseyu y a aquelles naciones participantes que se considere necesariu; va poder tamién aldericar toa cuestión relativa al caltenimientu de la paz y la seguridá internacionales que presente a la so considerancia cualquier Miembru de les Naciones Xuníes o'l Conseyu de Seguridá o qu'un Estáu que nun ye Miembru de les Naciones Xuníes presente de conformidá col Artículu 35, párrafu 2, y salvo lo dispuesto nel Artículu 12, va poder faer encamientos alrodiu de tales cuestiones al Estáu o Estaos comenenciudos o al Conseyu de Seguridá y a aquellos países participantes que se considere necesariu. Toa cuestión d'esta naturaleza con al respeutive de la cual rícase una aición va ser referida al Conseyu de Seguridá dende l'Asamblea Xeneral antes o dempués d'aldericala.

D'alcuerdu al artículu 10, l'Asamblea Xeneral va poder aldericar cualesquier asuntos o cuestiones dientro de les llendes de la Carta o que se refieran a los poderes y funciones de cualesquier de los órganos creaos por ella, y va poder faer encamientos sobre tales asuntos o cuestiones a los Miembros de les Naciones Xuníes o al Conseyu de Seguridá y a aquelles naciones participantes que se considere necesariu.

Organización del documentu

[editar | editar la fonte]

La Carta consiste d'un preámbulu y un total de 111 artículos estremaos en capítulos.[1]

El Preámbulu establez:

Nós los pueblos de les Naciones Xuníes resueltos a caltener a les xeneraciones vinientes del flaxelu de la guerra que dos veces mientres la nuesa vida hai infligido a la Humanidá sufrimientos indicibles, a reafitar la fe nos derechos fundamentales del home, na dignidá y el valor de la persona humana, na igualdá de derechos d'homes y muyeres y de les naciones grande y pequeñu, a crear condiciones so les cualos puedan caltenese la xusticia y el respetu a les obligaciones emanadas de los trataos y d'otres fontes del derechu internacional, a promover el progresu social y a alzar el nivel de vida dientro d'un conceutu más ampliu de la llibertá, y con tales finalidaes a prauticar la tolerancia y a convivir en paz como bonos vecinos, a xunir les nueses fuercies pal caltenimientu de la paz y la seguridá internacionales, a asegurar, por aciu l'aceptación de principios y l'adopción de métodos, que nun s'usará; la fuercia armada sinón en serviciu del interés común, y a emplegar un mecanismu internacional pa promover el progresu económico y social de tolos pueblos, decidimos aunir los nuesos esfuercios pa realizar estos designios.
Poro, los nuesos respeutivos Gobiernos, per mediu de representantes aconceyaos na ciudá de San Francisco qu'exhibieron los sos plenos poderes, atopaos en bona y debida forma, convinieron na presente Carta de les Naciones Xuníes, y por esti actu establecen una organización internacional que se va denominar les Naciones Xuníes.

Capítulos importantes son los que traten sobre la estructura y competencies de los organismos de la ONX

  • El Capítulu VI describe les competencies del Conseyu de Seguridá pa investigar y mediar disputes;
  • El Capítulu VII describe la competencia del Conseyu de Seguridá p'autorizar sanciones económiques, diplomátiques y militares según el de fuercies militares pa resolver disputes. Fundándose nesti capítulu creáronse los Tribunales Penales Internacionales para Ruanda y la ex Yugoslavia;
  • Los Capítulos IX y X describen les competencies de la ONX pa la cooperación económico y social y al Conseyu Económicu y Social que xixila estos poderes. Estos capítulos son la base de tol sistema d'axencies económiques, sociales y culturales especializaes y téuniques de les Naciones Xuníes;
  • Los Capítulos XII y XIII describen el réxime internacional d'alministración fiduciaria y establecen el Conseyu d'Alministración Fiduciaria; y
  • Los Capítulos XIV y XV qu'establecen les funciones ya integración de la Corte Internacional de Xusticia y la Secretaría Xeneral de la ONX respeutivamente.

Ver tamién

[editar | editar la fonte]

Referencies

[editar | editar la fonte]

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]

Ye obligatoriu indicar l'idioma de Wikisource.