Izar (estrella)

Izar
	Estrella múltiple
Parte de	Bootes
Datos d'observación
Ascensión reuta (α)	221,246739403 °
Declinación (δ)	27,074224972 °
Distancia a la Tierra	203 ly
Magnitú aparente (V)	2,39 (banda V)
Constelación	Bootes
Velocidá de rotación	10,9 km/s
Velocidá radial	−16,31 km/s
Parallax	16,1 mas
Carauterístiques físiques
Radiu	33 Radius solars
Masa	4,6 M☉
Gravedá superficial	160 cm/s²
Tipu espectral	A0
Otros nomes
	Ver llista HIP 72105 (Catálogu Hipparcos); ε Boo (Denominación de Bayer); ADS 9372 AB (Aitken Double Star Catalogue (en) ); BD+27 2417 (Bonner Durchmusterung); CCDM J14449+2704AB (Catalog of Components of Double and Multiple Stars (en) ); HIC 72105 (Hipparcos Input Catalogue (en) ); IDS 14406+2730 AB (Index Catalogue of Visual Double Stars (en) ); UBV 12876 (UBV Photoelectric Photometry Catalogue (en) ); WDS J14450+2704AB (Catálogo de Estrellas Dobles Washington (es) ); 36 Boo (Denominación de Flamsteed (es) ); AG+27 1388 (AGK3U (en) );

Coordenaes: 14^h 44^m 59.217^s, 27^° 4^′ 27.21^″

Izar (ε Boo / ε Bootis / 36 Bootis) ye la segunda estrella más brillosa de la constelación de Boötes, con magnitú aparente +2,35. Ye una estrella binaria que les sos dos componentes tán dixebraes 3 segundos d'arcu y ta considerada una de les estrelles dobles más belles del cielu.

Nome[editar | editar la fonte]

El nome de Izar provién del árabe ازار (izār) y significa «velu». Tamién ye llamada Mirac, Mirak o Mirach —nomes asemeyaos al de β Andromedae— que'l so orixe ye'l mesmu. Perizoma ye como apaez mentada nes Tables Alfonsíes.

Otru nome utilizáu pa designar a esta estrella ye Pulcherrima, «la más preciosa», denomada asina pol astrónomu Friedrich Georg Wilhelm von Struve al reparar el formosu contraste ente les dos estrelles.^[5]

Carauterístiques físiques[editar | editar la fonte]

A 210 años lluz de distancia del Sistema Solar, Izar ta compuesta por una xigante lluminosa naranxa, Izar A, y una estrella blanca de la secuencia principal, Izar B. Izar A (HD 129989 / HR 5506), de tipu espectral K0II-III,^[6] ye la más brillosa del par con una lluminosidá equivalente a 400 soles, siendo 15 vegaes más lluminosa que la so compañera. Con una temperatura superficial de 4.500 K, el so radiu ye 33 vegaes mayor que'l radiu solar.^[7]

Izar B (HD 129988 / HR 5505) ye una estrella blanca de la secuencia principal de tipu A2V^[8] que la so temperatura ye de 8.700 K. Con una lluminosidá 27 vegaes mayor que la solar, el so radiu ye'l doble que'l radiu del Sol. La separación ente les dos estrelles ye de siquier 185 UA con un periodu orbital de más de 1.000 años.^[7]

El sistema tien una edá envalorada de 300 millones d'años. Cuando nacieron, la estrella A2 yera bien asemeyada a como ye güei, pero l'actual xigante yera una caliente estrella de tipu B. Esta postrera yera más masiva que la so compañera —4 mases solares frente a 2 mases solares—, lo que favoreció qu'evolucionara más rápido; asina, fai 10 - 20 millones d'años escosó'l so hidróxenu internu tresformándose na xigante que vemos na actualidá. Nun futuru, dientro de daqué más de 1.000 millones d'años, Izar B va siguir el mesmu camín, espandiéndose tamién nuna xigante naranxa. Sicasí, pa esi entós la estrella más masiva probablemente nun sía más qu'una tenue nana blanca.^[7]

Referencies[editar | editar la fonte]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Floor van Leeuwen (2007). «Validation of the new Hipparcos reduction» (n'inglés). Astronomy and Astrophysics (2): páxs. 653–664. doi:10.1051/0004-6361:20078357.
↑ Floor van Leeuwen (2007). «Validation of the new Hipparcos reduction» (n'inglés). Astronomy and Astrophysics (2): páxs. 653–664. doi:10.1051/0004-6361:20078357.
↑ ^3,0 ^3,1 Afirmao en: SIMBAD.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 David Latham (7 avientu 2007). «Rotational and radial velocities for a sample of 761 Hipparcos giants and the role of binarity» (n'inglés). The Astronomical Journal (1): páxs. 209–231. doi:10.1088/0004-6256/135/1/209.
↑ Allen, Richard Hinckley (1889). «Boötes», Courier Dover Publications: Star Names — Their Lore and Meaning (n'inglés), páx. 563. ISBN 0-486-21079-0. Consultáu'l 30 de setiembre de 2010.
↑ Izar A (SIMBAD)
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 Izar (Stars, Jim Kaler)
↑ Izar B (SIMBAD)

Coordenaes: 14^h 44^m 59.217^s, 27^° 4^′ 27.21^″

[8edd049ced48440d6882cc10b733308727e81acc-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Floor van Leeuwen (2007). «Validation of the new Hipparcos reduction» (n'inglés). Astronomy and Astrophysics (2): páxs. 653–664. doi:10.1051/0004-6361:20078357.

[8e44f98b341f30b3364d0e4d57e8f5829bdd4a1d-2] Floor van Leeuwen (2007). «Validation of the new Hipparcos reduction» (n'inglés). Astronomy and Astrophysics (2): páxs. 653–664. doi:10.1051/0004-6361:20078357.

[8ba559d5760a03bedaaacc3c347bbfe4981560bf-3] 3,0 ^3,1 Afirmao en: SIMBAD.

[399a071fa84a6ecdc214e8c2a304f148eb25b43d-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 David Latham (7 avientu 2007). «Rotational and radial velocities for a sample of 761 Hipparcos giants and the role of binarity» (n'inglés). The Astronomical Journal (1): páxs. 209–231. doi:10.1088/0004-6256/135/1/209.

[Allen-5] Allen, Richard Hinckley (1889). «Boötes», Courier Dover Publications: Star Names — Their Lore and Meaning (n'inglés), páx. 563. ISBN 0-486-21079-0. Consultáu'l 30 de setiembre de 2010.

[S1-6] Izar A (SIMBAD)

[JimKaler-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 Izar (Stars, Jim Kaler)

[S2-8] Izar B (SIMBAD)

[1]

[4]

[3]

[5]

[6]

[7]

[8]