Ríu Yeniséi
El ríu Yeniséi (rusu: Енисей) ye un llargu ríu de la Rusia asiatica o Siberia que flúi en direición norte al traviés de les repúbliques de Tuvá y Jakasia, y el krai de Krasnoyarsk hasta desaguar nel golfu homónimu (mar de Kara, océanu Árticu). Tien un llargor de 4093 km, pero forma parte del sistema fluvial Yeniséi-Angará-llagu Baikal-Selengá-Ider qu'algama los 5539 km, y considérase el quintu ríu más llargu del mundu, tres l'Amazones, Nilu, Yangtsé y el Mississippi-Missouri.[1] La so cuenca entiende unes 2 580 000 km², la 8ª del mundu.
Xeografía
[editar | editar la fonte]El ríu Yeniséi naz en Kizil (Tuvá), de la confluencia del ríu Bolshói Yeniséi (Gran Yeniséi) y el ríu Maly Yeniséi (Pequeñu Yeniséi), que provienen de los montes Sayanes Orientales a lo llargo de la frontera rusu-mongola, y desagua nel mar de Kara, océanu Árticu, nun estuariu d'unos 400 km conformáu pola badea de Yeniséi y el golfu de Yeniséi.
Los sos principales afluentes son el ríu Angará, el Podkámennaya Tunguska (o Tunguska Cascayosu), y el Tunguska Inferior.
Escurre pel centru de Siberia en direición Sur-Norte. La mayor parte del ríu ye navegable, salvu ente payares y mayu que permanez xeláu. El so cursu cimeru ye aturbolináu, lo que foi aprovecháu pa la construcción de centrales hidroeléctriques, destacando les preses de Sayán y Krasnoyarsk.
Les ciudaes más importantes poles qu'escurre'l ríu son Kizil, Shagonar, Sayanogorsk, Abakán, Divnogorsk, Krasnoyarsk, Yeniseisk, Lesosibirsk, Igarka y Dudinka.
Trescripción del nome
[editar | editar la fonte]La trescripción al español más correuta ye Yeniséi o, sía que non, Yenisey, anque ye frecuente atópase en diversos atles y testos delles trescripciones pocu correutes: Ienisei, Jenisej o Jenisei.
Galería
[editar | editar la fonte]-
Presa del ríu Yeniséi en Divnogorsk
-
El ríu Yeniséi al so pasu por Krasnoyarsk
-
El Yeniséi vistu dende'l transiberianu, cerca de Krasnoyarsk
-
Desaguada del Yeniséi nel golfu homónimu (mar de Kara)
Sistema fluvial del ríu Yeniséi
[editar | editar la fonte]El sistema fluvial del ríu Yeniséi ye unu de los mayores del mundu, y si considérase'l sistema Yeniséi-Angará-Sélenga-Ideriín ocupa'l 5º por llargor y el 8º per área de cuenca. Los principales afluentes del sistema recoyer na tabla que sigue, ordenaos agües enriba, esto, dende la desaguada a la fonte (la tabla nun ta completa).
bgcolor=#d8d8d8 | - || bgcolor=#d8d8d8 | D || colspan=6 |Ríu Bolshói Yeniséi (Gran Yeniséi) || Большой Енисей || Yeniséi Cimeru || align=right| 605 || align=right| 56 800 || align=right| 592 || Rusia || - || rowspan=2 | Fontes bgcolor=#d8d8d8 | I || bgcolor=#d8d8d8 | - || colspan=6 |Río Mali Yeniséi (Pequeñu Yeniséi) || Ма́лый Енисей || Yeniséi Cimeru || align=right| 680 || align=right| 59 850 || align=right| 428 || Rusia || MongoliaRamal | Nome río |
Nome (rusu) |
Llargor (km) |
Cuenca (km²) | Caudal (m³/s) | Suxetu(s) federal(es) rusu(s) | Otru(os) país(es) | Tramu | ||||||||
I | - | Ríu Chemtchik | Хемчик | Yeniséi Cimeru | 320 | 27 000 | 119 | Rusia | - | Yeniséi Cimeru[2] | |||||
- | D | Ríu Ous | Ус | Yeniséi Cimeru | 236 | 6880 | 66 | Rusia | - | ||||||
I | - | Ríu Kanteguir | Кантегир | Yeniséi Cimeru | 180 | 3500 | 55 | Rusia Rusia |
|||||||
- | D | Ríu Oïa | Оя | Yeniséi Cimeru | 240 | 4500 | 63 | Rusia | - | ||||||
I | - | Ríu Abakán | Абака́н | Yeniséi Cimeru | 514 | 32 000 | 400 | Rusia Rusia |
- | ||||||
- | D | Ríu Tubá[3] | Туба | Yeniséi Cimeru | 119 | 42 600 | 263 | Rusia | - | ||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
- | - | - | Ríu Amyl | Амыл | Ríu Tubá | 400 | 9850 | 215 | Rusia | - | |||||
- | D | Ríu Esquita | Мана | Yeniséi Cimeru | 475 | 9260 | 100 | Rusia | - | ||||||
- | D | Ríu Kan | Кан | Yeniséi Cimeru | 629 | 36 900 | 291 | Rusia | - | ||||||
- | - | - | Ríu Agul | Агул | Ríu Kan | 347 | 11 600 | 136 | Rusia | - | |||||
- | - | - | Ríu Kungús | Кунгус | Ríu Agul | 250 | 3800 | 37,1 | Rusia | - | |||||
- | D | Ríu Angará | Ангара | Ríu Yeniséi | 1779 | 1 039 000 | 4950 | Rusia Rusia |
- | Cursu mediu | |||||
- | - | - | Ríu Taséyeva-Chuna[4] | Тасеева | Ríu Angará | 116 | 128 000 | 740 | Rusia | - | |||||
- | - | - | Ríu Biriusa | Бирюса | Ríu Taséyeva | 1012 | 55 800 | Rusia Rusia |
- | ||||||
- | - | - | Ríu Tagul | Ríu Biryusa | 300 | 7990 | Rusia | - | |||||||
- | - | - | Ríu Tumanchet | Туманшет | Ríu Biryusa | 280 | 4580 | 52,6 | Rusia | - | |||||
- | - | - | Ríu Chuna | Ríu Taséyeva | 1203 | 56 800 | Rusia Rusia |
- | |||||||
- | - | - | Ríu Usolka | Ríu Taséyeva | 356 | 10 300 | Rusia | - | |||||||
- | - | - | Ríu Kamenka | Каменка | Ríu Angará | 313 | 11 400 | 74 | Rusia | - | |||||
- | - | - | Ríu Irkinéyeva | Иркинеева | Ríu Angará | 363 | 13 600 | 47,1 | Rusia | - | |||||
- | - | - | Ríu Karabula | Карабула | Ríu Angará | 210 | 4850 | 11,1 | Rusia Rusia |
- | |||||
- | - | - | Ríu Mura | Мура | Ríu Angará | 330 | 10 800 | 30 | Rusia Rusia |
- | |||||
- | - | - | Ríu Kova | Кова | Ríu Angará | 452 | 11 700 | 46 | Rusia Rusia |
- | |||||
- | - | - | Ríu Chadobets | Чадобец | Ríu Angará | 647 | 19 700 | 63 | Rusia Rusia |
- | |||||
- | - | - | Ríu Kata | Ката | Ríu Angará | 300 | 7950 | 46 | Rusia | - | |||||
- | - | - | Ríu Ilim | Илим | Ríu Angará | 589 | 30 300 | 139 | Rusia | - | |||||
- | - | - | Ríu Oka | Ока́ | Ríu Angará | 630 | 34 000 | 274 | Rusia Rusia |
- | |||||
- | - | - | Ríu Iya | Ия | Ríu Angará | 512 | 18 100 | Rusia | - | ||||||
- | - | - | Ríu Bolshaya Bélaya | Большая Белая | Ríu Angará | 359 | 18 000 | Rusia Rusia |
- | ||||||
- | - | - | Ríu Urik | Урик | Ríu Angará | 250 | 3300 | 41 | Rusia Rusia |
- | |||||
- | - | - | Ríu Málaya Bélaya | Малая Белая | Ríu Angará | 240 | 5100 | 70 | Rusia Rusia |
- | |||||
- | - | - | Ríu Kitói | Китой | Ríu Angará | 316 | 9190 | 115 | Rusia Rusia |
- | |||||
- | - | - | Ríu Irkut | Иркут | Ríu Angará | 488 | 15 000 | 140 | Rusia Rusia |
- | |||||
- | - | - | Llagu Baikal | Озеро Байкал | Ríu Angará | - | - | - | Rusia Rusia |
- | |||||
- | - | colspan=2 bgcolor=#FFFFFF | |||||||||||||
- | - | colspan=2 bgcolor=#FFFFFF | |||||||||||||
- | - | colspan=3 bgcolor=#FFFFFF | |||||||||||||
- | - | colspan=2 bgcolor=#FFFFFF | |||||||||||||
- | - | - | Ríu Selengá[5] | Селенга | Llagu Baikal | 1024 | 447 000 | 310 | Rusia | Mongolia | |||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
- | - | - | Ríu Eg (o Egiin Gol) | Эгийн гол | Ríu Selengá | 475 | 49 100 | - | Mongolia | ||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
- | D | - | Ríu Bolchoï Pit | Большой Пит | Ríu Yeniséi | 415 | 21 700 | 240 | Rusia | - | Cursu inferior | ||||
I | - | - | Río Kes | Кас | Ríu Yeniséi | 464 | 11 200 | 65 | Rusia | - | |||||
I | - | - | Ríu Sym | Сым | Ríu Yeniséi | 694 | 31 600 | 175 | Rusia | - | |||||
- | D | - | Tunguska Cascayosu (Podkámennaya Tunguska) | Подкаменная Тунгуска | Ríu Yeniséi | 1865 | 240 000 | 1650 | Rusia | - | |||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
I | - | - | Ríu Yeloguy | Елогуй | Ríu Yeniséi | 464 | 25 100 | 150 | Rusia | - | |||||
- | D | - | Ríu Bachta | Бахта́ | Ríu Yeniséi | 498 | 35 500 | 270 | Rusia | - | |||||
- | D | - | Tunguska Inferior (Nizhnyaya Tunguska) | Нижняя Тунгуска- | Ríu Yeniséi | 2989 | 473 000 | 3600 | Rusia Rusia |
- | |||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
I | - | - | Ríu Turuján | Турухан | Yeniséi | 639 | 35 800 | 370 | Rusia | - | |||||
bgcolor=#f6f6f6 | |||||||||||||||
I | - | - | Ríu Kem' | Кемь | Yeniséi | 356 | 8940 | Rusia | - | ||||||
- | D | - | Ríu Kureika | Курейка | Yeniséi | 888 | 44 700 | 664 | Rusia | - | |||||
- | D | - | Ríu Kanthai[7] | Курейка | Ríu Yeniséi | 174 | 30 700 | 595 | Rusia | - | |||||
I | - | - | Ríu Bolshaya Jeta | Большая Хета | Ríu Yeniséi | 646 | 20 700 | 211 | Rusia | - |
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ El ríu Yeniséi tien un llargor de 4.093 km, anque se suel considerar estremáu en tramos, siendo la parte alta'l Yeniséi Cimeru, que de la mesma se forma pola unión del Gran Yeniséi (Bolshói Yeniséi) y el Pequeñu Yeniséi (Maly Yeniséi). El ríu Angará tien 1779 km, y xune el llagu Baikal col cursu mediu del ríu Yeniséi. El mayor afluente del llagu Baikal ye'l ríu Selengá, con un llargor de 992 km. El ríu Ideriin, qu'escurre yá por Mongolia, con 452 km, ye'l más llargu de los dos ríos qu'anicien el ríu Selengá. El sistema total Yeniséi—Angará—llagu Baikal—Selengá—Ider tien 5539 km.
- ↑ Esti tramu, conocíu como Yeniséi Cimeru, tien un llargor de 1.480 km
- ↑ El ríu Tubá formar pola confluencia del ríu Amyl y el ríu Kazyr-Kizir. Cola so fonte'l ríu Kazyr, tien un llargor total de 507 km.
- ↑ El Taséyeva tien solamente 116 km, pero con una de les sos fonte, el ríu Chuna, algama los 1.319 km.
- ↑ La parte cimera escurre por Mongolia.
- ↑ El ríu Chunya tien solamente 727 km, pero con uan de les sos fontes, el Chuna del Norte, algama los 908 km
- ↑ El ríu Khantai drena el llagu Pequeñu oeste, y al traviés d'este, el tamién homónimu llagu de Khantai. Considerando toles sos fontes, supera los 300 km.