Vela X-1

De Wikipedia
Ficha d'oxetu celesteVela X-1
estrella binaria y binaria de rayos x de alta masa (es) Traducir[1]
Datos d'observación
Ascensión reuta (α) 135,52858780675 °[2]
Declinación (δ) −40,554693445003 °[2]
Distancia a la Tierra 2605,5237 pc
Magnitú aparente (V) 6,87 (banda V)
Constelación Vela (es) Traducir[4]
Velocidá radial 99,04 km/s[2]
Parallax 0,3838 mas[2]
Tipu espectral B0.5Ia[5]
Otros nomes
Cambiar los datos en Wikidata

Coordenaes: Sky map 9h 2m 6.861s, -40° 33 16.896

Vela X-1 (Vel X-1) ye un sistema binariu compuestu por un púlsar —una estrella de neutrones— y una estrella masiva, formando una binaria de rayos X d'alta masa. Ta asitiada nel senu de la constelación de Vela, siendo la so fonte más brillosa de rayos X. La estrella acompañante, HD 77581 (SAO 220767 / HIP 44368),[6] ye relativamente brillosu —magnitú aparente +6,93—, siendo conocida dende hai más d'un sieglu. Sicasí, la so naturaleza como binaria de rayos X foi revelada muncho más tarde, nos alboreceres de l'astronomía de rayos X. Vela X-1 afayóse como fonte de rayos X pol satélite artificial Uhuru en 1971.[7]

Componentes del sistema[editar | editar la fonte]

HD 77581 ye una superxigante azul de tipu espectral B0Ia que s'atopa a una distancia averada de 2 kiloparsecs, unos 6.500 años lluz. El so diámetru ye 30 vegaes más grande que'l del Sol y tien una masa de 23 mases solares.[8] La separación ente la superxigante y l'estrella de neutrones ye de namái 1,7 vegaes el radiu de la primera,[8] siendo'l periodu orbital de 8.964 díes. Cuando la superxigante pasa per delantre de la estrella de neutrones produz un eclís na emisión de rayos X d'unos dos díes de duración. El par constitúi una binaria eclipsante recibiendo la denominación d'estrella variable GP Velorum;[6] coles mesmes, la superxigante ye una variable Alfa Cygni.[9]

La emisión de rayos X per parte del púlsar xenerar pola captura y acrecimientu de materia procedente del vientu estelar de la estrella superxigante. La masa de la estrella de neutrones ye de siquier 1,88 ± 0,13 mases solares.[10] El so periodu de rotación ye de cerca de 283 s, fluctuando de manera errática en redol a esti valor. Esta elevada cifra pal periodu de rotación d'un púlsar ye característicu de binaries de rayos X d'alta masa; la materia acrecida pol oxetu compactu, proveniente del vientu estelar de l'acompañante, nun apurre momentu cinéticu al púlsar y, poro, nun dexa acelerar la so rotación.

Vela X-1 presenta un marcáu interés nel estudiu de les estrelles de neutrones, yá que la so masa puede ser evaluada d'una manera relativamente fiable, siendo una de les más altes conocíes —cerca de 1,7 mases solares. Ello dexó escluyir ciertos modelos de la estructura interna n'estrelles de neutrones, que predicen una masa máximo inferior a 1,7 mases solares.[10]


Nota: Vela X-1 nun tien de ser confundíu col radiu púlsar aislláu Vela X.

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. Afirmao en: SIMBAD.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Afirmao en: Gaia DR2. Llingua de la obra o nome: inglés. Data d'espublización: 25 abril 2018.
  3. Afirmao en: Catalogue of Stellar Photometry in Johnson's 11-color system. Llingua de la obra o nome: inglés. Data d'espublización: 2002.
  4. Afirmao en: VizieR. Llingua de la obra o nome: inglés.
  5. Afirmao en: Catalogue of two dimentional spectral types for the HD stars, Vol. 2. Data d'espublización: 1978.
  6. 6,0 6,1 GP Vel - High Mass X-ray Binary (SIMBAD)
  7. Giacconi, R.; Kellogg, E.; Gorenstein, P.; Gursky, H.; Tananbaum, H. (1971). «An X-Ray Scan of the Galactic Plane from UHURU». The Astrophysical Journal 165. p. L27. http://cdsads.u-strasbg.fr/cgi-bin/nph-bib_query?1971ApJ...165L..27G&db_key=AST&nosetcookie=1. 
  8. 8,0 8,1 Kreykenbohm, I.; Wilms, J.; Kretschmar, P.; Torrejón, J. M.; Pottschmidt, K.; Hanke, M.; Santangelo, A.; Ferrigno, C.; Staubert, R. (2003). «High variability in Vela X-1: giant flares and off states». Astronomy and Astrophysics 492 (2). pp. 511-525. http://cdsads.u-strasbg.fr/cgi-bin/nph-bib_query?2008A%26A...492..511K&db_key=AST&nosetcookie=1. 
  9. GP Velorum (General Catalogue of Variable Stars)
  10. 10,0 10,1 Quaintrell, H.; Norton, A. J.; Ash, T. D. C.; Roche, P.; Willems, B.; Bedding, T. R.; Baldry, I. K.; Fender, R. P. (2003). «The mass of the neutron star in Vela X-1 and tidally induced non-radial oscillations in GP Vel». Astronomy and Astrophysics 401. pp. 313-323. http://cdsads.u-strasbg.fr/cgi-bin/nph-bib_query?2003A%26A...401..313Q&db_key=AST&nosetcookie=1. 

Coordenaes: Sky map 9h 2m 6.861s, -40° 33 16.896