Alcuerdu de Vienres Santu

Alcuerdu de Vienres Santu
Tipu	tratáu de paz
Estáu	Reinu Xuníu
Epónimu	Viernes Santo (es)
Creación	10 abril 1998
Robláu por	Reinu Xuníu, República d'Irlanda, Partido Unionista del Úlster (es) , Partido Socialdemócrata y Laborista (es) , Sinn Féin, Partido de la Alianza de Irlanda del Norte (es) , Progressive Unionist Party (en) , Coalición de Mujeres de Irlanda del Norte (es) , Ulster Democratic Party (en) y Labour Coalition (en)
Serie
Parte de	Conflictu d'Irlanda del Norte

El Alcuerdu de Vienres Santu (n'inglés: «Good Friday Agreement»), tamién llamáu Alcuerdu de Belfast, foi robláu en Belfast, Irlanda del Norte, el Vienres Santu de 1998 (10 d'abril) polos gobiernos británicu ya irlandés y aceptáu pola mayoría de los partíos políticos norirlandeses, pa poner fin al Conflictu d'Irlanda del Norte. Tamién foi aprobáu pol pueblu d'Irlanda del Norte y la República d'Irlanda por aciu un referendu en cada llugar.

Principales protagonistes

Nel procesu de negociación previu al alcuerdu, y na firma del mesmu, fueron protagonistes los políticos y mediadores:^[1]

Tony Blair, primer ministru británicu de la dómina, aceptó la interlocución col Sinn Féin (partíu políticu próximu al IRA) ensin romper colos unionistes del Ulster.
Bertie Ahern, primer ministru de la República d'Irlanda.
David Trimble, líder del Partíu Unionista del Ulster (UUP), fuercia político principal d'Irlanda del Norte, enfrentó una dura oposición nes sos files a les concesiones que supondría la firma del Alcuerdu.
Gerry Adams, líder del Sinn Féin, primer interlocutor aceptáu polos unionistes del brazu políticu del republicanismu irlandés, tuvo'l principal protagonismu n'atraer y caltener nos alcuerdos de paz a los sectores más radicales del nacionalismu.
John Hume, líder del católicu Social Democratic and Labour Party, segundu partíu n'importancia del Ulster, exerció de mediador mientres años ya impulsó la participación de los Estaos Xuníos d'América na busca de la paz.
George Mitchell, ex senador estauxunidense y ex asesor del presidente norteamericanu Bill Clinton, medió ente les partes, allumando darréu'l llamáu "Plan Mitchell", documentu base de les últimes negociaciones pa llegar al Alcuerdu.

Disposiciones del Alcuerdu

Principiu de que'l estatus constitucional d'Irlanda del Norte va venir determináu pol deséu democráticu de les poblaciones d'Irlanda del Norte y de la República d'Irlanda.
Compromisu de paz ente los partíos políticos de la rexón (usu de "medios puramente pacíficos y democráticos").
Creación d'una Asamblea Llexislativa d'Irlanda del Norte.
Establecimientu de la regla de la "doble mayoría" (cross-community principle) pa les decisiones principales de l'Asamblea: esto ye, qu'han de ser aprobaes tantu pola mayoría de los representantes de la comunidá republicana-católica como de la unionista-protestante.
Formación d'un Executivu d'Irlanda del Norte por un sistema de "poder compartíu", usando'l métodu d'Hondt pa partir Ministerios proporcionalmente a encomalo eleutoral de los distintos partíos.
Establecimientu d'un Conseyu Británicu-Irlandés con representantes de toes los llugares de les Islles Britániques.
Desarme de los grupos paramilitares.
Tresformamientu de la militarizada Policía Real del Ulster nun serviciu de policía civil.
Retirada de les tropes britániques.
Lliberación condicional de los presos paramilitares pertenecientes a les organizaciones que respetaren l'altu'l fueu.
Cambéu de la reclamación constitucional irlandesa de soberanía sobre Irlanda del Norte.
Eliminación de la Llei de Gobiernu d'Irlanda de 1920 per parte del Parllamentu Británicu, na que se proclamaba la partición d'Irlanda.
Reconocencia oficial del idioma irlandés n'Irlanda del Norte.
Creación de la Comisión de Derechos Humanos d'Irlanda del Norte.
Fiijación d'un plazu de dos años pa la entrega de les armes de tolos grupos paramilitares.
Introducción de les midíes necesaries pa favorecer la igualdá d'oportunidaes nel accesu a les autoridaes públiques de la rexón.
Reconocencia del derechu de nacencia de los habitantes d'Irlanda del Norte d'identificase y ser aceptaos como británicos o irlandeses, o dambes coses a la so eleición; coles mesmes, confirmación del derechu de caltener dambes nacionalidáes, aceptáu por dambos gobiernos, seya como quier l'estatus futuru de la rexón.
Alcuerdu ente dambos países pa referise a sigo mesmos col títulu de "Reinu Xuníu de Gran Bretaña ya Irlanda del Norte" y "Irlanda", sustituyendo los primeramente usaos "Reinu Xuníu" y "República d'Irlanda".

Referendos d'aprobación

En mayu de 1998 celebráronse referenda por separáu tocantes al Alcuerdu de Belfast. El que se celebró n'Irlanda del Norte referíase puramente al Alcuerdu, defendiendo l'aprobación o reprobación del mesmu, ente que la votación na República d'Irlanda referir a l'aprobación de la necesaria reforma p'afaer la Constitución irlandesa en llinia col Alcuerdu. Pa ello habíen de reformase los artículos 2 y 3 de dichu testu pa esaniciar la reclamación territorial que nellos se faía del Ulster.

La resultancia de dambos foi una amplia mayoría en sofitu del Alcuerdu, tal que s'amuesa na siguiente tabla:^[2]

	Índiz de participación	Sí	Non	Totales
81%	676.966 (71%)	274.879 (29%)	951.845 (100%)
56%	1.442.583 (94%)	85.748 (6%)	1.528.331 (100%)

Resultaos del Alcuerdu

Colos años, l'alcuerdu revelóse como de relativu ésitu, contribuyendo a la paz y estabilidá na rexón.

El 28 de xunetu de 2005, l'IRA Provisional anunció'l cese de la llucha armada. Oficialmente, l'IRA consideróse desmanteláu'l 3 de setiembre de 2008, cuando'l so Conseyu Armáu yá nun taba operativu, según informó la Comisión Independiente de Control, añadiendo que nun esistía una estructura de líderes capaz d'entamase.^[3]

Ver tamién

Referencies

↑ Un finxu históricu nel llargu conflictu d'Irlanda del Norte: los seis protagonistes del Alcuerdu La Vanguardia, 12/4/98. Aportáu'l 25/1010.
↑ The 1998 Referendus Archiváu 2012-02-09 en Wayback Machine Access, Research & Knowledge. Aportáu'l 25/10/10.
↑ Un informe asegura que l'IRA desmanteló la so estructura militar, 20minutos, 3 de setiembre de 2008

Enllaces esternos

Testu completu del Alcuerdu (n'inglés).

[1] Un finxu históricu nel llargu conflictu d'Irlanda del Norte: los seis protagonistes del Alcuerdu La Vanguardia, 12/4/98. Aportáu'l 25/1010.

[2] The 1998 Referendus Archiváu 2012-02-09 en Wayback Machine Access, Research & Knowledge. Aportáu'l 25/10/10.

[3] Un informe asegura que l'IRA desmanteló la so estructura militar, 20minutos, 3 de setiembre de 2008

[1]

[2]

[3]