Harar Jugol

Harar Jugol, la ciudá histórica cercada
Patrimoniu de la Humanidá — UNESCO
	Vista de la ciudá y la so muralla.
Llugar	Etiopía
Criterios	Cultural: ii, iii, iv, v
Referencia	1189rev
Inscripción	2006 (XXX Sesión)
Área	África

Harar Jugol
Alministración
País	Etiopía
Rexones	Región Harar (es)
Tipu d'entidá	ciudá
Xeografía
Coordenaes	9°18′40″N 42°07′40″E / 9.3111111111111°N 42.127777777778°E
	Harar Jugol Harar Jugol (Etiopía)
Altitú	1885 m
Demografía
Población	129 000 hab. (2015)
Porcentaxe	100% de Región Harar (es) ; 0.12% de Etiopía

Harar (Harari y amháricu: ሐረር, Härär) (dacuando escritu Harrar, Hārer, o Harer) ye una ciudá nel este d'Etiopía, y la capital de la Rexón de Harari, etno-división política d'Etiopía. Asitiar nel visu d'una llomba, na zona oriental de la estensión del altiplanu d'Etiopía, a unos quinientos quilómetros d'Adís Abeba, con una elevación de 1.885 metros. Harar foi declarada Patrimoniu de la Humanidá pola UNESCO en 2006, reconocencia del so patrimoniu cultural. Considérase-y "la cuarta ciudá santa del Islam" con 82 mezquites, trés de les cualos daten del sieglu X; y 102 Santuarios.

Mientres sieglos, Harar foi un importante centru comercial, con rutes comerciales que la xunen col restu d'Etiopía, el Cuernu d'África, la península arábiga, y, al traviés de los sos puertos, el restu del mundu. Harar ye tamién famosu pol so distintivu, cafés naturales procesaos que lleven el mesmu nome.

Demografía[editar | editar la fonte]

Tien una población de 129 000 hab. (2015)^[1]

Población[editar | editar la fonte]

La población de Harar ta compuesta por diversu grupos étnicos, tanto musulmanes como cristianos. Ente ellos inclúyense los harari, amhara, oromo, somalina, gurage, tigray, ente otros. Dientro de la ciudá cercada, la etnia predominante ye la harari. Los harari, que se refieren a sigo mesmos como Gey 'Usu ("Pueblu de la Ciudá") son un pueblu de llingua semítica, que se consideren descendientes d'un puestu militar del antiguu Reinu d'Aksum. Anguaño, son más comúnmente clasificaos como grupu social y cultural, en llugar de grupu étnicu distintu, una y bones la mayoría de les families entemeciéronse colos grupos de vecinos, y acuéyese con prestu a los estranxeros na so comunidá. El so idioma, l'harari ye una llingua semites orixinalmente escritu nel alfabetu árabe, que se convirtió apocayá al alfabetu Ge'ez.

Historia[editar | editar la fonte]

Llamada "Gey" ("Ciudá") polos sos habitantes, Harar fundar ente'l sieglu VII y el sieglu XI (según distintes fontes), convirtiéndose nel centru de la cultura y la relixón islámica nel Cuernu d'África. Formó parte del Sultanatu de Adal (por momentos, vasallu del Imperiu d'Etiopía), del que se convirtió en capital en 1.520 sol control d'Abu Bakr. A partir de Harar, Ahmad Ibrihim ibn al-Ghazi, tamién conocíu como "Gragn" (la manzorga), empecipió una guerra de conquista nel sieglu XVI, qu'amplió'l so territoriu ya inclusive amenació la esistencia del Imperiu cristianu d'Etiopía. El so socesor, l'Emir Nun Ibn Mujahid, construyó un muriu en redol a la ciudá, de cuatro metros d'altor y con cinco puertes. Esti muriu, llamáu Jugol, sigue intactu, y ye un símbolu de la ciudá pa los habitantes.

El sieglu XVI foi la Edá d'Oru de Harar. Florió la cultura llocal, y munchos poetes vivieron y escribieron ende. Tamién se fixo conocida pol café, los texíos, la cestería y l'encuadernación. Los gobernantes de Harar tamién acuñaron la so propia moneda, que tuvieron en circulación hasta'l sieglu XIX.

La ciudá caltuvo la so independencia hasta l'anexón exipcia de 1875. Mientres esti periodu, Arthur Rimbaud vivió na ciudá, dedicándose al tráficu d'armes. La so casa foi tresformada nun muséu. En 1885 recuperó la so independencia, pa volver perdela dos años dempués, en 1887, cuando l'Emir 'Abd Allah II foi ganáu por Menelik II, nesi momentu rei de Shewa, na Batalla de Chelenqo. A partir d'equí la hestoria de Harar escurre siempres de la mano del Imperiu Etíope.

Harar perdió parte de la so importancia comercial de resultes de l'apertura del ferrocarril Addis Abeba - Djibouti, que, magar primeramente taba previstu que llegara a la ciudá, p'aforrar dineru y evitar sortear el ríu Awash y unos montes al norte de Harar, decidióse que la estación de tren asitiar a unos 40 quilómetros del cascu urbanu. La población fundada en 1902 como Nueva Harar ye anguaño conocida como Dire Dawa

En 1995 la ciudá y la so contorna convertir nuna Rexón Etíope (kilil). Ta construyéndose un acueductu d'agua potable dende Dire Dawa.

Patrimoniu de la Humanidá[editar | editar la fonte]

Clasificada como Patrimoniu de la Humanidá pola Unesco dende l'añu 2006, la ciudá de Harar Jugol, esta última pallabra designa les muralles, ta asitiáu al este d'Etiopía. Ta considerada como la cuarta ciudá más santa del islám La so hestoria ye rica. N'efeutu, antes de ser conquistada per Exiptu, foi nel sieglu XVI la capital del reinu de Harari (1520-1568) y un focu cultural islámicu. Nel sieglu XVII foi'l centru d'un emiratu independiente.

La ciudá reflexa esti pasáu ricu amosando un concentráu d'arquiteutura de distintes dómines:

Del sieglu X, queden trés mezquites de les 82 que cunta la ciudá.
Les muralles fueron edificaes ente'l sieglu XIII y el sieglu XVI.
Les cases son tamién tradicionales, pero ciertes d'elles, fueron construyíes por inmigrantes indios llegaos equí al sieglu XIX.