Hadar (estrella)

De Wikipedia
Ficha d'oxetu celesteHadar
Estrella múltiple y estrella de navegación
Datos d'observación
Ascensión reuta (α) 210,955855623 °[1]
Declinación (δ) −60,373035162 °[1]
Distancia a la Tierra 50 ly
Magnitú aparente (V) 0,6 (banda V)
Magnitú absoluta −5,42
Constelación Centaurus[3]
Velocidá de rotación 161 km/s[4] y 105 km/s[5]
Velocidá radial 5,9 km/s[6]
Parallax 8,32 mas[1]
Radiu 7,07 Radius solars
Tipu espectral B1III[7]
Otros nomes
Cambiar los datos en Wikidata

Coordenaes: Sky map 14h 3m 49.405s, -60° 22 22.927

Hadar o Agena (Beta Centauri / β Cen)[8] ye la segunda estrella más brillosa de la constelación de Centaurus y la décima del firmamentu. La so magnitú aparente ye +0,60.

Nome[editar | editar la fonte]

El nome de Hadar ye d'orixe árabe y el so significáu ye inciertu; pa dellos autores significa «suelu». L'otru nome de la estrella, Agena, provién del llatín y significa «la rodía (del centauru)». El nome de Wazn, del árabe «pesu», paez que s'utilizó pa designar a Alfa y Beta Centauri, según a estrelles de les constelaciones de Columba y Canis Major; na actualidá ye'l nome habitual de la estrella δ Canis Majoris.

Carauterístiques físiques[editar | editar la fonte]

Asitiada a una distancia ente 350 y 392 años lluz de distancia, Hadar figura clasificada nos catálogos como una xigante blancu-azulada[8][9] de magnitú absoluta -5,42,[10] intrínsecamente muncho más lluminosa que Alfa Centauri pero 90 vegaes más alloñada qu'ésta. En 1935, Joan Voûte afayó que Hadar ye una estrella doble, asignándo-y l'identificador VOU 31. La estrella más tenue del par, Hadar B, tien tipu espectral B8 y magnitú 4, tando dixebrada de la estrella primaria siquier 120 unidaes astronómiques (ua). El so periodu orbital ye igual o superior a 225 años.[11]

La estrella principal, Hadar A, ye, de la mesma una binaria espectroscópica, siendo dambes componentes casi idéntiques y de tipu espectral B1 o B2. Con un periodu orbital de 357 díes, la órbita ye bien escéntrica, faciendo que la separación ente dambes varie ente 0,53 y 5,5 ua; la mínima separación tuvo llugar en febreru de 2000.[12] La velocidá de rotación midida —igual o mayor de 140 km/s—, xunto col so diámetru —9 vegaes el del Sol—, dan como resultáu un periodu de rotación inferior a 3 díes pa una de les estrelles siquier. De la mesma, una o les dos estrelles son variables del tipu Beta Cephei con dos periodos de 3,2 y 5,3 hores. La proximidá ente les dos estrelles fai que sían una fonte de rayos X, por cuenta de la esistencia de vientos estelares que la so temperatura algama los 2 millones de K. Caúna tien una masa de 14,7 mases solares —anque otru estudiu señala mases inferiores de 10,7 y 10,3 mases solares—, y piénsase qu'en realidá nun son xigantes sinón estrelles qu'entá funden hidróxenu en heliu, anque probablemente quéde-yos pocu tiempu enantes de abanadonar la secuencia principal. Darréu van espandise en xigantes coloraes y con seguridá la evolución de caúna d'elles va afectar fondamente a la otra.[11]

Ver tamién[editar | editar la fonte]

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. 1,0 1,1 1,2 Floor van Leeuwen (2007). «Validation of the new Hipparcos reduction» (n'inglés). Astronomy and Astrophysics (2):  páxs. 653–664. doi:10.1051/0004-6361:20078357. 
  2. Afirmao en: SIMBAD.
  3. Afirmao en: VizieR. Llingua de la obra o nome: inglés.
  4. Afirmao en: Catalogue of rotational velocities of the stars. Llingua de la obra o nome: inglés. Data d'espublización: xunu 1970.
  5. Afirmao en: A catalogue of stellar rotational velocities. Páxina: 1. Llingua de la obra o nome: inglés. Data d'espublización: 1970.
  6. «Pulkovo Compilation of Radial Velocities for 35 495 Hipparcos stars in a common system» (n'inglés). Astronomy Letters (11):  páxs. 759–771. payares 2006. doi:10.1134/S1063773706110065. 
  7. «MK Spectral Types for Bright Southern OB Stars» (n'inglés). The Astrophysical Journal:  páxs. 313–326. xunetu 1969. doi:10.1086/150069. 
  8. 8,0 8,1 Beta Centauri (SIMBAD)
  9. Agena (The Bright Star Catalogue)
  10. Les 150 estrelles más lluminoses nel catálogu Hipparcos
  11. 11,0 11,1 Hadar (Stars, Jim Kaler)
  12. Davis, J.; Mendez, A.; Seneta, E. B.; Tango, W. J.; Booth, A. J.; O'Byrne, J. W.; Thorvaldson, E. D.; Ausseloos, M.; Aerts, C.; Uytterhoeven, K. (2005). «Orbital parameters, masses and distance to β Centauri determined with the Sydney University Stellar Interferometer and high-resolution spectroscopy». Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 356 (4). páxs. 1362-1370. http://cdsads.u-strasbg.fr/cgi-bin/nph-bib_query?2005MNRAS.356.1362D&db_key=AST&nosetcookie=1. 

Coordenaes: Sky map 14h 3m 49.405s, -60° 22 22.927