Saltar al conteníu

Idioma malabar

De Wikipedia
Malabar, Malayalam
മലയാളം / Malayāḷaṁ'
Faláu en Bandera de India India
Rexón Kerala, Islles Lakshadweep, y estaos vecinos
Falantes 35,7 millones
Puestu 29º (Ethnologue 1996)
Familia Llingües dravídiques

 Meridional
  Tamil-canarés
   Tamil-kodagu
    Tamil-malayalam
     Malayalam

Estatus oficial
Oficial en Kerala, territoriu de Lakshadweep, India
Reguláu por Nun ta reguláu
Códigos
ISO 639-1 ml
ISO 639-2 mal
ISO 639-3 mal

Estensión del malabar, malayalam

El malabar (autoglotónimu: മലയാളം [mɐləjaːɭəm]) tamién conocíu como malayalam ye l'idioma del estáu de Kerala, nel sur de la India. Ye unu de los 22 idiomes oficiales de la India y ye faláu por más de 35 millones de persones. A les persones que falen l'idioma llámase-yos «malayali».

Pertenez a la familia de llingües dravídiques. Tanto la llingua falada como la so escritura tán bien rellacionaes col idioma tamil, una y bones dambes llingües deriven del proto-tamil-malayalam. El malayalam tien el so propiu alfabetu, l'alfabetu malayalam.

Etimoloxía

[editar | editar la fonte]

La pallabra malayalam probablemente anicióse de les pallabres Malayalam/Tamil: mala, que significa llomba, y elam que significa rexón.[1] Polo tanto Malayalam traduzse como ‘rexón de les llombes’ y solía usase pa referise a la rexón mesma (Reinu Chera), y namái dempués convertiríase nel nome del llinguaxe. El llinguaxe malayalam tamién ye llamáu alealum, malayalani, malayali, empecaten, maliyad y mallealle.[2]

La pallabra Malayalam orixinalmente referíase namái a la rexón del mesmu nome. Pela so parte, Malayanma o Malayayma (esto ye, el nome del llinguaxe de la nación Malayalam) representaba l'idioma. Sicasí, col surdimientu del modernu Malayalam, el nome del llinguaxe empezó a ser conocíu pol nome de la rexón. D'ende qu'agora, la pallabra "Malayanma" seya considerada por dalgunos como representativa de l'antigua llingua Malayalam, qu'adquirió esi nome a mediaos del sieglu XIX.

Evolución

[editar | editar la fonte]

Xunto col tamil, kota, kodagu y canarés, el malayalam pertenez al grupu austral de les llingües dravídiques. La so afinidá col tamil ye notable. El prototamil malayalam, el nucleu común de los dos idiomes, paez que s'esgazó mientres un periodu de cuatro o cinco siglos alredor del sieglu IX, resultando na apaición del malayalam como una forma separada del tamil. Puesto que ésti siguía siendo l'idioma de la educación y de l'alministración, influyó notablemente nel desenvolvimientu del malayalam. Darréu, asimiláronse munches carauterístiques propies indoaries nel malayalam en distintos niveles.

Desenvolvimientu de la lliteratura

[editar | editar la fonte]

Los primeros rexistros escritos del idioma son la inscripción vazhappalli (aprox. 830 AD). Les primeres formes de lliteratura entienden tres tipos de composiciones:

  • Cantares clásicos conocíes como /Pattu/, de tradición tamil
  • Manipravalam/, de tradición sánscrita, que favorecieron los intercambios llingüísticos ente'l sánscritu y el malayalam
  • Cantares populares riques n'elementos nativos

La poesía malayalam de finales del sieglu XII funde en distintos graos estos elementos. Les formes más antigües de /paTTu/ y maniprvAlam, respeutivamente, son /rAmacharitam/ y /vaishikatantram/, dambes el sieglu XII.

Les primeres obres en prosa son un comentariu en malayalam simple, Bhashakautaliyam (sieglu XII) sobre'l Artha-xastra de Chanakia. La prosa en malayalam de los distintos periodos exhibe dellos niveles d'influencia d'otros idiomes, como'l tamil, sánscritu, prácrito, palí, hebréu, hindi, urdú, árabe, persa, siríacu, portugués, neerlandés, francés ya inglés. La lliteratura moderna ye rica en poesía, ficción, drames, biografíes y crítica lliteraria.

Escritura

[editar | editar la fonte]
Un cartelu públicu en malayalam usando la so propia escritura. El llinguaxe malayalam tien estatus oficial nos estaos de Kerala, Lakshadweep y Puducherry.

A principios del sieglu IX evolucionó'l sistema d'escritura malayalam a partir del vattezhuthu (escritura redondo) que la so evolución poder siguir al traviés de la escritura grantha hasta'l alfabetu brahmi, que s'estendió por tola India. Ye silábicu nel sentíu de que la secuencia de grafos significa que les sílabes tiénense que lleer como unidaes, anque nesti sistema les marques qu'indiquen vocales y consonantes pueden estremase na mayoría de los casos. Na década de 1960 añadiéronse lletres especiales pa representar conxuntos de consonantes y combinaciones de la vocal /o/ con distintes consonantes pocu frecuentes.

El malayalam contién 53 lletres, ente elles 20 vocales curties y llargues. L'estilu antiguu d'escritura sustituyir por otru en 1981. Esta nueva forma amenorga les distintes lletres tipográfiques de 900 a 90. Esto fixo principalmente pa incluyir el malayalam nos teclaos. En 1999, un grupu llamáu Rachana Akhshara Vedhi, dirixíu por Chitrajakumar y K.H. Hussein, produció unes fontes gratuites qu'incluyíen el repertoriu completu de 900 glifos.

Variación idiomática ya influencia esterna

[editar | editar la fonte]

Esisten variaciones d'entonación, vocabulariu y distribución d'elementos gramaticales o fonéticos que varien según la rexón, la comunidá, l'estratu social y la ocupación. La influencia del sánscritu ye más importante ente los dialeutos de les clases altu y menor ente los dialeutos harijan, como asocede con otros idiomes de la India. Los préstamos del inglés, siriaco, llatín y portugués abonden ente los dialeutos cristianos, ente que los préstamos del árabe y del urdú facer ente los dialeutos musulmanes. Polo xeneral, el malayalam tomó miles de sustantivos, cientos de verbos y dalgunos indeclinables del sánscritu. Como n'otres partes de la India, el sánscritu yera consideráu un idioma aristocrático y propio d'estudiosos, de forma similar a lo qu'asocedía col llatín n'Europa.

Fonoloxía

[editar | editar la fonte]

Consonantes

[editar | editar la fonte]
ka /ka/ kha /kʰa/ ga /ga/ gha /gʱa/ ṅa /ŋa/
ca /ʧa/ cha /ʧʰa/ ja /ʤa/ jha /ʤʱa/ ña /ɲa/
ṭa /ʈa/ ṭhai /ʈʰa/ ḍa /ɖa/ ḍhai /ɖʱa/ ṇa /ɳa/
ta /t̪a/- <o>t<o>a /ta/ tha /t̪ʰa/ da /d̪a/ dha /d̪ʱa/ na /n̪a/-<o>n<o>a /na/
pa /pa/ pha /pʰa/ ba /ba/ bha /bʱa/ ma /ma/
yá /ja/ <o>r</o>a /ra/ dir /ʋa/ ḷa /ɭa/
śa /ɕa/ ṣa /ʂa/ sa /s̪a/ hai /ɦa/ fa /fa/
ra /ɾa/ <o>l</o>a /ɻa/
a /a/ -align="center" ā /a:/ കാ
i /i/ കി ki
ī /i:/ കീ
o /o/ കു ku
ū /o:/ കൂ
ṛ /ɹ̩/ കൃ kṛ
y /y/ കെ ke
ē /y:/ കേ
ai /aj/ കൈ kai
o /o/ കൊ ko
ō /o:/ കോ
au /aw/ കൗ kau

La forma de o y ū puede camudar n'otres lletres

Otros signos

[editar | editar la fonte]
Ø ക് k
am̩ കം kam̩
ah̩ കഃ kah̩

Situación actual

[editar | editar la fonte]

Puesto que na actualidá ye la llingua de l'alministración y úsase nos colexos y universidaes, la llingua caltiénse bien viva.

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. S. N. Sadasivan. «A Social History of India» (inglés). A Social History of India. Consultáu'l 28 d'abril de 2013.
  2. «Malayalam» (inglés). Consultáu'l 29 d'abril de 2013.

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]