Idioma himyarita

Himyarita
Faláu en	Himyar, Aksum Anguaño: Yeme Eritrea
Falantes	estinguíu (s. X)
Familia	Afroasiáticu   Afrosiático septentrional     Semíticu       Semíticu occ.         Semíticu mer.           Himyarita
Estatus oficial
Oficial en	Nengún país
Reguláu por	Nun ta reguláu
Códigos
ISO 639-1	nengún
ISO 639-2	{{{iso2}}}
ISO 639-3
Estensión del himyarita

El himyarita o himyarítico (árabe: لغة حمير luġat Ḥimyar 'llingua de Himyar') ye una llingua estinguida que yera falada polos himyaritas qu'habitaben no qu'anguaño ye Yeme, y dellos asentamientos n'Eritrea. Otros consideren que la llingua siguió falándose entá dempués de la desapaición del reinu de Himyar. Trátase d'una llingua semítica meridional que nun pertenecía al grupu del antiguu sudarábigo epigráfico (sayhádico), de fechu la so clasificación precisa dientro del grupu semíticu meridional nun se conoz con precisión.

Aspeutos históricos, sociales y culturales

Historia

Anque'l reinu de Himyar foi una importante potencia nel sur de la península arábiga dende'l sieglu I e.C., la conocencia que se tien del idioma himyarítico ye bien llindáu, porque la mayor parte de les inscripciones oficiales taben escrites en sabéu, una llingua semítica meridional del grupu sudarábigo epigráfico. Conócense tres texto en himyarita que paecen testos rimados (sigla ZI 11, Ja 2353 y el Himnu de Qaniya). Munchos de los detalles sobre'l himyarita conócense namái por afirmaciones d'eruditos árabes de los primeros sieglos de la era musulmana, acordies cola so descripción yera una llingua inintelixible pa los falantes d'árabe clásicu.

Distribución

A diferencia de del antiguu sudarábigo epigráfico, que foi reemplazáu pol árabe nel sieglu VIII, si non antes el himyarita siguió n'usu nes tierres altes del suroeste de Yemen sieglos dempués del surdimientu del Islam. Según Al-Hamdani (893-947), falar en delles rexones de les tierres altes del oeste de Yemen nel sieglu X, anque les tribus de la mariña de Yemen oriental falaben yá árabe y munches de les tribus de les tierres altes occidentales falaben árabe con una fuerte influencia del himyarita. Nos siguientes sieglos, el himyarita foi dafechu reemplazáu pol árabe, anque los modernos dialeutos de les tierres árabes amuesen evidencies de tener un sustratu himyarita.

Descripción llingüística

La traza conocida más carauterísticu del himyarita ye la presencia del artículu definíu am-/an-, que yera compartíu por dellos antiguos dialeutos árabes de la península arábiga. Amás, los sufixos de perfectu (conxugación sufijal) na primer persona del singular y la segunda persona empezaben con k-, ente que l'árabe tien t-. Esta carauterística atópase tamién nel antiguu sudarábigo epigráfico, el semíticu etiópicu y les modernes llingües sudarábigas. Dambes carauterístiques tamién s'atopen en dellos dialeutos modernos del árabe yemenín, que se caltendríen por influencia del himyarita. L'artículu am- atópase tamién otres variedaes dialeutales d'árabe modernes.

Testu

Namái se conocen delles poques frases en himyarita. L'exemplu siguiente méntase como pronunciáu nel 654/5 d.C. en Dhamar. Puesto que se trescribió n'escritura árabe ensin vocales marcaes, la pronunciación exacta nun se conoz; y dase una reconstrucción basada nel árabe clásicu.

Himyarita	Alfabetu árabe |رايك	بنحلم	كولدك	ابنا	من	طيب
	reconstruyíu	raʾai-ku	bi-n-ḥulm	ka-walad-ku	ibn-an	min	ṭīb
Glosa |ver-pas.-1.Sg.		eso-dar.nacencia-1.Sg.	fíu-acusativu	oru
Traducción		“Vi nun suañu que di nacencia a un fíu d'oru.”

Referencies

Bibliografía

• A. F. L. Beeston, Languages of Pre-Islamic Arabia, http://www.jstor.org/stable/10.2307/4056297 
• Chaim Rabin: Ancient West-Arabian. London, 1951.
• Peter Stein, The "Himyaritic" Language in pre-Islamic Yemen A Critical Re-evaluation, Semitica et Classica 1, 2008, 203-212.
• Christian Robin, Ḥimyaritic, Encyclopedia of Arabic Language and Linguistics 2, 2007, 256-261.

• Datos: Q35604