Muñogalindo
 Muñogalindo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Castiella y Lleón | ||||
| Provincia |  provincia d'Ávila | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcalde de Muñogalindo (es)  | Pedro Pablo Pascual Sanz | ||||
| Nome oficial | Muñogalindo (es)[1] | ||||
| Códigu postal |
05530 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 40°36′09″N 4°53′42″W / 40.6025°N 4.895°O | ||||
  Muñogalindo Muñogalindo (España)  | |||||
| Superficie | 18 km² | ||||
| Altitú | 1128 m | ||||
| Llenda con | La Torre, Santa María del Arroyo, Solosancho y Padiernos | ||||
| Demografía | |||||
| Población |
301 hab. (2023) - 167 homes (2019) - 159 muyeres (2019) | ||||
| Porcentaxe | 0.19% de provincia d'Ávila | ||||
| Densidá | 16,72 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
| ayuntamientodemunogalindo.es | |||||
 | |||||
Muñogalindo ye un conceyu d'España perteneciente a la provincia d'Ávila, comunidá autónoma de Castiella y Llión.
Símbolos
[editar | editar la fonte]L'escudu heráldicu y la bandera que representen al conceyu fueron aprobaos oficialmente'l 7 de marzu de 2001. L'escudu se blasona de la siguiente manera:
«De plata, faxa de gules, cargada con trés posaes de plata, acompañada en xefe de fexe de trés espiges de sinople y en punta de toru de gules. Al timbre Corona Real Zarrada.»
La descripción de la bandera ye la siguiente:
«Bandera rectangular de proporciones 2:3, formada por un pañu coloráu con un triángulu blancu que tien los sos vértices nos estremos del estil y nel puntu mediu de la batiente y sobre ésti otru triángulu coloráu con una posada blanca que tien los sos vértices nos estremos del estil y a 1/2 de la mesma.»
Xeografía
[editar | editar la fonte]La llocalidá asítiase nel centru de la provincia d'Ávila a una altitú de 1125 msnm.[3][4] El conceyu llenda colos términos municipales de La Torre, Padiernos, Santa María del Arroyo y Solosancho.
| Noroeste: La Torre | Norte: La Torre | Nordeste: Padiernos |
| Oeste: Santa María del Arroyo | 
|
Este: Padiernos |
| Suroeste: Solosancho | Sur: Solosancho | Sureste: Solosancho |
Historia
[editar | editar la fonte]- Prehistoria y Edá Antigua D'esti periodu daten
dellos xacimientos arqueolóxicos d'importancia como'l de Peñáguila de dómina prerromana, el Tumbadero de les Vaques de dómina romana y otros de menor importancia esvalixaos pel espaciu circundante del actual cascu urbanu, tantu nel monte como nes tierres de llabor.
- Edá Media La so
hestoria na Edá Media ye escura, como la de casi toles zones de repoblación al sur del Duero. El so nome indícanos que foi repobláu alredor del sieglu XII o por vascu-navarros o por aragoneses, nun pudiendo establecer con claridá una o otra posibilidá. Darréu'l pueblu siguió creciendo, dando llugar, posiblemente nel sieglu XIV, a Salobralejo, población que sigue siendo dependiente de Muñogalindo güei día. La Edá Media termina pa Muñogalindo con dellos acontecimientos d'importancia: El primeru ye la visita'l 29 de febreru de 1440 del rei Xuan II n'unu de los sos viaxes a la provincia por problemes políticos. El segundu ye'l trespasu de parte del términu del pueblu a les monxes del conventu de Santa Clara de Rapariegos, entós n'Ávila y güei día na provincia de Segovia, que lo recibieron en donación escontra 1470 de la familia Valderrábano. El terceru, y quiciabes más llamativu, ye la visita que realizaron los Reis Católicos al pueblu'l 19 de setiembre de 1497.
- Edá Moderna La Edá Moderna
empieza pa Muñogalindo cola compra, nel primer deceniu del sieglu XVI, de toles posesiones de les monxes antes citaes, per parte de Teresa Carrillo, sobrina del obispu d'Ávila y muyer del I Marquesáu de Velada marqués de Velada, quien les arrendará a vecinos del pueblu como Pedro de la Fragua, Andrés Ximénez o Alonso de Pedro Gallego. Los sieglos XVII y XVIII pasaron pa Muñogalindo ente pleitos colos xesuites de Garoza y les respuestes a los numberosos censos d'esta última centuria.
- Edá contemporánea La Edá Contemporánea
faise notar en Muñogalindo cola llegada de les tropes napoleóniques, quien afogaron económicamente al Conceyu y a la Ilesia nel so pidimientu siguíu de dineru, amás de robar na tenada de la ilesia en 1812 y posiblemente n'otros llugares del pueblu. Ye este un sieglu de cambeos que tamién se faen notar en Muñogalindo: afíxose la carretera que pasa xunto a él, proyeutóse'l ferrocarril pol so términu municipal anque nunca se construyó ya inclusive llegó a tener notariu dende mediaos del sieglu XIX hasta 1899. Ye una dómina de crecedera demográfica y económicu. Tamién a mediaos del sieglu, los Marquesáu de Velada marqueses de Velada vienden les sos posesiones en Muñogalindo a Enrique Aboín, quien fixera fortuna coles desamortizaciones. La primer metá del sieglu XX pasa por Muñogalindo ensin pena nin gloria, incluyendo la Guerra Civil, que nun dexó les remortines que n'otros llugares d'España. Tres la guerra, la población creció de manera esponencial, siendo munchos los que nos años sesenta emigraron a Ávila ciudá, Barcelona y sobremanera Madrid.
Demografía
[editar | editar la fonte]Tien una superficie de 18,77 km² con una población de 343 habitantes y una densidá de 18,27 hab./km².
| 1991 | 1996 | 2001 | 2004 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 481 | 458 | 448 | 435 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: [ensin referencies]) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Monumentos, museos y llugares d'interés
[editar | editar la fonte]
Ilesia Parroquial : Consagrada a San Lucas Evanxelista. Anque nun hai noticies sobre'l so orixe, ye probable que se construyera un primer templu tres la fundación del pueblu nel sieglu XII. Darréu, ampliar pol aumentu de población hasta llegar a los metros cuadraos que tien anguaño (escluyendo los dos capiyes llaterales de les que depués vamos falar). A principios del sieglu XVI álzase'l cuerpu de la mesma, realízase'l artesonado mudéxar d'esta parte y amplíase la torre. A finales del mesmu sieglu álzase tamién la capiya mayor y realízase la so artesonado, de menor calidá.
Mientres el sieglu XVII namái se realicen delles obres de calter menor dientro del templu, hasta qu'a finales de la centuria constrúi l'actual pórticu de la entrada, concluyíu en 1698.
Nel sieglu XVIII hai numberoses novedaes tanto dientro como fuera del edificiu: En cuanto al esterior, constrúyese'l bautisteriu escontra 1768 y tírase la torre antigua construyendo l'actual espadaña a finales del sieglu. Nel interior merquen tolos retablos qu'anguaño se pueden ver, se enlosa tol suelu con grandes llanches de piedra y mércase el púlpitu.
El sieglu XIX nun trai grandes novedaes pa la ilesia, quitando la desamortización de les sos poques propiedaes y l'arreglu de ciertes partes del so edificiu pola gastadura natural.
A principios del sieglu XX construyéronse los dos capiyes llaterales que converten a la ilesia nuna planta de cruz llatina. A mediaos d'esti sieglu realizaron delles reformes interiores y esteriores como'l cubrimientu de madera del suelu, lo que provocó la venta de delles pieces del interior del edificiu pa sufragar los gastos.
Casa-Palaciu de la familia Aboín : Asitiada pela rodiada del pueblu, arrodiada de camperes y árboles, tratar de la casa de descansu d'esta familia. L'orixe del edificiu probablemente ye medieval, anque la so compra per parte de los marqueses de Velada nel sieglu XVI traxo cambeos na decoración esterior. Mientres munchos años foi, xunto a la ilesia, la meyor construcción del pueblu, con dos pisos y otres dependencies. A mediaos del sieglu XIX pasó a manes de la familia Aboín, quien mercó toles posesiones de los marqueses de Velada en Muñogalindo.
Sala d'Arte "Coleición Amblés": Asitiada na planta baxa del Conceyu de Muñogalindo, recueye l'arte pictórico de dellos autores, ente ellos Jesús Velayos, Pedro Berrón o Agustín Ibarrola, anque la so finalidá tamién ye la de dar espaciu a mozos artistes abulenses.
Ecomuséu del Valle Amblés: Trátase d'un centru d'interpretación de la hestoria y el paisaxe de tol Valle Amblés. Ta asitiáu na antigua casa del médicu y cuenta, en delles dómines del añu, con guíes n'itinerarios a cuerpu y en coche pol valle.
Devesa de Garoza: Pueblu abandonáu a principios del sieglu XVII, dende entós ye una devesa perteneciente primeru a los xesuites y darréu a los marqueses de Canales de Cabanos y marqueses de San Andrés. Anque caltién dalguna construcción a tener en cuenta, el so interés centrar nes roques que tien la cortil, pintaes pol artista vascu Agustín Ibarrola y que pueden visitase.
Itinerariu de la Mora Alloña:Creáu nel branu de 2009, tratar d'un itinerariu con indicaciones nel que puede vese distintos grabaos rupestres prehistóricos esvalixaos pel monte del conceyu, p'acabar nun mirador con vistes al Valle Amblés.
Peñáguila: Trátase d'un puexu predresu pela rodiada del pueblu. Tres él esiste un xacimientu prerromanu que s'inclúi na rede de poblaos de la Edá del Bronce y el Fierro esvalixaos por tol Valle Amblés. Foi escaváu nos años setenta por un grupu d'alumnos de la Universidá de Salamanca. Dalgunos de los sos restos pueden trate nel Muséu d'Ávila.
Otros llugares d'interés arqueolóxicu: Amás de los yá nomaos, tamién s'atopa'l del Tumbadero de les Vaques de dómina romanu ya hispanu-visigoda, otros restos d'esta dómina cerca de la carretera de Salobralejo y otros menos visibles como'l cercanu al Mataderu o'l de los Pinos del Inxenieru, dexando a un llau una enorme cantidá de material cerámico qu'apaez en munches partes del monte de Muñogalindo y que nos indiquen otros xacimientos entá non estudiaos.
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ 2,0 2,1 Xunta de Castiella y Lleón (ed.): «ALCUERDO de 7 de marzu de 2001, del Conceyu de Muñogalindo (Ávila), pol que s'aprueba l'Escudu Heráldicu y Bandera Municipal.». Boletín Oficial de Castiella y Lleón nᵘ66 (2 d'abril de 2001).
- ↑ Axencia Estatal de Meteorología (ed.): «Datos d'altitú pa Muñogalindo na páxina de previsión meteorolóxica de AEMET provenientes del Nomenclátor xeográficu de conceyos y entidaes de población del Institutu Xeográficu Nacional».
- ↑ Axencia Estatal de Meteorología (ed.): «Interpretación: Predicción por conceyos». Archiváu dende l'orixinal, el 18 de marzu de 2014.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Muñogalindo.
Datos: Q944466- Multimedia: Muñogalindo