Brahmi

Brahmi
Tipos	sistema d'escritura natural, alfabetu de caxa única y abuxida
Llingües	Prácritu, Sánscritu, Jotanés (es) , tamil, canarés y Tocariu
Dates	sieglu III edC
Basáu en	alfabetu araméu
ISO 15924	Brah (300)
Direición del testu	d'izquierda a derecha
Estaya Unicode	U+11000-1106F

Brahmi ye'l nome modernu que se-y da a los miembros más antiguos de la familia bráhmica d'escritura.

Lletres brahmi escrites en piedra nes Cueves Kanjeri.

brāhmī, nel sistema AITS (alfabetu internacional pa la treslliteración del sánscritu).
Pronunciación: /brájmi/,^[2] o más avezáu /brámi/.
Etimoloxía: ‘fala, discursu’ o Sárasuati (la diosa de la fala), según el Majábharata 1.19.^[2]

Les inscripciones brahmi más conocíes son los Edictos de Ashoka, que tán escavaos en roca nel centru-norte de la India y que daten del sieglu III e.C.

Estos son tradicionalmente consideraos como los primeros exemplos conocíos de la escritura Brahmi, a pesar de que los recién descubrimientos suxeren que la lletra brahmi pue ser daqué más antigua. La escritura foi descifrada en 1837 por James Prinsep (1799-1840), arqueólogu, filólogu y emplegáu de la Compañía Británica del Oriente de la India.^[3]

El silabariu brahmi yera un abugida (esto ye que ―a diferencia de los alfabetos― cada consonante lleva inherente una vocal, xeneralmente l'a), al igual que la lletra kharoshthi, que s'utilizó na mesma dómina nos actuales Afganistán y Paquistán.

La lletra brahmi foi l'antecesor de la mayoría de lletres del Asia meridional y el Sureste asiáticu, delles lletres del Asia Central, tales como'l tibetanu y kotanés, y posiblemente, parte del hangul coreanu. L'orde varga de la lletra brahmi foi adoptáu polos kana xaponeses, anque les lletres en sí nun tán rellacionaes.^[4]

Los oríxenes de la escritura brahmi nun tán claros. Propunxéronse delles hipótesis, pero nenguna cuenta con pruebes abondes que la sofiten nin pongan d'alcuerdu a los estudiosos.

El consensu académicu tradicional basar en Albrecht Weber (1856) y en Sobre l'orixe del alfabetu indiu brahma (1895),^[5] y sostién que'l brahmi deriva de la escritura imperial aramea, como foi claramente'l casu del alfabetu kharoshti, de la mesma dómina, que surdió nel noroeste de la India sol control del Imperiu aqueménida. En 1996, esta hipótesis aramea yera considerada l'escenariu más probable.^[6]^[7]

Sicasí, esta hipótesis sigue siendo aldericada, sobremanera na India. Dellos estudiosos, como F. Raymond Allchin, tomen el brahmi como un desenvolvimientu puramente indíxena, seique proveniente de la escritura del Indo de la Edá del Bronce. La hipótesis del Indo foi cuestionada pola falta d'evidencia de la esistencia de dalgún tipu d'escritura ente'l mileniu y mediu que trescurrió ente'l colapsu de la civilización del valle del Indo (escontra'l sieglu XIX e.C. ) y la primer apaición de la escritura brahmi na metá del sieglu IV e.C. ^[7]

Al igual que la lletra kharoṣṭhī, la lletra brahmi utilizar pa escribir los dialeutos del prácrito (deriváu popular del sánscritu). Los rexistros sobrevivientes d'esta lletra se circunscriben principalmente a inscripciones n'edificios y tumbes, según en testos llitúrxicos. El sánscritu nun se punxo por escritu hasta munchos sieglos dempués, y como resultancia, la lletra brahmi nun ye un complementu perfectu pal sánscritu.^{[ensin referencies]}

-align=center
griegu	Α	Β	Γ	Δ		Ε	Υ	Ζ		Η	Θ		Ι	Κ		Λ	Μ	Ν		Ξ	Ο	Π		Ϻ	Ϙ		Ρ	Σ	Τ
feniciu
araméu																								,
brahmi						?				?											?
devanágari	अ	ब	ग	ध	ढ		व	द	ड		थ	ठ	य	क	च	ल	म	न	ण	श		प	फ	स	ख	छ	र	ष	त	ट
tamil	அ	ப	க	த	ட		வ	த	ட		த	ட	ய	க	ச	ல	ம	ந	ண	ஶ்		ப	ப	ஸ	க	ச	ர	ஷ	த	ட
canarés	ಅ	ಬ	ಗ	ಧ	ಢ		ವ	ದ	ಡ		ಥ	ಠ	ಯ	ಕ	ಚ	ಲ	ಮ	ನ	ಣ	ಶ		ಪ	ಫ	ಸ	ಖ	ಛ	ರ	ಷ	ತ	ಟ
AITS	a	ba	ga	dha	ḍhai va	da?	ḍa?		tha	ṭhai	yá	ka	ca	la	ma	na	ṇa	śa*		pa	pha	sa*	kha	cha	ra	ṣa*	ta	ṭa

* Tanto'l feniciu araméu y el brahmi tienen trés sibilantes, pero como se perdió l'orde alfabéticu, les correspondencies ente elles nun son clares.

Ver tamién

Numberación brahmi

Referencies

↑ URL de la referencia: https://www.unicode.org/versions/Unicode13.0.0/ch14.pdf.
↑ ^2,0 ^2,1 Vease la entrada brāhmī que s'atopa antes de la metá de la primer columna de la páx. 742 nel Sanskrit-English Dictionary del sanscritólogo británicu Monier Monier-Williams (1819-1899).
↑ Detalles de los monumentos budistes en Sanchi, artículu na revista Archaeological Survey of India, 1989.
↑ Daniels & Bright, The world's writing systems. Oxford University Press, 1996, ISBN 0-19-507993-0.
↑ Georg Bühler: On the origin of the indian brahma alphabet (‘Sobre l'orixe del alfabetu indiu brahma’), 1895.
↑ Richard Salomon: «Brahmi and kharoshthi», en The world's writing systems.
↑ ^7,0 ^7,1 Richard Salomon (1995): «On the origin of the early indian scripts: a review article», na Journal of the American Oriental Society, 115.2, páxs. 271-279, 1995.

[bb6a78120fe49095afba8e14689400c75c751542-1] URL de la referencia: https://www.unicode.org/versions/Unicode13.0.0/ch14.pdf.

[Monier_Williams-2] 2,0 ^2,1 Vease la entrada brāhmī que s'atopa antes de la metá de la primer columna de la páx. 742 nel Sanskrit-English Dictionary del sanscritólogo británicu Monier Monier-Williams (1819-1899).

[3] Detalles de los monumentos budistes en Sanchi, artículu na revista Archaeological Survey of India, 1989.

[4] Daniels & Bright, The world's writing systems. Oxford University Press, 1996, ISBN 0-19-507993-0.

[5] Georg Bühler: On the origin of the indian brahma alphabet (‘Sobre l'orixe del alfabetu indiu brahma’), 1895.

[6] Richard Salomon: «Brahmi and kharoshthi», en The world's writing systems.

[Salomon-7] 7,0 ^7,1 Richard Salomon (1995): «On the origin of the early indian scripts: a review article», na Journal of the American Oriental Society, 115.2, páxs. 271-279, 1995.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]