Idioma lahnda
| Faláu en | |
|---|---|
| Númberu de falantes | |
| Datos | |
| Códigos | |
| ISO 639-3 | lah |
 | |
El lahnda o panyabí occidental referir a un conxuntu de variedaes d'idiomes indoarios noroccidentales falaos na provincia de Panyab (en Paquistán). Puramente, el lahnda nun ye un idioma sinón un continuu geolectal indoario formáu por variedaes de transición ente l'idioma majhi (panyabí estándar) y el idioma sindhi. Ethnologue clasifica'l conxuntu de variedaes de lahnda como una macrollingua que demográficamente, sería la cuarta llingua más falada d'Asia, solo detrás del idioma chinu, l'indostánicu (hindi y urdú) y l'árabe.
En total, el lahnda falar en 8 países y consiguió desenvolver la so propia lliteratura.[1]
Foi identificada pol irlandés George Abraham Grierson, caballeru comendador de la Orde del Imperiu de la India y miembru de la Orde de Méritu del Reinu Xuníu, nun volume de Estudiu Llingüísticu de la India (de 1919). Asina, estremar d'otros dialeutos falaos en 4 rexones del Panyab. Ello ye que el términu "lahindā" significa "occidental" nestes variedaes. Pa referinos a les sos variedaes falamos de llingües lahndi.
Aspeutos históricos, sociales y culturales
[editar | editar la fonte]Usu y distribución
[editar | editar la fonte]
La llinia divisoria ente'l lahnda y el panyabí va de norte a sur. Empieza nel distritu de Gujranwala y acaba nel de Montgomery, cercanu a Sahiwal. Atopar al oeste de la ciudá de Lahore. Los principales llugares onde se fala son Bahawalnagar, Bahawalpur, Bhakkar, Dera Ghazi Khan, Jhang, Layyah, Mianwali, Multen, Muzaffargarh, Rahim Yar Khan, Sahiwal y Sargodha.
Variedaes
[editar | editar la fonte]Usualmente el lahnda puede estremase en siete variantes:
- el hindko (nel norte), *
el pahari o panjistaní, * el jakati (faláu n'Afganistán y n'Ucraína, por migración), * el khetrani, * el panyabí mirpur (faláu por 62.6 millones de persones en 7 naciones, qu'inclúin Paquistán), * el potwari, * el saraiki (faláu por 13.8 millones de persones en 3 países nel sur; toma'l derawali, el multani y el riasti), y * los dialeutos del norte de Gujarat.
Descripción llingüística
[editar | editar la fonte]Fonética
[editar | editar la fonte]El hindko tien una tonación similar al idioma panyabí occidental, anque'l llevantamientu baxu facer por aciu un tonu altu que cai en Peshawar.[1] Sicasí, el saraiki —que como'l sindhi, escarez de tonos— desenvolvió implosivas y retién les consonantes entecortaes, [bʱ], [dʱ], [ɡʱ] y [mʱ].
Gramática
[editar | editar la fonte]El futuru facer por aciu -s-.
Comparanza léxica
[editar | editar la fonte]Los numberales en distintes variedaes de lahnda son:
GLOSA Hinko
septent.Panyabí
de MirpurSiraiki '1' ɪ̤k ɪk hɪkː '2' do do ɗo '3' træ trɛ trɛ '4' ʧar ʧaɾ ʧɑɾ '5' pʌɲʤ pə̃ʧ pɘnʤ '6' ʧʰy ʧʰy ʧʰi '7' sʌt sət sɘtː '8' ʌʈʰ əʈʰ ɘʈʰː '9' nõ non nɘũ '10' dʌs dəs ɗɘh
Referencies
[editar | editar la fonte]
Consulta la edición de Wikipedia n'idioma lahnda.
| Control d'autoridaes |
|
|---|
Datos: Q112670533