Denizli
 Denizli | |
|---|---|
 | |
| Alministración | |
| País |  Turquía |
| Provincia | provincia de Denizli |
| Tipu d'entidá |
municipio metropolitano de Turquía (es)  |
| Nome oficial | Denizli (tr) |
| Nome llocal | Denizli (tr) |
| Códigu postal |
20 000 |
| Xeografía | |
| Coordenaes | 37°47′00″N 29°05′47″E / 37.7833°N 29.0964°E |
  Denizli Denizli (Turquía) | |
| Superficie | 798.75 km² |
| Altitú | 324 m |
| Demografía | |
| Población | 1 027 782 hab. (2018) |
| Porcentaxe |
0% de provincia de Denizli 1.2% de Turquía |
| Densidá | 1286,74 hab/km² |
| Más información | |
| Estaya horaria | UTC+03:00 |
| Llocalidaes hermaniaes | |
| denizli.bel.tr | |
 | |
Denizli ye una ciudá industrial asitiada nel estremu este del valle aluvial formáu pel ríu Büyük Menderes, onde la llanura algama un altor d'un centenar de metros, al suroeste de Turquía, na Rexón del Exéu.
La ciudá cunta con una población de 460.747 habitantes[1] (2007) y ye la capital de la provincia de Denizli.
Denizli llogró un importante desenvolvimientu económicu nes últimes décades gracies a la producción testil y a les esportaciones.[2] Al centrar la so producción nes esportaciones, de cutiu faise referencia a Denizli, xunto con otres ciudaes turques, como unu de los meyores exemplos de los "Tigres d'Anatolia" pol so rápidu desenvolvimientu.[3]
Denizli cunta amás con un curiosu turísticu: les agües termales de Pamukkale y l'antigua ciudá de Hierápolis, según les ruines de la ciudá de Laodicea, antigua metrópolis de Frixa. Cerca de Honaz, a 15 km al oeste de Denizli, atópase lo que nel sieglu I e.C. yera la ciudá de Colosas.
Polo xeneral, los branos son calorosos, ente que pel hibiernu suel faer fríu y nieva nos montes qu'arrodien a la ciudá. En primavera y na seronda, lo normal ye que llueva de cutiu.
Etimoloxía[editar | editar la fonte]
En turcu, Denizli significa "llocalidá con mar o con llagu", a pesar de que nun tenga mariña. El nome camudó col pasu del tiempu y debióse referir a la bayura d'agua soterraño o al so allugamientu cercanu a la Rexón de los Llagos.
Historia[editar | editar la fonte]
La zona tuvo ocupada dende la prehistoria. Hubo ciudaes griegues y romanes importantes cerca de Denizli (como Hierápolis y Laodicea) que siguieron esistiendo mientres l'Imperiu bizantín.
La ciudá fundóse cuando los turcos asítiase na rexón.
Nel sieglu XVII, el viaxeru turcu Evliya Çelebi visitó Denizli y describir n'unu de los sos escritos:
La ciudá llámase (Denizli) (que significa oriella en turcu), yá que esisten dellos ríos y llagos alredor. Ello ye que s'atopa a cuatro díes del mar. La fortaleza tien forma cuadrada y ta construyida sobre terrenal llanu. Nun tien foso. La so periferia mide 470 pasos. Cuenta con cuatro puertes. Estes son: la puerta de los pintores al norte, la puerta de los fabricantes de sielles al este, la puerta de la mezquita nueva al sur y la puerta de los viñeos al oeste. Hai unos 50 guardianes armaos na fortaleza que suelen allegar a la tienda. La ciudá atópase fora de la fortaleza, con 44 distritos y 3600 cases. Esisten 57 mezquites pequeñes y grandes, 7 madrases, 7 escueles infantiles, 6 baños y 17 centros de derviches. Por cuenta de que toos viven nos viñeos, les clases más altes y la xente normal entemecer con normalidá.
La ciudá vivió en paz mientres sieglos, ensin trate arreyada en guerres de forma direuta. Tres la I Guerra Mundial, mientres la Guerra d'Independencia Turca, les tropes griegues consiguieron llegar a Sarayköy, una pequeña ciudá a 20 km al noroeste de Denizli, anque nun intentaron entrar en Denizli, yá que se preparara la resistencia.
Clima[editar | editar la fonte]
Anque Denizli atópase na Rexón del Exéu, el clima nun ye'l mesmu de la rexón en tola provincia. Ye posible que se dea un clima interior nel centru de la provincia, una y bones la zona atopar a ente la mariña y l'interior d'Anatolia. L'interior ye más fríu que la mariña, por cuenta de estes diferencies climátiques. Por cuenta de la posición perpendicular de los montes al respective de la mariña, el vientu suel ser frecuente. Pel hibiernu suel llover ya inclusive nevar, anque polo xeneral les temperatures son nidies.[4]
 Parámetros climáticos permediu de Denizli 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mes | Xin | Feb | Mar | Abr | May | Xun | Xnt | Ago | Set | Och | Pay | Avi | añal |
| Temperatura máxima media (°C) | 10 | 10.6 | 15 | 20 | 25 | 30 | 32.8 | 32.8 | 28.9 | 21.7 | 16.7 | 10.6 | 20.6 |
| Temperatura mínima media (°C) | 0.6 | 1.7 | 3.9 | 7.8 | 11.7 | 15.6 | 18.9 | 17.8 | 13.9 | 10 | 5.6 | 2.8 | 8.9 |
| Precipitación total (mm) | 91.4 | 78.7 | 63.5 | Error d'espresión: Operador < inesperáu | |||||||||
| Fonte: Weatherbase[5] 1 de mayu de 2008 | |||||||||||||
Denizli na actualidá[editar | editar la fonte]
Amás de poles atraiciones pa los visitantes, la ciudá de Denizli ye conocida pola so industria testil y les tiendes de ropa rebaxada, poles actividaes rellacionaes, como la industria de tintes, y polos famosos gallos, los cantadores de Denizli. Esiste un dichu na rexón que diz que Denizli ye conocida por kız, toz y horoz (les moces (dizse que les moces de la Rexón del Exéu son les más guapes de Turquía), el polvu y los gallos). Esisten estatues y otres representaciones de les aves en tola ciudá. Trátase d'una ciudá elegante, con árboles nes principales aveníes y vistes de los montes dende gran parte de la ciudá. Pel hibiernu, la polución ye un problema por cuenta de la calefacción de carbón.
Economía[editar | editar la fonte]
La industria testil de Denizli creció rápido nos años ochenta y noventa, abrir buecu nel mercáu nacional y nel de les esportaciones. Ente los principales productos, destaquen les toallas y los albornoces. Gracies a esta crecedera tan notable, apaecieron homes de negocios que llograron dar a conocer les sos empreses a nivel nacional. Cuando Denizli espolletó nos años noventa, construyéronse numberoses casones nes contornes de la ciudá.
Educación[editar | editar la fonte]
Cuenta con dellos institutos de muncha reputación. Amás, la Universidá de Pamukkale, agora en fase de desenvolvimientu académicu, inaugurar nos años 1990. Sicasí, munchos mozos dir a Esmirna, Ankara o Istambul pa dir a la universidá, quedándose ellí darréu en munchos de los casos.
Cultura y ociu[editar | editar la fonte]
A pesar de ser una ciudá que creció apocayá y que s'atopa nel campu, esisten tiendes, chigres y cafeteríes, inclusive locales con música en direutu. La presencia de la Universidá de Pamukkale ameyoró la ufierta cultural de la ciudá. La producción d'uva y vinu mientres sieglos tuvo una influencia significativa nos habitantes de la rexón. Esiste una cultura allegre en Denizli que se combina col trabayu y la creatividá de la xente, y tou ello refléxase nun aparente conservadorismu. Por casu, suel resultar complicáu llograr una llicencia pa vender alcohol.
Per otru llau, la riqueza de Denizli aumentó más rápido que n'otros llugares de Turquía y aplicóse en desenvolver una cultura urbana. Tán abriéndose numberosos clubes privaos y asociaciones, ente los que s'atopen la Sociedá pa la Proteición del Mediu Ambiente y la Historia de Denizli, l'Asociación d'Amantes de la Poesía, el Grupu d'Amantes de la Pizza y el Llocal de Jazz-Rock. Cada añu, celébrase un festival de teatru aficionáu nel que participen distintos grupos turcos y estranxeros. Denizli ye la segunda ciudá con mayor númberu d'axedrecistes ganadores de torneos de Turquía, dempués d'Istambul. Amás, debíu al inusual númberu de noticies sobre avistamientos de ovnis na rexón, abrióse apocayá unu de los pocos museos dedicaos a la ufología en Denizli.
Gastronomía[editar | editar la fonte]
Los vinos de la bodega Pamukkale producir con distintos tipos d'uva típicos de Turquía, como la Tokat, la Narince y la Çalkarası, y tamién empezaron a llantar la Şiraz. Tamién produz un conocíu vinu de cereza. El Denizli kebab ye cordero asáu sirvíu en pan pide. Zafer gazozu ye una llimonada con gas típico de la zona.
Tresporte[editar | editar la fonte]
L'aeropuertu de Denizli atopar a 45 minutos en coche de la ciudá. Esiste un vuelu direutu cuasi diariu dende Istambul con Turkish Airlines.
La ciudá d'Ankara atopar a unes 7 hores en coche, ente que Esmirna ta a 3 hores (a pesar de que l'ampliación de l'autopista dende Aydın hasta Denizli entá nun se realizó).
Llugares d'interés[editar | editar la fonte]
- Laodicea: a 6 km al norte de Denizli, cerca de Eskihisar. Foi fundada pol rei seléucida Antíoco II Theos n'honor a la so muyer, Laodice. Trátase d'una ciudá comercial, conocida poles teles de llana y algodón. Tres un fuerte terremotu que destruyó la ciudá, lo que queda d'ella son una de los siete ilesies d'Asia Menor, l'estadiu, el anfiteatru y el odeón, el barcal y el acueductu.
- Hierápolis y Pamukkale, llugares declaraos Patrimoniu de la Humanidá, atopar a 20 km al norte de Denizli. La ciudá de Hierápolis foi fundada pol rei Eumenes II de Pérgamo nel añu 190 e.C. La so proximidá a Laodicea anició cierta rivalidá comercial y militar. La ciudá foi construyida n'estilu griegu. A pesar de sufrir un violentu terremotu nel añu 17, algamó la so rellumanza mientres les dómines romano y bizantino. Foi reconstruyida nos sieglos II y III con piedra de les canteres de la zona n'estilu romanu. La ciudá vivió'l so máximu apoxéu mientres el reináu de los emperadores romanos Septimio Severu y Caracalla, convirtiéndose amás en sede episcopal mientres la expasión del Cristianismu. Sicasí, por cuenta de distintos terremotos, el más violentu nel añu 1354, gran parte de la ciudá foi destruyida y los sos habitantes decidieron emigrar.
- El caravansaray selyúcida de Akhan, a 6 km de Denizli, del qu'entá se caltién una parte importante, foi construyíu por Karasungur bin Abdullah ente los años 1253 y 1254, siendo comandante de Ladik. Restauróse apocayá xunto colos konaks otomanos cercanos.
- El monte Honaz ye un llugar popular ente los habitantes de Denizli.
- El pueblu de Goncalı. Ye conocíu pol çöp şiş, un kebab rustíu en carbón, de normal acompañáu de yogur o süzme y un vasu de rakı.
Ciudaes hermaniaes[editar | editar la fonte]
Ver tamién[editar | editar la fonte]
Referencies[editar | editar la fonte]
- ↑ «Copia archivada». Archiváu dende l'orixinal, el 18 de xunu de 2008. Consultáu'l 7 de xunu de 2008. Censu de Turquía (en turcu). Consultáu'l 13 de xunu de 2008
- ↑ (2003) Rexonal Economic Growth, SMEs and the Wider Europe, Chapter 11: The changing role of SMEs in the rexonal growth process: The case of Denizli (n'inglés). Ashgate Publishing. ISBN 0-7546-3613-5.
- ↑ Hüseyin Özgür, Universidá de Pamukkale. «Integration of a Local Economy to the Global and European Markets through Export–Led Growth and Specialized Textile Products Export: Home Textile Production in Denizli – Turkey» (inglés). University of Lodz. Consultáu'l 18 d'abril de 2007.
- ↑ «Seición de Turismu del sitio web oficial de Denizli Clima de Denizli» (inglés). Consultáu'l 6 de xunu de 2008.
- ↑ «Información sobre temperatures y precipitaciones». Consultáu'l 1 de mayu de 2008.
